Zagrożenie zdrowia i życia niechronionych uczestników ruchu drogowego w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej

Seminarium PKD i ERF, Warszawa, 12 maja 2015r. Zagrożenie zdrowia i życia niechronionych uczestników ruchu drogowego w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej Threat to Life and Health of Vulnerable Road Users in Poland compared to other EU countries

POLSKA WIZJA ZERO (Programy GAMBIT 96, 2000 and 2005)

Wizja zero nie jest liczbą, jest filozofią działania! Vision zero is not a number, is the philosophy of action! Prof. Claes Tingvall

PEDESTRIAN SHARE AS VICTIMS OF DEATH [%] PEDESTRIAN MORTALITY RATE IN ROAD ACCIDENTS [for 1 million inhabitants]

Wprowadzenie Introduction Unijna polityka transportowa promująca: rozwój zrównoważony, gospodarkę niskoemisyjną, bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz innowacyjność EU transport policy promoting: sustainable development, low carbon economy, traffic safety and innovation W Polsce: wysokie zagrożenie bezpieczeństwa ruchu rowerowego, szybki rozwój infrastruktury rowerowej z funduszy europejskich (2007-2014) oraz zmiany w przepisach ruchu drogowego wg regulacji europejskich In Poland: a high risk of traffic safety, the rapid development of cycling infrastructure of European funds (2007-2014) and changes in traffic regulations by European regulations

Ofiary śmiertelne wypadków drogowych w UE Victims of fatal road accidents in the EU Wskaźnik demograficzny (liczba zabitych / 100 tys. mieszkańców) w 2004 i 2013 Demographic ratio (number of kills/ 100 thous. Inhab.) in 2004 and 2013

Ofiary wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym Victims of road accidents with fatalities Kierujący sam. osobowymi i pasażerowie (>45%) Piesi (>30%) Rowerzyści, motorowerzyści i motocykliści (>16%) Ofiary piesze w Polsce stanowią 25% ogółu zabitych w UE, a ludność Polski stanowi zaledwie 8% ludności UE Drivers and passengers of ind. cars (> 45%) Pedestrians (> 30%) Cyclists, moped riders and motorcyclists (> 16%) Pedestrians in Poland constitute 25% of the total killed in the EU and Polish population represents only 8% of the EU population

Rodzaje wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym Types of traffic accidents with fatalities najechanie na pieszego (> 30%) zderzenia czołowe zderzenia boczne najechanie na drzewo/słup wywrócenie się pojazdu zderzenia tylne pozostałe hovering on the pedestrian (> 30%) head-on collisions a side impact hitting a tree/ pole overturning of the vehicle back crash other

Prawo o ruchu drogowym Road Traffic Act Sejmowa Komisja Infrastruktury prowadzi prace nad nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym mające na celu dostosowanie prawa polskiego do standardów UE Parliamentary Committee on Infrastructure has been working on the amendments to Law "Road Traffic Act" aimed at adapting Polish law to EU standards.

Zagrożenie bezpieczeństwa rowerzystów Risk of cyclists' safety 10 9 8 7. 6 5 4 3 2 1 0 Wskaźnik wypadków z rowerzystami/ 1 mln mieszkańców Ratio of accidents with cyclists/ 1 mln inhab.

Zmiany w polskim prawie o ruchu drogowym są zgodne z trendami światowymi i europejskimi: pasy dla rowerów pod prąd na jezdniach jednokierunkowych, dopuszczenie ruchu rowerów w kierunku przeciwnym do pojazdów, tworzenie śluz rowerowych na skrzyżowaniach, priorytet dla rowerów na ulicach z pierwszeństwem przejazdu, jazda rowerzystow obok siebie, użytkowanie rowerów elektrycznych. Changes in the Polish law on road traffic are consistent with global and European trends: bike lanes "to the current" on roadways one-way, admission of bicycles in the opposite direction to the other vehicle, the creation of bicycle locks at intersections, bicycle traffic priority at intersections on the streets, the opportunity to ride side by side, the ability to use electric bicycles.

Problem: Znacznie zwiększono możliwość korzystania przez rowerzystów z chodników w przypadku braku ścieżek rowerowych lub pasów dla rowerów na jezdni, co spowodowało znaczące zagrożenie ruchu pieszego Problem: Significantly increased possibility to use by cyclists from sidewalks in the absence of bike paths or bike lanes on the roadway, causing significant danger to pedestrians

Przykłady dobrej praktyki Cases of good practice Łodź ul. 6 Sierpnia stefa woonerf (strefa współdzielona) w centrum miasta Lodz 6 Sierpnia Str. zone woonerf (shared space) in city center Warszawa wspólny pas tramwajowo rowerowy na ulicy jednokierunkowej Warsaw - a common lane for tram bicycle on the one-way street

Liczba zabitych rowerzystów/ 1 mln mieszk. The number of cyclists killed / 1 mln inhab.

