Biuletyn inwestycyjny Szanowni Państwo, Zapraszamy do lektury naszego Biuletynu Inwestycyjnego miesięcznika przybliżającego bieżącą sytuację na rynkach finansowych, a także najświeższe wydarzenia gospodarcze w Polsce i na świecie. Jeśli chcecie się dowiedzieć o: najnowszych prognozach dla światowej gospodarki lub wynikach ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, przeczytajcie najnowszy Biuletyn Inwestycyjny. Życzymy miłej lektury Zespół PZU Życie SA W biuletynie: Możliwe dalsze osłabienie dynamiki PKB Donald Trump i co dalej?
Świat w skrócie Donald Trump i co dalej? Poprawiały się nieco ostatnio prognozy dla gospodarki światowej. Globalny wzrost PKB miał nieznacznie przyspieszyć w 2017 r. głównie dzięki poprawie sytuacji w Ameryce Łacińskiej i nieco szybszemu wzrostowi w USA. Wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA zwiększa jednak niepewność co do polityki gospodarczej USA i jej wpływu na gospodarkę światową. Prawdopodobne jest znaczące rozluźnienie polityki fiskalnej, co może zdynamizować krótkookresowo wzrost PKB w tym kraju i wzmóc presję inflacyjną. Zapewne będzie to skutkować wzrostem deficytu i długu publicznego, co w dłuższej perspektywie może rodzić obawy o utrzymanie stabilności finansowej USA. Dlatego też, rynki finansowe zareagowały przesunięciem w górę i wystromieniem krzywej dochodowości w USA. Pozytywny wpływ na wzrost PKB może mieć także zapowiadana przez Trumpa deregulacja. Zagrożeniem dla wzrostu gospodarczego w USA i całej gospodarce światowej byłoby natomiast zrealizowanie zapowiedzi o wycofaniu się Stanów Zjednoczonych z umów o wolnym handlu (zwłaszcza NAFTA) i o podnoszeniu ceł oraz podjęciu działań anty-imigracyjnych. Wstępnie oszacowana dynamika PKB w USA w III kw. to 2,9%, choć ok. połowa tej dynamiki to efekt zmiany zapasów i dodatniego wpływu eksportu netto. Dalsza poprawa sytuacji na rynku pracy i sygnały wzrostu dynamiki wynagrodzeń takie wnioski przyniosły październikowe dane o zatrudnieniu w tym kraju. Przy oznakach wzrostu inflacji uzasadnia to podwyżkę stóp w grudniu nawet w obliczu niepewności związanej z przyszłą polityką nowej administracji. Prawdopodobne rozluźnienie polityki fiskalnej także jest argumentem na rzecz podwyższania stóp przez amerykański bank centralny. Jednak oczekiwania rynków finansowych już wywindowały rynkowe stopy procentowe w górę a dolar się umocnił. W tej sytuacji Fed może nadal normalizować politykę pieniężną w sposób ostrożny. Zannualizowana dynamika PKB w strefie euro wyniosła w III kw. ok.1,4%. Przy czym PKB wzrósł nawet w Grecji. Ogólne wskaźniki PMI w strefie euro (i w Niemczech) w październiku zauważalnie wzrosły, wskazując na możliwość przyspieszenia tempa wzrostu PKB w IV kw. Także inne badania koniunktury Ifo, badanie