Ocena stanu sanitarnego powiatu wieruszowskiego za 2012 rok Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wieruszowie

Ocena stanu sanitarnego powiatu wieruszowskiego za 2012 rok Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wieruszowie Wieruszów, dnia 15 marca 2013r. 1

Spis Treści... 2 Stan bezpieczeństwa sanitarnego powiatu wieruszowskiego wg poszczególnych komórek organizacyjnych PSSE: Wstęp... 3 1. W zakresie epidemiologii...4 2. W zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku...14 3. W zakresie higieny komunalnej...24 4. W zakresie higieny dzieci i młodzieży...... 33 5. W zakresie higieny pracy......43 6. W zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego...46 7. W zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia... 48 8. Wnioski końcowe......58 2

WSTĘP Przedkładam Państwu ocenę stanu bezpieczeństwa sanitarnego i sytuacji epidemiologicznej w powiecie wieruszowskim w 2012 roku. Głównym celem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Obszarem działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wieruszowie są gminy: Galewice, Sokolniki, Czastary, Łubnice, Bolesławiec, Lututów, Miasto i Gmina Wieruszów. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wieruszowie jest jednostką organizacyjną stanowiącą aparat pomocniczy Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieruszowie, działającą na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz.851, z późniejszymi zmianami). Działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wieruszowie w 2012 roku ukierunkowane były na usprawnienie działalności Stacji. W szczególności na wzmocnienie nadzoru nad obiektami użyteczności publicznej i sytuacji epidemiologicznej w aspekcie EURO 2012, ale także na działania profilaktyczne i edukacyjne w zakresie zapobiegania występowaniu chorób zakaźnych i cywilizacyjnych oraz uzależnień. Przeprowadzona analiza wyników działań nadzorowych na terenie powiatu wieruszowskiego wskazuje na stabilny stan bezpieczeństwa sanitarnego i epidemiologicznego. Mam nadzieję, że przedstawiona ocena bezpieczeństwa stanu sanitarnego powiatu będzie wykorzystana jako ważny materiał pomocniczy w podejmowaniu decyzji i działań na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców naszego powiatu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Wieruszowie Ewa Żóraw 3

W zakresie epidemiologii Choroby zakaźne W roku 2012 na terenie powiatu wieruszowskiego wśród chorób podlegających zgłaszaniu nie odnotowano zachorowań na czerwonkę bakteryjną, błonicę, dury brzuszne i dury rzekome. Wymagają one jednak utrzymania stałego nadzoru z racji ich znacznego potencjału epidemicznego. Poprawa stanu epidemiologicznego nastąpiła dla takich jednostek chorobowych jak: wirusowe zakażenia jelitowe ogółem i u dzieci do lat 2, salmonella, różyczka, grypa. W przypadku chorób zakaźnych, przeciwko którym prowadzone są szczepienia ochronne zarejestrowano 3 przypadki zachorowania na różyczkę, 5 przypadków zachorowania na świnkę, 11 przypadków zachorowania na krztusiec i 3 przypadki szczepienia p/wściekliźnie. W roku 2012 zarejestrowano wzrost zachorowań na szkarlatynę, wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy, ospę wietrzną, świnkę, krztusiec, gruźlicę płuc potwierdzoną bakteriologicznie. Wzrost zachorowań w 2012r. w porównaniu do 2011 roku 250 200 150 100 w irusow e i inne określone zakażenia jelitow e w yw ołane przez rotaw irusy ospa w ietrzna św inka szkarlatyna krztusiec 50 0 2011 2012 4

Tabela numer 1 przedstawia współczynniki zapadalności na 100 tys. mieszkańców dla jednostek chorobowych w 2011 i 2012 roku. Tabela nr. 1. Zachorowania i zapadalność na wybrane choroby zakaźne w 2011 i 2012 roku. POWIAT WIERUSZOWSKI Zachorowania 2011r. 2012r. Liczba Współczynnik Liczba Współczynnik zachorowań zapadalności zachorowań zapadalności Salmonella zatrucia pokarmowe 9 21,33 5 11,85 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe - wywołane przez E.coli inną i BNO 0 0 1 2,26 Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe: - ogółem (nie określone) - u dzieci do lat 2 - wywołany przez rotawirusy - inne określone 41 41 18 4 97,17 97,17 42,66 9,48 23 36 34 2 54,31 85,01 80,29 4,72 Grypa 218 516,66 16 37,78 Ospa wietrzna 63 149,31 218 514,81 Świnka 2 4,74 5 11,8 Różyczka 7 16,59 3 7,08 Szkarlatyna (Płonica) 11 26,07 44 103,9 Krztusiec 4 9,48 11 25,97 Wirusowe Zapalenie Wątroby typu C : wg definicji przypadku - 2009r 1 2,37 1 2,36 (Nowo wykryte zakażenia HCV) Pokąsania po których podjęto 2 4,74 3 7,08 szczepienia 5

Ropne pneumokokowe zapalenie opon 0 0 1 2,36 mózgowych i/lub mózgu Zapalenie mózgu inne i nie określone 0 0 1 2,36 Gruźlica - płucna potwierdzona 2 4,74 8 18,89 bakteriologicznie - nie potwierdzona 3 bakteriologicznie płucna 7,11 3 7,08 - pozapłucna potwierdzona 0 bakteriologicznie 0 1 2,36 - pozapłucna nie potwierdzona 0 bakteriologicznie Współczynnik zapadalności na 100 000 ludności. 0 0 0 Spadek zachorowań w 2012r. w porównaniu do 2011roku 250 200 150 100 Wirusow e i inne określone zakażenia jelitow eu dzieci do lat 2 Salmonella Grypa Różyczka 50 0 2011 2012 Zatrucia pokarmowe W roku 2012 zarejestrowano 5 przypadków zatruć pokarmowych (wsp. zap. 11,85), a w roku 2011 9 zachorowań (wsp. zap. 21,33). Zatrucia pokarmowe zostały wywołane przez pałeczkę Salmonella Enteritidis, Typhimurium i dotyczyły dzieci w wieku 0-6 lat oraz jedną osobę dorosłą w wieku 42 lat. 6

W roku 2012 nie zarejestrowano żadnego zbiorowego zatrucia pokarmowego. Wirusowe zapalenia wątroby W 2012 roku nie zarejestrowano żadnego zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby. Choroby wieku dziecięcego W roku 2012 zaobserwowano wzrost współczynnika zapadalności dla ospy wietrznej z 149,31 do 514,81, świnki z 4,74 do 11,8, szkarlatyny (płonicy) z 26,07 do 103,9 oraz spadek współczynnika zapadalności dla różyczki z 16,59 do 7,08. Pokąsania przez zwierzęta W 2012 roku pokąsanych zostało 73 mieszkańców powiatu wieruszowskiego (2011r.-62). Do szczepień p/wściekliźnie zakwalifikowały się 3 osoby. Sprawcami pokąsań były zwierzęta domowe (psy, koty). Większość pokąsań miała miejsce na wsi. Zwierzęta, które pokąsały poddane są obserwacji przez służbę weterynaryjną. Inne choroby zakaźne Zarejestrowano spadek zachorowań na grypę z 218 w 2011r. (wsp. zap. 516,66) do 16 w 2012r. (wsp. zap.37,78). W powiecie wieruszowskim przeciwko grypie zaszczepiono łącznie 662 osoby. W trakcie trwania nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą w systemie Sentinel w miesiącach lipiec wrzesień nie zarejestrowano żadnego zachorowania. System SENTINEL jest zintegrowanym systemem nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą, gdzie nadzór epidemiologiczny i nadzór wirusologiczny są prowadzone w tej samej populacji. Na terenie powiatu wieruszowskiego wykryto bezobjawowe nosicielstwo antygenu HBs u 5 osób (2011r 8) oraz HCV u 1 osoby, z potwierdzonym badaniem RNA (2011r. - 1). O każdym nowo wykrytym nosicielstwie zawiadomiono pisemnie placówki podstawowej opieki zdrowotnej celem objęcia nadzorem nosiciela i jego otoczenia. W roku 2012 zarejestrowano 5 tymczasowych nosicieli Salmonelli Enteritidis, Salmonelli Typhimurium., tj. znacznie mniej w porównaniu do roku ubiegłego. Nie wydano żadnej decyzji o odsunięciu od pracy zawodowej. W 2012r., zarejestrowano 11 przypadków gruźlicy płucnej, w tym 8 potwierdzonych bakteriologicznie oraz 1 gruźlicę pozapłucną potwierdzoną bakteriologicznie. O każdym zachorowaniu potwierdzonym bakteriologicznie informowany był lekarz rodzinny do którego 7

zadeklarowany jest pacjent oraz Poradnia Chorób Płuc i Gruźlicy, celem objęcia badaniem klinicznym, diagnostycznym zarówno chorego jak i osób z jego otoczenia. Po przeprowadzeniu dochodzenia epidemiologicznego formularz zgłoszenia na gruźlicę wraz z istotnymi informacjami o leczeniu przesyłany był do WSSE w Łodzi. W 2012r. przeprowadzono akcję profilaktyczną w skupisku dziecięco młodzieżowym na terenie powiatu wieruszowskiego, gdzie wystąpiło jedno zachorowanie na gruźlicę prątkującą w Zespole Szkół Ogólnokształcących. W stosunku do osób badanych z kontaktu (domowego i ze skupiska młodzieży) zastosowano postępowanie diagnostyczno lecznicze poprzez badanie ogólne, założenie próby tuberkulinowej, odczytanie odczynu, Rtg klatki piersiowej. Osoby dorosłe były pod opieką lekarzy rodzinnych i Poradni Gruźlicy i Chorób Płuc w Wieruszowie, natomiast dzieci badania profilaktyczne miały wykonane przez Wojewódzki Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Płuc i Gruźlicy dla Dzieci przy ulicy Mielczarskiego 35 w Łodzi. Akcją profilaktyczną objęto 62 osoby w tym 28 uczniów do lat 18 i 34 osoby dorosłe. Zachorowanie na gruźlicę w latach 2011 2012 9 8 7 6 5 4 3 Gruźlica płucna potw ierdzona bakteriologicznie Gruźlica płucna nie potw ierdzona bakteriologicznie Gruźlica pozapłucna potw ierdzona bakteriologicznie 2 1 Rozkład zachorowania na gruźlicę według miejsca zamieszkania i płci. 8

