MŁODZIEŻOWA RADA GMINY LISEWO

dobre praktyki MŁODZIEŻOWE RADY GMIN DIALOG WŁADZ Z MŁODYMI MIESZKAŃCAMI MŁODZIEŻOWA RADA GMINY LISEWO FUNDACJA CIVIS POLONUS

Młodzieżowa Rada Gminy Lisewo Gmina Lisewo liczy 5353 osób, w jej skład wchodzi 18 wsi. Na terenie gminy znajdują się 2 szkoły podstawowe, do których uczęszcza 359 uczniów oraz gimnazjum, które liczy 250 uczniów. Gmina Lisewo od 2015 roku współpracuje z Fundacją Civis Polonus w obszarze partycypacji obywatelskiej młodych mieszkańców. 12 lutego 2015 roku powołano Młodzieżową Radę Gminy Lisewo (MRG) i nadano jej statut. Młodzieżowa Rada Gminy liczy 9 członków. Wszystkie osoby należące do MRG uczęszczają do gminnego gimnazjum, które razem z przedszkolem i szkołą podstawową tworzy Zespół Szkolno-Przedszkolny w Lisewie. Młodzieżowa Rada Gminy Lisewo z wójtem gminy Jakubem Kochowiczem oraz opiekunką MRG Aleksandrą Uchacz podczas szkolenia wprowadzającego dla zespołów projektowych gmin, Serock 20-22 marca 2015 młodzieżowa rada gminy lisewo 1

Metoda projektu Młodzieżowe Rady Gmin: dialog władz z młodymi mieszkańcami Celem i jednoczesnie wyzwaniem jakie sobie postawiliśmy na początku pracy z młodymi i władzami w gminach bioracych udział w projekcie było wsparcie gmin w przeprowadzeniu modelowych procesów włączenia Młodzieżowych Rad Gmin w proces podejmowania decyzji dot. życia gminy Płużnica. Założylismy, że w procesie partycypacyjnym władze razem z młodymi obywatelami rozwiążą problem społeczności lokalnej, przechodząc przez następujące etapy: 1. diagnozowanie problemów: MRG z władzami stworzy mapę najważniejszych problemów 2. hierarchizowanie problemów: MRG określi ważność tych problemów 3. wybór problemu do rozwiązania: MRG z władzami wybierze problem, który jest dla młodych ważny a jednocześnie możliwy do rozwiązania 4. szukania możliwych rozwiązań problemu: MRG z władzami i opiekunami dokonają przeglądu możliwych rozwiązań, stosowanych wcześniej w tej gminie i nowych, skutecznych w innych społecznościach 5. wybranie rozwiązania i jego wdrożenie: po wyborze rozwiązania władze i MRG wspólnie zaprojektują działania prowadzące do rozwiązania problemu Wyżej opisany proces był wspierany przez nas w następujący sposób: 1. szkolenie wprowadzające dla zespołów z gmin tj. władz, opiekunów MRG oraz młodzieżowych radnych przygotowujące do realizacji działań projektu w gminach (20-22 marca 2015 r) 2. systematyczną pracę ekspertki (Urszuli Herbich), która co miesiąc jeździła do Lisewa, gdzie 2 dni pracowała z zespołem projektowym: pierwszego dnia prowadziła min. 4 godzinny warsztat dla całej młodzieżowej rady, drugiego dnia pracowały w formule spotkań coachingowych z władzami gmin i opiekunkami młodzieżowych rad 3. superwizję pracy ekspertek - do warsztatów z młodymi i spotkań z władzami i urzędnikami ekspertki przygotowymłodzieżowa rada gminy lisewo 2

wały się na comiesięcznych spotkaniach superwizyjnych prowadzonych przez Joannę Pietrasik (Prezeskę Zarządu Fundacji) 4. utrzymywanie stałego kontaktu z władzami i młodymi, motywacji do pracy oraz dobrej energii poprzez m.in. systematyczną komunikację poprzez media społecznościowe (grupa na facebooku), spotkanie komitetu sterującego projektu (co 3 miesiące w poszczególnych gminach biorących udział w projekcie) oraz organizację wizyty studyjnej i warsztatu dla młodych w Krynicy Morskiej w połowie realizacji działań Wierzyliśmy i wierzymy, że podejście od problemu do rozwiązania buduje w młodzieżowych radnych poczucie sprawczości, wśród młodzieży przekonanie, że MRG jest instytucją, która działa w ich imieniu i na ich rzecz, a dla władz, MRG staje się partnerem w dostarczaniu trafnych i społecznie akceptowanych rozwiązań. Krótko o dokonanej zmianie W ramach projektu młodzi mieszkańcy gminy Lisewo (bezpośrednio: 9 członków Młodzieżowej Rady Gminy, pośrednio: wszyscy młodzi mieszkańcy) brali udział w procesie podejmowania decyzji dot. zagospodarowania fragmentu terenu tzw. Jordanek. Co pozwoliło rozwiązać ważny lokalny problem, tutaj: zdiagnozowany brak miejsc spotkań, spędzania wolnego czasu młodzieży w społeczności, niską jakość stanu boisk i placów zabaw w poszczególnych wsiach lub ich brak oraz potrzebę zagospodarowania terenów publicznych w centrum społeczności (zwanego Jordankami). W efekcie przeprowadzonej diagnozy i upublicznienia jej wniosków przez młodzieżowych radnych na posiedzeniu sesji Rady Gminy przeznaczono środki z funduszy sołeckich na remonty boisk i placów zabaw w poszczególnych wsiach oraz przystąpiono do prac związanych z planowaniem miejsca spotkań dla młodzieży oraz tworzeniem społecznego projektu zagospodarowania fragmentu terenu tzw. Jordanek, który będzie wdrożony i na który będą zabezpieczone środki finansowe w budżecie gminy na 2016 r. młodzieżowa rada gminy lisewo 3