Komisji Europejskiej potwierdziły jej poprawę. Ocenia się, że w grudniu EBC ogłosi decyzję o przedłużeniu programu skupu aktywów. Iinflacja i oczekiwania inflacyjne pozostają bowiem bardzo niskie, a w reakcji na wzrost rynkowych stóp w USA wzrosły także długookresowe stopy w strefie euro. EBC ogłosi także zmiany w tym programie, by przeciwdziałać malejącemu zasobowi aktywów możliwych do kupienia w ramach dotychczasowych reguł. Werdykt sądowy o konieczności parlamentarnej kontroli nad procesem wychodzenia Wielkiej Brytanii z UE wydaje się zmniejszać ryzyko twardego Brexitu. Docierały dotąd sygnały, że Wielka Brytania zaczyna się godzić z ograniczeniem wolnego dostępu do rynku UE, stawiając na ograniczenia imigracji. To scenariusz potencjalnie najbardziej niekorzystny gospodarczo dla Wielkiej Brytanii i UE. Premier May potwierdziła, że uruchomienie procedury Brexitu nastąpi w pierwszych miesiącach 2017 r., ale w świetle możliwych komplikacji związanych z tym wyrokiem, termin ten może się wydłużyć. Paweł Durjasz Główny Ekonomista PZU S&P500/qtr Strona 2
Polska w skrócie Możliwe dalsze osłabienie dynamiki PKB Według szybkiego szacunku GUS, dynamika PKB w III kwartale osłabła do 2,5% r/r (0,2% kw/kw). GUS poda szczegółowe dane w końcu listopada. Można jednak szacować, że od strony wytwarzania PKB - głównym winowajcą słabego wzrostu jest głęboki spadek wartości dodanej w budownictwie. Osłabła zapewne nieco dynamika wartości dodanej w przemyśle, a wzrosła w handlu i naprawie pojazdów samochodowych. Patrząc od strony popytu negatywnie na dynamikę PKB wpłynął spadek inwestycji w środki trwałe związany z opóźnieniami w inwestycjach publicznych, przestojami w inwestycjach dużych firm oraz słabością inwestycji prywatnych wobec niepewności regulacyjnej i niepewnego otoczenia zewnętrznego. Dynamika konsumpcji gospodarstw domowych zapewne wzrosła do ok. 3,8%-4%r/r w warunkach solidnego realnego wzrostu dochodów i poprawy na rynku pracy. Eksport netto miał prawdopodobnie zbliżony do neutralnego wpływ na wzrost PKB. Ostatni kwartał 2016 roku zaczął się dla polskiej gospodarki słabo. W październiku po raz drugi z rzędu obniżyła się odsezonowana produkcja sprzedana przemysłu tym razem o 1,0% m/m. Październikowy spadek produkcji sprzedanej przemysłu wydaje się mieć częściowo związek z regresem w inwestycjach (publicznych, ale być może i prywatnych) oraz przestojem w wykorzystaniu środków unijnych. Mocno obniżyła się w październiku odsezonowana produkcja budowlano-montażowa o 3% m/m, ale po wrześniowym wzroście o 3,3% m/m. Ciągle więc jest nadzieja, że wielomiesięczny spadek produkcji w budownictwie osiągnął już dno. Tym bardziej, że tym razem to nie budownictwo infrastrukturalne było odpowiedzialne za październikowy spadek przyczyniło się