12 10 8 6 4 Miasto Wieś Kobiety Mężczyźni 2 0 2011 2012 W 2012 roku zanotowano wzrost zachorowań na gruźlicę. Jak wynika z powyższego wykresu zachorowania na gruźlicę częściej występują na wsi i częściej dotyczy to mężczyzn. Gruźlica może okazać się śmiertelna w przypadku osób o osłabionej odporności oraz u tych osób, które zbyt późno przedsięwzięły lub zbyt wcześnie przerwały leczenie. Chcąc uniknąć rozprzestrzeniania się choroby należy zadbać o jak najskuteczniejsze i najwcześniejsze diagnozowanie, które umożliwi szybkie podjęcie leczenia. Dbając o własne zdrowe trzeba pamiętać o szczepieniach ochronnych, kontrolować stopień odporności organizmu poddając się próbom tuberkulinowym. Skuteczność szczepionki BCG to około 80 proc. Bardzo ważne jest też przestrzeganie zasad higieny, wietrzenie pomieszczeń, w których przebywają prątkujące osoby, a w placówkach opieki zdrowotnej dodatkowo używanie lamp nadfioletowych. Gruźlica jest poważnym zagrożeniem także w Polsce. Każdemu jednak kojarzy się ze środowiskami biedy - tak było dawniej. Niedożywienie i przepracowanie wynikające z braku pieniędzy były najlepszym sprzymierzeńcem gruźlicy. Paradoksalnie te same czynniki powodują dziś, że choroba dotyczy również ludzi dobrze sytuowanych, którzy bardzo dużo pracują, nie wypoczywają, nieprawidłowo i niesystematycznie się odżywiają. Nadzór nad placówkami służby zdrowia Pod nadzorem Pionu Nadzoru Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w 9

Wieruszowie w 2012r. znajdowały się 52 obiekty lecznictwa zamkniętego i otwartego oraz prywatne gabinety lekarskie. W roku sprawozdawczym wydano 1 decyzję administracyjną na poprawę warunków sanitarnohigienicznych, 6 decyzji na prowadzenie działalności leczniczej oraz 1 decyzje o odpłatności. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono 124 kontrole sanitarne, z czego: - w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej - 2 - w Niepublicznych Zakładach Opieki Zdrowotnej - 25 - w prywatnych gabinetach lekarskich - 25 - w punktach szczepień - 40 - w innych usługach medycznych - 6 - z zakresu HŻŻ wstrzymanie w obrocie alkoholu - 26 Stan sanitarny kontrolowanych obiektów w roku 2012 nie budził poważniejszych zastrzeżeń za wyjątkiem ośrodka zdrowia,,eskulap" w Sokolnikach, gdzie wydano decyzję na poprawę warunków sanitarno higienicznych, która nakazywała doprowadzić do właściwego stanu sanitarno higienicznego ściany w pomieszczeniach gospodarczych, odnowić drzwi z ubytkami farby, zasklepić dziury po usuniętych rurach w rejestracji i w toaletach, uzupełnić brakujące klosze przy lampach. W kwestii stanu technicznego placówki służby zdrowia na bieżąco poprawiają estetykę i funkcjonalność pomieszczeń, takich jak: gabinety lekarskie i zabiegowe, punkty szczepień, poczekalnie, pomieszczenia socjalne, ciągi komunikacyjne, rejestracje. Sufity i ściany wymalowane są farbą emulsyjną w jasnych kolorach, czyste. W niektórych do połowy wysokości ścian lamperie lub płytki ceramiczne. Podłogi z materiałów łatwozmywalnych utrzymane czysto. W większości istniejące ośrodki zdrowia zostały przystosowane do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia, wyjątek stanowią ZOZ Eskulap w Sokolnikach, NZOZ Medix s.c. w Wieruszowie, NZOZ BOLSMED w Bolesławcu, ZOZ PRONUS w Osieku. Na koniec 2012 roku NZOZ,,MEDIX s.c. w Wieruszowie i ZOZ,,PRONUS w Osieku otrzymały pozytywnie zaopiniowany program dostosowania pomieszczeń i urządzeń do wymagań określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Obecnie większość placówek spełnia wymogi: - 3 placówki nowo wybudowane ( NZOZ BONUS s.c., NZOZ COR w Wieruszowie, Przychodnia MEDIANA w Łubnicach poradnia dla dzieci ), - 4 placówki przeprowadziły modernizację istniejących obiektów ( Przychodnia MEDIANA w 10

Łubnicach poradnia dla dorosłych, ZOZ DOMESTICA w Czastarach, ZOZ PRONUS w Galewicach, SPZPOZ w Lututowie. Na dostosowanie obiektów do obowiązującego rozporządzenia placówki służby zdrowia mają czas do 31 grudnia 2016 roku. Są to następujące Zakłady Opieki Zdrowotnej: BOLSMED w Bolesławcu, PRONUS w Osieku, ESKULAP w Sokolnikach, MEDIX s.c w Wieruszowie. We wszystkich kontrolowanych placówkach do przeprowadzania procesów dezynfekcji stosowane są środki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Preparaty przechowywane są w oryginalnych opakowaniach z etykietą lub dołączonymi instrukcjami w języku polskim, posiadają aktualne terminy przydatności do użycia. Roztwory sporządzane są z uwzględnieniem parametrów stężenia i czasu podanego przez producenta. Pojemniki na roztwory użytkowe są stabilne z sitem i pokrywą. Pojemność ich jest odpowiednia do ilości dezynfekowanych narzędzi. W podległych placówkach nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w środki dezynfekcyjne. Wyposażenie placówek służby zdrowia w urządzenia sterylizujące przedstawia się następująco: Placówki lecznictwa otwartego: - sterylizatory na parę wodną pod zwiększonym ciśnieniem - 3 Prywatne gabinety lekarskie: - sterylizatory na parę wodną pod zwiększonym ciśnieniem - 15 Ponadto lekarze 2 prywatnych gabinetów lekarskich oraz 3 Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej stosujący sprzęt wielorazowego użytku podpisali umowy na świadczenie usług sterylizacji z podmiotami gospodarczymi mającymi na wyposażeniu autoklawy. Urządzenia sterylizujące kontrolowano w ciągu roku za pomocą testów: chemicznych w postaci pasków 3M, Sterigut, TST, Twindicator, Turn Brown, Cross-checks S, OK zakładanych w autoklawach do każdego wsadu biologicznych w postaci Sporali A zakładanych w autoklawach średnio 1 raz w miesiącu, W ciągu roku w ramach kontroli wewnątrzzakładowej zbadano następującą ilość testów biologicznych Sporali A: Placówki lecznictwa otwartego: - sterylizatory na parę wodną pod ciśnieniem - 28 Prywatne gabinety lekarskie: - sterylizatory na parę wodną pod ciśnieniem - 177 Badania testów biologicznych wykonywane są w laboratorium PSSE Wieluń, Centrum Diagnostyki 11

Laboratoryjnej prywatny gabinet lekarski Łódź, ul. Niemcewicza 24, filia w Wieruszowie. Pozostałe placówki lecznictwa otwartego korzystają wyłącznie ze sprzętu jednorazowego użycia. Nadzór nad szczepieniami Na terenie powiatu wieruszowskiego podlegało szczepieniu w 2012r.- 9270 dzieci od urodzenia do 19 roku życia. W zakresie chorób przeciwko, którym prowadzone są szczepienia ochronne, odnotowano w ciągu roku 5 zachorowań na świnkę w wieku od 21 miesiąca życia do 35 lat, 3 przypadki różyczki w przedziale wiekowym od 5 do 14 roku życia, oraz 11 przypadków krztuśca w wieku od 16 miesiąca życia do 67 lat. Na podległym terenie znajduje się 10 punktów szczepień. W ciągu roku wykonano 40 kontroli w podległych punktach. W gabinetach nie stwierdzono nieprawidłowości pod względem sanitarno - higienicznym. Dzieci szczepione są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Szczepionki przechowywane są zgodnie z zaleceniem producenta. Preparaty szczepionkowe odbierane są przez osoby upoważnione z zachowaniem łańcucha chłodniczego. W 2012r. w Programie Szczepień Ochronnych nie wprowadzono żadnych zmian. Od 14 lutego 2012r. wprowadzono pilotażowy Elektroniczny System Nadzoru nad Stanami Magazynowymi i Dystrybucją Szczepionek. Jest to program komputerowy pozwalający na sprawną i efektywną pracę przy tworzeniu dokumentacji, prowadzeniu magazynów ze szczepionkami i sporządzaniu sprawozdań. Wyszczepialność procentowa u dzieci przeciw Krztuścowi Błonicy i Tężcowi w latach 2010-2012 przedstawiała się następująco: 99,5 99 98,5 98 97,5 97 2010 2011 2012 96,5 96 95,5 12

