OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI RAPORT DOTYCZĄCY WYNIKÓW EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W ROKU 2005
SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 II. DANE STATYSTYCZNE O UCZESTNIKACH EGZAMINU... 6 III. ORGANIZACJA SPRAWDZANIA PRAC... 9 IV. INFORMACJE O STANDARDOWYCH ARKUSZACH EGZAMINACYJNYCH, WYNIKACH EGZAMINU I UCZNIOWSKICH ROZWIĄZANIACH... 11 A. CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA... 11 1. Opis i kartoteka testu,,plemiona Europy... 11 2. Prezentacja wyników egzaminu... 15 Podstawowe informacje o wynikach... 15 Wyniki w skali staninowej... 17 Łatwość zadań... 18 Osiągnięcia uczniów z dysleksją rozwojową (ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się)... 23 3. Analiza odpowiedzi uczniów do zadań otwartych.... 24 B. CZĘŚĆ MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZA... 32 1. Opis i kartoteka testu... 32 2. Prezentacja wyników... 36 Podstawowe informacje o wynikach... 36 Wyniki w skali staninowej... 38 Łatwość zadań... 39 Osiągnięcia uczniów z dysleksją (ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się).. 44 3. Analiza odpowiedzi uczniów do zadań otwartych... 46 V. INFORMACJE O NIESTANDARDOWYCH ARKUSZACH EGZAMINACYJNYCH56 1. Opis i kartoteka testów dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących... 56 A. TEST HUMANISTYCZNY... 56 B. TEST MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZY... 59 2. Opis i kartoteka testów dla uczniów z trudnościami w uczeniu się... 63 A. TEST HUMANISTYCZNY... 63 Prezentacja wyników... 67 B. TEST MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZY... 71 Prezentacja wyników... 74 VI. ANALIZA ANKIET OBSERWATORÓW... 79 VII. ŚREDNIE WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO... 82 VIII. DANE ZBIORCZE Z LAT 2002-2005... 91 IX. SŁOWNICZEK TERMINÓW które warto znać, czytając raport o wynikach egzaminów zewnętrznych... 94 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 3
I. WSTĘP Podstawą prawną przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych. 26 kwietnia 2005 r. w całym kraju został przeprowadzony egzamin gimnazjalny w części humanistycznej, a 27 kwietnia egzamin w części matematyczno przyrodniczej. Celem egzaminu jest przede wszystkim zbadanie, w jakim stopniu uczniowie kończący trzecią klasę gimnazjum opanowali umiejętności i wiadomości opisane w standardach egzaminacyjnych i podstawie kształcenia ogólnego. W części humanistycznej badano wiadomości i umiejętności dotyczące czytania i odbioru tekstów kultury tworzenia własnego tekstu a w części matematyczno przyrodniczej umiejętności i wiadomości odnośnie umiejętnego stosowania terminów, pojęć i procedur wyszukiwania i stosowania informacji wskazywania i opisywania faktów, związków i zależności stosowania zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów Informacje o wynikach egzaminacyjnych winny być na tyle obszerne, by skorzystać z nich mogli różni odbiorcy. Dlatego proponujemy Państwu opracowanie, w którym m. in. zamieściliśmy zestawienie danych liczbowych o uczestnikach egzaminu, poinformowaliśmy o zmianach w organizacji sprawdzania prac i przeanalizowaliśmy odpowiedzi uczniów do zadań otwartych; wydaje się, że przede wszystkim ten rodzaj zadań umożliwia wnioskowanie o przyczynach sukcesów i niepowodzeń egzaminacyjnych uczniów. Na potrzebę analizy odpowiedzi do zadań otwartych wskazywały spostrzeżenia i wnioski egzaminatorów, a także uwagi gimnazjalistów i ich rodziców przekazywane podczas rozmów przy oglądaniu prac. Mamy nadzieję, że biuletyn o tegorocznym egzaminie gimnazjalnym wesprze nauczycieli w diagnozowaniu sposobu i organizacji nauczania oraz oceniania osiągnięć uczniów. Być może nasze spostrzeżenia staną się inspiracją dla dyrektorów szkół i doradców metodycznych planujących formy doskonalenia pracy nauczycieli. Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi dotyczące zakresu informacji i sposobu ich przedstawienia w naszym biuletynie. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 5
II. DANE STATYSTYCZNE O UCZESTNIKACH EGZAMINU Egzamin gimnazjalny jest obowiązkowy dla uczniów trzecich klas, warunkuje bowiem otrzymanie przez nich świadectwa ukończenia gimnazjum. Wyjątkowo gimnazjaliści mogą być zwolnieni z obowiązku przystąpienia do egzaminu. Zwolnienie to ma swoje konsekwencje w punktacji za egzamin. Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych oraz laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub finaliści ponadwojewódzkich konkursów przedmiotowych otrzymują najwyższy wynik, czyli 50 punktów, za egzamin w tej części, w której skład wchodzi przedmiot konkursowy. Nie zdobywają natomiast żadnego punktu uczniowie zwolnieni przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej z przyczyn zdrowotnych bądź losowych. Do egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej przystąpiło w kwietniu 2005 roku 52 288 uczniów, w tym 33 678 uczniów w szkołach województwa łódzkiego oraz 18 610 w gimnazjach województwa świętokrzyskiego. Liczbę uczniów, którzy przystąpili do egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej, z uwzględnieniem rodzaju arkusza egzaminacyjnego, przedstawia poniższe zestawienie: Symbol arkusza Opis Liczba uczniów woj. łódzkie woj. świętokrzyskie Razem A1 A4 A5 A6 A7 A8 standardowy 32 925 18 271 51 196 w tym dla uczniów z dysleksją 3 087 1 653 4 740 dla uczniów słabo widzących (czcionka 16 pkt.) dla uczniów słabo widzących (czcionka 24 pkt.) dla uczniów niewidomych (druk w piśmie Braille a) dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim 19 13 32 7 6 13 2 1 3 45 15 60 680 304 984 Razem 33 678 18 610 52 288 Najwięcej uczniów rozwiązywało zadania w arkuszu standardowym przygotowanym w trzech wersjach (A1, B1, C1). Wśród nich ponad 36% stanowili uczniowie szkół wiejskich, a tylko 20% uczniowie dużych miast powyżej 100 tys. mieszkańców. Poniżej zaprezentowano zestawienie liczby szkół i uczniów, którzy rozwiązywali zadania z arkusza standardowego GH z uwzględnieniem lokalizacji szkoły. 6 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
