Problemy pielęgnacyjne pacjentów z depresją. mgr Irena Ewa Rozmanowska specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego fot. Vedran Vidovic shutterstock.com
Depresja ma w psychiatrii pozycję podobną do tej, jaką zajmuje katar w medycynie ogólnej. Niemal każdy ją kiedyś przeżywał, przynajmniej w łagodnej postaci.. Jednak powszechność tego zjawiska wcale nie oznacza jego zrozumienia. Martin E. P. Seligman
Pielęgniarki pracujące na oddziałach psychiatrycznych najczęściej mają do czynienia z depresją w "ciężkiej postaci" z dużym poziomem lęku, przygnębienia, z zaburzeniami snu i głębokimi zaburzeniami funkcji psychofizycznych.
W pierwszych dniach pobytu pacjenta na oddziale, kiedy z reguły występuje znaczne nasilenie i zaostrzenie objawów depresyjnych, problemem podstawowym jest osłabienie tempa procesów psychicznych i ruchu, prowadzące czasami do całkowitego zahamowania ruchowego (osłupienia), oraz obecność myśli i tendencji samobójczych.
Osłabienie tempa procesów psychofizycznych powoduje znaczne trudności w zaspokajaniu podstawowych potrzeb. Działania pielęgniarskie nad tak cierpiącym pacjentem mają na celu pomoc w zapewnieniu biologicznych potrzeb. Obserwujemy i pomagamy choremu podczas wykonywania toalety, spożywania posiłków, przyjmowania płynów.
Zwracamy uwagę na wygląd zewnętrzny chorego, szczególnie na czystość i odpowiedni ubiór. Monitorujemy bilans płynów i przyjmowanych leków. Poznajemy przyczynę odmowy przyjmowanych posiłków, bo może ona wynikać z urojeń depresyjnych (np. nie zasługuje na to by jeść ).
Uwzględniając możliwości pacjenta planujemy z nim aktywności w ciągu dnia: mycie, jedzenie, krótki spacer. Depresja gangstera (1999), reż.harold Ramis
Podjęcie jakiejkolwiek aktywności przez chorego powinno być przez pielęgniarkę wzmacniane. Czasami zwykły prysznic lub spacer, mogą choćby na chwilę poprawić samopoczucie chorego.
Jeżeli sytuacja tego wymaga i nie ma innej możliwości pielęgniarka karmi, poi i myje pacjenta. W wielu sytuacjach nawiązuje kontakt emocjonalny z pacjentem na poziomie pozawerbalnym.
Stopniowo rozszerzając aktywność chorego trzeba zawsze pamiętać, żeby uwzględnić jego obecne możliwości i zainteresowania, umiejętnie mobilizując i dodając wiary w siebie.
Jednym z najważniejszym problemów w opiece nad pacjentem z depresją jest ryzyko popełnienia samobójstwa. Dążeniem całego personelu, w tym pielęgniarek jest stworzenie choremu poczucia bezpieczeństwa i zwiększenia zdolności samokontroli.
Pielęgniarki poprzez ciągłe przebywanie z chorym prowadzą obserwację ukierunkowaną, ze szczególnym uwzględnieniem godzin nocnych (między 3, a 5 rano), czasu przekazywania dyżurów oraz przebywania w miejscach uzasadnionego odizolowania (łazienki).
Naszą szczególną uwagę powinien zawsze zwrócić pacjent depresyjny, który raptem staje się ożywiony, pobudzony, zadowolony z siebie. Ta nieoczekiwana zmiana może wiązać się z podjęciem decyzji o samobójstwie.
Z punktu widzenia opieki pielęgniarskiej istotny jest również moment początkowej fazy działania leku (około 2 tygodnie od rozpoczęcia lekoterapii), ponieważ jest to moment zwiększonego ryzyka samobójstwa. Działanie leku powoduje w tym okresie wzrost napędu, ale jeszcze nie poprawę nastroju.
Pielęgniarki pracujące na oddziałach psychiatrycznych są uwrażliwiane na werbalne i niewerbalne sygnały, myśli i tendencji samobójczych, takich jak: gromadzenie leków, ostrych narzędzi, izolowanie się.
Podejmowane przez pielęgniarkę wysiłki zmierzają do tego, aby w pełni profesjonalnie uczestniczyć w całym procesie pielęgnowania i leczenia chorych, wymagają autorefleksji oraz zaangażowania, ciągłego uzupełnienia wiedzy merytorycznej oraz analizy problemów pacjenta w sposób holistyczny.
Świadoma i dojrzała pielęgniarka aktywnie uczestniczy w tym procesie, ponieważ ma szansę trwałego rozwoju nie tylko zawodowego, ale także rozwoju jako człowieka.
Dziękuję za uwagę.