Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB

Podobne dokumenty
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji

JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH

Teoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.

Walidacja metody analitycznej podejście metrologiczne. Waldemar Korol Instytut Zootechniki-PIB, Krajowe Laboratorium Pasz w Lublinie

Ana n l a i l za z a i ns n tru r men e t n al a n l a

Walidacja metod analitycznych

Walidacja metod badawczych i szacowanie niepewności pomiaru. Wojciech Hyk

Parametry krytyczne podczas walidacji procedur analitycznych w absorpcyjnej spektrometrii atomowej. R. Dobrowolski

Zasady wykonania walidacji metody analitycznej

Procedury przygotowania materiałów odniesienia

DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności

PROCEDURA ORGANIZACYJNA

Walidacja metod analitycznych

Procedura szacowania niepewności

WALIDACJA - ABECADŁO. OGÓLNE ZASADY WALIDACJI

JAK UNIKAĆ PODWÓJNEGO LICZENIA SKŁADOWYCH NIEPEWNOŚCI? Robert Gąsior

SYSTEM KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW BADAŃ W LABORATORIUM. Piotr Konieczka

Znaczenie walidacji metod wykrywania i ilościowego oznaczania organizmów zmodyfikowanych genetycznie dla celów kontroli GMO w Unii Europejskiej

JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE

Wykrywanie, identyfikacja i ilościowe oznaczanie GMO w materiale siewnym wyzwania analityczne i interpretacja wyników.

METODY BADAWCZE W OBSZARACH REGULOWANYCH PRAWNIE. DOCTUS Szkolenia i Doradztwo dr inż. Agnieszka Wiśniewska

NARZĘDZIA DO KONTROLI I ZAPEWNIENIA JAKOŚCI WYNIKÓW ANALITYCZNYCH. Piotr KONIECZKA

SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy

ANALITYKA I METROLOGIA CHEMICZNA WYKŁAD 5

Sterowanie jakością badań i analiza statystyczna w laboratorium

WALIDACJA METODY OZNACZANIA WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW W WODZIE I ŚCIEKACH ZA POMOCĄ CHROMATOGRAFII JONOWEJ

Wyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej.

Najczęściej popełniane błędy w procesie walidacji metod badawczych

Problemy analiz GMO, niepewność i interpretacja wyników

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 10 czerwca 2008 r. (11.06) (OR. en) 10575/08 ENV 365

Walidacja metody redoksymetrycznego oznaczania kwasu askorbowego w suplementach diety i w moczu osób suplementowanych witaminą C

Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne

Krzywa kalibracyjna krok po kroku (z prezentacją wideo)

JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE

Rola materiałów odniesienia w zapewnieniu jakości wyników pomiarów chemicznych

STATYSTYKA MATEMATYCZNA narzędzie do opracowywania i interpretacji wyników pomiarów

Szkoła Letnia STC Łódź mgr inż. Paulina Mikoś

CHROMATOGRAFIA GAZOWA analiza ilościowa - walidacja

dr inż. Agnieszka Wiśniewska DOCTUS Szkolenia i Doradztwo

Sylabus modułu: Moduł przedmiotów specjalizacyjnych B (0310-CH-S2-005)

Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia

Akredytacja metod badawczych jako podstawa potwierdzenia kompetencji wykonywania badań w laboratoriach

Kontrola i zapewnienie jakości wyników

Sterowanie jakości. cią w laboratorium problem widziany okiem audytora technicznego

LINIOWOŚĆ METODY OZNACZANIA ZAWARTOŚCI SUBSTANCJI NA PRZYKŁADZIE CHROMATOGRAFU

Warsztaty Eurachem pt. Walidacja, spójność pomiarowa, pomiar niepewności. Wyzwania dla analityków u progu XXI wieku BAM, Berlin maja 2012 r.

JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE

SPÓJNOŚĆ POMIAROWA JAKO NARZĘDZIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI. mgr inż. Piotr Lewandowski

Analiza ryzyka w farmacji dla procesów pomiaru masy

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński

WSKAZÓWKI DO WYKONANIA SPRAWOZDANIA Z WYRÓWNAWCZYCH ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH

PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ

Ćwiczenie 10 Walidacja miareczkowej metody oznaczania kwasu askorbowego W preparatach farmaceutycznych

PROGRAM BADANIA BIEGŁOŚCI

PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 18/2015

Metodyka prowadzenia pomiarów

Dr hab. Anna M. Nowicka

Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych

SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM. Ostróda RENATA PAWLAK

PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH

Wymagania dotyczące badania czynników chemicznych w środowisku pracy w normach europejskich. dr Marek Dobecki - IMP Łódź

Wyniki operacji kalibracji są często wyrażane w postaci współczynnika kalibracji (calibration factor) lub też krzywej kalibracji.

Ćwiczenie 10 Walidacja miareczkowej metody oznaczania kwasu askorbowego W preparatach farmaceutycznych

Systemy zapewnienia jakości w laboratorium badawczym i pomiarowym

Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja. Anna Warzec

Wykrywanie, identyfikacja i ilościowe oznaczanie GMO w materiale siewnym wyzwania analityczne i interpretacja wyników.

I. METODY POBIERANIA PRÓBEK DO CELÓW URZĘDOWEJ KONTROLI ZAWARTOŚCI CYNY W ŚRODKACH SPOŻYWCZYCH W OPAKOWANIACH METALOWYCH

Kryteria wyboru i oceny metod badawczych

Statystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC Katarzyna Szymańska

Walidacja metod badawczych

MATERIAŁY ODNIESIENIA - kryteria wyboru i zasady stosowania

Badania biegłości w zakresie oznaczania składników mineralnych w paszach metodą AAS przykłady wykorzystania wyników

Opracowanie metodyk METODYKA OZNACZANIA KWASU ASKORBINOWEGO,

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

Niepewność pomiaru masy w praktyce

Badania biegłości Smary plastyczne POLLAB - PETROL - GAZ 13/2018

Wyznaczanie budżetu niepewności w pomiarach wybranych parametrów jakości energii elektrycznej

Oznaczanie zawartości rtęci całkowitej w tkankach kormorana czarnego i wybranych gatunków ryb z zastosowaniem techniki CVAAS

Informacje przedstawiane w sprawozdaniach z badań w aspekcie miarodajności wyników

Analiza i monitoring środowiska

Ćwiczenie 1. System jakości w laboratorium oceny żywności

Metrologia: powtarzalność i odtwarzalność pomiarów. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Międzynarodowy słownik metrologii - pojęcia podstawowe i ogólne oraz terminy z nimi związane VIM

POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ. Wydanie 5 Warszawa, r.

Ćwiczenie 7. Walidacja metody redoksymetrycznego oznaczania kwasu askorbowego w suplementach diety i w moczu osób suplementowanych witaminą C

LABORATORIUM Z FIZYKI

Dokładność i precyzja wydajności systemu Accu-Chek Active. Wprowadzenie. Metoda

ODPORNOŚĆ WAŻNA CECHA METODY BADAWCZEJ

Dr inż. Paweł Fotowicz. Procedura obliczania niepewności pomiaru

w laboratorium analitycznym

Badania biegłości Sekcja PETROL GAZ nr 10 /2014 Ropa naftowa

Określanie niepewności pomiaru

Metody znormalizowane vs. metody własne: w aspekcie zasad metrologii i wymagań akredytacyjnych. Ewa Bulska. Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii

Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich

Wydanie 3 Warszawa, r.

Metody szacowania niepewności pomiarów w Laboratorium Automatyki i Telekomunikacji

BADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH Warszawa Przygotował: Daria Garzeł

Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru.

Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym

Transkrypt:

Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB

Walidacja Walidacja jest potwierdzeniem przez zbadanie i przedstawienie obiektywnego dowodu, że zostały spełnione wymagania dotyczące konkretnie zamierzonego zastosowania (PN EN ISO/IEC 17025:2005) Walidacja jest kompromisem pomiędzy kosztami, ryzykiem i możliwościami technicznymi

Walidacji podlegają: metody nieznormalizowane metody projektowane/rozwijane w laboratorium metody znormalizowane wykorzystywane poza przewidzianym dla nich zakresem metody znormalizowane, które zostały rozszerzone lub zmodyfikowane

Walidacja może obejmować następujące parametry: dokładność odtwarzalność powtarzalność czułość precyzję poprawność liniowość granicę wykrywalności granicę oznaczalności selektywność, specyficzność zakres roboczy stabilność wydajność amplifikacji niepewność PN-EN ISO/IEC 17025, Definition of Minimum Performance Requirements for. Analytical Methods of GMO Testing. European Network of GMO Laboratories (ENGL), PN-EN ISO 24276

Weryfikacja Weryfikacja jest potwierdzeniem przez przedstawienie obiektywnego dowodu, że zostały spełnione wyspecyfikowane wymagania (PN EN ISO 9000:2006 pkt 3.8.4) Czy laboratorium używa w odpowiedni sposób wystandaryzowaną metodę. Weryfikacja wymaga przedstawienia obiektywnego dowodu, że parametry określone w metodzie wystandaryzowanej są zgodne dla próbek analizowanych tą metodą w laboratorium. Najczęstszym obiektywnym dowodem jest wyznaczenie poprawności i precyzji. (Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN 2011)

Parametry które należy weryfikować: precyzja (RSDr) poprawność (błąd systematyczny) liniowość (współczynnik R²), wydajność amplifikacji granica wykrywalności granica oznaczalności Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN - 2011

http://gmocrl.jrc.ec.europa.eu/guidancedocs.htm

Dokumenty dotyczące walidacji i weryfikacji

Proces walidacji EURL-GMFF

Stabilność Zdolność metody lub urządzenia do odporności na działanie czynników zewnętrznych -wytrzymałość metody, urządzenia. Np. dla metody PCR czynniki, które mogą wpływać na jej stabilność to: termocykler, master mix, objętość reakcji, stężenie starterów i sond, temperatura przyłączania starterów Badanie stabilności (elastyczności) metody powinno udowodnić niezawodność analizy po wprowadzeniu niewielkich celowych zmian parametrów metody. Kryterium akceptacji: odchylenia przy niewielkich celowych zmianach nie powinny być większe niż ±30%

Czułość Najmniejsza ilość składnika, która daje sygnał i może być oznaczana daną metodą badawczą.

Selektywność, specyficzność Miara zdolności metody do wykrywania określonego fragmentu DNA z mieszaniny.

Powtarzalność (precyzja w warunkach powtarzalności) Stopień zgodności między wynikami przy powtarzaniu badania w określonych warunkach, tą samą metodą badawczą. Kryterium akceptacji: RSDr 25%

Odtwarzalność wewnątrzlaboratoryjna Stopień zgodności między wynikami przy powtarzaniu badania przez wszystkich analityków tą samą metodą badawczą w określonych warunkach. Kryterium akceptacji: RSDR<35%

Zakres roboczy Zakres w którym metoda zachowuje jednorodność, liniowość. Zakres ten można określić jako zakres stosowania, w którym można osiągnąć akceptowalną poprawność i precyzję. Kryterium akceptacji: RSDr i poprawność 25%

Poprawność, błąd systematyczny (dokładność) Stopień zgodności między średnią wartością uzyskaną z dużej serii pomiarów, a przyjętą wartością odniesienia. Poprawność metody powinna zostać sprawdzona poprzez analizę odpowiednich materiałów referencyjnych z certyfikowaną zawartością oznaczanego składnika. Kryterium akceptacji: ±25% od oczekiwanej wartości wzorcowej

Liniowość Zdolność do uzyskiwania wyników pomiaru wprost proporcjonalnych do stężenia substancji oznaczanej w próbce, w określonym zakresie zgodnie z wyznaczonym równaniem funkcji regresji y=ax+b Zależność między obiema zmiennymi charakteryzuje współczynnik korelacji r Kryterium akceptacji: R² 0,98 (współczynnik determinacji)

Wydajność amplifikacji Parametr zależny od współczynnika nachylenia krzywej standardowej (slope). Wyliczany jest ze wzoru: Przyjęto, że slope =-3,32 odpowiada 100% wydajności. Kryterium akceptacji: -3,1 slope -3,6