woj. łódzkie woj. świętokrzyskie OKE Łódź szkoły uczniowie szkoły uczniowie szkoły uczniowie wieś 176 10307 122 8223 298 18530 miasto do 20 tys. 40 5413 37 4182 77 9595 miasto od 20 tys. do 100 tys. 70 9326 26 3403 96 12729 miasto powyżej 100 tys. 81 7879 28 2463 109 10342 Razem 367 32925 213 18271 580 51196 Do egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno przyrodniczej przystąpiło 52 238 uczniów, w tym 18 611 uczniów w gimnazjach województwa świętokrzyskiego oraz 33 627 uczniów w szkołach woj. łódzkiego (gdzie 58 prac zostało unieważnionych). Liczbę uczniów, którzy przystąpili do egzaminu gimnazjalnego w części matematycznoprzyrodniczej, z uwzględnieniem rodzaju arkusza egzaminacyjnego, przedstawia poniższe zestawienie: Symbol arkusza A1 A4 A5 A6 A7 A8 Opis woj. łódzkie Liczba uczniów woj. świętokrzyskie Razem standardowy 32 875 18 272 51 147 w tym dla uczniów z dysleksją 3 083 1653 4 736 dla uczniów słabo widzących (czcionka 16 pkt.) 19 13 32 dla uczniów słabo widzących (czcionka 24 pkt.) 7 6 13 dla uczniów niewidomych (druk w piśmie Braille a) 2 1 3 dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących 44 15 59 dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim 680 304 984 Razem 33 627 18 611 52 238 Najwięcej uczniów rozwiązywało zadania w standardowym arkuszu matematyczno przyrodniczym przygotowanym tak samo jak test humanistyczny w trzech wersjach. Poniżej zaprezentowano zestawienie liczby szkół i uczniów, którzy rozwiązywali zadania z arkusza standardowego GMP z uwzględnieniem lokalizacji szkoły woj. łódzkie woj. świętokrzyskie OKE Łódź szkoły uczniowie szkoły uczniowie szkoły uczniowie wieś 176 10 270 122 8 223 298 18 493 miasto do 20 tys. 41 5 409 37 4 182 78 9 591 miasto od 20 tys. do 100 tys. 70 9 326 25 3 401 95 12 727 miasto powyżej 100 tys. 81 7 873 28 2 463 109 10 336 Razem 368 32 878 212 18 269 580 51 147 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 7
Podane liczby zdających uwzględniają laureatów ostatniego stopnia wojewódzkich konkursów przedmiotowych oraz finalistów ponadwojewódzkich konkursów przedmiotowych z zakresu jednego z grupy przedmiotów objętych egzaminem gimnazjalnym. W części humanistycznej najwyższy wynik uzyskało 116 laureatów konkursów, a w części matematyczno przyrodniczej 174 laureatów konkursów przedmiotowych. Z powodów zdrowotnych i losowych dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi zwolnił z obowiązku przystąpienia do egzaminu 125 gimnazjalistów 8 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
III. ORGANIZACJA SPRAWDZANIA PRAC Do sprawdzania i oceniania prac uczniowskich z egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonego 26 i 27 kwietnia 2005 roku powołano egzaminatorów przeszkolonych w zakresie oceniania prac uczniów bez dysfunkcji i ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, prac uczniów słabo widzących, prac uczniów słabo słyszących i niesłyszących, a także prac uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Prace trzech uczniów niewidomych przesłano do sprawdzenia egzaminatorom odpowiednio przeszkolonym w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Gdańsku. Zestawienie informacji o liczbie zespołów egzaminatorów i liczbie egzaminatorów w zakresie obu części egzaminu zawiera poniższa tabela. Województwo część humanistyczna Liczba zespołów egzaminatorów część matematycznoprzyrodnicza część humanistyczna Liczba egzaminatorów część matematycznoprzyrodnicza łódzkie 20 + 1 14 + 1 400 + 9 268 + 8 świętokrzyskie 11 7 226 150 razem 31 + 1 21 + 1 626 + 9 418 + 8 Razem 32 22 637 426 * - zespoły i egzaminatorzy sprawdzający prace uczniów z dysfunkcjami W skład każdego zespołu egzaminatorów wchodzili: przewodniczący zespołu, dwóch jego asystentów (weryfikatorów, odpowiadających jednocześnie za stronę merytoryczną i techniczną sprawdzania) oraz 20 egzaminatorów. Każdy z egzaminatorów - humanistów sprawdzał przeciętnie 80 prac, a każdy z egzaminatorów bloku przedmiotów matematyczno przyrodniczych około 120 prac. Sprawdzanie prac egzaminacyjnych odbywało się wyłącznie w powołanych ośrodkach sprawdzania. Dla egzaminatorów z obu części egzaminu gimnazjalnego zorganizowano na terenie województwa łódzkiego 12 ośrodków (trzy w Łodzi i po jednym w Wiśniowej Górze, Koluszkach, Piotrkowie Trybunalskim, Sieradzu, Rawie Mazowieckiej, Tomaszowie Mazowieckim, Łowiczu, Żychlinie), a na terenie województwa świętokrzyskiego 4 ośrodki w Kielcach. Egzaminatorzy oceniali odpowiedzi do zadań otwartych zgodnie z jednolitymi w całym kraju schematami i kryteriami punktowania odpowiedzi. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 9
Proces sprawdzania przebiegał zgodnie z poniższym harmonogramem: Data Zadanie 27.04.05 Spotkanie koordynatora części humanistycznej egzaminu z kierownikiem Wydziału Egzaminów Gimnazjalnych CKE. 28.04.05 Spotkanie koordynatora części matematyczno przyrodniczej z kierownikiem WEG CKE. 29.04.05 Spotkanie szkoleniowe koordynatora części humanistycznej z przewodniczącymi zespołów i weryfikatorami. Spotkanie szkoleniowe PZE z egzaminatorami części humanistycznej. 30.04.05 Spotkanie szkoleniowe koordynatora części matematyczno - przyrodniczej z przewodniczącymi zespołów i weryfikatorami. 31.04.05 Spotkanie szkoleniowe PZE z egzaminatorami bloku przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. 31.04-3.05.05 Sprawdzanie prac i weryfikacja sprawdzania. 3-4.05.05 Przekazanie przez przewodniczących koordynatorom obu bloków przedmiotowych dokumentacji związanej ze sprawdzaniem prac. Ogółem zweryfikowano 5621 sprawdzonych testów humanistycznych oraz 5639 wypunktowanych testów matematyczno przyrodniczych. Weryfikacja ta nie wykazała, aby ktokolwiek z egzaminatorów nie przestrzegał ustalonych zasad sprawdzania i aby musiano z nim rozwiązać umowę. Każdy egzaminator na zakończenie swojej pracy był zobowiązany do przygotowania protokołu. W protokołach egzaminatorzy informowali o związanych z kodowaniem prac uczniowskich uchybieniach w pracach zespołów nadzorujących, a także o swoich podejrzeniach dotyczących niesamodzielności gimnazjalistów przy udzielaniu odpowiedzi na egzaminie. Każda informacja egzaminatorów została wnikliwie zbadana. Po sprawdzeniu informacji przez powołany zespół ekspertów Dyrektor OKE unieważnił egzamin w części matematyczno-przyrodniczej dla 58 gimnazjalistów. 10 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
