Wyłudzenia VAT jak się skutecznie zabezpieczyć
Agenda Najczęstsze mechanizmy wyłudzeń oraz towary będące ich przedmiotem Skutki uczestnictwa w oszukańczym łańcuchu transakcji dla uczciwych przedsiębiorców / osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe Metody zabezpieczenia się przed uczestnictwem w oszukańczym łańcuchu transakcji www.radapodatkowa.pl 2
Według wyliczeń PwC luka VAT w Polsce wynosi obecnie ok 45 mld zł, co stanowi 2,5% PKB 3
Na czym polega problem? (1/2) W ostatnim czasie nasiliło się zjawisko oszustw podatkowych związanych z wyłudzaniem podatku VAT, polegających na dokonywaniu szeregu transakcji handlowych przy wykorzystaniu mechanizmu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów przez sieć podmiotów z różnych krajów UE. Jeden z podmiotów uczestniczących w oszustwie w pewnym momencie znika, nie płacąc podatku. Towary, będące przedmiotem oszustwa, mogą być nabywane lub odsprzedawane uczciwym podmiotom, które nie są świadome działania swoich klientów. W takiej sytuacji również uczciwi przedsiębiorcy mogą stać się ofiarą oszustwa i ponieść istotne konsekwencje finansowe w związku z niedochowaniem należytej staranności przy doborze kontrahenta. www.radapodatkowa.pl 4
Na czym polega problem? (2/2) Z doświadczeń krajów UE, w tym Polski wynika, że do popełniania opisanych powyżej oszustw w podatku VAT najczęściej wykorzystywane były towary niewielkich rozmiarów o dużej wartości, takie jak mikroprocesory, części komputerowe czy telefony komórkowe. Ze względu na wzmożoną uwagę służb skarbowych państw członkowskich UE nakierowaną na obrót tymi towarami można zaobserwować trend zmiany towarów będących przedmiotem oszustw w podatku VAT. Obecnie w procederze tym wykorzystywane są m.in. telewizory, peryferia komputerowe, maszynki do golenia, kosmetyki, wyroby czekoladowe i cukiernicze, napoje, baterie, kawa, pszenica, olej rzepakowy itp. www.radapodatkowa.pl 5
Przykładowe mechanizmy wyłudzeń (1/3) Zakupy krajowe Dostawca ( Znikający podatnik ) 100 + 23 = 123 Kupujący Dostawca nie odprowadza podatku należnego z tytułu sprzedaży krajowej na rzecz Kupującego i znika. www.radapodatkowa.pl 6
Przykładowe mechanizmy wyłudzeń (2/3) Dostawa wewnątrzwspólnotowa / eksport Sprzedający faktura 0% Kupujący towar np. Czechy, Słowacja, Litwa, Niemcy Kupujący nie wywozi towaru do innego Państwa Członkowskiego, lecz sprzedaje go w Polsce (jako Znikający podatnik ). Według obiegu dokumentów Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów z zastosowaniem stawki 0% VAT. www.radapodatkowa.pl 7
Przykładowe mechanizmy wyłudzeń (3/3) Zaawansowana struktura tzw. karuzeli VAT. www.radapodatkowa.pl 8
Skutki oszustw dla przedsiębiorcy i jego pracowników (1/2) Zakup lub sprzedaż towarów, które zostały wykorzystane do działań polegających na wyłudzeniu podatku VAT wiąże się z ryzykiem finansowym i karnym. Negatywne konsekwencje mogą dotknąć także uczciwych przedsiębiorców, którzy nie wiedzieli, że biorą udział w procederze wyłudzenia podatku VAT. Organy podatkowe badają należytą staranność przedsiębiorców biorących udział w wyłudzeniu podatku VAT, a sam fakt posiadania dokumentów oraz zapłata podatku mogą nie wystarczyć w przypadku zakwestionowania rozliczeń VAT. www.radapodatkowa.pl 9
Skutki oszustw dla przedsiębiorcy i jego pracowników (2/2) Kwestionowanie prawa do odliczenia VAT naliczonego w sytuacji, kiedy towary służące do prowadzenia działalności gospodarczej zostały nabyte od podmiotu dokonującego oszustw. Kwestionowanie prawa do zastosowania stawki 0% przy sprzedaży podmiotowi zagranicznemu towarów, które następnie stały się przedmiotem oszustwa. Wiąże się to z koniecznością poniesienia kosztu podatku VAT według stawki krajowej. W przypadku zakwestionowania prawa do odliczenia VAT, organy podatkowe mogą również zakwestionować zakwalifikowanie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, co może prowadzić do zaległości podatkowej oraz naliczenia odsetek na gruncie PIT lub CIT. www.radapodatkowa.pl 10
Metody ochrony przed skutkami handlu z nieuczciwymi kontrahentami (1/5) Działanie prewencyjne Weryfikacja kontrahenta Zabezpieczanie dokumentacji www.radapodatkowa.pl 11
Metody ochrony przed skutkami handlu z nieuczciwymi kontrahentami (2/5) Wypracowanie dokumentacji wewnętrznej firmy (procedur, poleceń służbowych, kodeksu praktyk, wytycznych, etc.) Kompletowanie na bieżąco dokumentacji w obszarze prowadzonej działalności zebranie dokumentów potwierdzających nadanie numerów KRS, NIP, REGON, zaświadczenia CEDIG o prowadzeniu działalności gospodarczej, zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach. Analiza dostępnej dokumentacji dotyczącej kontrahenta m.in. sprawdzenie informacji dotyczących restrukturyzacji firmy kontrahenta, zmiany przedmiotu działalności, umocowania osób działających w jego imieniu www.radapodatkowa.pl 12
Metody ochrony przed skutkami handlu z nieuczciwymi kontrahentami (3/5) Aktualizacja tej dokumentacji w określonych odstępach czasu Weryfikacja tożsamości kontrahentów na podstawie dowodu osobistego / paszportu Pobranie informacji na temat kontrahenta w systemie VIES, sprawdzenie status podmiotu VAT na Portalu Podatkowym Ministerstwa Finansów Kontrola reputacji kontrahenta weryfikacja na portalach branżowych, sprawdzenie strony internetowej kontrahenta Kontrola reputacji osób reprezentujących kontrahenta m.in. weryfikacja ich doświadczenia w branży Sprawdzenie źródeł pochodzenia towaru www.radapodatkowa.pl 13
Metody ochrony przed skutkami handlu z nieuczciwymi kontrahentami (4/5) Kontrola warunków cenowych transakcji Kontrola płatności za dostawy i sprawdzenie warunków przewozu towarów Procedury zabezpieczające nie służą stricte wykrywaniu osób mających związek z grupami dokonującymi nadużyć podatkowych, ale przyczyniają się do ograniczania kontaktów handlowych z podejrzanymi podmiotami. Wdrożenie i stosowanie procedur zabezpieczających stanowi amunicję na wypadek sporu z organem podatkowym. Ich stosowanie pozwala na wykazanie, że dochowało się należytej staranności w kontaktach handlowych z kontrahentami www.radapodatkowa.pl 14
Metody ochrony przed skutkami handlu z nieuczciwymi kontrahentami (5/5) Żeby mechanizm był skuteczny, procedura musi być faktycznie wykonywana w organizacji. Musi istnieć dokumentacja potwierdzająca, że została ona wdrożona, istniał nadzór nad jej wykonywaniem i była ona stosowana przez pracowników www.radapodatkowa.pl 15
Dziękuję za uwagę Tomasz Kassel Partner Mobile +48502 18 4846 Office+4822 7464846 tomasz.kassel@pl.pwc.com www.radapodatkowa.pl 16