Szczegółowy opis i harmonogram działań 20-22.03.2015 Przygotowanie do realizacji działań w gminie szkolenie wprowadzające dla zespołów z gmin tj. władz, opiekunów MRG oraz młodzieżowych radnych przygotowujące do pracy w projekcie 8.05.2015 Początek systematycznej pracy z ekspertką pierwsze spotkanie z ekspertką Fundacji Civis Polonus i ustalenie planu pracy na cały rok 27.05.2015 1.06-17.06.2015 18.06-10.07.2015 Realizacja diagnozy w gminie warsztat na temat prowadzenia diagnozy lokalnej przeprowadzenie diagnozy potrzeb mieszkańców gminy za pomocą ankiet skierowanych do młodzieży i wywiadow z dorosłymi mieszkańcami gminy przeprowadzenie dianozy stanu boisk w gminie stworzenie dokumentacji fotograficznej opracowanie wyników diagnozy 10.07.2015 Analiza wniosków płynących z diagnozy i wybór problemu do rozwiązania początek analizy wyników ankiet oraz wywiadów wybranie zagospodarowania przestrzennego terenu rekreacyjno-sportowego (Jordanek) jako głównego tematu do dalszej pracy MRG. Jordanki to popularne miejsce spokań w Lisewie, którego zarówno przestrzeń jak i infrastruktura wymagają przebudowy. Znajdują się tam ławki, plac zabaw dla dzieci oraz miejsce na ognisko. Jednak z diagnozy wynika, że mieszkańcy chcieliby je wzbogacić o nowe sprzęty oraz uporządkować przestrzeń, tak by była dostępna dla różnych grup społecznych. 17.07-28.08.2015 organizacja 3 pokazów filmowych na terenie Jordanek, otwartych dla lokalnej społeczności młodzieżowa rada gminy lisewo 4

11.09.2015 wdrożenie i proces rozwiązywania problemu warsztat przygotowujący członków i członkinie MRG do dalszej pracy: prowadzenia konsultacji z mieszkańcami gminy, prezentacja diagnozy na sesji rady gminy oraz opracowania wyników diagnozy stanu boisk 23.09.2015 wybory uzupełniające do Młodzieżowej Rady Gminy 2-3.10.2015 warsztat w Krynicy Morskiej i spotkanie z członkami i członkiniami Młodzieżowych Rad z Płużnicy i Krynicy Morskiej 16.10.2015 spacer badawczy po Jordankach ekspertki z Fundacji Civis Polonus, opiekunek, wójta i MRG w celu wypracowania pierwszej wizji zagospodarowania tego miejsca wybranie zaprojektowania miejsca 23.10.2015-5.01.2016 spotkań dla młodzieży w gminie jako kolejnego tematu do dalszej pracy. Z diagnozy wynikneło, że jedną z głównych potrzeb młodzieży jest stworzenie miejsca, w którym młodzie ludzie mogliby nieformalnie spotkać się po szkole i spędzić wspólnie wolny czas stworzenie przez MRG kolażu wizji tego, jak ma wyglądać miejsce spotkań dla młodzieży prezentacja wyników diagnozy na sesji rady gminy spacery badawcze z przedstawicielami różnych grup społecznych w celu poznania potrzeb mieszkańców na temat zagospodarowania Jordanek spotkania przedszkolakami oraz z uczniami/uczennicami szkoły podstawowej w celu poznania ich potrzeb na temat zagospodarowania Jordanek 2.02.2016 spotkanie MRG z wójtem przedstawienie wyników pracy nad miejscem spotkań dla młodziezy i zaplanowanie dalszych działań w tej kwestii młodzieżowa rada gminy lisewo 5