IV. INFORMACJE O STANDARDOWYCH ARKUSZACH EGZAMINACYJNYCH, WYNIKACH EGZAMINU I UCZNIOWSKICH ROZWIĄZANIACH A. CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA 1. Opis i kartoteka testu,,plemiona Europy Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych skonstruowany wokół tematu Plemiona Europy miał na celu sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej przez uczniów kończących trzecią klasę gimnazjum. Zadania obejmowały umiejętności i wiadomości zawarte w podstawie programowej następujących przedmiotów: język polski, historia, wiedza o społeczeństwie, plastyka oraz ścieżek edukacyjnych: edukacja europejska, edukacja regionalna, kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej. Zestaw sprawdzał umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych: - czytanie i odbiór tekstów kultury, - tworzenie własnego tekstu. Podstawę tworzenia zadań stanowiły spójne z motywem przewodnim arkusza teksty kultury: tekst popularnonaukowy, tekst publicystyczny, utwór poetycki, zestaw czterech rysunków, reprodukcja fotografii, dwie reprodukcje miniatur średniowiecznych. Zadania rozszerzonej odpowiedzi wymagały napisania planu wycieczki i listu do kolegi. Zestaw egzaminacyjny zawierał 33 zadania, wśród których było 20 zadań wyboru wielokrotnego oraz 13 zadań wymagających od ucznia samodzielnego formułowania odpowiedzi. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 120 minut, natomiast w wypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami czas ten mógł być przedłużony do 180 minut. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 50 punktów. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych przedstawia poniższa tabela: Obszar standardów Liczba Waga punktów w % Numery zadań 25 50 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, czytanie i odbiór tekstów kultury 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 27, 28 tworzenie własnego tekstu 25 50 21, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury test sprawdzał następujące umiejętności i wiadomości: - czytanie różnych tekstów na poziomie dosłownym i przenośnym - wyszukiwanie informacji zawartych w różnych tekstach kultury - interpretowanie różnych tekstów kultury z uwzględnieniem wskazanego problemu Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 11
- rozpoznawanie środków artystycznych pełniących określoną funkcję w odczytywanych tekstach - dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury - dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych. W obszarze tworzenie własnego tekstu test sprawdzał następujące umiejętności i wiadomości: - nadanie trafnego tytułu fotografii - posługiwanie się pojęciami z poetyki - syntetyzowanie informacji - wnioskowanie na podstawie informacji z różnych źródeł - przekształcanie tekstu (użycie synonimu) - redagowanie planu - redagowanie listu - formułowanie argumentów - dostosowanie stylu do sytuacji komunikacyjnej i formy wypowiedzi - zachowanie spójności i logiczności tekstu - przestrzeganie zasad organizacji tekstu - zachowanie poprawności leksykalnej, frazeologicznej i składniowej oraz ortograficznej i interpunkcyjnej. Badane arkuszem umiejętności i wiadomości oraz ich łatwość dla uczniów na terenie OKE Łódź Obszar standardów wymagań egz. Numer zadania Nazwa sprawdzanej umiejętności Uczeń: Nazwa sprawdzanej czynności Uczeń: Łatwość Liczba punktów I. Czytanie tekstów kultury 1. dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury 2. wyszukuje informacje 3. wyszukuje informacje 4. czyta teksty kultury 5. wyszukuje informacje 6. dostrzega wartości 7. odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata określa epokę na podstawie informacji z tekstu wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego dostrzega ideę łączącą postacie historyczne wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego dostrzega symboliczną wartość postaci dostrzega skutki zjazdu gnieźnieńskiego dla Polski 0,78 1 0,86 1 0,98 1 0,85 1 0,73 1 0,91 1 0,79 1 12 8. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym dostrzega celowość zastosowania nawiasów w Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 0,90 1
II. Tworzenie własnego tekstu 9. 10. 11. dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu i określa ich funkcje interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy czyta teksty kultury na poziomie dosłownym 12. interpretuje teksty kultury 13. 14. 15. 16. 17. 18. czyta teksty kultury na poziomie symbolicznym dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata czyta teksty kultury na poziomie przenośnym dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury czyta teksty kultury na poziomie dosłownym tekście popularnonaukowym rozpoznaje styl tekstu 0,67 1 dostrzega intencję autora tekstu 0,86 1 rozpoznaje znaczenie wyrazu użytego w tekście rozpoznaje ocenę postawy zawartą i skomentowaną w tekście rozpoznaje na rysunku stereotyp związany z narodowością postaci 0,80 1 0,80 1 0,88 1 dostrzega kontekst historyczny 0,72 1 wskazuje przyczyny zjawiska opisanego w tekście 0,81 1 odczytuje sens przysłowia 0,78 1 rozpoznaje zapożyczenie 0,84 1 dostrzega celowość zastosowania przecinków we fragmencie tekstu 0,69 1 19. wyszukuje informacje odnajduje informacje 0,94 1 dostrzega w odczytywanych rozpoznaje środek wyrazu we 20. tekstach środki wyrazu i określa 0,77 1 fragmencie wiersza ich funkcje 22. interpretuje teksty kultury określa rolę postaci z wiersza 0,58 1 dostrzega w odczytywanych rozpoznaje środki wyrazu 23. tekstach środki wyrazu i określa 0,45 1 służące wskazanemu celowi ich funkcje 24. czyta teksty kultury odczytuje sens cytatu 0,23 1 27. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym nazywa grupy społeczne, których przedstawiciele ukazani są na ilustracji 0,54 1 28. wyszukuje informacje wyszukuje informację na ilustracji 0,79 1 21. formułuje argumenty uzasadnia użycie cudzysłowu 0,24 1 25. analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury podpisuje fotografię posługując się odpowiednimi informacjami z wiersza 0,74 1 26. 29. posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury posługuje się pojęciami z poetyki syntetyzuje informacje na podstawie dwóch tekstów 0,58 1 0,48 1 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 13