Rola roweru w miastach i aglomeracjach w Polsce Role of bicycle usage in towns and agglomerations in Poland Środek dojazdu codziennego Podstawowy środek transportu w miastach małych Rower elementem łańcucha transportowego w obszarach podmiejskich aglomeracji Środek rekreacji Mieszane wykorzystanie - połączenie wykorzystania z codziennego i rekreacyjnego w dużych miastach Commuting daily Bicycle as a primary means of transport - small and medium size towns Bicycle as a transport chain (suburban areas) Recreational (in all size urban areas) Mixed (combination of communting daily and recreational use) in big and large size towns

Kraków Poznań Lublin Rzeszów Łódź Szczecin Białystok Toruń Bydgoszcz Olsztyn Gliwice Katowice Tarnów Grudziądz Gdynia Częstochowa Suwałki Opole Radom Elbląg Tychy Bytom Kielce Inowrocław Bielsko- Biała Słupsk Gorzów Wlkp. Piła Łomża Długość dróg rowerowych w miastach polskich stan 2014r. The length of cyclways in Polish cities state 2014r.. 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Źródło: Opracowanie autorów wg http://wrower.pl/miasto/dlugosci-sciezek-rowerowych-w-polskich-miastach,2044.html

0,6 0,5 Gęstość demograficzna dróg rowerowych w miastach polskich stan 2014r. [km/1000 Mk] The demographic density of cyclways in Polish cities state 2014r.. [km/1000 Mk] 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Źródło: Opracowanie autorów wg http://wrower.pl/miasto/dlugosci-sciezek-rowerowych-w-polskich-miastach,2044.html

Gęstość demograficzna dróg rowerowych w miastach polskich stan 2014r. [km/1000 Mk] The demographic density of cyclways in Polish cities state 2014r.. [km/1000 Mk] 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Źródło: Opracowanie autorów wg http://wrower.pl/miasto/dlugosci-sciezek-rowerowych-w-polskich-miastach,2044.html

Warszawa Wrocław Gdańsk Bruksela Oslo Londyn Budapeszt Lyon Wiedeń Paryż Helsinki Berno Hamburg Berlin Monachium Amsterdam Kopenhaga Utrecht Udział rowerów w podróżach w wybranych miastach (%) Bicycle in modal split in selceted cities (%) 0 10 20 30 40 50 60 Źródło: Opracowanie autorów wg: M. Pieńkoś, Rozwój systemów roweru publicznego na przykładzie Veturilo w Warszawie i jego wpływ na infrastrukturę rowerową, Małopolskie Dni Drogowe 2015, Polski Kongres Drogowy, Racławice 2015

miasto stacje rowery Rower miejski w wybranych miastach Urban public bike in selected cities Paryż 1230 18000 Londyn 740 10000 Barcelona 424 6000 Bruksela 332 3650 Lyon 340 3000 Warszawa 196 3000 Budapeszt 76 1100 Wiedeń 102 700 Lublin 40 400 Białystok 30 300 Kraków 29 230 Wrocław 32 200 Opole 14 140 Toruń 12 120 Źródło: Opracowanie autorów wg: M. Pieńkoś, Rozwój systemów roweru publicznego na przykładzie Veturilo w Warszawie i jego wpływ na infrastrukturę rowerową, Małopolskie Dni Drogowe 2015, Polski Kongres Drogowy, Racławice 2015; fot A. Zalewski (2014)

Przykłady rozwiązań Warszawa ścieżka rowerowa dwukierunkowa wzdłuż jednej z reprezentacyjnych ulic (Al. Ujazdowskie) Warsaw - the two-way bike path along the one of representative street (Al. Ujazdowskie) Warszawa wydzielony pas dla rowerów pod prąd na ulicy jednokierunkowej Warsaw - separated contraflow" lane for bicycles on the one-way street Fot. A.Zalewski (2013 i 2014)

Warszawa - przejazd dla rowerów wzdłuż ścieżki rowerowej Warsaw - the passage a bicycle path through the intersection Warszawa dwukierunkowa ścieżka rowerowa na wiadukcie łączącym centrum miasta z dzielnicą Żoliborz Warsaw - a two-way bike path on the new viaduct connecting the city center with Zoliborz borough Fot. A.Zalewski (2013 i 2014)

Zielona Góra wspólny przejazd rowerowy i przejście dla pieszych Zielona Góra - common passage for bicycles and pedestrian passage across the street Kutno - parkingi dla rowerów na terenach rekreacyjnych Kutno - parking facilities in recreation areas Fot. A.Zalewski (2013 i 2014)

