Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie uzyskanej informacji
KROK 1 PICO czyli o formułowaniu pytania klinicznego
Praktykowanie EBM Kontakt z pacjentem Zadanie pytania klinicznego Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena wyników badań naukowych Podjęcie decyzji klinicznej
Praktykowanie EBM Sytuacja kliniczna
Praktykowanie EBM Pacjent A z chorobą X
Pytania kliniczne Pytanie Jak leczyć pacjenta A z chorobą X? Kategoria Co powoduje u pacjenta A chorobę X? Czy pacjent A ma chorobę X? Jakich pacjentów będzie dotyczyć choroba X? Jak często występuje choroba X?
Pytania kliniczne Pytanie Jak leczyć pacjenta A z chorobą X? Co powoduje u pacjenta A chorobę X? Czy pacjent A ma chorobę X? Jakich pacjentów będzie dotyczyć choroba X? Jak często występuje choroba X? Kategoria Interwencja Etiologia Czynniki ryzyka Diagnostyka Prognozy Przewidywania Epidemiologia
Praktykowanie EBM lek A jest skuteczny w leczeniu choroby X
Praktykowanie EBM PARACETAMOL jest skuteczny w leczeniu GORĄCZKI
Praktykowanie EBM lek A jest skuteczny w chorobie X co to znaczy lek A co to znaczy skuteczny co to znaczy choroba X lek jest skuteczny w porównaniu z Jaka dawka Droga podania Długość stosowania Ustąpienie objawów Ryzyko nawrotu choroby Ryzyko powikłań Jakość życia Wiek pacjenta Stopień zaawansowania choroby Placebo Standard
Praktykowanie EBM P I C O
Praktykowanie EBM P population I intervention C comparator O outcome
Praktykowanie EBM P population / problem I intervention / indicator / index test C comparator / control O outcome T
Praktykowanie EBM P population / problem I intervention / indicator / index test C comparator / control O outcome T timeframe
Praktykowanie EBM Population / problem Intervention / test Comparator Outcome Jakiej grupy dotyczy problem zdrowotny Jak opiszesz swojego pacjenta Strategia postępowania lek, zabieg chirurgiczny, dieta ekspozycja na szkodliwe czynniki (np. palenie, otyłość) test diagnostyczny, metoda obrazowania Alternatywna lub kontrolna strategia postępowania placebo, złoty standard, aktualne wytyczne Ekspozycja lub test porównawczy. Co nas najbardziej interesuje (np. wyleczenie, zgon) Co interesuje pacjenta (np. jakość życia)
Praktykowanie EBM
Zadanie pytania klinicznego PICO P population pacjent I intervention interwencja C comparator porównanie O outcome punkt końcowy
W gabinecie lekarskim... 10-miesięczna dziewczynka z gorączką, bólem ucha Badanie otoskopowe zapalenie ucha środkowego Lekarz pediatra decyzja: amoksycylina przez 7 dni Lekarz stażysta propozycja: nie podawać antybiotyku
Zadanie pytania klinicznego PICO Population : Intervention : Comparison : Outcome :
Zadanie pytania klinicznego PICO Population dzieci <1 r.ż. leczone ambulatoryjnie Intervention : Comparison : Outcome :
W gabinecie lekarskim... 10-miesięczna dziewczynka z gorączką, bólem ucha Badanie otoskopowe zapalenie ucha środkowego Lekarz pediatra decyzja: amoksycylina przez 7 dni Lekarz stażysta propozycja: nie podawać antybiotyku
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention dzieci <1 r.ż. leczone ambulatoryjnie amoksycylina Comparison : Outcome :
W gabinecie lekarskim... 10-miesięczna dziewczynka z gorączką, bólem ucha Badanie otoskopowe zapalenie ucha środkowego Lekarz pediatra decyzja: amoksycylina przez 7 dni Lekarz stażysta propozycja: nie podawać antybiotyku
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison dzieci <1 r.ż. leczone ambulatoryjnie amoksycylina (-) / placebo Outcome :
W gabinecie lekarskim... 10-miesięczna dziewczynka z gorączką, bólem ucha Badanie otoskopowe zapalenie ucha środkowego Lekarz pediatra decyzja: amoksycylina przez 7 dni Lekarz stażysta propozycja: nie podawać antybiotyku
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison Outcome dzieci <1 r.ż. leczone ambulatoryjnie amoksycylina (-) / placebo objawy ZUŚ
Pytanie kliniczne Jaka jest skuteczność amoksycyliny w porównaniu z placebo w eliminowaniu objawów ostrego zapalenia ucha środkowego u dzieci < 1 r.ż. leczonych ambulatoryjnie?