dokonuje celowych operacji na przekształca nazwę motywu 30. 0,40 1 tekście przewodniego arkusza 31. formułuje problemy formułuje problem 0,79 1 buduje wypowiedzi poprawne pod pisze plan uporządkowany 32.1. względem językowym i 0,64 1 czasowo stylistycznym w formie planu 32.2. 32.3. 32.4. 33.1/I 33.1/II 33.1/III 33.1/IV 33.2/I 33.2/II 33.2/III 33.2/IV 33.3/I 33.3/II 33.4/I tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym dostosowane do sytuacji komunikacyjnej buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w formie listu buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w formie listu buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w formie listu formułuje i wartościuje argumenty uzasadniające własne stanowisko zna i stosuje zasady organizacji tekstu (listu) zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym pisze tekst informacyjny w formie punktów zachowuje jednolitą formę wypowiedzi poprawnie stosuje zasady ortografii 0,77 1 0,72 1 0,28 1 uwzględnia adresata spoza kraju 0,63 1 wskazuje obiekty 0,64 1 opisuje jeden z obiektów 0,61 1 przedstawia argumenty 0,77 1 zachowuje formalne wyróżniki listu właściwie rozmieszcza formalne wyróżniki listu pisze tekst spójny 0,59 1 0,83 1 0,88 1 pisze tekst logicznie uporządkowany 0,83 1 pisze poprawnie pod względem składniowym, leksykalnym, fleksyjnym, frazeologicznym 0,30 3 posługuje się słownictwem perswazyjnym 0,79 1 stosuje zasady interpunkcji 0,18 1 14 33.4/II buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi stosuje zasady ortografii 0,20 1
stylistycznym 33.4/III buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym stosuje zasady ortografii (pisze w sposób czytelny dla dyslektyków) 0,15 1 2. Prezentacja wyników egzaminu podstawowe informacje o wynikach Liczba uczniów 51 196 Średnia 32,63 Łatwość testu 0,65 Odchylenie standardowe 8,62 Mediana 34 Dominanta 37 Minimum 1 Maksimum 50 Średnie wyniki uzyskane przez gimnazjalistów przedstawiono w poniższej tabeli. Województwo Liczba zdających Czytanie i odbiór tekstów kultury Tworzenie własnego tekstu Wynik ogólny 25 pkt 25 pkt 50 pkt łódzkie 32 925 18,99 13,56 32,56 świętokrzyskie 18 271 18,95 13,82 32,77 OKE Łódź 51 196 18,98 13,66 32,63 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 15
80% 60% 40% 20% W yniki egzaminu w skali procentowej z uwzględnieniem obszarów standardów 76% 55% 65% 0% Czytanie i odbiór tekstów kultury Tworzenie własnego tekstu Razem Na powyższym wykresie zilustrowano średni stopień opanowania dwu umiejętności kluczowych. Pierwszą z nich, czyli czytanie i odbiór tekstów kultury, gimnazjaliści z terenu OKE Łódź opanowali w stopniu zadowalającym, bo przekraczającym 70%. Słabiej natomiast wypadła druga z badanych umiejętności; właściwie tylko w połowie poradzili sobie uczniowie z zadaniami sprawdzającymi, jak umieją tworzyć własny tekst. Rozkład wyników egzamin gimnazjalny cz. humanistyczna Liczba uczniów 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 Liczba punktów Rozkład wyników odbiega nieco od rozkładu normalnego opisywanego symetryczną krzywą w kształcie dzwonu; wyniki tegorocznych gimnazjalistów skupiają się w pobliżu wyników wysokich. Test humanistyczny okazał się dla uczniów umiarkowanie trudny. 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Poniżej zaprezentowano wyniki uczniów z uwzględnieniem lokalizacji szkoły. szkoła woj. łódzkie woj. świętokrzyskie OKE Łódź na wsi 31,45 31,73 31,57 w mieście do 20 tys. 31,89 32,39 32,11 w mieście od 20 tys. do 100 tys. 33,08 34,04 33,34 w mieście powyżej 100 tys. 33,83 35,16 34,15 Razem 32,56 32,77 32,63 Porównując średnie wyniki szkół z różnych miejscowości, dostrzegamy niewielką, kilkupunktową różnicę pomiędzy osiągnięciami gimnazjalistów na wsi a w dużym mieście. Jest to różnica na korzyść uczniów szkół miejskich, nieco większa na terenie województwa świętokrzyskiego niż łódzkiego. Wyniki w skali staninowej Dla porównania osiągnięć uczniów w danym roku na egzaminie można zastosować dziewięciopunktową skalę staninową. Skala ta dzieli wszystkich zdających na dziewięć grup według tego, jaki procent ogółu wyników oni osiągnęli. Staniy od 1. do 9. zawierają kolejno 4, 7, 12, 17, 20, 17, 12, 7, 4. procent wyników. Wynikom w poszczególnych staninach przyporządkowuje się odpowiednie określenia. I tak 1. stanin zawiera 4% ogółu wyników, są to wyniki najniższe; stanin 2. zawiera 7% wyników, to wyniki bardzo niskie itd. Poniższa tabela informuje o przedziałach punktowych dla kolejnych staninów oraz o liczbie uczniów, którzy uzyskali wynik na danym, wyznaczonym przez kolejne staniny, poziomie. Numer stanina Opis wyniku /poziom/ Wyniki w przedziałach punktowych Liczba uczniów 1 najniższy 2 15 2295 2 b. niski 16 21 3827 3 niski 22 26 5431 4 niżej średni 27 31 8463 5 średni 32 36 11700 6 wyżej średni 37 39 7737 7 wysoki 40 42 6454 8 b. wysoki 43 45 3799 9 najwyższy 46 50 1490 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 17
Łatwość zadań O tym, w jakim stopniu zadania testowe były dla zdających łatwe, informuje poniższy diagram. Procentowy udział w teście zadań/czynności ze względu na poziom łatwości Łatwe; 14 pkt.;28% Bardzo łatwe; 1pkt.; 2% Bardzo trudne; 7 pkt.;14% Umiarkowanie trudne;10 pkt; 20% Trudne; 18 pkt.;36% Większość, bo aż 56 %, czynności sprawdzanych tegorocznym testem humanistycznym okazała się dla zdających łatwa i bardzo łatwa. Bardzo trudno i trudno przychodziło uczniom zdobywanie zaledwie 12 punktów spośród 50 możliwych do otrzymania. Nieco inaczej ukształtował się poziom łatwości zadań zamkniętych niż poziom łatwości zadań otwartych. Informują o tym poniższe tabele. Zadania zamknięte Łatwość zadań Liczba punktów Numer zadania bardzo trudne (BT) 0,00 0,19 trudne (T) 0,20 0,49 umiarkowanie trudne (UT) 0,50 0,69 2 9,18 łatwe (Ł) 0,70 0,89 14 1,2,4,5,7,10,11,12,13,14,15,16,20,17 bardzo łatwe (BŁ) 0,90 1,00 4 3,6,8,19 RAZEM: 20 Żadne z zadań zamkniętych nie okazało się dla zdających trudne bądź bardzo trudne. Natomiast aż 18 to zadania dla uczniów łatwe i bardzo łatwe. 