Wyszczepialność procentowa gruźlicy w okresie noworodkowym w latach 2010 2012. 100,5 100 99,5 99 98,5 2010 2011 2012 98 97,5 97 Liczba osób zaszczepionych na grypę w latach 2010 2012. 760 740 720 700 680 660 2010 2011 2012 640 620 600 Wnioski: 1. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych jest stabilna, ale wymaga stałego nadzoru. 2. Stan sanitarno-techniczny placówek medycznych na terenie powiatu wieruszowskiego należy określić jako dobry. Obok placówek wyremontowanych spełniających stawiane im wymagania nadal są jednak również takie, w których niezbędna jest poprawa stanu 13

sanitarno-technicznego. 3. Wykonawstwo obowiązkowych szczepień ochronnych na terenie powiatu wieruszowskiego w roku 2012 było zadowalające. W zakresie Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku W roku 2012 pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej na terenie powiatu wieruszowskiego znajdowało się 358 obiektów, 254 skontrolowano, zatwierdzono 36, oceniono 216, przeprowadzono ogółem 446 kontrole sanitarne, w tym 3 kontrole interwencyjne, 44 rekontrole, 5 kontroli w miejscach obrotu kosmetykami. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 8 kontroli w ramach systemu RASFF w obiektach nie znajdujących się w rejestrze zakładów podlegających urzędowej kontroli. Ogółem wydano 3 decyzje administracyjne, nie wydano decyzji o unieruchomieniu zakładu oraz nie wydano decyzji zakazu wprowadzania produktu do obrotu. Nałożono ogółem 18 mandatów karnych na sumę 2650 zł, nie skierowano wniosków do Sądu Grodzkiego, nie skierowano zawiadomień do Prokuratury. Ponadto nie skierowano wniosków do PWIS w Łodzi celem nałożenia kary pieniężnej. Automaty do lodów W 2012r. wg ewidencji znajdowało się 10 automatów do lodów, 10 skontrolowano. Przeprowadzono 10 kontroli. W ramach urzędowej kontroli żywności pobrano 1 próbkę do badań mikrobiologicznych żywności, próbka nie była kwestionowana. We wszystkich obiektach wdrożono zasady GHP/GMP oraz w 9 opracowano i wdrożono system HACCP. Stan sanitarny i techniczny obiektów jest dobry. W roku sprawozdawczym 2012 nie wydawano decyzji administracyjnych i nie stosowano karania mandatowego. Piekarnie W roku sprawozdawczym 2012 pod nadzorem znajdowało się 9 piekarni, skontrolowano 9, przeprowadzono 38 kontroli, w tym 1 interwencyjna. W dwóch piekarniach prowadzona jest produkcja wyrobów cukierniczych. Podczas kontroli zwracano szczególną uwagę na warunki przechowywania surowców i wyrobów gotowych, wilgotności w magazynach mąki. Dokonywano weryfikacji temperatury termometrem 14

wzorcowanym w urządzeniach chłodniczych - stwierdzano zgodność temperatur. Surowce i produkty dostarczane są do zakładów środkami transportu producentów lub hurtowników. Sprawdzano również prawidłowość przeprowadzania procesów technologicznych, nieprawidłowości nie stwierdzono. Na wydzielonych stanowiskach prowadzona jest dezynfekcja fizyczna promieniami UV jaj. Sprzęt i urządzenia w większości zakładów wykorzystywane w produkcji utrzymane w dobrym stanie technicznym i sanitarnym. Wyroby gotowe są prawidłowo znakowane, a materiały i wyroby do kontaktu z żywnością posiadają oznakowanie dopuszczające do kontaktu z żywnością. We wszystkich zakładach wdrożono systemy Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, zapisy poszczególnych parametrów prowadzone są regularnie. Producenci udokumentowali dostawców surowców i odbiorców wyrobów gotowych. We wszystkich zakładach wdrożono system HACCP. Transport wyrobów gotowych odbywa się zaopiniowanymi środkami transportu właścicieli zakładów. W roku 2012 nie wydano decyzji administracyjnych. Nałożono 2 mandaty karne na kwotę 350,00zł, za niewłaściwy stan sanitarny, (m.in.: brak segregacji w magazynie surowców, stosowane dodatki do żywności po terminie przydatności, brak czystości bieżącej w magazynie opakowań transportowych, brudne podłogi w magazynie surowca). W roku sprawozdawczym w piekarniach nie pobrano próbek do badań laboratoryjnych. Wniesiona została jedna skarga na piekarnię, dotycząca stanu zdrowia pracownika. Ciastkarnie W roku sprawozdawczym pod nadzorem znajdowały się 3 zakłady, skontrolowano 3, przeprowadzono 13 kontroli. Nie stwierdzono obiektów niezgodnych z wymaganiami. Nie wydawano decyzji administracyjnych. W czasie kontroli zwracano szczególną uwagę na warunki przechowywania surowców i wyrobów gotowych. Dokonywano weryfikacji temperatury w urządzeniach chłodniczych termometrem wzorcowanym stwierdzano zgodność temperatur. Sprawdzano prawidłowość procesów technologicznych, na wydzielonych stanowiskach prowadzona jest dezynfekcja termiczna jaj. Sprzęt i urządzenia wykorzystywane w produkcji utrzymane w dobrym stanie technicznym i sanitarnym. Surowce i produkty dostarczane do zakładów środkami transportu producentów lub hurtowników. We wszystkich zakładach wdrożono systemy Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej. Zapisy poszczególnych parametrów prowadzone są regularnie. Funkcjonują procedury zabezpieczenia i wycofywania z obrotu partii żywności nie odpowiadającej wymaganiom jakości zdrowotnej. Działa także system traceability. W 3 zakładach opracowano i wdrożono system HACCP. Producenci udokumentowali dostawców surowców i 15

odbiorców wyrobów gotowych. Transport wyrobów gotowych odbywa się zaopiniowanymi środkami transportu producenta. W roku sprawozdawczym 2012 nie stosowano karania mandatowego. W ciastkarniach do badań laboratoryjnych pobrano 14 próbek. Próbki nie były kwestionowane. Wytwórnie napojów bezalkoholowych i rozlewnie piwa W 2012r. wg ewidencji znajduje się 1 wytwórnia wód gazowanych, skontrolowano 1, przeprowadzono 2 kontrole. W zakładzie wdrożono zasady GHP/GMP, opracowano i wdrożono system HACCP. W roku sprawozdawczym nie stosowano karania mandatowego i nie wydano decyzji. Zakład jest w dobrym stanie technicznym i sanitarnym, produkcja odbywa się na rynek lokalny. Transport gotowych wyrobów odbywa się prawidłowo. Surowce stosowane podczas produkcji są prawidłowo oznakowane i przechowywane zgodne z wymaganiami producenta. Procesy technologiczne prowadzone są prawidłowo. W roku sprawozdawczym 2012 nie pobierano prób próbek wyrobów do badań laboratoryjnych. Zakłady przemysłu zbożowo młynarskiego W roku 2012 wg ewidencji znajdował się 1 młyn, 1 skontrolowano, oceniono na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego 1, przeprowadzono 1 kontrolę. W zakładzie opracowano i wdrożono zasady GHP/GMP oraz opracowano system HACCP. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji administracyjnych, czasowego unieruchomienia lub przerwania produkcji. Nie stosowano karania mandatowego. Nie skierowano wniosków do sądu. W 2012r. nie pobierano próbek do badań laboratoryjnych. Sklepy spożywcze W roku sprawozdawczym objętych nadzorem było 175 obiektów, zatwierdzono 12, skontrolowano 126, oceniono 111 wg arkusza oceny stanu sanitarnego, przeprowadzono 209 kontroli, w tym 1 interwencyjna. W trakcie kontroli zwracano uwagę na warunki przechowywania artykułów spożywczych, szczególnie łatwo psujących się, terminy przydatności do spożycia, prawidłowość znakowania żywności, a szczególnie suplementy diety i środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego. W roku sprawozdawczym 2012 wdrożono w 175 sklepach spożywczych zasady GHP/GMP, w 142 sklepach wdrożono system HACCP. Podczas kontroli sprawdzano regularność dokonywanych zapisów poszczególnych rejestrów oraz listę dostawców artykułów spożywczych. Weryfikowano temperaturę w urządzeniach chłodniczych termometrem wzorcowanym, w większości przypadków stwierdzano 16