do tego obniżenie produkcji w jednostkach specjalizujących się we wznoszeniu budynków i w robotach specjalistycznych. W październiku osłabła także dynamika sprzedaży detalicznej towarów w cenach stałych do 4,6% r/r wobec 6,3% r/r we wrześniu. Jednak trzymiesięczna średnia tej dynamiki utrzymuje się od trzech miesięcy stabilnie na poziomie 6,2% r/r. W październiku do spowolnienia tempa wzrostu sprzedaży przyczyniły się trzy ważne i jednocześnie dość zmienne kategorie spadła r/r sprzedaż samochodów, mocno obniżyła się dynamika sprzedaży paliw i w znacznie mniejszym stopniu żywności. Nie ma więc na razie powodów do niepokoju zważywszy także na solidny wzrost realnych dochodów gospodarstw domowych i poprawiającą się ciągle sytuację na rynku pracy. Przedstawione wyżej dane wskazują, że możliwe jest dalsze osłabienie dynamiki PKB w IV kwartale. Oczekujemy jednak, że uruchomienie inwestycji publicznych pozwoli zdynamizować wzrost PKB w II połowie 2017 roku powyżej 3% r/r. Ciągle poprawia się sytuacja na rynku pracy. Według szacunków MRPiPS, stopa bezrobocia rejestrowanego w październiku zmniejszyła się do 8,2% ustanawiając kolejny post-transformacyjny rekord. Zwiększyło się przy tym zatrudnienie w przedsiębiorstwach, choć w nieco wolniejszym tempie niż przed miesiącem. Roczna dynamika przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw nieznacznie spadła do 3,6% r/r, ale wobec niekorzystnej różnicy w liczbie dni roboczych. Badania koniunktury wskazują na wzrost presji płacowej w przedsiębiorstwach. Zgodnie z naszymi przewidywaniami deflacja zaczęła się wyraźnie zmniejszać - w październiku wskaźnik CPI wyniósł już tylko -0,2 % r/r. Do końca tego roku inflacja powinna powrócić, by już na początku 2017 roku zbliżyć się do 1,0% r/r. Podtrzymujemy pogląd, że przejściowe spowolnienie tempa wzrostu PKB, z perspektywą przyspieszenia w miarę uruchamiania inwestycji publicznych, nie powinno - zwłaszcza wobec wzrostu inflacji - skłonić RPP do obniżenia stóp. Obniżka stóp procentowych byłaby także ryzykowana wobec perspektywy wyższych stóp procentowych w USA i ryzyka odpływu kapitału oraz utrzymywania się presji na osłabienie złotego. Paweł Durjasz Główny Ekonomista PZU WIG/qtr Strona 3
WIG S&P500 USD/PLN EUR/PLN Złoto Ropa Obligacje 10Y PLN WIBOR 6M Żródło: obliczenia własne Strona 4
Komentarze ekspertów PZU Piotr Krawczyński TFI PZU Warszawa nareszcie odrabia straty W ubiegłym miesiącu, nastroje inwestorów na rynkach finansowych zależały w głównej mierze od kwestii zbliżających się wyborów prezydenckich w USA. Napływające sondaże przedwyborcze dawały przewagę w wyścigu do Białego Domu raz kandydatowi demokratów, raz kandydatowi republikanów. W efekcie na globalnych giełdach można było zauważyć nerwowość posiadaczy akcji, co