Pozycja jednostki ICHOT w zakresie konkurencji ogólnopolskiej zdeterminowana jest siłą przyciągania miejsca, w tym przypadku miasta. Czynnik ten ma szczególne znaczenie dla grupy turystów, którzy wybierając destynację biorą pod uwagę cały zestaw kryteriów decydujących o atrakcyjności turystycznej miejsca, nie tylko pojedyncze jednostki muzealne. W tym kontekście ICHOT zlokalizowany w Poznaniu będzie konkurował o turystów rozważających przyjazd do Warszawy, Krakowa, Wrocławia czy Gdańska. Potencjał Poznania w tym zakresie wydaje się być niewystarczający. W tym kontekście wskazane jest podejmowanie wspólnych inicjatyw ICHOT i miasta Poznania w celu zwiększenia atrakcyjności turystycznej Poznania. Działania takie, o ile będą oferowały odbiorcom konkretne korzyści i będą miały znamiona wyróżniające od konkurentów mogą skutkować w długim okresie efektem synergii oraz wzajemnym transferem przyciągania. 23
W przypadku Poznania można jednak zaobserwować tendencję zmiany struktury celów przyjazdu turystów w 1999 roku udział w imprezach MTP był celem dla 52% turystów zagranicznych, a w 2010 roku dla 23,9% (źródło: Strategia Rozwoju Turystyki w Poznaniu do 2030 Roku - Część diagnostyczna, Rozwój Rynku Turystycznego Poznania w latach 2000-2030 (praca zbiorowa pod redakcją S. Bosiackiego, Poznań 2010). 24
25
Wspólne, wspierające inicjatywy ICHOT i miasta Poznania mogą nie tylko przyczynić się do wzrostu atrakcyjności miejsca dla turystów, ale także mogą być ważnym źródłem oddziaływania na poziom satysfakcji mieszkańców. Miasto Poznań lokując i organizując imprezy miejskie wykorzystując infrastrukturę ICHOT, będzie przyciągać mieszkańców do miejsca i ożywiać Śródkę. Jednocześnie oryginalność i jakość konceptu ICHOT może stać się ważnym źródłem budowania poczucia dumy, tożsamości i satysfakcji mieszkańców, co przełoży się na ogólny poziom satysfakcji z marki Poznań. 26
Analiza konkurentów dotyczy 8 kluczowych elementów, do których należą: 1. typ i forma architektury (która staje się kluczowym elementem konkurowania we współczesnej turystyce), 2. tematyka (reprezentowana przez analizowaną jednostkę, gdzie zbliżona tematyka będzie determinowała bezpośredniość konkurencyjną), 3. zakres prowadzonych w jednostkach aktywności (za podstawowy zakres aktywności uznano koncentracje jednostki na działalności wystawienniczej i około wystawienniczej oraz działania ukierunkowana na aktywizację dzieci i młodzieży), 4. grupy docelowe (działania jednostki ukierunkowane głównie do jednej lub dwóch grup docelowych definiowane są jako ograniczone, natomiast szeroka oferta skierowana do wielu, nawet niszowych grup docelowych klasyfikowana jest jako dotarcie do różnorodnych grup docelowych) 5. lokalizacja / dostępność (kryterium to odzwierciedla możliwości grup docelowych dotarcia do miejsca, w tym kontekście zidentyfikowano obiekty zlokalizowane w centrum miasta i do tych obiektów dotarcie jest łatwiejsze oraz te zlokalizowane poza centrum, do których dotarcie jest utrudnione i wymaga dodatkowych wysiłków grup docelowych lub podejmowania działań marketingowych, które ułatwiać będą dostęp do miejsca) 6. forma ekspozycji (określono poziom wykorzystania przez jednostkę nowoczesnych form ekspozycji zarówno w kontekście technologicznym jak i społecznointeraktywnym) 7. Cena (analiza poziomu cen konkurentów umożliwi wyznaczenie segmentów cenowych na rynku oraz ułatwi pozycjonowanie cenowe jednostki, analizowano ceny biletów indywidualnych i grupowych, gdzie powszechnie za grupę uznaje się 15 osób) 8. odległość od Poznania (determinuje bezpośredniość konkurentów i ich możliwości oddziaływania na sektor) 27
