dr hab. Marcin Jędrzejczyk
Do zapasów zaliczyć należy: (1) materiały, czyli przedmioty pracy nabyte w celu całkowitego zużycia w jednym cyklu produkcyjnym lub zużycia na inne potrzeby, na przykład konserwacji i remontów maszyn, na utrzymanie czystości, na potrzeby administracji, itp. Obejmują one materiały podstawowe (surowce), materiały pomocnicze, biurowe, części zapasowe do maszyn i urządzeń, opakowania, itp. Przeznaczone są na potrzeby wszystkich rodzajów działalności gospodarczej. 2
Do zapasów zaliczyć należy: (2) półprodukty i produkty w toku - obejmują produkty jeszcze nie zakończone o różnym stopniu przetworzenia. Półprodukty to te produkty pracy, które przeszły określone etapy procesu technologicznego, a stan ich przetworzenia umożliwia przejściowe składowanie lub sprzedaż tych składników. Z kolei produkty w toku to ta część zapasów, która w danym momencie znajduje się w trakcie przerobu technologicznego. 3
Do zapasów zaliczyć należy: (3) produkty gotowe, do których zalicza się wyroby gotowe, zakończone usługi i roboty odpowiadające warunkom odbioru kupujących. Wyroby gotowe są produktami pracy, które przeszły już cały proces produkcyjny, zostały przyjęte przez kontrolę techniczną i są przeznaczone do sprzedaży. W jednostkach gospodarczych zajmujących się świadczeniem usług do zapasów zalicza się wydatki poniesione na realizację usług, zgodnie z paragrafem 19 MSR 2, w odniesieniu do których jednostka gospodarcza nie ujęła jeszcze przychodów. 4
Do zapasów zaliczyć należy: (4) towary - są to rzeczowe składniki majątkowe nabyte przez jednostkę w celu dalszej ich odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym. (5) inne aktywa, takie jak grunty i inne nieruchomości przeznaczone do odsprzedaży. Jednakże inwestycje w nieruchomości objęte standardem MSR 40 ( Nieruchomości inwestycyjne ) nie stanowią składnika zapasów. 5
1. metoda szczegółowej identyfikacji, 2. metoda pierwsze przyszło, pierwsze wyszło (First In, First Out = FIFO), 3. metoda ostatnie weszło pierwsze wyszło (LIFO) 4. metoda średniej ważonej. 6
1. metoda szczegółowej identyfikacji, 2. metoda pierwsze przyszło, pierwsze wyszło (First In, First Out = FIFO), 3. metoda ostatnie weszło pierwsze wyszło (LIFO) 4. metoda średniej ważonej. 7
Data Transakcje Jednostki Zakupione (sprzedane) Koszt jednostkowy Magazyn 1 maja Sp 700 $10 700 3 maja Zakup 100 $12 800 8 maja Sprzedaż (500)??? 300 15 maja Zakup 600 $14 900 19 maja Zakup 200 $15 1,100 25 maja Sprzedaż (400)??? 700 27 maja Sprzedaż (100)??? 600 31 maja Sk??? 8
Ceny stosowane do ewidencji materiałów: 1. rzeczywiste ceny zakupu, 2. rzeczywiste ceny nabycia, 3. stałe ceny ewidencyjne, 4. koszt wytworzenia we własnym zakresie. 9
W przypadku stosowania stałych cen ewidencyjnych należy rozliczyć odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na rozchód i zapas materiałów ustalając procentowy wskaźnik narzutu odchyleń: Gdzie: W no wskaźnik narzutu odchyleń O z odchylenie przypadające na zapas początkowy materiałów O s odchylenie powstałe w okresie sprawozdawczym, M zp wartość zapasu materiałów na początek okresu, M s wartość przychodu materiałów w okresie sprawozdawczym. 10
W przypadku stosowania stałych cen ewidencyjnych należy rozliczyć odchylenia od cen ewidencyjnych przypadające na rozchód i zapas materiałów ustalając procentowy wskaźnik narzutu odchyleń: Gdzie: W no wskaźnik narzutu odchyleń O z odchylenie przypadające na zapas początkowy materiałów O s odchylenie powstałe w okresie sprawozdawczym, M zp wartość zapasu materiałów na początek okresu, M s wartość przychodu materiałów w okresie sprawozdawczym. 11
Ustalenie części odchyleń przypadających na rozchód materiałów: Gdzie: N O/R narzut odchyleń przypadających na materiały zużyte lub wydane dla innych celów, M R wartość rozchodu materiałów. 12
Przykład rozliczania odchyleń od cen ewidencyjnych materiałów metodą kosztu przeciętnego Odchylenia od cen Materiały ewid. Materiałów sp. 10000 4) 30000 sp. 500 1a) 20000 5) 10000 1b) 700 6) 1200 2a) 12000 2b) 550 7) 400 3a) 18000 3b) 650 60000 40000 2400 1600 sk. 20000 sk 800 13
Zakładając, że jednostka gospodarcza prowadzi ewidencję materiałów w stałych cenach ewidencyjnych, proszę zaksięgować poniższe operacje i ustalić odchylenia przypadające na rozchód i zapas materiałów: 1. Pz - otrzymano i przyjęto dostawę materiałów A, których wartość w stałych cenach ewidencyjnych wynosi 95 000 zł. 2. Otrzymano fakturę od dostawcy za dostarczone materiały A (op. 1) o wartości 102 000 zł. 3. Pk - zaksięgowano odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów A 4. Wydano na podstawie Rw do produkcji materiały A o wartości 90 000 zł 5. Pk - zaksięgowano odchylenia przypadające na rozchód materiałów A