18 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Łatwość zadań Liczba punktów Zadania otwarte Numer zadania Numery czynności bardzo trudne (BT) 0,00 0,19 2 33.4/I,33.4/III, trudne (T) 0,20 0,49 10 21,23,24,29,30 21,23,24,29,30,32.4,33.3/I,33.4/II umiarkowanie trudne (UT) 0,50 0,69 8 22,26,27,32,33 22,26,27,32.1,33.1/I,33.1/II,33.1/III,33.2/I, łatwe (Ł) 0,70 0,89 10 25,28,31 bardzo łatwe (BŁ) 25,28,31,32.2,32.3,33.1/IV,33.2/II, 33.2/III,33.2/IV, 33.3/II, 0,90 1,00 RAZEM: 30 Przy rozwiązywaniu zadań otwartych aż 20 czynności okazało się dla uczniów trudnymi, umiarkowanie trudnymi i bardzo trudnymi, a żadna czynność nie była dla nich bardzo łatwa. Zapewne wyniknęło to z konieczności samodzielnego formułowania odpowiedzi i miało związek z małą sprawnością językową uczniów. Potwierdza to również poniższy wykres informujący, jak radzili sobie zdający z poszczególnymi czynnościami sprawdzanymi całym testem humanistycznym. 1,00 0,80 Łatwość zadań w ujęciu czynnościowym łatwość 0,60 0,40 0,20 0,00 1 2 3 4 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32.1 32.2 32.3 32.4 33.1/I 33.1/II 33.1/III 33.1/IV 33.2/I 33.2/II 33.2/III 33.2/IV 33.3/I 33.3/II 33.4/I 33.4/II 33.4/III 5 6 7 8 numer zadania/czynności Najłatwiejsze okazało się dla uczniów wyszukiwanie informacji zarówno w tekście popularnonaukowym, jak i w tekście poetyckim. Gimnazjaliści nie mieli też kłopotów z rozpoznaniem symbolicznej wartości postaci z historii oraz ze wskazaniem celu zastosowania nawiasów w tekście. Trudne natomiast okazało się samodzielne uzasadnienie użycia cudzysłowu czy wyjaśnienie sensu cytatu. Kłopoty sprawiało uczniom przestrzeganie norm językowych. Duże trudności mieli też oni ze stosowaniem zasad ortografii i interpunkcji, zarówno przy redagowaniu planu jak i listu. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 19
Do wniosków o kłopotach uczniów przy rozwiązywaniu testu humanistycznego przekonuje również analiza łatwości zadań dla trzech wybranych staninów: najniższego, średniego i najwyższego. łatwość 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 1 23 4 56 Łatwości zadań/czynności dla uczniów z najniższego stanina 7 89 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32.1 32.2 32.3 32.4 33.1/I 33.1/II 33.1/III 33.1/IV 33.2/I 33.2/II 33.2/III 33.2/IV 33.3/I 33.3/II 33.4/I 33.4/II 33.4/III numer zadania/czynności W najniższym staninie znalazło się 2295 uczniów, którzy uzyskiwali punktację od 2 do 15. Rozwiązywali zadania zamknięte od 1. do 20., a tylko w małym procencie zadania otwarte. łatwość 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 1 23 4 56 Łatwości zadań/czynności dla uczniów ze średniego stanina 7 89 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32.1 32.2 32.3 32.4 33.1/I 33.1/II 33.1/III 33.1/IV 33.2/I 33.2/II 33.2/III 33.2/IV 33.3/I 33.3/II 33.4/I 33.4/II 33.4/III numer zadania/czynności W średnim staninie znalazło się 11700 uczniów, którzy uzyskiwali punktację od 32 do 36. 20 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
łatwość 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 1 23 4 56 Łatwości zadań/czynności dla uczniów z najwyższego stanina 7 89 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32.1 32.2 32.3 32.4 33.1/I 33.1/II 33.1/III 33.1/IV 33.2/I 33.2/II 33.2/III 33.2/IV 33.3/I 33.3/II 33.4/I 33.4/II 33.4/III numer zadania/czynności W najwyższym staninie znalazło się 1490 uczniów, którzy uzyskiwali punktację od 46 do 50. Porównanie łatwości w trzech różnych staninach potwierdza trudności uczniów przy samodzielnym formułowaniu odpowiedzi do zadań egzaminacyjnych (np. 21., 24., 32. 33. ). Różny jest natomiast stopień łatwości zadań zamkniętych, w których zdający dokonują wyboru spośród odpowiedzi proponowanych. W staninie najwyższym łatwość ta kształtuje się na poziomie w miarę wyrównanym. W staninie najniższym widoczne są kłopoty z rozwiązaniem zadania 5., 7., 9., 12, 14., 15., 16., 17., 18. W staninie średnim nieco gorzej radzili sobie zdający z zadaniem 9., 14. i 18.; te same zadania stanowiły też pewien problem dla uczniów z najwyższą punktacją. Dobrze więc byłoby zwrócić uwagę na doskonalenie umiejętności rozróżniania stylów wypowiedzi, wykorzystywania wiedzy z historii do interpretacji tekstów kultury oraz dostrzegania celowości zastosowania wypowiedzi określonych znaków interpunkcyjnych. Analiza wykonania zadań w obszarach standardów Standard Średnia łatwość I 0,76 II 0,55 Zdecydowanie lepiej poradzili sobie uczniowie z umiejętnością odczytywania tekstów kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym niż z umiejętnością tworzenia tekstu własnego. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 21
Łatwości czynności I.standard 1,0 0,8 łatwość 0,6 0,4 0,2 0,0 3 19 6 8 13 2 10 4 17 15 12 11 28 7 16 1 20 5 14 18 9 22 27 23 24 numer zadania/czynności Z zakresu wymagań standardu I najlepiej uczniowie poradzili sobie z wyszukiwaniem informacji z tekstu, dostrzeganiem symbolicznej wartości postaci i celowości zastosowania nawiasów. Umiarkowanie trudne były dla zdających takie czynności, jak: określanie roli postaci z wiersza i nazywanie grup społecznych zaprezentowanych na ilustracji. Najtrudniejszym zadaniem badającym czytanie i odbiór tekstów kultury okazało się zadanie nr 24 wymagające od ucznia wyjaśnienia sensu cytatu z utworu poetyckiego. 1,0 Łatwości czynności II.standard 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 33.2/III 33.2/IV 33.2/II 33.3/II 31 33.1/IV 32.2 25 32.3 32.1 33.1/II 33.1/I 33.1/III 33.2/I 26 29 30 33.3/I 32.4 21 33.4/II łatwość 33.4/I 33.4/III numer zadania/czynności Z zakresu wymagań standardu II najlepiej uczniowie radzili sobie z umiejętnością zachowania spójności w wypowiedziach własnych. 22 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Umiarkowanie trudne okazało się dla zdających uzasadnienie użycia cudzysłowu. Najgorzej radzili sobie gimnazjaliści ze stosowaniem reguł ortograficznych, zwłaszcza przy realizowaniu zadania 33. Osiągnięcia uczniów z dysleksją rozwojową (ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się) Województwa Liczba zdających Czytanie i odbiór tekstów kultury Tworzenie własnego tekstu Średni wynik ogólny 25 pkt 25 pkt 50 pkt łódzkie 3087 18,94 14,61 33,55 świętokrzyskie 1653 18,65 14,93 33,58 OKE Łódź 4740 18,84 14,72 33,56 Wyniki uczniów z dysleksją (GH) 6% Odsetek uczniów 4% 2% 0% 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 Liczba punktów uczniowie z dysleksją uczniowie bez dysleksji Nie ma istotnej różnicy pomiędzy osiągnięciami uczniów bez dysfunkcji, a osiągnięciami uczniów z dysleksją. Na uwagę zasługuje fakt, że średni wynik w grupie dyslektycznej jest nieco wyższy niż w całej populacji zdających na terenie obu województw podległych OKE w Łodzi. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 23