3-4.02.2016 ewaluacja projektu 19-20.02.2016 warsztat podsumowujący projekt 4.03.2016 opracowywanie wyników diagnozy dot. Jordanek prowadzonej wśród przedszkolaków i uczniów/uczennic szkoły podstawowej 7-11.03.2016 prowadzenie konsultacji dotycących utworzenia miejsca spotkań na lekcjach wychowawczych w 7 klasach lisewskiego gimnazjum 14.04.2016 udział w seminarium podsumowującym projekt Partycypacja obywatelska młodzieży. Przykład Młodzieżowych Rad Gmin 30.04.2016 piknik na Jordankach prowadzenie dalszych konsultacji dotyczących zagospodarowania terenu Jordanek z mieszkańcami gminy W rezultacie działań projektu: 1. 55 uczniów i uczennic lisewskiego gimnazjum wzięło udział w badaniu dotyczącym potrzeb lokalnej młodzieży 2. 30 młodych osób wzięło udział w spacerze badawczym i metodzie badawczej pytania na sznurku w ramach prowadzonej diagnozy zasobów gminy, potrzeb i problemów gminy i młodzieży 3. w 18 miejscowościach w gminie MRG przeprowadziła diagnozę stanu boisk i placów zabaw 4. przeprowadzono konsultacje dotyczące zagospodarowania terenu rekreacyjno-sportowego (Jordanek) z przedstawicielami/przedstawicielkami 8 różnych grup społecznych stosując takie narzędzia jak: ankiety, spacery badawcze, kolaże, rysunki, pytania na sznurku 5. MRG zorganizowała 3 seanse w ramach kina letniego na terenie Jordanek, w których wzięło udział ok. 200 osób 6. MRG przeprowadziła 7 lekcji wychowawczych we wszystkich klasach gimnazjum, podczas których konsultowano projekt mającego powstać miejsca spotkań dla młodzieży młodzieżowa rada gminy lisewo 6

W efekcie współpracy władz z Młodzieżową RadĄ Gminy: 1. sprawy młodzieży stały się bardziej zauważalne przez władze gminy i mieszkańców 2. wzrosło zaangażowanie młodzieży w działalność na rzecz gminy i zainteresowanie życiem publicznym społeczności Spacer badawczy po Jordankach: młodzież z MRG oraz opiekunki Aleksandra Uchacz i Iwona Dobosz spisują pierwszą wizję zagospodarowania tego terenu, Lisewo, 16 października 2015 r. 3. powstał projekt zagospodarowania terenu rekreacyjno- -sportowego tzw. Jordanek 4. powstał projekt miejsca spotkań dla młodzieży Wyzwania i trudności podczas realizacji projektu: 1. przeprowadzenie diagnozy potrzeb lokalnej społeczności Proces prowadzenia diagnozy był dosyć długi i momentami mógł być dla młodzieży po prostu nudny (opiekunka MRG) Piknik na Jordankach: Wójt gminy Jakub Kochowicz, młodzieżowi radni oraz mieszkańcy gminy konsultują zagospodarowanie terenu Jordanek z mieszkańcami gminy, Lisewo, 30 kwietnia 2016 r. 2. utrzymanie wysokiego zaangażowania młodzieży Trudne jest podtrzymywanie temperatury, motywacji młodzieży do pracy. (opiekunka MRG) młodzieżowa rada gminy lisewo 7

3. przekonanie dorosłej Rady Gminy do swoich pomysłów Niektórzy słuchali [przyp. naszych pomysłów], ale niektóre osoby tak to stawiały: dobra, dobra powiedzcie i skończcie i tak nic z tego nie będzie. (młodzieżowa radna) 4. brak wiary mieszkańców gminy w możliwości sprawcze młodzieży Niektórzy starsi tak reagowali na nasze pomysły: dobra powiedzcie sobie i tak nic z tego nie będzie. (młodzieżowa radna) 5. przekonanie lokalnej młodzieży do wyrażania swojego zdania W gimnazjum było trudno [przyp. prowadzić diagnozę potrzeb], bo trzeba było ich zmotywować. Byli zdania, że nieważne co powiedzą i tak nic z tego nie będzie, bo w sumie zawsze tak było, że nasze zdanie nie było brane pod uwagę. (młodzieżowa radna) Bez MRG na pewno nie byłoby miejsca spotkań, Jordanki nie byłyby tak konsultowane, podejrzewam, że niektóre te imprezy nie byłyby tak popularne. (młodzieżowa radna) 3. wzrosło przekonanie lokalnej społeczności o sprawczości młodzieży i jej odpowiedzialności za społeczność Ci, którzy byli na początku sceptyczne nastawieni teraz się przekonali. (młodzieżowa radna) Zmienia się podejście osób, mieszkańców, biorą nas na poważnie. (młodzieżowa radna) 4. wzrosło poczucie wiary młodzieży i dorosłych mieszkańców gminy w realną zmianę rzeczywistości Teraz wszyscy w gminie mają przekonanie, że coś naprawdę może się zadziać. (młodzieżowa radna) Pod wpływem realizacji projektu: 1. wzrosło zaangażowanie młodzieży w życie gminy Ja bym siebie w drugiej klasie o to nie podejrzewał [przystąpienie do MRG], nawet nigdy do samorządu nie startowałem. (młodzieżowy radny) 2. młodzież uzyskała wpływ na sprawy gminy Po raz pierwszy w gminie młodzież ma głos! (uczeń gminnego gimnazjum) Największe sukcesy MRG w projekcie: 1. przeprowadzenie diagnozy i stworzenie projektu zagospodarowania terenu rekreacyjno-sportowego Dzięki przeprowadzonej diagnozie i zebraniu informacji od wszystkich grup społecznych wiem, w jaki sposób można zaprojektować Jordanki, by odpowiadały na potrzeby mieszkańców (wójt gminy) Dostaliśmy od władz zaufanie, czujemy się za coś odpowiedzialni. (młodzieżowa radna) młodzieżowa rada gminy lisewo 8

