Samolot w służbie biznesu Jarosław Dobrzyński Efektywne prowadzenie firm wymaga szybkiego przemieszczania się, najlepiej w warunkach, które umożliwiają w trakcie nieraz wielogodzinnej podróży pracę lub wypoczynek. By spełnić te wymagania, już od lat 50. XX w. buduje się specjalne samoloty przeznaczone do podróży służbowych. Dzięki postępowi technologicznemu ostatnich lat samoloty te są coraz bardziej komfortowe i mogą coraz szybciej pokonywać coraz większe odległości. Jest też tendencja odwrotna pojawiają się coraz mniejsze (choć komfortowe) samoloty, umożliwiające szybkie podróżowanie na krótszych trasach i operowanie z małych lotnisk. Posiadanie samolotu biznesowego na własność jest opłacalne dla firmy, gdy lata on co najmniej 350 400 godzin rocznie. Poniżej tej granicy bardziej opłacalny jest czarter lub posiadanie udziału w samolocie (fractional ownership). Gama obecnie produkowanych jest bogata, różnią się one między sobą przede wszystkim wielkością, rodzajem napędu i osiągami, czyli głównie prędkością i zasięgiem. Podstawowy podział dotyczy napędu turbośmigłowego lub turboodrzutowego. Samoloty turboodrzutowe oferują wyższy komfort lotu dzięki mniejszemu hałasowi i wibracji większą prędkość, jednak są zdecydowanie droższe w zakupie i eksploatacji od porównywalnej wielkości samolotów turbośmigłowych. Samoloty turbośmigłowe Samolotem łączącym komfort, dobre osiągi, uniwersalność i przystępną cenę jest Pilatus PC-12NG. Jest to jednosilnikowy samolot z napędem turbośmigłowym. W zależności od konfiguracji kabiny może zabierać od 4 do 9 pasażerów (typowy wariant biznesowy to 6 miejsc). Kabina, którą można aranżować na wiele sposobów ma ponad 5 m długości, 1,5 m szerokości i 1,47 m wysokości, z tyłu znajduje się bagażnik dostępny w locie o pojemności 1,13 m 3. Napęd stanowi silnik turbośmigłowy Pratt & Whitney PT-6A o mocy 1200 KM. Dzięki zastosowaniu tylko jednego silnika niższe są koszty zakupu i obsługi (wynoszą około połowę wartości obsługi małego samolotu odrzutowego), a pilot Flagowy model Dassault Falcon 7X. (którym nierzadko jest właściciel) nie musi posiadać uprawnień do pilotowania samolotów wielosilnikowych (Multi Engine Rating). W kabinie są miejsca dla dwóch pilotów, ale samolot jest dopuszczony do operacji z załogą jednoosobową. Prędkość przelotowa wynosi 519 km/h, a zasięg z 3 pasażerami i obowiązkową rezerwą paliwa na 45 minut lotu 2889 km. Według Jana Borowskiego, właściciela firmy JB Investments, dealera Pilatusa w Polsce, zaletami PC-12, szczególnie istotnymi w naszych warunkach, są jego wysokie i wytrzymałe podwozie oraz krótki start i lądowanie, umożliwiające operowanie z małych lotnisk o nawierzchni trawiastej, jakich w naszym kraju jest najwięcej. PC-12 jest obecny na rynku od prawie 20 lat (wszedł do produkcji w 1994 r.). Od kilku lat produkowana jest wersja PC-12NG ze zmodernizowaną awioniką i szklanym kokpitem. Wyprodukowano ponad 1000 egzemplarzy. W powstawaniu PC-12 NG duży udział ma polski przemysł lotniczy od 2011 r. kadłuby i skrzydła produkowane są w PZL Świdnik. Cena wynosi 3,5 mln USD. Jednym z najbardziej znanych i rozpowszechnionych na świecie samolotów biznesowych jest dwusilnikowy, turbośmigłowy Beechcraft King Air. Jest to konstrukcja z długimi tradycjami w tym roku obchodzi 50-lecie. Wyprodukowano tysiące tych samolotów, które latają na całym świecie. Obecnie produkowane są trzy modele, różniące się między sobą wielkością i zasięgiem. Najmniejszy C90Gtx może przewozić do siedmiu pasażerów wraz z bagażem. Ma prędkość przelotową 504 km/h i zasięg do 2289 km. Jest certyfikowany do operacji w załodze jednoosobowej. Większy King Air 250 może zabierać do 10 pasażerów. Rozwija prędkość przelotową 574 km/h i ma zasięg do 2982 km. Największy King Air 350i zabiera maksymalnie 11 pasażerów, rozwija prędkość przelotową 580 km/h, a jego zasięg dochodzi do 3174 km. Wszystkie mają komfortowe kabiny, wykończone skórą i drewnem, z rozkładanymi Fot. Dassault 84 miesięcznik finansowy bank kwiecień 2013