objawiało się m.in. zwiększoną zmiennością głównych indeksów amerykański S&P500 spadł w skali miesiąca o blisko -2 proc., zyskały zarówno niemiecki DAX jak i japoński Nikkei (odpowiednio po +1,5 proc. i prawie +6 proc.). Polska Pozytywnie zaskoczyła także warszawska GPW, gdzie główne indeksy (za wyjątkiem swig80) zakończyły zeszły miesiąc wyraźnie nad kreską. W przypadku indeksu największych spółek, tj. WIG20, skala zwyżki wyniosła ponad +6 proc. Motorem wzrostów na naszym parkiecie były m.in. spółki z branży paliwowej (po publikacji dobrych wyników kwartalnych przez PKN Orlen i Lotos), surowcowej (tu wyraźnie zyskiwały papiery Bogdanki i JSW) oraz energetycznej. Nieźle radził sobie także polski dług, gdzie pomimo zmienności (przedział wahań dochodowości skarbowych 10-cio latek to 2,90-3,10 proc.), byliśmy świadkami zawężenia się różnicy w rentowności do rynków bazowych. Zagranica Notowania na Wall Street, oprócz wspomnianych wcześniej wyborów głowy państwa, zależały również od wyników finansowych tamtejszych spółek, które rozpoczęły sezon publikacji swoich raportów za III-ci kwartał. Spośród firm wchodzących w skład indeksu S&P500, największym pozytywnym zaskoczeniem były te z sektora paliwowego oraz banki. W przypadku pozostałych wyniki były zgodne z konsensusem. Z kolei na starym kontynencie, zwyżki indeksów podsycane były przez Europejski Bank Centralny (ECB). Ten utrzymał dotychczasowe parametry polityki monetarnej oraz zapowiedział kontynuację programu luzowania ilościowego do końca I-szego kwartału przyszłego roku a nawet dłużej, o ile będzie to konieczne - co spotkało się z pozytywnym przyjęciem przez inwestorów. Strona 5
Dane makroekonomiczne Dane makroekonomiczne 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016* 2017* 2018* PKB Świat -0,1 5,4 4,2 3,5 3,3 3,4 3,2 3,1 3,4 3,6 Polska 2,6 3,7 5,0 1,6 1,3 3,3 3,6 3,0 3,5 3,3 Strefa euro -4,5 2,0 1,6-0,9-0,3 1,2 2,0 1,7 1,5 1,7 Niemcy -5,6 4,1 3,7 0,5 0,5 1,6 1,7 1,9 1,5 1,7 USA -2,8 2,5 1,6 2,2 1,7 2,4 2,6 1,6 2,2 2,1 Chiny 9,6 9,2 10,6 9,5 7,9 7,8 7,3 6,9 6,6 6,2 Inflacja Polska 3,5 2,6 4,3 3,7 0,9 0,0-0,9-0,6 1,3 1,5 Strefa euro 0,3 1,6 2,7 2,5 1,3 0,4 0,0 0,3 1,4 1,4 Niemcy 0,2 1,2 2,5 2,1 1,6 0,8 0,1 0,4 1,5 1,5 USA -0,3 1,6 3,1 2,1 1,5 1,6 0,1 1,2 2,3 2,6 Chiny -0,7 3,3 5,4 2,6 2,6 2,0 1,4 2,1 2,3 2,4 Stopa bezrobocia średnioroczna Polska 11,0 12,0 12,3 12,8 13,5 12,3 10,5 9,0 8,4 7,9 Niemcy 8,1 7,7 7,0 6,8 6,9 6,7 6,4 4,9 4,7 USA 9,3 9,6 8,9 8,1 7,4 6,2 5,3 4,9 4,8 4,7 Chiny 4,3 4,1 4,1 4,1 4,1 4,1 4,1 4,1 4,1 4,1 PMI - wskaźnik managerów logistyki Polska 52,4 56,3 48,8 48,5 53,2 52,8 52,1 Strefa euro 51,6 57,1 46,9 46,1 52,7 50,6 53,2 Niemcy 52,7 60,7 48,4 46,0 54,3 51,2 53,2 USA (ISM Manufacturing) 55,3 57,5 52,8 50,0 56,1 55,1 48,2 Chiny 56,1 54,4 