3. Analiza odpowiedzi uczniów do zadań otwartych. Poniższe tabele zawierają charakterystykę zadań otwartych, ze schematem punktowania oraz omówieniem najczęściej spotykanych błędów. Zadanie 21. (0-1) Sformułuj argument, którym uzasadnisz celowość ujęcia w cudzysłów wszystkich zwrotek wiersza. Sprawdzana czynność: Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania uczeń uzasadnia użycie cudzysłowu Np.: Wiersz wzięto w cudzysłów, ponieważ stanowi on przytoczenie wypowiedzi ojca. 1 pkt przyznawano za właściwe uzasadnienie użycia cudzysłowu. Uczniowie często udzielali błędnej odpowiedzi. Podawali, że jest to fragment wiersza lub że wypowiedź poety ma charakter metaforyczny, co wskazuje, że nie zrozumieli treści utworu poetyckiego. Czasami uczniowie tracili punkt, bo w ich odpowiedzi znalazły się sformułowania poprawne i błędne (np. Jest to zacytowana wypowiedź ojca, czyli jest to wypowiedź podmiotu lirycznego). Zadanie okazało się trudne dla gimnazjalistów. Poradziło sobie z nim zaledwie 24% przystępujących do egzaminu. Zadanie 22. (0-1) W jakiej roli występuje ojciec? Sprawdzana czynność: Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania uczeń określa rolę postaci z wiersza Np.: Ojciec występuje w roli przewodnika po Europie lub w roli nauczyciela, lub w roli gawędziarza. 1 pkt przyznawano za właściwe określenie roli ojca. Zdarzało się, że uczniowie nie zrozumieli kontekstu wypowiedzi poetyckiej i odpowiadali, że ojciec występuje w roli autora (a nawet w roli Pana Boga). Zadanie średnio trudne dla zdających. Zgodnie ze schematem odpowiedziało 58% uczniów. 24 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Zadanie 23. (0-1) Co w języku wypowiedzi ojca świadczy o tym, że mówi on do dzieci? Nie cytuj. Sprawdzana czynność: uczeń rozpoznaje środki wyrazu służące wskazanemu celowi. Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: Ojciec używa zdrobnień. Ojciec opowiada obrazowo. Używa słów prostych, zrozumiałych dla dzieci. 1 pkt przyznawano za poprawne podanie jednej cechy języka wskazującej na adresata wypowiedzi. Nie przyznawano punktu za cytowanie. Błędne wypowiedzi uczniów dowodziły nieuważnego odczytania polecenia. Zdający nie otrzymywali zazwyczaj punktu, gdy cytowali fragment wiersza. Kolejne zadanie trudne dla gimnazjalistów. Poprawnej odpowiedzi udzieliło 45% uczniów. Zadanie 24. (0-1) Wyjaśnij sens cytatu z drugiej zwrotki wiersza: Wsparty na górze starym obyczajem. Sprawdzana czynność: uczeń odczytuje sens cytatu Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: Zamek zbudowany został na górze zgodnie z tradycją. Dawniej takie budowle stawiano na wzniesieniach. 1 pkt przyznawano za wyjaśnienie zawierające właściwe odniesienie do czasu i miejsca. Wśród odpowiedzi błędnych znalazły się takie, w których uczniowie nie odnieśli się właściwie do całości wiersza (np. ojciec jest stary i próbuje wejść na górę) lub odwoływali się tylko do czasu albo tylko do miejsca (np. zamek zbudowano dawno temu). Zadanie okazało się dla gimnazjalistów trudne. Poprawnej odpowiedzi udzieliło tylko 23% zdających. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 25
Zadanie 25. (0-1) Zatytułuj powyższa fotografię, posługując się informacjami z wiersza. Nie cytuj. Sprawdzana czynność: uczeń podpisuje fotografię, posługując się odpowiednimi informacjami z wiersza Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: Bazylika Świętego Piotra w Rzymie Bazylika Świętego Piotra w Rzymie centrum świata chrześcijańskiego. 1 pkt przyznawano za nadanie fotografii tytułu wskazującego na wykorzystanie informacji z wiersza. Uczniowie czasami zapominali, że nie wolno im cytować. Niekiedy opisywali fotografię jednym, dwoma lub trzema zdaniami. Zadanie okazało się dla zdających łatwe. Zgodnie ze schematem odpowiedziało 74% gimnazjalistów. Zadanie 26. (0-1) Podaj dwie cechy tekstu Czesława Miłosza świadczące o tym, że jest on utworem poetyckim. Sprawdzana czynność: uczeń posługuje się pojęciami z poetyki Poprawna odpowiedź Np.: Występowanie rymów; podział na strofy; występowanie metafor; użycie porównań; wprowadzenie rytmu; podział na wersy. Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania 1 pkt przyznawano za podanie dwóch wyróżników poetyckości obecnych w tekście Czesława Miłosza; te wyróżniki nie mogły być synonimiczne. Wśród błędnych odpowiedzi znalazły się takie, w których uczniowie używali niewłaściwych pojęć (np. narrator) lub podawali tylko jeden wyróżnik poetyckości utworu. Zadanie średnio trudne dla gimnazjalistów. Poprawnej odpowiedzi udzieliło 58% przystępujących do egzaminu. 26 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Zadanie 27. (0-1) Przedstawiciele jakich dwóch grup społecznych są ukazani obok władcy na ilustracji B? Sprawdzana czynność: uczeń nazywa grupy społeczne, których przedstawiciele ukazani są na ilustracji Poprawna Np.: odpowiedź duchowieństwa i rycerstwa. Przydział 1 pkt przyznawano za poprawne określenie dwóch grup społecznych. punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Błędne odpowiedzi wynikały z braku umiejętności wiązania określonych pojęć z odpowiednimi epokami, dlatego uczniowie wymieniali np. szlachtę. Zadanie średnio trudne dla zdających. Poprawnej odpowiedzi udzieliło 54% gimnazjalistów. Zadanie 28. (0-1) Podaj dwa przykłady oznak władzy Ottona III przedstawionych na ilustracji B. Sprawdzana czynność: uczeń wyszukuje informację na ilustracji Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: berło; tron; korona; Otton siedzi na podwyższeniu i trzyma jabłko. 1 pkt przyznawano za poprawne podanie dwóch oznak władzy. Zdarzało się czasami, że uczniowie wymieniali tylko jedną oznakę władzy lub podawali dwa wyrazy o znaczeniu synonimicznym (np. jabłko, sfera). Zadanie okazało się dla gimnazjalistów łatwe. Poprawnej odpowiedzi udzieliło 79% zdających. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 27