Precyzja (dokładność) Dokładność względne odchylenie standardowe w warunkach powtarzalności (RSDr) : względne odchylenie standardowe wyników badań uzyskanych w warunkach powtarzalności. Warunki powtarzalności to warunki, w jakich uzyskano wyniki badań prowadzonych tą samą metodą, na identycznym materiale badawczym, w tym samym laboratorium, przez tego samego użytkownika, przy użyciu tego samego sprzętu, w krótkich odstępach czasu (Rozporządzenie Komisji (UE) nr 619/2011)

RSDr - precyzja

Granica wykrywalności (LOD) Najmniejsza ilość analitu lub najmniejsze jego stężenie w próbce badanej, które zostały wykazane badaniami międzylaboratoryjnymi lub odpowiednią walidacją, możliwe do wykrycia w sposób nie podlegający wątpliwości, lecz niekoniecznie możliwe do oznaczenia ilościowego (PN-EN ISO 24276) Jest to najmniejsza ilość substancji badanej jaką można wykryć w badanej próbce daną metodą badawczą. LOD powinno być mniejsze od 1/20 stężenia docelowego, np. dla 0,9% teoretyczna wartość LOD powinna być mniejsza od 0,045% (Definition of Minimum Performance Requirements for Analytical Methods of GMO Testing. European Network of GMO Laboratories, ENGL)

Granica oznaczalności (LOQ) Najmniejsza ilość analitu lub najmniejsze jego stężenie w próbce badanej, które zostały wykazane badaniami międzylaboratoryjnymi lub odpowiednią walidacją, możliwe do oznaczania ilościowego z akceptowaną precyzją i dokładnością. (PN-EN ISO 24276) Jest to najmniejsza ilość substancji badanej jaką można pewnie oznaczyć ilościowo z akceptowalnym poziomem precyzji i dokładności. LOQ powinno być mniejsze od 1/10 stężenia docelowego przy względnym odchyleniu standardowym w warunkach powtarzalności (RSDr) 25%, np. dla 0,9% teoretyczna wartość LOQ powinna być mniejsza od 0,09%. (Definition of Minimum Performance Requirements for. Analytical Methods of GMO Testing. European Network of GMO Laboratories-ENGL)

Weryfikacja - praktyczne wyznaczanie parametrów dla ilościowego Real Time PCR Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN - 2011

Weryfikacja - praktyczne wyznaczanie parametrów dla ilościowego Real Time PCR Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN - 2011

Schemat doświadczenia dokładność, precyzja (przykład 1) Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN - 2011

Schemat doświadczenia dokładność, precyzja (przykład 2) Guidance document from the European Network of GMO laboratories (ENGL) Verification of analytical methods for GMO testing when implementing interlaboratory validated methods EUR 24790 EN - 2011

Niepewność pomiaru Parametr związany z wynikiem pomiaru, charakteryzujący rozrzut wartości, które można w uzasadniony sposób przypisać wielkości mierzonej. (VIM pkt. 3.9.) Wartość uzyskana w wyniku postępowania mającego na celu oszacowanie przedziału, wewnątrz którego znajduje się wartość prawdziwa wielkości mierzonej z określonym prawdopodobieństwem. Znajomość niepewności dotyczy zwiększonego zaufania co do wiarygodności wyniku pomiaru.

Ścisłość szacowania niepewności pomiaru zależy od takich czynników jak: wymagania zawarte w metodzie badawczej wymagania klienta zakres granic będących podstawą do podjęcia decyzji o zgodności ze specyfikacją

Źródła niepewności Metoda Środowisko Personel Wzorzec Obiekt badany Suma niepewności ze źródeł niepewności daje niepewność złożoną Niepewność rozszerzona (niepewność całkowita) jest iloczynem współczynnika rozszerzenia (k) i złożonej niepewności standardowej Współczynnik rozszerzenia dla poziomu ufności 95% wynosi k=2

Składowe oceny niepewności w obrębie laboratorium

Dziękuję za uwagę