Szanowni Państwo, przekazujemy w Państwa ręce kolejny numer miesięcznika Poradnik Leasingobiorcy, wydawanego przez Agencję Leasingu i Finansów Sp. z o.o. Wydawnictwo ma na celu przybliżenie czytelnikom finansowych, prawnych i podatkowych aspektów leasingu, jako jednej z najbardziej popularnych metod finansowania potrzeb inwestycyjnych. W Poradniku omawiamy najważniejsze i najbardziej aktualne zagadnienia dotyczące umowy leasingu. Każdy numer Poradnika poświęcony jest jednemu tematowi, znajdują się w nim praktyczne przykłady i rozwiązania problemów prawnych, komentarze i porady. Całość wzbogacana jest o orzecznictwo oraz interpretacje urzędów i instytucji. Liczymy na to, że Poradnik będzie dla Państwa nośnikiem praktycznej wiedzy o skutkach finansowych, prawnych i podatkowych zawarcia umowy leasingu oraz o sposobach rozwiązywania problemów mogących pojawić się w toku jej realizacji. Pragnąc sprostać Państwa oczekiwaniom, oczekujemy na opinie i propozycje tematów, o których chcielibyście Państwo przeczytać w następnych wydaniach Poradnika Leasingobiorcy. Zapraszamy do całkowicie bezpłatnej prenumeraty elektronicznego wydania Poradnika. Aby zapisać się do listy wysyłkowej należy wysłać e-mail zatytułowany Newsletter pod adres pr@alif.pl. Numery archiwalne można pobrać z www.alif.pl. W bieżącym wydaniu polecamy opracowanie Cesja umowy leasingu. Zespół ALiF W następnych numerach: Leasing czy kredyt, Zakończenie umowy leasingu przed terminem, Strona 1
Cesja umowy leasingu Z punktu widzenia przepisów prawa polskiego Istotą cesji umowy leasingu jest przejęcie przez osobę trzecią (nowego korzystającego) ogółu praw i obowiązków z niej wynikających. Sytuacje, w których korzystający przenosi na osobę trzecią prawa i obowiązki wynikające z zawartej przez siebie umowy leasingu, są bardzo częste. Dzieje się tak, między innymi, gdy przedmiot leasingu utracił swoją przydatność dla korzystającego lub jego sytuacja finansowa nie pozwala na dalsze, terminowe uiszczanie opłat leasingowych. Procedura Cesja umowy leasingu jest możliwa pod warunkiem, że zgodzi się na nią finansujący. Nie każda firma leasingowa umożliwia cesję umowy na nowego korzystającego. Niektóre z nich wymagają zakończenia i rozliczenia umowy z dotychczasowym korzystającym, a następnie zawierają nową umowę z kolejnym korzystającym. Finansujący, wyrażając zgodę na zmianę korzystającego, zwykle uzależnia ją od kilku warunków, w tym od: uiszczenia opłaty ustalonej w Tabeli Opłat i Prowizji. W zależności od firmy leasingowej może to być koszt od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Opłata obciąża cedenta, czyli dotychczasowego korzystającego. pozytywnej weryfikacji cesjonariusza czyli nowego korzystającego, który musi spełnić wymagania stawiane przez finansującego leasingobiorcom. Nowy korzystający musi więc przedstawić odpowiednie dokumenty rejestrowe, zabezpieczyć umowę wekslem oraz uwiarygodnić swoją zdolność kredytową. Swoboda umów - ograniczenia Co do zasady stronom przysługuje swoboda w zakresie ustalania warunków cesji na gruncie prawa cywilnego. Ustawodawca nie uregulował jednak podatkowych konsekwencji cesji praw i obowiązków wynikających z zawartej umowy leasingu, co jest powodem licznych rozbieżności w interpretacji przepisów podatkowych w tej kwestii. Odstępne Strony umowy cesji mogą ustalić, że dotychczasowemu korzystającemu przysługuje od nowego korzystającego wynagrodzenie (odstępne) za przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy leasingu. Cesja praw z umowy leasingu w zamian za odstępne, stanowi odpłatne zbycie prawa majątkowych. Przepisy podatkowe stanowią, że przychodem z odpłatnego zbycia praw majątkowych jest wartość rynkowa tych praw. W każdym przypadku należy więc badać indywidualnie jaka jest faktycznie wartość prawa z umowy leasingu znajdująca odzwierciedlenie w wartości odstępnego. Dotychczasowy korzystający jest zobowiązany udokumentować zbycie prawa majątkowego fakturą. Obowiązek podatkowy powstanie na zasadach