zgodność lub niewielkie odchylenia. Sprawdzano również karty przyjęcia towarów, gdzie monitorowano warunki dostaw artykułów spożywczych ze szczególnym uwzględnieniem właściwej temperatury. W sklepach prowadzono również kontrole w związku z otrzymywanymi informacjami w ramach systemu RASFF. W obiektach, w których prowadzona jest na wydzielonych stanowiskach sprzedaż kosmetyków sprawdzano zgodność ich oznakowania z obowiązującymi przepisami prawnymi. W opisywanej grupie obiektów dokonywano oceny znakowania środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz suplementów diety. W opisywanych obiektach w 2012r. stan techniczno sanitarny uległ poprawie, wszystkie sklepy spożywcze uzyskały ocenę zgodny. W 2012r. wydano 2 decyzje administracyjne na poprawę warunków technicznych dotyczącą pomieszczeń magazynowych, sali sprzedaży i zaplecza socjalnego oraz prawidłowego zorganizowania stanowiska do mycia drobnego sprzętu na sali sprzedaży. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji czasowego unieruchomienia. Łącznie w tej grupie obiektów nałożono 10 mandatów karnych na sumę 1550,00 zł, wniosków do sądu nie skierowano. Karanie mandatowe stosowano między innymi z uwagi na : brak zachowanej bieżącej czystości w pomieszczeniach magazynowych, nie zachowane terminy przydatności do spożycia produktów, brak zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem środków spożywczych sprzedawanych luzem, obecność owadów na sali sprzedaży i zapleczu, brak zachowanej segregacji artykułów spożywczych w magazynie, niewłaściwe przechowywanie artykułów spożywczych łatwo psujących się. Do badań laboratoryjnych pobrano 58 próbek, zakwestionowano 3. Próbka pierwsza (Mielonka z Indyka) zakwestionowana w związku z obecnością bakterii Salmonella Newport. Druga próbka sałatka obiadowa zakwestionowana ze względu na nieprawidłowe oznakowanie, trzecia Pieczarki również ze względu na nieprawidłowe oznakowanie. Kioski W roku 2012 pod nadzorem znajdowało się 16 kiosków, skontrolowano 5, oceniono wg arkusza oceny stanu sanitarnego 5, przeprowadzono 5 kontroli. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji zatwierdzających w tej grupie obiektów. W 16 obiektach opracowano i wdrożono zasady GHP, w 13 system HACCP. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji administracyjnych oraz czasowego unieruchomienia 17

lub przerwania produkcji. Nałożono 1 mandat karny na sumę 100.00 zł. Magazyny hurtowe W roku 2012 zewidencjonowano 5 zakładów, skontrolowano 5. Przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych. W magazynach hurtowych do badań laboratoryjnych nie pobierano próbek. W czasie kontroli zwracano szczególną uwagę na warunki przechowywania środków spożywczych, segregację, terminy przydatności do spożycia. We wszystkich obiektach wdrożono zasady GHP oraz opracowano system HACCP. Artykuły pochodzenia zwierzęcego posiadają wymagane dokumenty procedury zabezpieczenia i wycofywania z obrotu partii żywności nie odpowiadającej wymaganiom jakości zdrowotnej, a także funkcjonowanie systemu traceability. W czasie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie znakowania i przechowywania artykułów spożywczych. Nie stosowano karania mandatowego. Obiekty ruchome i tymczasowe W roku 2012 pod nadzorem znajdowało się 6 obiektów, zatwierdzono 4, skontrolowano 4, przeprowadzono 4 kontrole. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji zatwierdzających w tej grupie obiektów. W roku sprawozdawczym nie wydano decyzji administracyjnych oraz czasowego unieruchomienia lub przerwania produkcji. Nie stosowano karania mandatowego. Środki transportu W 2012r. pod nadzorem znajdowało się 13 środków transportu, skontrolowano 2, przeprowadzono 2 kontrole, nie wydano decyzji administracyjnych i nie stosowano karania mandatowego. Inne obiekty obrotu żywnością W roku sprawozdawczym pod nadzorem znajdowało się 13 aptek i 1 sklep zielarski. Skontrolowano 9, zatwierdzono 11, przeprowadzono 12 kontroli w obiektach. Zakłady żywienia zbiorowego otwarte W roku 2012 zewidencjonowano 64 zakłady, skontrolowano 42, w tym 32 małej gastronomii. Oceniono 42 obiekty, w tym 32 małej gastronomii wg arkusza oceny stanu sanitarnego. Przeprowadzono 87 kontroli sanitarnych, 55 w zakładach małej gastronomii w tym 2 kontrole interwencyjne w małej gastronomii. Nie stwierdzono obiektów niezgodnych z wymaganiami. Zatwierdzono 4 obiekty, w tym 4 małej gastronomii. Zasady GHP/GMP wdrożono w 64 obiektach, w tym w 54 zakładach małej gastronomii. System HACCP wdrożono w 35 obiektach- w małej 18

gastronomii w 25 obiektach. Podczas przeprowadzanych kontroli szczególną uwagę zwracano na prawidłowość procesów technologicznych z uwzględnieniem poszczególnych etapów procesu produkcyjnego, jakość zdrowotną oraz pochodzenie surowców i warunki przechowywania. Dokonywano weryfikacji temperatur w urządzeniach chłodniczych za pomocą termometrów wzorcowanych. Sprawdzano prawidłowość dokumentowania czynności związanych z realizacją GHP/GMP. W roku sprawozdawczym wydano 1 decyzję administracyjną, w związku z nieprawidłowym stanem technicznym ścian i podłóg. Nałożono 4 mandaty karne na sumę 500,00 zł, w tym 2 mandaty na kwotę 200,00 zł w małej gastronomii. Pobrano 21 wymazów sanitarnych w 3 obiektach żywienia zbiorowego otwartego w związku z turniejem UEFA Euro 2012. Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte W 2012r. pod nadzorem znajdowało się 35 obiektów, skontrolowano 35, pod względem spełnienia wymagań sanitarnych oceniono 32 obiekty. W ww. grupie obiektów przeprowadzono 40 kontroli. W opisywanych zakładach nie wydano decyzji administracyjnych, nie pobierano próbek do badań laboratoryjnych, nałożono 1 mandat karny na kwotę 150 zł. Wydano 2 decyzje zatwierdzające. Na terenie działalności stacji znajdują się następujące obiekty należące do zakładów żywienia zbiorowego: a) stołówka pracownicza skontrolowano 2, przeprowadzono 2 kontrole, opracowano i wdrożono zasady GHP/GMP oraz system HACCP. Nie wydawano decyzji administracyjnej, nie stosowano karania mandatowego c) stołówka w domach wczasowych - skontrolowano 1, przeprowadzono 2 kontrole. W omawianej grupie wdrożono instrukcje GHP/GMP oraz system HACCP, rejestry prowadzone są na bieżąco, gospodarka odpadami odbywa się prawidłowo, zakład posiada umowę z firmą utylizacyjną. Próbki pokarmowe przechowywane prawidłowo. Nie stosowano karania mandatowego, nie wydano decyzji administracyjnych. i) stołówki szkolne w rejestrze znajduje się 12, w tym 4 funkcjonują w systemie cateringowym, skontrolowano 12, przeprowadzono 16 kontroli. Zatwierdzono 1 stołówkę szkolną. W 12 stołówkach szkolnych wdrożono zasady GHP/GMP, w 10 opracowano system HACCP, rejestry prowadzone są na bieżąco. Nałożono 1 mandat karny na sumę 150 zł. W 2 obiektach prowadzone były półkolonie letnie w obiektach całorocznych (1 turnus w każdym przeprowadzono po jednej kontroli). 19

j) stołówka w bursach i internatach - skontrolowano 1, przeprowadzono 1 kontrolę. W zakładzie wdrożono GHP/GMP opracowano system HACCP. Nie wydawano decyzji administracyjnych, nie stosowano mandatu karnego. l) stołówki w przedszkolach - skontrolowano 19, pod względem spełnienia wymagań sanitarnych oceniono 19, w tym obiekcie żywienie w systemie cateringowym, w którym przeprowadzono 1 kontrolę. Nie wydano decyzji administracyjnych. W omawianej grupie we wszystkich obiektach zostały wdrożone Instrukcje Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, opracowano system HACCP w 15 obiektach, rejestry prowadzone są na bieżąco. Próbki pokarmowe przechowywane prawidłowo. W roku sprawozdawczym 2012 w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego nie przeprowadzono oceny dekadowej jadłospisu przez WSSE. Nie stosowano karania mandatowego. Ocena stanu sanitarnego obiektów żywnościowo-żywieniowych zlokalizowanych w miejscowościach wczasowych i na trasach turystycznych. W 2012 roku na trasach turystycznych i w miejscowościach wczasowych znajdowało się 16 obiektów (wszystkie z nich są zarejestrowane), w których przeprowadzono 35 kontroli. Skontrolowano 16 obiektów. Skontrolowane obiekty spełniały wymagania. W opisywanej grupie nałożono 4 mandaty karne na sumę 500,00 zł. Nie wydano decyzji administracyjnych. RODZAJ OBIEKTU LICZBA OBIEKTÓW ZAREJESTRO- WANYCH LICZBA OBIEKTÓW SKONTROLO- WANYCH LICZBA KONTROLI LICZBA OBIEKTÓW OCENIONYCH POD LICZBA OBIEKTÓW NIE SPEŁNIAJĄCYCH WYMAGAŃ WZGLĘDEM SPEŁNIENIA WYMAGAŃ ZAKŁADY 5 5 16 5 0 ŻYWIENIA ZBIOROWEGO OTWARTE ZAKŁADY - - - - - ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTE OBIEKTY 7 7 8 7 0 20