Zadanie 29. (0-1) Z jaką ideą Ottona III, opisaną w tekście I, można powiązać sytuacje przedstawione na ilustracjach A i B? Sprawdzana czynność: uczeń syntetyzuje informacje na podstawie dwóch tekstów Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: ideą stworzenia uniwersalnego państwa chrześcijańskiego; ideą zjednoczenia chrześcijańskich państw europejskich; ideą wskrzeszenia Rzymu. 1 pkt przyznawano poprawne wyjaśnienie wynikające z ilustracji i Tekstu I. Błędy uczniów wynikały z tego, że formułowali oni odpowiedź zbyt uogólnioną (np. zjednoczenie państw) lub wskazywali ideę niezgodnie z treścią Tekstu I (np. połączenie Rzymu i Słowiańszczyzny). 48 % zdających odpowiedziało poprawnie i zgodnie ze schematem. Zadanie okazało się trudne. Zadanie 30. (0-1) Zastąp w nazwie motywu przewodniego arkusza egzaminacyjnego wyraz plemiona innym jego odpowiednikiem. Sprawdzana czynność: uczeń przekształca nazwę motywu przewodniego arkusza Poprawna Np.: odpowiedź ludy; narody; szczepy. Przydział 1 pkt przyznawano za zastąpienie wyrazu użytego w nazwie motywu punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania przewodniego arkusza jego odpowiednikiem. Najczęściej wśród błędnych odpowiedzi pojawiał się wyraz państwa. Czasami uczniowie stosowali właściwe słowo, ale w liczbie pojedynczej (np. naród); wydaje się, że gimnazjaliści odczytali polecenie niezbyt uważnie. Kolejne zadanie trudne dla gimnazjalistów. Zgodnie ze schematem odpowiedziało 40% zdających. 28 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Zadanie 31. (0-1) Do czego może doprowadzić posługiwanie się stereotypami w ocenie innych narodów? Sprawdzana czynność: uczeń formułuje problem Poprawna odpowiedź Przydział punktów Uwagi o wykonaniu zadania oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości zadania Np.: Może to doprowadzić do mylnej lub niesprawiedliwej oceny innych narodów. Możemy kogoś obrazić. 1 pkt przyznawano za wskazanie jednej logicznej konsekwencji posługiwania się stereotypami. Błędy w odpowiedziach uczniów wynikały z niezrozumienia słowa stereotyp (np. stereotypy pomagają chronić tradycje narodowe) lub ze zbytniego uogólnienia (np. może doprowadzić do zła). Zadanie łatwe dla zdających. Odpowiedzi poprawnej i zgodnej ze schematem udzieliło 79% uczniów. Zadanie 32. (0-4) Ułóż w punktach plan jednodniowej wycieczki klasowej do któregoś z miast europejskich. Zaplanuj zwiedzanie co najmniej trzech obiektów. Sprawdzane czynności: kryteria punktowania uczeń Uwagi o spełnieniu kryteriów oraz najczęściej pojawiających się błędach Ocena łatwości czynności badanych zadaniem pisze plan uporządkowany czasowo pisze tekst informacyjny w formie punktów zachowuje jednolitą formę wypowiedzi poprawnie stosuje zasady ortografii i interpunkcji Realizacja tematu wskazanie nazwy miasta europejskiego i trzech zwiedzanych w nim obiektów (0-1 pkt) Kompozycja zapisanie w punktach, z zachowaniem logicznego porządku, planu jednodniowej wycieczki (0-1 pkt) Język zachowanie jednolitej konstrukcji składniowej we wszystkich punktach - zdania, równoważniki zdań (0-1 pkt) Zapis poprawność ortograficzna i interpunkcyjna; dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 1 błąd interpunkcyjny (0-1 pkt) Przy realizacji tematu uczniowie zapominali niekiedy podać nazwę zwiedzanego miasta. Mieli też kłopoty z podaniem trzech obiektów, wymieniali tylko dwa. Nie zawsze dbali o logiczne rozplanowanie wycieczki i przeznaczali np. 1 godzinę na zwiedzanie trzech obiektów, a 2 godziny na obiad. Gimnazjaliści bywali czasem niekonsekwentni w formułowaniu kolejnych punktów planu i mieszali zdania z równoważnikami zdań. W wielu odpowiedziach brakowało z kolei konsekwencji w stosowaniu znaków interpunkcyjnych, np. równoważnik zdania zakończono dwa razy kropką, a trzy razy nie. Najgorzej radzili sobie zdający z przestrzeganiem norm ortograficznych i interpunkcyjnych. Tylko 28% uczniów spełniło to kryterium. Pozostałe czynności, których wymagało ułożenie planu, okazały się dla gimnazjalistów raczej łatwe dało sobie z nimi radę około 70% przystępujących do egzaminu. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 29
Zadanie 33. (0-15) Napisz list do kolegi zza granicy, w którym zachęcasz go do zwiedzenia wybranej miejscowości w Polsce. Opisz dokładniej jeden z prezentowanych obiektów. Twoja praca nie powinna być krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca. sprawdzane czynności: Kryteria punktowania uczeń Uwagi o spełnieniu kryteriów oraz najczęściej pojawiających się błędach uwzględnia adresata spoza kraju wskazuje obiekty opisuje jeden z obiektów przedstawia argumenty zachowuje formalne wyróżniki listu właściwie rozmieszcza formalne wyróżniki listu pisze tekst spójny pisze tekst logicznie uporządkowany pisze tekst poprawny pod względem językowym posługuje się słownictwem perswazyjnym i opisowym stosuje zasady interpunkcji stosuje zasady ortografii Temat (0-4 pkt) Uwzględnienie w tekście informacji wskazujących na adresata zza granicy 0-1 pkt Ogólna charakterystyka wybranej miejscowości i zaprezentowanie co najmniej dwóch znajdujących się w niej obiektów 0-1 pkt Dokładniejsze opisanie wybranego obiektu 0-1 pkt Uzasadnienie wyboru miejscowości 0-1 pkt Kompozycja (0-4 pkt) Zachowanie formalnych wyróżników listu prywatnego: miejscowość, data, nagłówek, formuła pożegnalna w zakończeniu, podpis 0-1 pkt Zachowanie trójdzielnej kompozycji 0-1 pkt Spójność tekstu (istnieją również językowe nawiązania wskazujące na kontakt między nadawcą a adresatem) - 0-1 pkt Logiczne uporządkowanie tekstu 0-1 pkt Język i styl (0-4 pkt) Przestrzeganie norm językowych (dopuszczalne 3 błędy; 3 błędy 3 pkt; 4 błędy 2 pkt; 5 błędów 1 pkt; 6 błędów 0 pkt) Funkcjonalność stylu (słownictwo perswazyjne i opisowe) 0-1 pkt Zapis (0-3 pkt) Interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) 0-1 pkt Ortografia 0-2 pkt (0 błędów 2 pkt; 1 błąd 1 pkt; 2 błędy 0 pkt) Uczniowie nie zawsze zamieszczali w liście informacje wskazujące na adresata zza granicy. Pomijali w swojej wypowiedzi charakterystykę wybranej miejscowości; być może m.in. dlatego, że mylili miejscowość z regionem, wybierając np. Mazury czy Tatry. Wybór obiektu do dokładniejszego opisania przyczyniał się niekiedy do zastosowania niewłaściwej formy wypowiedzi; wskazywano na stadion sportowy i zamieszczano w liście sprawozdanie zamiast wymaganego dokładniejszego opisu. 30 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