ogólnych tzn. z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia cesji. Otrzymane przez dotychczasowego korzystającego odstępne będzie jego przychodem podatkowym, który zwiększy podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednocześnie takie rozliczenie, jako usługa, będzie podlegała u niego opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej. Nowy korzystający, ma prawo odliczyć podatek naliczony z faktury dokumentującej odstępne, jeżeli przedmiot leasingu będzie związany z czynnościami w stosunku do których przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. Organy podatkowe nie kwestionują prawa do pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego od odstępnego nawet w przypadku, gdy przedmiotem leasingu jest Strona 2
samochód osobowy (patrz pismo MF sygn. ILPP1/443-889/08-5/BP). Odstępne będzie u nowego korzystającego kosztem podatkowym, ale zdaniem organów podatkowych powinno być rozłożone w czasie przez okres trwania umowy leasingu (patrz pismo MF sygn. ILPB3/423-594/08-5/EK). Skutki podatkowe cesji po stronie cedenta Organy podatkowe potwierdzają, że cesja umowy leasingu nie wiąże się z koniecznością skorygowania kosztów uzyskania przychodów o wydatki poniesione w związku z leasingiem (nawet jeśli zostanie dokonana przed upływem 40% normatywnego okresu amortyzacji w przypadku leasingu operacyjnego). Dopóki trwa umowa leasingu, korzystający jest uprawniony do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych w związku z zawarciem umowy (w tym m. in. czynsz inicjalny, opłaty manipulacyjne, raty leasingowe). Wydatki te nie będą stanowiły dla dotychczasowego korzystającego kosztów dopiero od momentu cesji (Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, interpretacja z 11 marca 2008 r., IBPB3/423-373/07/MS). ( art. 509 i nast. k.c.) jak i długu ( art. 519 i nast.) na inne osoby w czasie trwania stosunku zobowiązaniowego - umowy. Istota umowy nie ulega wówczas żadnej zmianie, zmieniają się natomiast osoby uczestniczące w umowie po stronie czynnej (zmiana wierzyciela) lub po stronie biernej (zmiana dłużnika). Strony umów cywilnoprawnych, w tym umowy leasingu, chociaż mogą dowolnie określać swoje wzajemne prawa i obowiązki na gruncie prawa cywilnego, również zmianę stron umowy, nie mogą jednak umową cywilnoprawną przenosić uprawnień (przywilejów), czy obowiązków podatkowych. Prawo podatkowe :: Co nie jest dozwolone, jest zakazane Na gruncie przepisów podatkowych wstąpienie podmiotu trzeciego w prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy istnieje podstawa prawna takiej sukcesji. Kwestie sukcesji prawnej na gruncie podatkowym uregulowane są przepisami rozdziału 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa ( t.j. Dz.U. z 2005r., nr 8, poz.60 z późn. zm.), które określają przypadki sukcesji oraz katalog następców prawnych, którzy wstępują we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki. Cesja umowy leasingu nie wpływa również na dotychczasowe rozliczenia korzystającego z tytułu VAT. Skutki podatkowe cesji po stronie cesjonariusza Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej (IPPB3/423-420/11-2/GJ) z 29 lipca 2011 r. stwierdził (cytat kursywą): ( ) uregulowania prawa cywilnego nie mogą być wprost odnoszone do prawa podatkowego. Prawo podatkowe stanowi odrębną dziedzinę prawa, posługującą się własnymi instrumentami i regulującą w charakterystyczny dla siebie sposób stosunki prawne. (...) Prawo cywilne :: Co nie jest zakazane, jest dozwolone Kodeks cywilny dopuszcza w ramach przepisów o zobowiązaniach zarówno przejście wierzytelności Sukcesja praw i obowiązków podatkowych musi opierać się na samodzielnej podstawie. Jeśli nie znajdziemy jej w prawie podatkowym nie możemy jej wywodzić z innej dziedziny prawa. Konsekwencją tego jest to, że gdy przepisy innych gałęzi prawa przewidują następstwo prawne, nie jest to jednoznaczne z istnieniem sukcesji podatkowej. O ile cesja wierzytelności czy przejęcie długu na gruncie prawa cywilnego nie powoduje zmiany treści stosunku zobowiązaniowego, zmienia się jedynie podmiot umowy, nie oznacza to, że cesja wierzytelności czy przejęcie długu będzie miało analogiczne skutki na gruncie prawa podatkowego. W sytuacji zmian osób uczestniczących w umowie, na gruncie prawa podatkowego, o ile nie zachodzą przypadki wskazane przez ustawodawcę w Ordynacji podatkowej w zakresie sukcesji nie dochodzi, jak w przypadku uregulowań w przepisach kodeksu cywilnego, do kontynuacji umowy. Strona 3