OBROTU ŻYWNOŚCIĄ ZAKŁADY GARMAŻERYJNE - - - - - PUNKTY MAŁEJ GASTRONOMII 2 2 6 2 0 PIEKARNIE I CIASTKARNIE 2 2 5 2 0 WYTWÓRNIE - - - - - LODÓW I AUTOMATY DO LODÓW WYTWÓRNIE - - - - - WÓD GAZOWANYCH RAZEM - - - - - We wszystkich zakładach zlokalizowanych na trasach turystycznych wdrożono instrukcje GHP, a w zakładach gastronomicznych i produkcyjnych również GMP. Stan sanitarny i techniczny w porównaniu z 2011 rokiem uległ poprawie. W 16 obiektach żywnościowo żywieniowych zlokalizowanych przy trasach turystycznych opracowano i wdrożono system HACCP. Interwencje W 2012 r. zarejestrowano i rozpatrzono 4 interwencje nie zasadne. Dotyczyły one m.in: przeterminowanych konserw rybnych i mięsnych w sklepie spożywczym, zatrudnianie pracowników bez aktualnych badań lekarskich w piekarni, złego stanu sanitarnego pomieszczeń zakładu małej gastronomii, prowadzenie działalności niezgodnie z wydaną decyzją w barze. 21

Ocena bezpieczeństwa środków spożywczych krajowych. W roku 2012 przeprowadzono badania laboratoryjne krajowych środków spożywczych produkowanych w nadzorowanych zakładach oraz znajdujących się w obrocie w obiektach zlokalizowanych na terenie powiatu: ogółem zbadano 73 próbki, z czego zdyskwalifikowano 3 próbki, tj. 4.1 % pod względem parametrów mikrobiologicznych zbadano 51 próbek, zdyskwalifikowano 1, za parametry mikrobiologiczne próbka (Mielonka z Indyka) zakwestionowana w związku z obecnością bakterii Salmonella Newport. pod względem parametrów chemicznych zbadano 22, nie zdyskwalifikowano próbek Pod względem znakowania oceniono 56 próbek środków spożywczych krajowych. Dwie próbki środków spożywczych były nieprawidłowo oznakowane. Pierwsza próbka sałatka obiadowa zakwestionowana ze względu na nie prawidłowe oznakowanie, druga Pieczarki również ze względu na nie prawidłowe oznakowanie. Zatrucia pokarmowe W roku 2012 nie odnotowano ogniska zatrucia pokarmowego na terenie objętym nadzorem. Nadzór nad obiektami produkcji i obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. W 2012r. nie zarejestrowano na terenie działalności stacji obiektów produkujących opakowania do kontaktu z żywnością i wytwórni kosmetyków. Obrót przedmiotami i materiałami do kontaktu z żywnością odbywa się w 138 sklepach spożywczo przemysłowych, skontrolowano 40 obiektów, w których przeprowadzono 40 kontroli. Do badań laboratoryjnych nie pobrano próbek materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. W 2012r. zewidencjonowano: - 0 wytwórni opakowań do żywności, - 0 innych wytwórni materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Skontrolowano: - 0 wytwórni opakowań do żywności. - 0 innych wytwórni materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością, - 2 miejsca obrotu przedmiotami użytku. W ww. obiektach przeprowadzono 2 kontrole, w tym: - 2 w obiektach obrotu przedmiotami użytku. Do badań laboratoryjnych pobrano: - 2 próbki materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością pobranych z miejsc obrotu, z których 22

zakwestionowano 0. Nadzór nad obiektami produkcji, konfekcjonowania i obrotu kosmetykami. Na terenie działalności stacji nie istnieją wytwórnie kosmetyków. W roku sprawozdawczym 2012 pobrano 5 próbek kosmetyków do badań. Próbek nie kwestionowano. W czasie kontroli w sklepach spożywczo przemysłowych nie dokonano oceny znakowania kosmetyków. W roku sprawozdawczym 2012 w ramach systemu RASFF przesłano z WSSE 8 powiadomień alarmowych i 7 informacyjnych, dotyczących produktów niebezpiecznych wprowadzanych do obrotu lub stosowanych w produkcji. Przeprowadzone kontrole nie potwierdziły obecności kwestionowanych produktów. W ramach systemu RAPEX otrzymano w 2012 roku 1 informację dotyczącą wprowadzanych do obrotu kosmetyków nie wpisanych do Krajowego Rejestru Kosmetyków, w związku z czym przeprowadzono 2 kontrole. Działania podjęte w tym zakresie nie stwierdziły w obrocie kosmetyków objętych systemem RAPEX. W 2012 r. współpraca z Inspekcją Weterynaryjną prowadzona była w oparciu o Porozumienie ramowe z dnia 07.01.2008r. o współpracy pomiędzy Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Wieruszowie, a Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Sieradzu. W roku sprawozdawczym nie przeprowadzano kontroli wspólnie z przedstawicielami Inspekcji Weterynaryjnej. W roku sprawozdawczym zakwestionowano 1 próbkę środka spożywczego (mielonka z indyka) ze względu na obecność Salmonella Newport, w związku z czym przekazano informację do Inspekcji Weterynaryjnej w Katowicach. W roku 2012 w ramach akcji alkoholowych przeprowadzono 133 kontrole w tym 26 kontroli przeprowadził pracownik Epidemiologii, 28 kontroli pracownik Oświaty i Promocji Zdrowia, 17 kontroli pracownik Higieny Pracy oraz 45 kontroli pracownicy Higieny Komunalnej. Zabezpieczono 188 produktów w 31 sklepach. Podczas ww. akcji środek transportu udostępniło Starostwo Powiatowe z Wieruszowa z pomocą którego pracownicy PSSE w Wieruszowie przeprowadzili 58 kontroli. Komenda Powiatowa Policji w Wieruszowie również udostępniła środek transportu przeprowadzono 43 kontrole. Wnioski: 1. Stan sanitarno techniczny obiektów żywieniowych uległ znacznej poprawie. 2. W większości kontrolowanych obiektach wdrożono system zapewniający bezpieczeństwo żywności HACCP, 3. Jakość wprowadzanych do obrotu artykułów spożywczych jest właściwej jakości spożywczej o czym świadczą wyniki badań, na pobranych 101 próbek tylko 3 kwestionowane. 23

4. Ogólnopolska akcja "alkoholowa" sprawnie prowadzona dzięki współpracy ze Starostwem Powiatowym i KPP w Wieruszowie. W zakresie higieny komunalnej Pracownicy Higieny Komunalnej PSSE w Wieruszowie w myśl ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej realizują zadania z zakresu zdrowia publicznego poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny: środowiska, wypoczynku i rekreacji oraz zakładów opieki zdrowotnej. Sprawują bieżący nadzór sanitarny obejmując swoim działaniem 1 miasto i 7 gmin. Kontrolują przestrzeganie przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące wody do spożycia, a także obiektów użyteczności publicznej i transportu. W okresie sprawozdawczym (na dzień 31 grudnia 2012 r.) Higiena Komunalna tut. Stacji obejmowała swoim nadzorem łącznie 174 obiektów, w tym: 27 stacji wodociągowych (2 - bez systemu uzdatniania), 136 obiektów użyteczności publicznej i 11 podmiotów leczniczych. W roku 2012 przeprowadzono 242 kontrole, w tym: - 55 kontroli obiektów wodnych, - 187 kontroli pozostałych obiektów. Porównanie ilości kontroli wodnych i pozostałych obiektów z trzech ostatnich lat przedstawia tabela poniżej. Rozkład kontroli sanitarnych nadzorowanych obiektów w latach 2010-2012 Obiekty Kontrole sanitarne w 2010 r. w 2011 r. w 2012 r. wodne 86 74 55 pozostałe 166 150 187 Razem 252 224 242 Do badań laboratoryjnych pobrano 150 próby wody, w tym: 122 pod względem fizykochemicznym i 147 pod względem bakteriologicznym wody (tj.: 143 prób wody do spożycia i 4 próby ciepłej wody użytkowej na obecność Legionella Sp.). Porównanie ilości poszczególnych rodzajów pobranych prób wody do spożycia z trzech ostatnich lat przedstawia tabela poniżej. 24