2. zorganizowanie kina letniego To był od początku do końca nasz pomysł, nasza realizacja i to wypaliło. (młodzieżowy radny) 3. stworzenie projektu miejsca spotkań dla młodzieży Chciałbym, żeby to wyglądało jak drugi dom, tylko, że z przyjaciółmi, z kolegami. Oderwać się tam od rodziców, od swoich problemów (uczeń lisewskiego gimnazjum) 4. duże zaangażowanie młodzieży w działania Za wielki sukces uznałbym wysokie zaangażowanie młodzieży. (wójt gminy) 5. samodzielne podjęcie przez młodzież inicjatywy na rzecz gminy Najbardziej lubię obserwować młodzież jak entuzjastycznie podchodzą do nowych rzeczy, mają jakiś pomysł. (opiekunka MRG) 6. wzrost poczucia sprawstwa w młodzieżowych radnych Najfajniejsze jest to, że czujemy się ważni i potrzebni. (młodzieżowa radna) Jakie były główne czynniki sukcesu? Dzięki czemu sukces był możliwy? 1. dobra współpraca wójta z Młodzieżową Radą Gminy Wójt nie postrzega nas tak sztywno, normalnie z nami rozmawia. Nie ma żadnej bariery. (młodzieżowa radna) To nie są spotkania i współpraca tylko na pokaz. (młodzieżowy radny) 2. zaufanie władz do młodzieży Dajemy młodym ludziom dużą przestrzeń do działania, a oni potrafią to wykorzystać. (wójt gminy) Nie traktujemy MRG jako narzędnika, ale jako partnerów. (wójt gminy) 3. wspieranie młodzieżowych radnych przez dorosłych Pomocne są dla nas opiekunki i wójt, ponieważ przede wszystkim nas słuchają. (młodzieżowa radna) Oni maja poczucie, ze ktoś ich słucha i traktujemy ich poważnie. (opiekunka MRG) 4. wysokie zaangażowanie młodzieży Widząc, ze młodym się chce wszystkie problemy stają się tak naprawdę mniej problematyczne. (wójt gminy) 5. chęć uczenia się młodzieży i dorosłych: władz, urzędników i opiekunek młodzieżowej rady Na początku nie wiedzieliśmy wiele o młodzieżowych radach. Projekt nas dopingował i mobilizował do samodyscypliny. (wójt gminy) młodzieżowa rada gminy lisewo 9

Szkolenie wprowadzające dla zespołów projektowych z gmin: Jakub Kochowicz, Wójt Gminy Lisewo i młodzieżowi radni w trakcie ustalania zasad pracy w projekcie, Serock, 20-22 marca 2015 r. młodzieżowa rada gminy lisewo 10

MŁODZIEŻOWE RADY GMIN DIALOG WŁADZ Z MŁODYMI MIESZKAŃCAMI Patronat nad projektem udzielili nam: Pełnomocnik Rządu do Spraw Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania, Związek Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Unia Metropolii Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej. Materiał jest elementem projektu Młodzieżowe Rady Gmin: dialog władz z młodymi mieszkańcami, realizowanego przez Fundację Civis Polonus w partnerstwie z Polską Radą Organizacji Młodzieżowych oraz gminami: Krynica Morska, Lisewo, Płużnica. Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG oraz przy współpracy z Fundacją im. Heinricha Bölla w Warszawie. FUNDACJA CIVIS POLONUS ul. Bagatela 10/36, 00-585 Warszawa T/F 22 827 52 49 civispolonus.org.pl