Charakter umowy po dniu cesji: leasing czy najem/dzierżawa? Przystąpienie do umowy leasingu nowego korzystającego powoduje, że w pełni uzasadnionym staje się konieczność zbadania, czy na dzień wstąpienia korzystającego w stosunek leasingu na miejsce dotychczasowego, umowa ta stanowi podatkową umowę leasingu operacyjnego czyli spełnia warunki określone w art. 17b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub stanowi podatkową umowę leasingu finansowego, czyli spełnia warunki określone w art. 17f ustawy. Umowa leasingu dla celów podatkowych ma charakter leasingu operacyjnego, gdy spełnione są warunki przedstawione w art. 17b u.p.d.o.p.: została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, finansujący w dniu zawarcia umowy leasingu nie korzysta ze zwolnień w podatku dochodowym. Umowa będzie klasyfikowana jako leasing finansowy, jeżeli są spełnione łącznie warunki określone w art. 17f u.p.d.o.p.: umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony, suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający. ( ) Podstawą zaliczenia opłat związanych z umową leasingu do kosztów lub przychodów jest spełnienie przez tę umowę warunków określonych w art. 17b lub 17f ustawy. W sytuacji, gdy umowa nie spełnia powyższych warunków, wówczas skutki podatkowe takiej umowy są takie same jak w przypadku umów najmu i dzierżawy. (...) Skoro ustawodawca nakłada ograniczenia w umowie leasingu wyrażone w zapisach przepisów art. 17b i 17f ustawy, od których uzależnia nabycie przez strony umowy preferencji podatkowych, nie można uznać, że nowy korzystający, w stosunku do którego umowa nie spełnia warunków określonych w tych przepisach może korzystać z tych preferencji. W sytuacji, gdy korzystającym został nowy podmiot gospodarczy przystępujący do umowy, której okres obowiązywania jest krótszy, niż wymagany w art. 17b ust. 1 ustawy oraz suma opłat pozostała do spłaty nie stanowi kwoty będącej przynajmniej równowartością wartości początkowej środka trwałego, nie można mówić o podatkowej umowie leasingu operacyjnego. Podobnie nie będzie stanowiła umowy leasingu finansowego umowa, w której suma opłat leasingowych nie będzie odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedmiotu leasingu. Wstąpienie do umowy nowego korzystającego na gruncie przepisów podatkowych należy traktować jako zawarcie nowej umowy pomiędzy dotychczasowym finansującym a nowym korzystającym i umowa ta na dzień wstąpienia nowego podmiotu winna spełniać warunki umowy leasingu operacyjnego lub finansowego. Wykup / przeniesienie własności przedmiotu leasingu ( ) generalnie w sytuacji, gdy nie dochodzi do sprzedaży przedmiotu leasingu a następuje przejście prawa własności przedmiotu leasingu wraz z zapłatą ostatniej raty leasingowej, przepis art. 17g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie ma zastosowania. ( ) Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie przyjąć należy,( ) że zasada kontynuacji podatkowej umowy leasingu po cesji jest błędna. Zatem opłata wnoszona przez korzystającego może nie mieć statusu raty leasingowej, a przeniesienie własności nastąpi w sposób nieodpłatny skutkujący opodatkowaniem Strona 4