stolikami do pracy. W większych modelach do wyposażenia należy system multimedialny, umożliwiający oglądanie filmów i słuchanie muzyki podczas lotu i gniazdka z napięciem 115 V, umożliwiające podłączenie laptopów. Ceny King Air wynoszą od 2,95 mln (C90Gti) do 6,12 mln USD (King Air 350i). Samoloty odrzutowe Największą szybkość podróżowania, prestiż i komfort zapewniają samoloty odrzutowe. Są też jednak najdroższe w zakupie i obsłudze, wymagają najwyższych kwalifikacji od pilotów i muszą korzystać z lotnisk mających utwardzoną i dobrze utrzymaną nawierzchnię. Produkcją business jetów zajmuje się kilka firm w Ameryce Północnej i Południowej oraz Europie Cessna Aircraft, Hawker Beechcraft, Eclipse Aircraft i Gulfstream w Stanach Zjednoczonych, Bombardier, produkujący modele Learjet, Challenger i Global w Kanadzie, Embraer w Brazylii i Dassault Aviation we Francji. Odrzutowce biznesowe, w zależności od wielkości i zasięgu, dzielą się na kilka kategorii. Najmniejsze zabierają po 4 6 pasażerów i mają zasięg rzędu 2000 km, największe mogą przewieźć do 19 pasażerów, a ich zasięg przekracza 11 000 km, co pozwala na wykonywanie lotów między niemal wszystkimi dowolnie wybranymi miastami na świecie. Osobną kategorią są maszyny będące biznesowymi wersjami samolotów pasażerskich średniego zasięgu. Najmniejsze samoloty stanowią kategorię Very Light Jets (VLJ), zwaną też personal jets, czyli odrzutowce osobiste. Zabierają najczęściej 4 pasażerów, mają zasięg ok. 2000 km masę startową nie przekraczającą 4540 kg i są certyfikowane do lotów z załogą jednoosobową, co istotnie redukuje koszt eksploatacji. W założeniu pilotem jest najczęściej właściciel. Do tej kategorii należą samoloty Cessna Citation Mustang, Eclipse 550, Embraer Phenom 100. Najmniejszy z nich, Eclipse 550, będący najmniejszym na rynku odrzutowcem zabiera 3 pasażerów, rozwija prędkość przelotową 675 km/h i ma zasięg, z obowiązkową 45-minutową rezerwą paliwa, 2083 km. Kosztuje 2,695 mln USD. Model ten wejdzie do produkcji w 2013 r., a główne elementy płatowca, jak skrzydła i kadłub, mają być produkowane w PZL Mielec. Dostępne reklama PRENUMERATA 2013 OFERTA SPECJALNA: BANK + NBS + FN (wersja papierowa) 399 zł (wersja papierowa i elektroniczna) 400 zł Tytuł + + Ważne Zamawiam ę roczną na 2013 r. (wersja papierowa) (wersja elektroniczna) DANE PRENUMERATORA Nazwa firmy (nazwisko i imię) adres tel. e-mail: NIP Upoważniam Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez mojego podpisu; wyrażam zgodę na zamieszczenie danych w bazie adresowej w celach marketingowych. Aby mieć dostęp do archiwum, prosimy założyć konto na stronie www.alebank.pl. Oświadczam, że powyższy dostęp elektroniczny będzie wykorzystywany wyłącznie przez Panią/Pana: (wersja elektroniczna) 90 zł (wersja papierowa i elektroniczna) Miesięcznik Finansowy BANK 300,00 zł 49,00 zł 320,00 zł Miesięcznik Nowoczesny Bank Spółdzielczy 204,00 zł 49,00 zł 220,00 zł Kwartalnik Finansowanie Nieruchomości 190,00 zł 49,00 zł 200,00 zł Kwartalnik Kurier Finansowy 20,00 zł 12,00 zł 25,00 zł OFERTA SPECJALNA! (BANK, NBS, FN) 399,00 zł 90,00 zł 400,00 zł Suma zamówienia: zł Rabat za zamówione y: 2 10%, 3 20%, 4 30%, 5 i więcej 40% Suma zamówienia po rabacie: zł informacje dodatkowe: przy zamówieniu y papierowej otrzymują Państwo: wersję papierową pisma wersję elektroniczną pisma dostęp do całego archiwum pisma Zobowiązuję się do uregulowania należności w ciągu 7 dni od daty otrzymania faktury proforma. Podpis ora (pieczątka fi rmy) Aby złożyć zamówienie, wystarczy wypełnić poniższy druk i przesłać go faksem na numer: 22 629 18 72 lub pocztą na adres: Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o., ul. Solec 101 lok. 5, 00-382 Warszawa (z dopiskiem wydawnictwo ) 85 www.alebank.pl