48,7 51,5 50,5 49,6 48,2 Świat 54,6 55,6 50,5 50,2 53,0 51,5 50,9 Podstawowe stopy procentowe Polska 3,50 3,50 4,50 4,25 2,50 2,00 1,50 Strefa euro 1,00 1,00 1,00 0,75 0,25 0,05 0,05 USA 0,125 0,125 0,125 0,125 0,125 0,125 0,375 Waluty EUR/PLN 4,11 3,96 4,42 4,09 4,14 4,26 4,26 USD/PLN 2,85 2,96 3,42 3,10 3,01 3,51 3,90 CHF/PLN 2,77 3,16 3,63 3,39 3,38 3,54 3,94 Surowce Ropa brent 78,1 94,5 107,2 111,3 110,8 55,8 - Złoto 1 097,2 1 421,6 1 566,2 1 675,9 1 205,7 1 184,4 - Miedź 333,9 443,3 343,3 364,9 339,7 283,0 - Akcje Europa (EURO STOXX 50) 21,1% -5,8% -17,1% 13,8% 17,8% - - Polska (WIG) 46,9% 18,8% -20,8% 26,2% 8,0% - - Niemcy (DAX) 23,8% 16,1% -14,7% 29,1% 25,5% - - USA (S&P500) 23,5% 12,8% 0,0% 13,4% 31,8% - - Chiny (SSE Composite) 80,0% -14,3% -21,7% 3,2% 20,0% - - Rosja (RTS) 128,6% 22,5% -22,0% 10,5% -7,0% - - Rentowność 10-letnich obligacji Polska 6,30 6,10 5,90 3,70 4,35 2,52 - Niemcy 3,40 3,00 1,80 1,30 1,93 0,54 - USA 3,80 3,30 1,90 1,80 3,03 2,17 - Rynkowe stopy procentowe WIBOR 6M 4,39 4,16 5,00 4,09 2,72 - - EURIBOR 6M 0,99 1,23 1,62 0,32 0,35 - - LIBOR-CHF 6M 0,34 0,24 0,09 0,07 0,08 - - Wybrane dane dla Polski Sprzedaż detaliczna 104,3 105,5 111,6 105,6 102,3 103,3 100,9 Produkcja przemysłowa 95,5 109,0 107,5 100,5 101,8 103,3 104,9 * prognozy Bloomberg, MFW, Bank Światowy, KE, Bundesbank, MF, NBP, PZU Źródła: Bloomberg, GUS, MFW Strona 6
Lista funduszy dostępnych w ramach ubezpieczenia Plan na Życie Nazwa funduszu Nazwa TFI Wartość jednostki netto (31.10.2016) Stopa zwrotu* 1M 3M 12M 36M 60M YTD** Grupy funduszy: ochronny kapitału PZU SEJF+ TFI PZU SA 62,31 0,24% 0,30% 0,80% 5,40% 15,40% 0,70% Grupy funduszy: fundusze pieniężne LM Pieniężny Legg Mason TFI SA 274,64 0,08% 0,30% 1,40% 5,60% 15,00% 1,00% PZU Gotówkowy TFI PZU SA 75,15 0,11% 0,40% 1,50% 6,00% 16,40% 1,20% UniKorona Pieniężny Union Investment TFI SA 208,07 0,21% 0,90% 2,50% 9,00% 20,30% 2,50% Millennium Depozytowy Millennium TFI SA 178,25 0,10% 0,60% 1,90% 5,90% 14,30% 1,70% Grupy funduszy: fundusze papierów dłużnych Arka BZ WBK Obligacji BZ WBK TFI SA 21,08-0,71% -0,60% 0,60% 7,80% 23,40% 0,90% UniObligacje:Nowa Europa Union Investment TFI SA 209,27-0,83% -0,20% 5,50% 16,20% - 6,40% PZU Papierów Dłużnych Polonez TFI PZU SA 159,40-0,46% -0,10% -0,30% 11,20% 30,10% -0,50% PZU Dłużny Rynków Wschodzących TFI PZU SA 131,75-0,36% 0,20% 3,80% 15,70% 29,80% 4,30% BPH Obligacji 2 BPH TFI 3 376,17-0,57% -0,70% 0,60% 9,80% 19,60% 0,80% Arka BZ WBK Stabilnego Wzrostu BZ WBK TFI SA 29,98 0,50% 1,40% -0,50% 0,30% 18,00% 1,60% LM Senior Legg Mason TFI SA 280,43-0,19% 0,60% -1,50% -3,60% 6,40% 0,70% PZU Stabilnego Wzrostu Mazurek TFI PZU SA 131,92 2,65% 3,60% 1,00% -2,60% 15,70% 2,60% UniStabilny Wzrost Union Investment TFI SA 165,29 0,24% 1,40% -0,20% -0,20% 16,20% 2,60% Skarbiec-III Filar Skarbiec TFI SA 152,60 0,50% 2,60% 1,10% 2,10% 24,00% 2,60% BPH Stabilnego Wzrostu BPH TFI 16,83-0,36% 1,30% -0,50% -0,60% 10,70% 1,40% Millennium Globalny Stabilnego Wzrostu Millennium TFI SA 183,95-0,77% -0,70% 0,00% 10,60% - 0,30% Fundusz Modelowy Stabilnego Wzrostu Fundusze modelowe 122,96 0,28% 2,00% 1,30% 2,10% 19,00% 2,90% Strona 7
