Dziesięć lat doświadczeń pierwszej specjalnej strefy ekonomicznej Mielec 1995-2005 Pod redakcją Bolesława Domańskiego i Krzysztofa Gwosdza m Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział w Mielcu Urząd Miejski w Mielcu 2005
Spis treści Wprowadzenie 9 (Bolesław Domaństi, Krzysztof Gwosdz) Cele i zakres badań 10 Źródła informacji i metody analizy 10 Układ pracy 14 Podziękowania 15 1 Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce. Założenia a praktyka 17 (Krzysztof Gwosdz, Woyciech Jarczewsii, Maciej Hucułak, Krzysztof Wiedermann) Rozwój gospodarczy a idea i istota specjalnej strefy ekonomicznej 18 Zmieniające się podejście do lokalizacji SSE w Polsce 20 Zmieniające się uwarunkowania prawne funkcjonowania firm w SSE 25 Efekty funkcjonowania SSE w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem SSE Euro-Park Mielec 28 Wnioski 33 2 Kontekst powstania SSE w Mielcu 39 (Woyciech Jarczewski) Kształtowanie się lokalnej koalicji prorozwojowej w Mielcu 39 Powstawanie ustawy i strefy w Mielcu 43 Wnioski 46
3 Rozwój SSE Euro-Park Mielec 47 (Grzegorz Micek) Etap narodzin (1995-1996) 48 Etap wzrostu - faza pierwsza (1997-1999) 54 Etap wzrostu - faza druga (2000-2001) 57 Etap dojrzałości (od 2002 roku) 59 Wnioski 65 4 Wpływ SSE Euro-Park Mielec na rynek pracy 67 (Krzysztof Gwosdz, Katarzyna Kwiecińska) Cechy mieleckiego rynku pracy na tle regionu 67 Mielecki rynek pracy do 1990 roku 68 Załamanie rynku pracy w Mielcu w latach 1990-1995 69 Wpływ SSE Euro-Park Mielec na lokalny rynek pracy 70 Geograficzny zasięg rynku pracy SSE 75 Firmy SSE jako pracodawcy cechy nowych miejsc pracy 77 Warunki pracy i poziom wynagrodzeń 79 Lokalny rynek pracy i szkolnictwo w ocenie menedżerów 84 Perspektywy mieleckiego rynku pracy 86 Wnioski 87 5 Oddziaływanie SSE Euro-Park Mielec na otoczenie lokalne. Powiązania firm i efekty mnożnikowe 89 (Bolesław Domański, Krzysztof Gwosdz, Maciej Huculak, Krzysztof Wiedermann) Rodzaje efektów mnożnikowych i kształtujące je czynniki 89 Zaopatrzeniowe efekty produkcyjne 93 Powiązania w obrębie SSE 94 Inne powiązania na terenie miasta i powiatu poza SSE % Zaopatrzenie z Polski południowo-wschodniej i innych regionów kraju 97 Import 99 Zmiany skali powiązań lokalnych i regionalnych od 1999 roku 99 Wielkość i uwarunkowania produkcyjnych efektów mnożnikowych SSE w Mielcu 100 Zaopatrzeniowe efekty usługowe 102 Usługi podstawowe 105 Usługi specjalistyczne 109 Efekty mnożnikowe powstające w wyniku pozaprodukcyjnej obsługi firm SSE 114 Efekty dochodowe 115 Świadczenia firm SSE na rzecz miasta i społeczności lokalnej 119
Aktywność ekonomiczna mieszkańców oraz jej związek ze strefą ekonomiczną 121 Ocena wielkości lokalnych efektów mnożnikowych oraz warunkujące je czynniki 128 6 Rozwój Mielca na tle województwa podkarpackiego 133 (Agnieszka Sobala-Gwosdz) Położenie Mielca na tle głównych szlaków komunikacyjnych Polski 134 Funkcje Mielca i jego pozycja w województwie podkarpackim 136 Poziom życia i poziom rozwoju gospodarczego w powiecie mieleckim 139 Aktywność endogeniczna w subregionie mieleckim 143 Wnioski 145 7 Relacje między funkcjonowaniem strefy i gminy 147 (Krzysztof Gwosdz, Woyciech Jarczewski) SSE a dochody budżetowe miasta Mielec i okolicznych gmin 147 SSE a rozwój infrastruktury miejskiej 153 Relacje między władzami lokalnymi a Agencją Rozwoju Przemysłu 156 Rola SSE w rozwoju przestrzennym miasta i promocji jego wizerunku 157 Wnioski 159 8 Wpływ specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu na środowisko przyrodnicze 161 (Wojciech Biernacki, Robert Guzik) Zanieczyszczenie powietrza 162 Zanieczyszczenie wód 163 Hałas 164 Inne problemy środowiskowe 165 Wnioski 166 9 Czynniki zakorzenienia inwestorów w strefie mieleckiej 167 (Bolesław Domański, Krzysztof Gwosdz) Teoretyczne zagadnienia trwałości inwestycji 167 Cechy i rola przedsiębiorstw i zakładów zlokalizowanych w Mielcu 169 Koszty utopione i powiązania lokalne 171 Czynniki wyboru lokalizacji w Mielcu i jej współczesna ocena 174 Zakorzenienie inwestorów w SSE Euro-Park Mielec 176 Wnioski 179
10 SSE Euro-Park Mielec w opinii mieszkańców 181 (Robert Guzik, Grzegorz Micek) Wpływ SSE na rozwój Mielca w opinii mieszkańców miasta 182 Postrzeganie rynku pracy i poziomu zarobków w Mielcu na tle sąsiadujących miast powiatowych 185 Firmy SSE w opinii mieszkańców Mielca 186 Postrzeganie przyszłości Mielca 190 SSE w opinii miejscowych elit 190 Wnioski 192 Rola specjalnej strefy ekonomicznej. Spojrzenie syntetyczne 195 (Bolesław Domański, Krzysztof Gwosdz) Literatura 203 Akty prawne 213 Załączniki 215 Załącznik I. Przedsiębiorstwa prowadzące działalność na terenie Mieleckiej SSE według stanu na 30 września 2004 roku 215 Załącznik II. Charakterystyka respondentów w badaniach ankietowych 223 Ten years of the first Polish special economic zone: Mielec 1995-2005 (summary) 225 Research objectives, scope and methods 225 Results 227 Spis tabel 231 Spis rysunków 235 Spis fotografii 239 Autorzy 241