Ocena łatwości czynności badanych zadaniem Gimnazjaliści na ogół właściwie uzasadniali wybór miejscowości. Zapominali natomiast dość często o zamieszczeniu na początku listu miejscowości lub daty. Rzadko się zdarzało, że poszczególne wyróżniki listu były niewłaściwie rozmieszczane przez uczniów; kłopoty sprawiało czasami zamieszczenie dopisku PS (błędnie zapisywany był on przed podpisem nadawcy, zaraz po formule pożegnalnej). Czasami brakowało wskaźników zespolenia pomiędzy poszczególnymi częściami wypowiedzi uczniów; akapit to niekiedy dla uczniów odrębna całość a nie część składowa całości. W swoich wypowiedziach uczniowie nie zawsze dbali o logiczne uporządkowanie, powtarzali te same myśli i nie podporządkowali treści listu tematowi. Za mało zatroszczyli się piszący o kryterium poprawności językowej. Nadużywali słowa jest. Posługiwali się żargonem uczniowskim. Używali słów niezgodnie z ich znaczeniem i w niewłaściwej formie. Np.: Sukiennice dumnie zdobią środek rynku. Zapraszam Ciebie do Krakowa. Zdający stosowali na ogół słownictwo perswazyjne i opisowe. Wydaje się, że popełniane przez uczniów błędy interpunkcyjne to następstwo słabej znajomości składni. Najczęściej brakowało przecinka w zdaniach złożonych podrzędnie i w wypowiedziach z imiesłowowym równoważnikiem zdania. Niepotrzebnie natomiast stawiano kropkę po podpisie. Wśród błędów ortograficznych przeważała niewłaściwa pisownia wielowyrazowych nazw obiektów oraz pisownia wyrażeń typu: na co dzień, na pewno, w ogóle. Dłuższa forma wypowiedzi potwierdziła, że przystępujący do egzaminu najwięcej kłopotów mieli z przestrzeganiem norm interpunkcyjnych i ortograficznych. Zaledwie około ¼ uczniów dała sobie z tym radę. Podobne trudności sprawiło zdającym przestrzeganie norm językowych ; 30% uczniów nie przekroczyło wyznaczonej liczby błędów.łatwe natomiast okazało się ułożenie tekstu spójnego, logicznie uporządkowanego, w którym uczniowie przekonywali do swoich racji; z tego typu czynnościami poradziło sobie około 80% gimnazjalistów Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 31
B. CZĘŚĆ MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZA 1. Opis i kartoteka testu Zestaw egzaminacyjny z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych składał się z 35 zadań, w tym 25 zadań zamkniętych wielokrotnego wyboru. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 50 punktów. Zadania obejmowały umiejętności i wiadomości zawarte w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej kształcenia ogólnego. Przy konstruowaniu zadań autorzy wykorzystali 6 rysunków, 4 tabele, 2 wykresy, 5 schematów i 2 mapy. Zadania sprawdzały umiejętności i wiadomości opisane w czterech obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych. Przyporządkowanie zadań do obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych oraz punktację przedstawia poniższa tabela. Liczba Waga Obszar standardów Numery zadań punktów w % I umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu 15 30 1, 2, 3, 4, 5, 13, 14, 16, 17, 33, 34 II wyszukiwanie i stosowanie informacji 12 24 8, 9, 10, 11, 12, 18, 19, 23, 24, 25, 27 III wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych 15 30 6, 7, 15, 21, 22, 26, 28, 29, 31, 32 IV stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów 8 16 20, 30, 35 W obszarze Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: stosowanie terminów i pojęć matematyczno-przyrodniczych, w tym czytanie ze zrozumieniem tekstów, w których występują terminy i pojęcia matematycznoprzyrodnicze, wykonywanie obliczeń w sytuacjach praktycznych, w tym: stosowanie własności działań, operowanie procentami, posługiwanie się jednostkami miar, posługiwanie się własnościami figur, w tym: dostrzeganie kształtów figur geometrycznych w otaczającej rzeczywistości, obliczanie miar figur płaskich i przestrzennych. W obszarze Wyszukiwanie i stosowanie informacji sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: odczytywanie informacji przedstawionej w formie mapy, tabeli, schematu, 32 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi
operowanie informacją, w tym: selekcjonowanie, porównywanie, analizowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji w praktyce. W obszarze Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: wskazywanie prawidłowości w funkcjonowaniu układów i systemów, w tym wykorzystywanie zasad i praw do objaśniania zjawisk, posługiwanie się językiem symboli i wyrażeń algebraicznych, w tym: zapisywanie wielkości za pomocą symboli i wyrażeń algebraicznych, zapisywanie związków i procesów za pomocą równań, przekształcanie wyrażenia algebraicznych, posługiwanie się funkcjami, w tym opisywanie funkcji za pomocą wzorów, analizowanie funkcji przedstawionej w różnej postaci i wyciąganie wniosków, stosowanie zintegrowanej wiedzy do objaśniania zjawisk przyrodniczych. W obszarze Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: stosowanie techniki twórczego rozwiązywania problemów, w tym kojarzenie różnorodnych faktów, obserwacji i wyciąganie wniosków, analizowanie sytuacji problemowej, w tym dostrzeganie problemu, określenie wartości danych i szukanych, tworzenie modelu sytuacji problemowej, w tym zapisywanie sytuacji problemowej w terminach nauk matematyczno-przyrodniczych, tworzenie i realizowanie planu rozwiązania, w tym układanie i wykonywanie procedur osiągania celu, opracowywanie wyników, w tym interpretowanie i przedstawianie wyników. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi 33