Rozkład ilości badań laboratoryjnych przeprowadzanych na nadzorowanych wodociągach w latach 2010-2012 Ilość pobranych prób Badania laboratoryjne fizykochemiczne bakteriologiczne 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 237 199 150 179 170 122 204 163 147 Woda z urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę badana była również w ramach kontroli wewnętrznej ich właścicieli. Harmonogramy poboru prób wody do spożycia zostały opracowane przez poszczególnych producentów wody zgodnie z obowiązującymi przepisami i pozytywnie zaopiniowane przez PPIS w Wieruszowie. W 2012 r. w wydano 47 decyzji administracyjnych, w tym: 5 decyzji na ekshumacje zwłok lub szczątków, 1 ocenę higieniczną w formie decyzji adm. na zastosowanie materiałów do nowo budowanego odcinka sieci wodociągowej, 40 decyzji stwierdzających przydatność wody do spożycia 1 decyzję oceniającą jakość wody w studni kopanej jako nieprzydatną do spożycia. W omawianym okresie wydano również 8 decyzji o opłacie za czynności kontrolne i badania laboratoryjne. Wydano w tym czasie 10 postanowień, w tym: 1 na sprowadzenie do Polski zwłok, 2 na sprowadzenie do Polski prochów, 7 opiniujących Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gmin. Opinii i upomnień w 2012 r. nie wydawano. Grzywien w drodze mandatu karnego nie nałożono. W 2012 r. do PPIS w Wieruszowie wpłynęły 3 skargi, w tym 1 anonimowa. Pierwsza dot. stanu sanit. techn. piaskownicy. Oględziny przeprowadzone na miejscu nie potwierdziły zarzutów przedstawionych w trakcie rozmowy telefonicznej. Druga dot. zanieczyszczonej wody w studni kopanej. Pobrano próbkę wody, wyniki potwierdziły zarzuty. Wydano decyzję zakazującą spożywania wody, jednak ze względu na możliwość przyłączenia do sieci wodociągowej dalszych działań nie prowadzono. Trzecia sprawa dot. zanieczyszczenia powietrza gazami pochodzącymi z gospodarstwa rolnego oraz plagą much na prywatnej posesji. Oględziny przeprowadzone na 25

miejscu nie potwierdziły zarzutów przedstawionych w piśmie. W przedmiotowej sprawie współpracowano z UG w Lututowie i KPP w Wieruszowie. Dodatkowo pracownicy HK na zgłoszenie inwestora przeprowadzili 2 kontrole nowo powstałych obiektów (1 wspólnie z komórką ZNS) pod względem spełnienia warunków sanit.-techn. celem ich odbioru, tj.: 1 zakład fryzjerski i 1 zakład odnowy biologicznej. Zaopatrzenie w wodę do spożycia Miasto Wieruszów w pełni zaspokaja potrzeby ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę i rozbudowę sieci kanalizacyjnej. Stopień zwodociągowania poszczególnych gmin jest także zadowalający. Przedstawia to wykres poniżej. 102 100 98 96 Zaopatrzenie w wodę w gminach powiatu wieruszowskiego 94 % Kolumna B 92 90 88 86 84 Wieruszów Łubnice Czastary Bolesław iec Galew ice Sokolniki Lututów Obecnie na terenie powiatu wieruszowskiego pracuje ogólnie 27 wodociągów. Spośród 27 wodociągów 1 stanowi indywidualne ujęcie wody do celów działalności zakładowej. W okresie sprawozdawczym wszystkie funkcjonujące na terenie powiatu wieruszowskiego stacje wodociągowe były objęte konsekwentnym nadzorem sanitarnym. Stan sanitarno-techniczny pomieszczeń Stacji Uzdatniania Wody i hydrofornii na poszczególnych wodociągach utrzymywał się na stałym poziomie i nie budził zastrzeżeń. 26

Skład fizykochemiczny wody podawanej przez urządzenia centralnego zaopatrzenia był bez zastrzeżeń w przypadku 26 wodociągów sieciowych. W 1 wystąpiło przekroczenie manganu. Porównanie ilości wodociągów zanieczyszczonych fizykochemicznie w trzech ostatnich latach przedstawia wykres poniżej. Skład bakteriologiczny wody podawanej przez urządzenia centralnego zaopatrzenia nie budził zastrzeżeń w 20 wodociągach. Natomiast w pozostałych 7 wodociągach występowały krótkotrwałe zanieczyszczenia bakteriologiczne, gdzie powtórkowe badanie próbek wody nie potwierdziły zanieczyszczenia mikrobiologicznego. Właściciele tych wodociągów nie wskazywali żadnej przyczyny co do możliwości wystąpienia zanieczyszczenia. Na terenie powiatu wieruszowskiego brak jest basenów kąpielowych i kąpielisk opartych na wodach powierzchniowych. W pierwszej połowie roku tut. Stacja prowadziła wzmożony nadzór w aspekcie przygotowań do turnieju UEFA EURO 2012. Wszystkie wytypowane obiekty zostały skontrolowane i ich stan sanitarno-techniczny był bez zastrzeżeń. Właściciele obiektów przeprowadzili również obowiązujące ich badania, tj. na obecność Legionella Sp. Ogólny stan sanitarno - porządkowy Ogólny stan sanitarno - porządkowy miasta i poszczególnych gmin w roku 2012 był zadowalający. W związku z wytycznymi PWIS w Łodzi w kwietniu 2012 r. przeprowadzono kontrole sanitarne w 27

zakresie utrzymania czystości i porządku w gminach. W trakcie kontroli ciągi komunikacyjne w gminach i osiedlach mieszkaniowych były uporządkowane. W rejonach intensywnego ruchu pieszych zamontowano stałe kosze na odpady (w dniu kontroli nieprzepełnione, w dobrym stanie technicznym) zapobiegając tym samym zanieczyszczeniu ulic, placów, parków i niektórych parkingów. Chodniki wyłożono betonowymi płytkami lub kostką brukową. Stan techniczny niektórych przystanków autobusowych na nadzorowanym terenie był dostateczny, co prawdopodobnie jest wynikiem dewastacji ich użytkowników. W kilku zlustrowanych przypadkach odnotowano także brak przy nich koszy na odpady, choć w dniu kontroli nie stwierdzono ich zaśmiecenia. Stan sanitarno-porządkowy większości skontrolowanych terenów gminy był bez zastrzeżeń. Jednak w trakcie przeprowadzanych kontroli na terenie Gminy Wieruszów stwierdzono jedno dzikie wysypisko odpadów w okolicy ogródków działkowych Jeziorany. Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu Łódzkiego. Duże ilości śmieci i gruzu znajdowały się na terenie kilku prywatnych właścicieli. Stwierdzoną wyżej nieprawidłowość nakazano usunąć. W roku sprawozdawczym, zgodnie z wytycznymi, przeprowadzono także 16 kontroli cmentarzy w aspekcie stanu sanitarnego toalet ogólnodostępnych, w tym 3 kontrole sprawdzające wykonanie zaleceń pokontrolnych. Zalecenia dotyczyły 3 cmentarzy, na których podczas kontroli stwierdzono zły stan sanitarny lub techniczny suchych ustępów ogólnodostępnych oraz przepełnionych kontenerów na odpady komunalne. Zalecenia wykonano w całości. W październiku 2012 roku skontrolowano również Przedsiębiorstwo Komunalne w Wieruszowie S.A. dysponujące jednym samochodem śmieciarką służącym do transportu odpadów komunalnych. Szczelność śmieciarki i stan sanitarny był bez uwag. Przeprowadzone zabiegi jej dezynfekcji odnotowywane są w rejestrze. W związku ze wzmożeniem od 2009 r. nadzoru nad piaskownicami ogólnodostępnymi w 2012 r. skontrolowanych zostało 6 piaskownic ogólnodostępnych. Stan sanit.- techn. większości z nich podczas kontroli nie budził zastrzeżeń. Z przedstawionych faktur sprawdzano terminy wymiany piasku. W przypadku dwóch piaskownic wydano bieżące zalecenia doraźne, które zostały wykonane w całości. W większości przypadków piaskownice zlokalizowane są na placach zabaw, gdzie w widocznym miejscu umieszczone są regulaminy korzystania z nich. W dniu kontroli kosze na odpady nieprzepełnione, teren przyległy uporządkowany, piasek w piaskownicach czysty, bez odchodów zwierzęcych. W 2012 r. zgłoszono do tut. Stacji brak zabezpieczenia oraz brak wymiany piasku w 1 piaskownicy na wsi. Kontrola przedmiotowej piaskownicy nie potwierdziła zarzutów. Gospodarka odpadami stałymi W powiecie wieruszowskim gospodarka odpadami stałymi nie budziła większych zastrzeżeń. 28

Kwestia zarządzania i nadzoru nad gospodarką odpadami, na terenie nadzorowanym przez PSSE w Wieruszowie, staje się coraz bardziej porządkowana. Odbiorem odpadów komunalnych z poszczególnych gmin zajmują się wyspecjalizowane firmy takie jak: Veolia Usługi dla Środowiska S.A. Oddział w Krapkowicach, EKO-REGION z Bełchatowa, Gminny Zakład Komunalny w Lututowie czy Przedsiębiorstwo Komunalne w Wieruszowie S.A. Kontynuowana jest także selektywna zbiórka odpadów pochodzenia komunalnego w celu pozyskania surowców wtórnych. Na nadzorowanym terenie znajduje się 4 składowisk odpadów, tj.: w Teklinowie, Kluskach, Krzyżu i Łubnicach. Nieczystości płynne w powiecie wieruszowskim odprowadzane są na 7 oczyszczalni ścieków: w Wieruszowie, Bolesławcu, Lututowie, Łubnicach, Parcicach, Galewicach i w Sokolnikach. Ścieki dopływają tam sieciami kanalizacyjnymi, bądź dowożone są wozami asenizacyjnymi z miejscowości nieskanalizowanych. Obiekty użyteczności publicznej W 2012 roku pod nadzorem Higieny Komunalnej PSSE w Wieruszowie znajdowało się 11 podmiotów leczniczych, w tym: 10 Ośrodków Zdrowia i 1 Centrum Diagnostyki Laboratoryjnej. Wszystkie zaplanowane na 2012r. obiekty zostały skontrolowane. Ich stan sanitarny nie budził zastrzeżeń. Placówki na bieżąco poprawiają estetykę i funkcjonalność pomieszczeń zgodnie z wymogami. Gospodarka odpadami komunalnymi (stałymi i płynnymi) oraz niebezpiecznymi typu medycznego w podmiotach leczniczych, w omawianym okresie, była uregulowana i nie budziła zastrzeżeń. Przedmiotowe obiekty mają podpisane umowy z wyspecjalizowanymi firmami odbierającymi poszczególne rodzaje odpadów. W 2012 roku znajdowały się 2 szalety publiczne w mieście i 1 na wsi, usytuowany przy dużym kompleksie gastronomiczno-hotelarskim i parkingu. Wyposażenie szaletów było zgodne z wymogami. Wszystkie podzielone na część męską i damską z przedsionkiem izolującym i zamontowanymi w nich umywalkami. Czystość bieżąca w czasie przeprowadzanych kontroli nie budziła zastrzeżeń (utrzymywana na bieżąco przy użyciu środków myjących, dezynfekcyjnych i zapachowych). Zakłady fryzjerskie i kosmetyczne. Na terenie powiatu wieruszowskiego na koniec 2012 roku w ewidencji PSSE w Wieruszowie znajdowało się: 30 zakładów fryzjerskich, 8 zakładów kosmetycznych, 6 zakładów odnowy 29