Rozwój infrastruktury rowerowej w Warszawie The development of cycling infrastructure in Warsaw 2005 r. < 200 km 2014 r. 350 km 2020 r. 600-700 km Źródło: Opracowanie autorów wg: M. Pieńkoś, Rozwój systemów roweru publicznego na przykładzie Veturilo w Warszawie i jego wpływ na infrastrukturę rowerową, Małopolskie Dni Drogowe 2015, Polski Kongres Drogowy, Racławice 2015;

Green Velo Trasy Rowerowe Polski Wschodniej The Eastern Poland Bicycle Touristic Routes źródło: A. Zalewski, opracowanie własne, 2012. Łączna długość tras ok. 2000 km. Koszt realizacji z funduszy europejskich ok. 61 mln. The total length of routes approx. 2,000 km. The cost of the EU funds approx. 61 million. Jest to pierwszy w Polsce i w Europie projekt trasy rowerowej w tej skali. Realizacja projektu 2014 2015. is the first project of this scale in Poland and Europe. The project is scheduled for the years 2013 to 2014

Projekt Europejskiej Federacji Cyklistów (ECF) 14 europejskich tras rowerowych (15 trasa w przygotowaniu) Docelowo, łącznie ok. 70000 km dróg Potencjalny łączny dochód ok. 7 mld /rok. Project of the European Cyclists' Federation (ECF) 14 European cycling routes (15 route in preparation) Ultimately, a total of approx. 70000 km of roads. The potential combined income of approx. 7 billion / year. Źródło: www.eurovelo.org [XII.2012]

1983 r. Powstanie idei 1995 r. ECF obejmuje koordynację Projektu w Europie. 1998 r. Rejestracja znaku towarowego EuroVelo przez Św. Org. Własności Intelektualnej 2011 r. listopad ECF powołuje Koordynatorów Krajowych EuroVelo. 2012r. listopad poparcie Komisji Transportu i Turystyki Parlamentu Europejskiego dla włączenia Sieci EV do programu Europejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). 1983. Creation of ideas 1995. - ECF includes the coordination of the Project in Europe. 1998. - Registered trademark of EuroVelo by the World Intellectual Property Org. 2011. November - ECF appointed National Coordinators of the EuroVelo. 2012. November - support of the Committee on Transport and Tourism of the European Parliament for the inclusion of EV into the program TEN-T. Źródło: www.eurovelo.org [XII.2012]

Planowana długość Turystycznych Tras Rowerowych EuroVelo w Polsce około 5300 km. The planned length of cycling routes EuroVelo in Poland is about 5300 km. Zaplanowane uszczegółowienie przebiegu tras EV Polsce przez Koordynatorów Krajowych do 2016r. Scheduled detailing of the routes EV in Central Poland and South by National Coordinators to 2016. [Źródło: Zalewski A. i Zamana M. opracowanie własne, Warszawa 2014]

Możliwości finansowania budowy i promocji tras rowerowych w ramach Funduszy Unii Europejskiej na lata 2014-2020 The possibility of financing the construction and promotion of bicycle routes within the European Union Funds for 2014-2020 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) Europejski Fundusz Społecznego (EFS) Fundusz Spójności (FS) Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) European Regional Development Fund (ERDF) The European Social Fund (ESF) Cohesion Fund (CF) European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD))

Podsumowanie: Członkostwo Polski w Unii Europejskiej znajduje również swoje pozytywne odniesienie w stosunku do rozwoju infrastruktury i ruchu rowerowego. Wyraża się to: Zmianami w polityce transportowej, gospodarczej i społecznej na różnych szczeblach zarządzania Zmianami świadomości społecznej mieszkańców Zwiększeniem wykorzystania roweru jako środka podróży codziennych i środka rekreacji Pozytywnym wpływem na środowisko Znacznymi funduszami przeznaczanymi na ten cel Perspektywami dalszego rozwoju infrastruktury i ruchu rowerowego z funduszy europejskich w okresie do roku 2020. Summary: Polish membership in the European Union is also its positive reference in relation to the development of infrastructure and cycling. This is expressed in the following way: changes in transport policy, economic and social governance at various levels, changes in social consciousness residents, increased use of bicycles as a means of daily travel and of recreation center, the positive impact on the environment, significant funds to be dedicated for this purpose, the prospects for the further development of infrastructure and cycling with European funds in the period up to 2020.

Wnioski: W dalszym ciągu problemem jest: duże zagrożenie bezpieczeństwa ruchu rowerowego, czemu może pomóc rozwój bezpiecznej infrastruktury rowerowej, niebezpieczne zachowania rowerzystów i wykorzystywanie chodników. Conclusions: The further problem is: big risk of traffic safety, it can help the development of safe cycling infrastructure dangerous behavior of cyclists and the use of sidewalks.

Dziękujemy za uwagę! Thank you for your attention! Andrzej Zalewski Politechnika Warszawska & Katolicki Uniwersytet Lubelski E-mail: andrzej.zalewski@gmail.com Ryszard Krystek Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie E-mail: rkrystek1@wp.pl