Analiza poziomu konkurencji lokalnej na podstawie wyróżnionych kryteriów wskazuje, że koncepcja ICHOT w wielu obszarach będzie wyróżniająca się i niepowtarzalna, zarówno pod względem nowoczesnej technologicznie i interaktywnej formie ekspozycji, jak i atrakcyjnością dla wielu grup docelowych, do których skierowane będą różne formy aktywności. Elementem wyróżnienia będzie także architektura obiektu i jego koncepcja przestrzenna. Zatem na rynku lokalnym ICHOT ma potencjał do zajęcia unikatowej pozycji konkurencyjnej. W tabeli na czerwono zaznaczono te jednostki, które nie zostały jeszcze otwarte i są w fazie realizacji, ale w najbliższym czasie będą zwiększać natężenie konkurencji w sektorze. Trzy planowane nowe obiekty w wyróżnionych kryteriach analizy stanowią bezpośrednią konkurencję dla ICHOT. Ponadto zlokalizowane są w miastach o wyższej (Warszawa) lub zbliżonej sile oddziaływania miejsca (Gdańsk). Ponadto istniejące już jednostki oferują w wielu obszarach podobny zakres działań. Zatem wyróżnienie ICHOT na rynku ogólnopolskim jest zadaniem znacznie trudniejszym, gdyż potencjał konkurencyjny nie ma już znamion wyjątkowości. Należy się spodziewać, że miasta, w których usytuowane są obiekty, będą w przyszłości intensyfikować działania marketingowe zmierzające do lepszego pozycjonowania ich marek. Należy zwrócić szczególną uwagę na Muzeum Początków Państwa Polskiego, które dynamicznie się rozwija i posiada zbliżony zakres działalności. Ta instytucja powinna być szczególnie monitorowana. Szczegółowa analiza konkurentów i opis ich aktywności znajduje się w załączniku nr 2. 28
Na szczególną uwagę zasługują konkurenci, którzy nie prowadzą klasycznej działalności muzealnej. Są oni aktywni w zakresie oferty programowej i proponowanych form aktywności dla różnych grup docelowych. Organizują liczne wystawy czasowe, pokazy i inicjatywy, które angażują lokalną społeczność. Najczęściej jednostki te skoncentrowane są w swoich działaniach na wydarzeniach i tematyce dotyczącej regionu. Działania takie w szczególny sposób budują lojalność mieszkańców i są cennym źródłem informacji o przesłankach i uwarunkowaniach historycznych i kulturowych regionu. Szeroka koncepcja oferty programowej pozwala też na rozwój jednostek w zależności od potrzeb grup docelowych oraz możliwości podmiotu. Działania analizowanych jednostek są najczęściej nieodpłatne, lub dostępne cenowo (niska cena), co świadczy o misyjnym i edukacyjnym charakterze. 29
Zestawienie wybranych kryteriów analizy konkurencji pozwala na wyodrębnienie kluczowych grup strategicznych. Grupy strategiczne będą wyznaczały kierunki proponowanych strategii marketingowych i determinowały dobór narzędzi do realizacji celów. Zestawienie kryterium formy prezentacji oraz lokalizacji geograficznej wskazuje jednoznacznie na unikatowy charakter ICHOT i jego dobrą pozycję konkurencyjną na rynku lokalnym w odniesieniu do oferty prezentacyjnej. 30
W odniesieniu do kryterium formy prezentacji i tematyki ICHOT znalazł się w grupie nowoczesnych muzeów zajmujących się tematyką historyczną. W tej grupie pojawia się wkrótce nowi konkurenci, którzy w znacznym stopniu będą determinować wzrost natężenia konkurencji. W tym kontekście zarządzanie marką ICHOT wymagać będzie szczególnych działań marketingowych, które wyróżnią obiekt w odniesieniu do konkurentów. Czynnikiem zwiększającym poziom konkurencyjności w grupie będzie dodatkowa siła przyciągania miast, w których zlokalizowane są lub będą jednostki konkurencyjne. Zatem należy zwrócić szczególną uwagę na intensyfikację działań wspólnych z miastem Poznań. 31
Zestawienie kryterium dostępności obiektu pod względem jego lokalizacji w centrum miasta oraz kryterium formy prezentacji pozwala na wyodrębnienie trzech grup strategicznych. Tu także ICHOT znajduje się w licznej grupie konkurentów(w tym nowych konkurentów), którzy będą istotnie determinować natężenie konkurencji w sektorze. Wyróżnienie w tej grupie możliwe będzie poprzez działania ukierunkowane na poprawę dostępności obiektu poprzez odpowiedni system identyfikacji i oznaczeń oraz opracowanie konceptu usprawnienia sposobów dotarcia dzięki zapewnieniu odpowiedniej przepustowości parkingów oraz zaangażowaniu komunikacji miejskiej. 32