biologicznej i 5 zakładów, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna z usług: fryzjerskie, kosmetyczne bądź odnowy biologicznej. Razem 49 obiektów tego typu. Na nadzorowanym terenie brak jest zakładów tatuażu. W okresie sprawozdawczym nie skontrolowano 6 z nich. 4 zakłady zawiesiły działalność, natomiast pozostałe 2 są to obiekty nowe, zgłoszone w 2012 roku. Pozostałe obiekty zostały skontrolowane. Łącznie przeprowadzono na nich 43 kontrole sanitarne. Spośród nich 2 kontrole przeprowadzone zostały w zakresie dopuszczenia do użytkowania zakładu fryzjerskiego i odnowy biologicznej (fitness club). W okresie sprawozdawczym 1 zakład fryzjerski i 2 zakłady świadczące więcej niż jedną z usług zakończyły swoją działalność gospodarczą. Podczas kontroli obiektów świadczących usługi, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, ich właścicieli w dalszym ciągu informowano o obowiązku wdrożenia i stosowania lub sprawdzano wdrożenie i stosowanie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi. W 2012 roku stan sanitarno-techniczny tych obiektów nie budził zastrzeżeń. W związku z powyższym zaleceń doraźnych i decyzji administracyjnych nie wydawano; grzywien w drodze mandatu karnego nie nałożono. Baza noclegowa Jeśli chodzi o bazę noclegową to na terenie nadzorowanym przez Higienę Komunalną PSSE w Wieruszowie w 2012 r. znajdowały się: 1 hotel (który zakończył swoją działalność pod koniec 2012 r.), 1 motel, 6 obiektów pokoi gościnnych, 1 obiekt domków kempingowych oraz 12 gospodarstw agroturystycznych. Wśród skontrolowanych, brak było obiektów złych pod względem sanitarnoporządkowym. W związku z powyższym nikogo nie ukarano grzywną w drodze mandatu karnego. Obiektem wyróżniającym się pod względem stanu sanitarno-technicznego i standardu świadczonych usług był 1 obiekt domków kempingowych, 1 obiekt pokoi gościnnych usytuowane na wsi. Na wyróżnienie zasługuje również 1 gospodarstwo agroturystyczne na wsi. Istnieją jednak obiekty tego typu spełniające minimalne wymagania co do wyposażenia i zakresu świadczonych usług, tj. 2 gospodarstwa agroturystyczne na wsi. 6 gospodarstw agroturystycznych nie skontrolowano, ponieważ w całości było wynajmowane przez wykonawców budowanej drogi S8 do końca 2012 r. Przeprowadzane kontrole pozostałych obiektów użyteczności publicznej w 2012 r. wykazały, że właściciele i zarządzający obiektami dbają o zachowanie czystości i porządku. Tereny wokół obiektów są zadbane, obok budynków ustawione są kosze na odpady bytowo-gospodarcze, przy pasach drogowych znajdują się skwerki oraz utwardzone chodniki. Inne obiekty Reasumując powyższą ocenę stanu sanitarnego powiatu wieruszowskiego należy dodać, że pod bieżącym nadzorem Higieny Komunalnej PSSE w Wieruszowie w 2012 r. znajdowały się jeszcze: 30

23 cmentarze, 13 aptek, 2 domy kultury, 1 kino, 2 stacje paliw, 1 pralnia usługowa i 1 kostnica. Spełniały one podstawowe wymagania sanitarno-techniczne. W omawianym okresie sprawozdawczym HK PSSE w Wieruszowie brała udział w kolportażu materiałów oświatowo-zdrowotnych i edukacyjnych dot. profilaktyki antynikotynowej w obiektach użyteczności publicznej. W ramach akcji zabezpieczania napojów alkoholowych o zawartości powyżej 20% alkoholu wyprodukowanych w Republice Czeskiej, zgodnie z decyzją GIS z dnia 16.09.2012 r., Higiena Komunalna tut. stacji przeprowadziła łącznie 45 kontroli tego typu w sklepach spożywczych i punktach gastronomicznych. W związku z interwencjami współpracowano z urzędami gmin i KPP w Wieruszowie. Wnioski 1. Z analizy ilości kontroli sanitarnych, na przestrzeni trzech ostatnich lat, wynika, że najwięcej przeprowadzono ich w roku 2010, a najmniej - w 2011; 2. Jeśli chodzi o liczbę pobranych prób, w ciągu trzech minionych lat, to najwięcej pobrano ich w roku 2010, a najmniej - w 2012, co wynika z małej liczby przekroczeń wartości normatywnych parametrów w minionym roku; 3. W porównaniu z 2011 r. zarówno liczba decyzji administracyjnych merytorycznych, jak i płatniczych zmniejszyła się, co w dużej mierze zawdzięczamy małej liczbie przekroczeń parametrów wody; 4. W 2012 roku odnotowano tylko jedno przekroczenie parametru fizykochemicznego tj. manganu; W porównaniu z latami ubiegłymi w 2012 r. liczba będących pod nadzorem piaskownic ogólnodostępnych zwiększyła się o 1-ą; 5. Dzięki możliwościom pozyskiwania środków unijnych w powiecie wieruszowskim stale przybywa liczba objętych nadzorem zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej itp., których pod koniec 2012 r. było prawie 50. 6. Ogólny stan sanitarny powiatu przedstawia się dobrze. 31

W zakresie higieny dzieci i młodzieży Działalność Higieny Dzieci i Młodzieży w roku sprawozdawczym, w związku z ogłoszeniem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej roku 2012 Rokiem Janusza Korczaka, koncentrowała się na działaniach mających na celu stworzenie w szkołach i innych placówkach, środowiska sprzyjającego zdrowiu dzieci i młodzieży. Poprzez zwrócenie szczególnej uwagi na warunki do utrzymania higieny osobistej, a także zagospodarowania przestrzeni zgodnie z wymaganiami higieny. Nadzorem objętych było 48 obiektów stałych i 12 sezonowych zgłoszonych do bazy MEN oraz 6 sezonowych w miejscu zamieszkania, nie zgłoszonych w bazie MEN. Liczba zakładów nauczania i wychowania w powiecie wieruszowskim 3 12 14 3 16 przedszkola szkoły podstawowe gimnazja zespoły szkół ogólnokształcących inne Działalność kontrolno-represyjna w roku 2012, w porównaniu z rokiem 2011 przedstawiała się następująco: - działalność kontrolna Tematyka 2011 2012 Liczba placówek stałych 47 48 32

Liczba placówek sezonowych 15 (zgłoszonych w bazie MEN) i 3 (nie zgłoszone w bazie MEN) 12 (zgłoszonych w bazie MEN) i 6 (nie zgłoszonych w bazie MEN) Liczba kontroli zaplanowanych 79 94 Liczba kontroli wykonanych 132 125 Interwencje 3 1 - działalność represyjna 2011 2012 Liczba decyzji merytorycznych 4 2 Liczba decyzji płatniczych 7 1 Liczba decyzji przedłużających 8 4 Liczba mandatów (na kwotę) 3 x 100,00zł 0 Na bieżące uchybienia sanitarne wydawano zalecenia pokontrolne. Stan sanitarny poszczególnych typów placówek nauczania i wychowania (przedszkola, szkoły funkcjonujące samodzielnie i w zespołach, placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego oraz placówki rekreacyjne) Przedszkola Na terenie powiatu wieruszowskiego funkcjonują 22 przedszkola (w tym: 7 przedszkoli samodzielnych, 10 w zespołach szkół i 5 innych form wychowania przedszkolnego). Tereny wszystkich przedszkoli są ogrodzone. Nawierzchnie dróg i przejść są utwardzone, jedynie w Przedszkolu nr 1 w Wieruszowie zwrócono uwagę, że nawierzchnia placu wymaga wyrównania. W roku 2012 w ramach kontroli bieżących skontrolowano wszystkie piaskownice na placach zabaw, zwracając szczególną uwagę na konieczność wymiany piasku, w celu zapobiegania chorobom pasożytniczym. Kontrolowano również stan urządzeń terenowych. Większość urządzeń terenowych na przedszkolnych placach zabaw posiada certyfikaty i jest w dobrym stanie technicznym, a te stare, które nie posiadają certyfikatów w miarę możliwości są naprawiane i odnawiane lub wyłączone z użytkowania. Wszystkie przedszkola są skanalizowane i podłączone do wodociągów publicznych. W przedszkolach nie stwierdzono braku środków do utrzymania higieny osobistej, również wszędzie zapewniono bieżącą ciepłą i zimną wodę. W czasie kontroli stwierdzano, że urządzenia sanitarne w 33