Lista funduszy dostępnych w ramach ubezpieczenia Plan na Życie Nazwa funduszu Nazwa TFI Wartość jednostki netto (31.10.2016) Stopa zwrotu* 1M 3M 12M 36M 60M YTD** Grupy funduszy: fundusze zrównoważone Arka BZ WBK Zrównoważony BZ WBK TFI SA 28,24 1,29% 2,90% -2,00% -3,00% 15,20% 1,60% PZU Zrównoważony TFI PZU SA 72,42 2,04% 5,80% 2,80% -6,30% 24,30% 8,20% Skarbiec-Waga Skarbiec TFI SA 280,23-1,04% 2,50% -0,80% -5,70% 15,80% 1,50% UniKorona Zrównoważony Union Investment TFI SA 300,32 1,00% 3,70% 1,50% -3,40% 15,30% 5,00% Fundusz Modelowy Zrównoważony Fundusze modelowe 110,98 0,81% 4,00% 1,60% 0,60% 20,70% 5,10% Grupy funduszy: fundusze akcji Arka BZ WBK Akcji BZ WBK TFI SA 30,82 2,53% 5,20% -3,30% -12,80% 0,40% 2,70% Arka Platinium Dynamiczny BZ WBK TFI SA 39,13 0,15% -1,00% -2,70% - - -0,60% LM Akcji Legg Mason TFI SA 335,46 1,96% 3,60% -3,10% -18,60% 4,50% 4,20% PZU Akcji Krakowiak TFI PZU SA 95,50 5,66% 8,10% 0,20% -20,70% -0,30% 8,50% PZU Akcji Małych i Średnich Spółek TFI PZU SA 53,50 0,64% 8,10% 7,40% -5,40% 48,90% 13,50% PZU Akcji Nowa Europa TFI PZU SA 45,60 2,04% 4,30% 1,40% -15,20% 0,70% 8,90% PZU Energia Medycyna Ekologia TFI PZU SA 78,65-8,54% -5,40% -21,10% -6,90% 29,30% -20,70% PZU Akcji Rynków Rozwiniętych TFI PZU SA 185,38 0,19% 1,00% 0,40% 18,90% 61,10% 1,20% PZU Akcji Rynków Wschodzących TFI PZU SA 99,90 1,34% 3,10% 1,90% -18,00% -14,30% 9,80% PZU Akcji Spółek Dywidendowych TFI PZU SA 118,65 4,86% 10,40% 24,90% 26,10% 43,70% 26,70% Quercus Agresywny Quercus TFI SA 171,76 1,59% 5,20% 1,30% -5,10% 43,10% 6,40% Skarbiec-Akcja Skarbiec TFI SA 266,95 2,11% 7,20% -1,80% -15,30% 8,60% 5,60% Unikorona Akcje Union Investment TFI SA 194,98 2,60% 6,80% 1,20% -7,20% 15,70% 7,40% SKOK Akcji TFI SKOK SA 93,98 1,72% 3,60% 8,70% -6,50% 12,40% 10,60% Investor Gold Otwarty Investors Fundusze Otwarte TFI S.A. 153,31-2,49% -6,10% 13,20% 5,30% -26,70% 20,70% Strona 8
Lista funduszy dostępnych w ramach ubezpieczenia Plan na Życie Millennium Dynamicznych Spółek Millennium TFI SA 98,89-0,92% 6,30% 9,80% 8,80% - 12,40% Millennium Globalny Akcji Millennium TFI SA 138,02-1,22% -0,80% -3,10% 9,80% - -4,00% Pioneer Surowców i Energii Pioneer Pekao TFI SA 6,07 0,33% 0,30% 3,90% -19,90% - 11,60% Fundusz Modelowy Akcyjny Fundusze modelowe 113,99 0,13% 6,00% 1,20% -1,30% 26,00% 6,40% * stopa zwrotu liczona na dzień 31.10.2016 ** od początku bieżącego roku Strona 9