Wnętrze Boeinga BBJ. Łazienka na pokładzie Boeinga BBJ. Fot. Boeing są też certyfikowane przez producenta używane samoloty Total Eclipse, o zbliżonych osiągach, kosztujące 2,150 mln USD. Cessna Citation Mustang zabiera 4 pasażerów, ma prędkość przelotową 630 km/h i zasięg 2130 km. Embraer Phenom 100 zabiera maksymalnie 6 (standardowo 4) pasażerów, lata z prędkością przelotową 722 km/h i ma zasięg 2182 km. Nowością w tej kategorii jest Honda HA-420 HondaJet, pierwszy samolot produkowany przez tego znanego producenta samochodów. Zabiera 4 6 pasażerów, rozwija prędkość przelotową 777 km/h i ma zasięg 2185 km. Ceny tych maszyn również oscylują w granicach 2,7 mln USD. Nieco większe samoloty należą do kategorii light jets. Zabierają 6 9 pasażerów, mają zasięg rzędu 2100 3550 km. Najbardziej znane produkowane obecnie modele należące do tej kategorii to rodzina Cessna Citation CJ2+, CJ3 i CJ4, Beechcraft Premier IA, Embraer Phenom 300. Beechcraft Premier IA zabiera maksymalnie 7 pasażerów (standardowo 6) rozwija prędkość 841 km/h i ma zasięg 2176 km. Samoloty rodziny Citation zabierają 6 8 pasażerów, mają zasięg od 2987 do 3441 km. Ceny w tej kategorii wahają się od 6,7 do 9 mln USD. Wszystkie są certyfikowane do lotów z załogą jednoosobową, co istotnie redukuje koszt eksploatacji. Kolejna kategoria to mid-size jets. Samoloty te mieszczą 7 10 pasażerów w bardziej przestronnej kabinie, ich zasięg wynosi 3440 5600 km. Najpopularniejsze to Cessna Citation XLS+, Cessna Citation Sovereign, Hawker 900XP, Learjet 65, Gulfstream G150, Embraer Legacy 500 i Legacy 450, Dassault Falcon 2000. Najmniejszą z nich jest Cessna Citation XLS+, która zabiera 8 pasażerów i ma zasięg maksymalny 3441 km. Większe samoloty tej kategorii, jak Gulstream G150 czy Falcon 2000, mają zasięg rzędu 5500 7410 km, umożliwiający loty transatlantyckie. Półka wyżej to super mid-size jets. Są to maszyny nieco większe, przewożące 12 14 pasażerów w obszernej kabinie, zapewniającej duży komfort podczas długich lotów, na dystansach ponad 6000 km. Główni przedstawiciele tej kategorii to Cessna Citation X, Bombardier Challenger 300, Bombardier Challenger 605, Bombardier Challenger 850, Embraer Legacy 650 i Legacy 600 oraz najnowszy Gulfstream G280, który w lutym 2013 r. otrzymał certyfikat EASA, umożliwiający jego sprzedaż w krajach Unii Europejskiej. Największą maszyną spośród wymienionych jest kanadyjski Bombardier Challenger 850. Z kolei francuski Dassault Falcon 900LX jest napędzany trzema, a nie jak pozostałe samoloty dwoma silnikami i ma zasięg dochodzący do 8800 km. Rozpiętość cenowa nowych samolotów tej klasy jest duża, sięga od 20 mln USD (Challenger 300) do 40 mln USD (Falcon 900 LX). Najwyższa kategoria to large cabin jets. Są to samoloty zabierające 14 19 pasażerów i mające zasięg ponad 11 000 km. W tej klasie konkurencja jest już niewielka i toczy się między firmami Gulfstream, produkującą modele G450, G550 i G650, Bombardier, która oferuje modele Global 5000 i Global 6000 i Dassault, którego flagowym modelem jest Falcon 7X. Najwyższe możliwości oferuje najnowszy z tych samolotów, certyfikowany w ubiegłym roku Gulfstream G650, który rozwija prędkość przelotową ponad 950 km/h, a w locie z mniejszą prędkością z ośmioma pasażerami i czteroosobową załogą ma zasięg 12 964 km. Ceny samolotów tej klasy wynoszą od 50 do 65 mln USD. Największe, najdroższe i najmniej popularne są heavy jets, czyli VIP-owskie wersje samolotów pasażerskich średniego zasięgu Embraer Lineage 1000, oparty na płatowcu pasażerskiego Embraera 190, Boeing Business Jet (BBJ), powstały na bazie płatowca 737NextGen i Airbus Corporate Jetliner (ACJ), stworzony w oparciu o płatowce samolotów A 318/319/320. Istnieją też VIP-owskie wersje samolotów jeszcze większych, jak Boeing B 777 czy B 747. Samoloty te mają zasięg od 8000 do ponad 11 000 km, ich kabiny, mieszczące sypialnie, łazienki i sale konferencyjne, projektowane są na indywidualne zamówienie. Ceny tych latających pałaców sięgają setek milionów dolarów. 86 miesięcznik finansowy bank kwiecień 2013