Praktykowanie EBM
Zakażenia układu moczowego Chłopiec 2-letni z nawracającymi zakażeniami układu moczowego Ze względu na ryzyko trwałego uszkodzenia nerek związane z nawrotami ZUM u wielu dzieci stosuje się profilaktycznie leki przeciwbakteryjne Długotrwałe leczenie p/bakteryjne może jednak zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i selekcji opornych szczepów bakterii
Zadanie pytania klinicznego PICO Population : Intervention : Comparison : Outcome :
Zadanie pytania klinicznego PICO Population dziecko / chłopiec z ZUM Intervention : Comparison : Outcome :
Zakażenia układu moczowego Chłopiec 2-letni z nawracającymi zakażeniami układu moczowego Ze względu na ryzyko trwałego uszkodzenia nerek związane z nawrotami ZUM u wielu dzieci stosuje się profilaktycznie leki przeciwbakteryjne Długotrwałe leczenie p/bakteryjne może jednak zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i selekcji opornych szczepów bakterii
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention dziecko / chłopiec z ZUM leki p-bakteryjne Comparison : Outcome :
Zakażenia układu moczowego Chłopiec 2-letni z nawracającymi zakażeniami układu moczowego Ze względu na ryzyko trwałego uszkodzenia nerek związane z nawrotami ZUM u wielu dzieci stosuje się profilaktycznie leki przeciwbakteryjne Długotrwałe leczenie p/bakteryjne może jednak zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i selekcji opornych szczepów bakterii
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison dziecko / chłopiec z ZUM leki p-bakteryjne (-) / placebo Outcome :
Zakażenia układu moczowego Chłopiec 2-letni z nawracającymi zakażeniami układu moczowego Ze względu na ryzyko trwałego uszkodzenia nerek związane z nawrotami ZUM u wielu dzieci stosuje się profilaktycznie leki przeciwbakteryjne Długotrwałe leczenie p/bakteryjne może jednak zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i selekcji opornych szczepów bakterii
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison Outcome dziecko / chłopiec z ZUM leki p-bakteryjne (-) / placebo nawroty ZUM / bezpieczeństwo
Pytanie kliniczne Czy długotrwałe profilaktyczne stosowanie leków przeciwbakteryjnych u dzieci zmniejsza ryzyko nawrotów zakażenia układu moczowego i jest bezpieczne?
Praktykowanie EBM
Wymioty w przebiegu ostrej biegunki Uporczywe wymioty w przebiegu zapalenia żołądkowojelitowego uniemożliwiają nawadnianie doustne i stwarzają konieczność przyjęcia dziecka do szpitala w celu nawadniania dożylnego Ondansetron nowy lek o silnym działaniu przeciwwymiotnym Nie wiadomo jednak, czy jest on skuteczny i bezpieczny w leczeniu wymiotów w przebiegugastroenterocolitis u dzieci
Zadanie pytania klinicznego PICO Population : Intervention : Comparison : Outcome :
Zadanie pytania klinicznego PICO Population dziecko z GE Intervention : Comparison : Outcome :
Wymioty w przebiegu ostrej biegunki Uporczywe wymioty w przebiegu zapalenia żołądkowojelitowego uniemożliwiają nawadnianie doustne i stwarzają konieczność przyjęcia dziecka do szpitala w celu nawadniania dożylnego Ondansetron nowy lek o silnym działaniu przeciwwymiotnym Nie wiadomo jednak, czy jest on skuteczny i bezpieczny w leczeniu wymiotów w przebiegugastroenterocolitis u dzieci
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention dziecko z GE ondansetron Comparison : Outcome :
Wymioty w przebiegu ostrej biegunki Uporczywe wymioty w przebiegu zapalenia żołądkowojelitowego uniemożliwiają nawadnianie doustne i stwarzają konieczność przyjęcia dziecka do szpitala w celu nawadniania dożylnego Ondansetron nowy lek o silnym działaniu przeciwwymiotnym Nie wiadomo jednak, czy jest on skuteczny i bezpieczny w leczeniu wymiotów w przebiegugastroenterocolitis u dzieci
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison dziecko z GE ondansetron placebo Outcome :
Wymioty w przebiegu ostrej biegunki Uporczywe wymioty w przebiegu zapalenia żołądkowojelitowego uniemożliwiają nawadnianie doustne i stwarzają konieczność przyjęcia dziecka do szpitala w celu nawadniania dożylnego Ondansetron nowy lek o silnym działaniu przeciwwymiotnym Nie wiadomo jednak, czy jest on skuteczny i bezpieczny w leczeniu wymiotów w przebiegugastroenterocolitis u dzieci
Zadanie pytania klinicznego PICO Population Intervention Comparison Outcome dziecko z GE ondansetron placebo konieczność nawadniania iv
Pytanie kliniczne Czy w porównaniu z placebo podawanie ondansetronu doustnie małym dzieciom zgłaszającym się do ambulatorium z powodu wymiotów w przebiegu gastroenteritis ogranicza liczbę chorych wymagających nawadaniania dożylnego lub leczenia szpitalnego?
Praktykowanie EBM
Zadanie pytania klinicznego Umiejętność zadawania precyzyjnych pytań klinicznych, na które można uzyskać jasną odpowiedź, to pierwszy etap praktykowania w duchu EBM
Praktykowanie EBM