większości placówek są czyste i sprawne. Jedynie w Przedszkolu w Lututowie obowiązuje decyzja administracyjna na doprowadzenie do odpowiedniego stanu sanitarno-technicznego sanitariatów (decyzja wystawiona w 2010 roku). Remontu wymagają również sanitariaty w Przedszkolu nr 3 w Wieruszowie szczególnie, że przebywa tu maksymalna liczba dzieci i w Przedszkolu w Łubnicach przy zespole szkół. Ponadnormatywna liczba dzieci na urządzenie sanitarne występuje natomiast w Gminnym Przedszkolu w Galewicach i w Przedszkolu w Bolesławcu. Nadal obowiązuje decyzja na doprowadzenie do odpowiedniego stanu sanitarno-technicznego podłóg na I piętrze w Przedszkolu nr 3 w Wieruszowie (termin realizacji prolongowany był już 4x). Sale zajęć przeznaczone są do realizacji zadań wychowawczo-dydaktycznych, jak również do zabaw, spożywania posiłków, wypoczynku i leżakowania. Stan techniczny wyposażenia i sprzętu jest dobry lub dostateczny. W czasie bieżących kontroli zwracano również uwagę na prawidłowe zestawienie stolików i krzeseł oraz dostosowanie ich do wzrostu dzieci. W przedszkolach znajdują się duże ilości zabawek starych, bez symbolu CE. Przy zakupie, nowych zabawek Dyrektorzy zwracają uwagę, aby zapewniały bezpieczeństwo i były oznakowane symbolem CE. Szkoły W powiecie wieruszowskim znajdują się 33 szkoły różnego typu, rodzaje szkół i ich liczbę przedstawia poniższa tabela (podział zgodny z drukiem statystycznym MZ-53): Typ Szkoły Gimnazja Zespoły szkół Razem placówki podstawowe ogólnokształcących Liczba 16 3 14 (w tym: 10 przedszkoli, 14 szkół podstawowych i 6 gimnazjów) 33 Ocena stanu technicznego Tereny szkół są ogrodzone, a otoczenia uporządkowane. Wszystkie budynki znajdują się w dobrym/dostatecznym stanie technicznym i żaden nie wymaga 34

remontu kapitalnego, a jedynie bieżących remontów i konserwacji. Na bieżący stan techniczny wydawane są decyzje administracyjne lub zalecenia. W 2012r. wyegzekwowano 8 decyzji administracyjnych: - naprawiono ogrodzenie w 2 szkołach podstawowych (Teklinów, Niwiska), - zapewniono właściwą temperaturę w salach lekcyjnych w 1 szkole podstawowej, poprzez wymianę ogrzewania (Teklinów), - doprowadzono do odpowiedniego stanu sanitarno-technicznego schody w 1 zespole szkół (Łubnice), - doprowadzono do odpowiedniego stanu technicznego podłogi w salach lekcyjnych w 1 zespole szkół (Żdżary), - naprawiono przepływowy podgrzewacz wody w 1 szkole podstawowej (Węglewice), - zakończono wymianę okien i zapewniono osuszanie rąk uczniom w 1 gimnazjum (Wieruszów nr 1). Ponadto w 2012 roku prolongowano terminy decyzji, które ostatecznie zostały wykonane w roku sprawozdawczym. Główne przyczyny podawane przez Dyrektorów szkół, niezrealizowania decyzji w terminie, to przedłużające się procedury przetargowe i problemy organizacyjne. Ocena warunków do utrzymania higieny osobistej Wszystkie szkoły są zwodociągowane i skanalizowane. Zgodnie ze zmianą do rozporządzenie MEN we wszystkich placówkach musi być zapewniona ciepła i zimna bieżąca woda, przez cały rok szkolny oraz środki do utrzymania higieny osobistej (mydło w dozownikach, papier toaletowy i ręczniki jednorazowe lub suszarki do rąk). Brak dostępu do ciepłej bieżącej wody i środków do utrzymania higieny osobistej może być jedną z przyczyn ciągle wysokich wskaźników zachorowalności na choroby zakaźne. Sytuacja w powiecie przedstawia się następująco, mydło w dozownikach lub w kostce jest we wszystkich obiektach, papier toaletowy w kabinach lub w przedsionku izolującym również jest w każdym obiekcie (czasami służy do osuszania rąk), wszędzie uczniowie mają możliwość wycierania rąk po wyjściu z toalety. Są szkoły gdzie ciepła woda jest tylko przy jednej umywalce w danym pomieszczeniu. Urządzenia sanitarne w placówkach są naprawiane na bieżąco lub w wyniku realizacji postanowień PPIS w Wieruszowie. Standardy dostępności uczniów do urządzeń sanitarnych nie były zachowane w Szkole Podstawowej nr 1 w Wieruszowie. Uczniowie nie korzystają z natrysków po zajęciach wychowania fizycznego, sytuacja taka spowodowana jest krótkim czasem trwania przerw międzylekcyjnych. 35

Natryski wykorzystywane są zazwyczaj po zajęciach sportowych pozalekcyjnych lub nieużywane pomimo, że są czynne. Użytkowanie natrysków w szkołach w 2012 roku 0% 0% 38% 62% natryski używane tylko po dodatkowych zajęciach sportowych natryski używane po zajęciach w-f 0% 20% 40% 60% 80% natryski nieczynne natryski nieużywane W 2012r. w 38% szkół natryski były wykorzystywane tylko po dodatkowych zajęciach sportowych, a w 62% szkół były nieużywane. Wszystkie natryski były czynne. Infrastruktura do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego Szkolny zespół sportowy posiada 13 szkół (39%), salę gimnastyczną z niepełnym zapleczem posiadają 3 szkoły (10%), w 8 szkołach (24%) znajdują się sale rekreacyjne/zastępcze, a w pozostałych 9 szkołach (27%) brak jest sal gimnastycznych. Zajęcia z wychowania fizycznego, w tych szkołach odbywają się na korytarzach. Jedynie uczniowie Szkoły Podstawowej w Galewicach korzystają z sali gimnastycznej gimnazjum. Poniższy wykres przedstawia sytuację w tym zakresie: 36

Posiadanie infrastruktury do prowadzenia zajęć z wychowania fizycznego 27% 39% zespół sportowy sale gimnastyczne z zapleczem s ale rekreacyjne/zas tępcze 24% 10% brak Sali Brak jest dostatecznej bazy sportowej do realizacji treści programowych z wychowania fizycznego, głównie w szkołach podstawowych. Jednak istniejące przy szkołach boiska wielofunkcyjne i place zabaw pozwalają prawidłowo rozłożyć zajęcia wiosną i latem. W roku sprawozdawczym jednak nie powstały żadne nowe place zabaw, jak również nie modernizowano bloków sportowych. Warunki pracy ucznia Na właściwy rozwój ucznia wpływa m.in. organizacja procesu nauczania i wychowania w szkołach, zwłaszcza zaś planowanie nauki i odpoczynku oraz dostosowanie stanowiska pracy ucznia do wzrostu. Ocena dostosowania mebli do wzrostu uczniów: 2011 2012 liczba placówek, w których 16 9 dokonano pomiaru liczba oddziałów, w których 17 12 dokonano pomiaru niewłaściwe w ilu placówkach 7 1 niewłaściwe w ilu oddziałach 7 1 Sytuacja dotycząca dostosowania mebli do wzrostu dzieci/uczniów lepiej wygląda w szkołach wiej- 37

skich, gdzie nauczyciele zwracają większą uwagę na prawidłowe usadzanie uczniów w ławkach. Napotykamy natomiast na trudności w udokumentowaniu dostosowania mebli edukacyjnych do wymagań ergonomii przez wychowawców, pomimo wystosowania pism do Dyrektorów szkół przypominających o obowiązku dostosowania stanowiska pracy ucznia do zasad ergonomii. Ocena rozkładów zajęć lekcyjnych: 2011 2012 liczba placówek, w których 8 33 dokonano oceny liczba oddziałów, w których 27 145 dokonano oceny niewłaściwe w ilu placówkach 4 11 niewłaściwe w ilu oddziałach 7 17 Nieprawidłowości w rozkładach zajęć wynikają głównie z dostosowania planów zajęć do dojazdów uczniów i nauczycieli, którzy prowadzą lekcje z danego przedmiotu w kilku szkołach. W związku z tym nie zachowuje się podstawowych wymogów higienicznych. Prowadzenie dożywiania uczniów Ilość szkół wydających ciepłe posiłki przedstawia poniższy wykres. Ilość szkół wydających ciepły posiłek 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 40% 36% 36% 40% 24% 24% 2011 2012 brak ciepłych posiłków obiady jednodaniowe pełne obiady Oprócz ciepłych posiłków w 28 szkołach podstawowych podawana jest herbata i mleko 38