wartości rynkowej przedmiotu leasingu u korzystającego. Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest wyrok WSA w Warszawie z dnia 04.11.2010r., sygn. akt III SA/Wa 2180/10. Skutki podatkowe cesji po stronie cesjonariusza :: stanowisko odrębne Zagadnienie to zostało inaczej zinterpretowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 5 maja 2010 r. (sygn. akt I SA/Bk 80/10). Według WSA w Białymstoku, wymóg okresu trwania umowy ma zastosowanie wyłącznie do okresu w którym trwała sama umowa, a nie do okresu w którym dany korzystający był stroną umowy. Oznacza to wprost, iż zmiany podmiotu umowy leasingu nie wpływają w żaden sposób na możliwość spełnienia przez taką umowę ustawowych przesłanek uznających ją samą za umowę leasingu w kontekście określonym w ustawach podatkowych. Zdaniem wielu ekspertów stanowisko to jest prawidłowe. Ich zdaniem brak jest podstaw do twierdzenia, iż cesja umowy leasingu oznacza zawarcie nowej umowy pomiędzy finansującym i korzystającym. Można więc liczyć, że wyrok zostanie podtrzymany przez NSA i stanie się podstawą do jednolitego orzecznictwa w tej kwestii. Na skutek uzyskania interpretacji, wnioskodawca uzyskuje bowiem pewność, że o ile postąpi w sposób zgodny z uzyskaną interpretacją, organ podatkowy nie uzna w przyszłości jego podstępowania za nieprawidłowe (co do zasady zastosowanie się do interpretacji nie może szkodzić temu, kto się do niej zastosował), a tym samym podatnik uniknie kary, korekty podatku oraz odsetek za zwłokę. Jak wystąpić o interpretację indywidualną? Warto skorzystać z poradnika wydanego przez MF Masz wątpliwości podatkowe? Skorzystaj z pomocy fachowców (http://www.mf.gov.pl/_files_/podatki/broszury_infor macyjne/faq_ord-in_2011_www.pdf) Klauzula: (eg) Treść artykułu nie stanowi informacji o stanie obowiązującego prawa, opinii ani porady prawnej czy też oficjalnego stanowiska ALiF w jakiejkolwiek sprawie i nie może być podstawą do podjęcia jakiejkolwiek decyzji biznesowej. Treść artykułu stanowi wyłącznie odzwierciedlenie poglądów autorów i autorzy zastrzegają prawo do zmiany tekstów oraz poglądów w nich wyrażonych. ALiF ani autorzy poszczególnych tekstów nie odpowiadają za treść artykułów w zakresie, w jakim osoby trzecie mogłyby doznać szkody, biorąc za podstawę swych działań (lub braku działań) treści zamieszczone w prezentowanych artykułach. Niestety obecnie w interpretacjach przeważajace jest, omawiane wyżej, stanowisko prezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej (IPPB3/423-420/11-2/GJ) z 29 lipca 2011 r. Interpretacje indywidualne Jak widać przepisy prawa podatkowego w omawianej kwestii są sformułowane w sposób wciąż powodujący liczne rozbieżności interpretacyjne i wątpliwości co do ich prawidłowego zastosowania. W każdym przypadku pomocne mogą być zatem indywidualne interpretacje podatkowe. Strona 5
Agencja Leasingu i Finansów Sp. z o.o. jest firmą zajmującą się doradztwem finansowym dla klientów korporacyjnych i indywidualnych w zakresie leasingu ruchomości i nieruchomości oraz kredytów inwestycyjnych i hipotecznych Działamy w ścisłej współpracy z ponad 25 instytucjami finansowymi (banki i firmy leasingowe) i wspólnie z nimi tworzymy rozwiązania pozwalające pozyskać środki na finansowanie inwestycji naszych klientów. Wspieramy klientów w całym procesie wyboru sposobu finansowania: od analizy potrzeb poprzez ocenę bieżącej sytuacji materialnej po przedstawienie Im optymalnej oferty finansowej dostępnej na rynku. Dział Interwencji i Reklamacji ALiF ma za zadanie pomoc Klientom w bieżącej obsłudze umów leasingowych i kredytowych. Służymy pomocą w toku: realizacji (interpretacja zapisów, weryfikacja prawidłowości stosowania), restrukturyzacji (optymalizacja kosztów, minimalizowanie ryzyka) i zakończenia (wygaśnięcie, rozwiązanie, wypowiedzenie) umów leasingowych czy kredytowych. Doradzamy w procesie wyboru sposobu ubezpieczenia i likwidacji szkód zaistniałych w przedmiocie leasingu lub kredytowania. Na życzenie klientów reprezentujemy Ich w sporach z instytucjami finansującymi. Zapraszamy na naszą stronę www.alif.pl, gdzie znajdziecie Państwo szczegółowe informacje dotyczące naszej firmy i szczegóły oferty. Agencja Leasingu i Finansów Sp. z o. o. ul. Piłsudskiego 13, lok 503, 50-048 Wrocław tel. + 48 71/ 77 19 100, biuro@alif.pl, www.alif.pl Strona 6