Polityka klimatyczno-energetyczna UE

Podobne dokumenty
Polityka UE w zakresie redukcji CO2

Ograniczanie rozproszonej emisji CO2 w prawodawstwie międzynarodowym, unijnym oraz polskim

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego

Marzena Chodor DyrekcjaŚrodowisko Komisja Europejska

Pakiet Klimatyczno Energetyczny konieczność oczyszczenia węgla

Unijny handel uprawnieniami zbywalnymi na emisję CO 2. Mariusz KUDEŁKO Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Zarządzania, Kraków

Pakiet Klimatyczno- Energetyczny i 7. Program Badań i Technologii UE

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0258/36. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Prawne aspekty przygotowania i realizacji w Polsce projektów demonstracyjnych typu CCS (car bon capture and storage) w kontekście składowania CO2.

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

ZOBOWIĄZANIA POLSKI DOTYCZĄCE OCHRONY KLIMATU. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki

System handlu uprawnieniami CO 2 oraz system rozliczania emisji SO 2 i NO x do roku 2020 dla wytwórców energii elektrycznej i ciepła

Wniosek DECYZJA RADY

Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2,

Zmiany proponowane przez Komisję Europejską w systemie EU ETS oraz ich konsekwencje dla Polski. Warszawa,

*** PROJEKT ZALECENIA

APAKIET ENERGETYCZNY I INNE REGULACJE PRAWNE ŚWIATOWE TENDENCJE

Wniosek DECYZJA RADY

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

Pułapki dyrektywy EU-ETS czyżby pyrrusowe zwycięstwo?

Gospodarka niskoemisyjna

Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny

Analizy i opinie. Zmiany klimatu: wyzwania dla gospodarki. Koszty i finansowanie CCS w Polsce. Program: Klimat i Energia. w cyklu: Nr 5(grudzień)/2009

CO 2 w transporcie. Tomasz Chruszczow Dyrektor Departamentu Zmian Klimatu i Ochrony Atmosfery

PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0409/11. Poprawka. Angelo Ciocca w imieniu grupy ENF

CO2 w transporcie. Kierunki działań podejmowanych przez UE

Instrumenty wsparcia badań B+R w dziedzinie gospodarki niskoemisyjnej Oferta programowa NCBR

Nowe perspektywy finansowania inwestycji poprawiających efektywność energetyczną. Departament Funduszy Europejskich Wisła, 4 kwietnia 2019

MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW. Interesariusze polityki klimatycznej UE - przegląd wybranych polityk państwowych

W stronę energii niskowęglowej. dr Derek M. Taylor Doradca ds. Energetyki Komisja Europejska

Miejsce polskiej energetyki w realizacji polityki klimatycznoenergetycznej koszty, źródła finansowania, derogacje. Zarządca Rozliczeń,

Fundusze ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w latach

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 września 2016 r. (OR. en)

Pytania i odpowiedzi na temat dyrektywy w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla

Stanowisko w sprawie finansowania zrównoważonego wzrostu gospodarczego ( sustainable finance )

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Wniosek DECYZJA RADY

Polityka klimatyczna UE praktyczne aspekty jej realizacji w krajach członkowskich poprzez ograniczenie zuŝycia energii

INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji. GIS System Zielonych Inwestycji

Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?

Polityka klimatyczna Unii Europejskiej

Wniosek DECYZJA RADY

Handel emisjami: nowy rynek wymagający wiarygodności i zaufania.

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

Polityka rozwoju OZE w nowej polityce energetycznej i klimatycznej UE. 27 października 2008 Izabela Kielichowska, MBA Ecofys Poland Sp. z o.o.

Plany gospodarki niskoemisyjnej

Aspekt prawny energetyki odnawialnej i energetyki jądrowej

PL 2 PL UZASADNIENIE. 1. KONTEKST WNIOSKU Przyczyny i cele wniosku

CZY JESTEŚMY WSPARCIEM DLA UNIJNEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ? LEGISLACJA KRAJOWA

Gaz ziemny w nowej perspektywie. Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego

Piotr Kukla. Katowice r.

Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.

Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE

L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA A REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

POLSKA ENERGETYKA WOBEC POLITYKI KLIMATYCZNEJ UE. Stanisław Tokarski Przewodniczący Komitetu Studiów Wytwarzanie PKEE

NFOŚiGW na rzecz efektywności energetycznej przegląd programów priorytetowych. IV Konferencja Inteligentna Energia w Polsce

Jak zazielenić polską elektroenergetykę. Odnawialne źródła energii jako ważny element pakietu energetyczno-klimatycznego.

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH KOMUNIKAT KOMISJI SPRAWOZDANIE NA TEMAT WIDOCZNYCH POSTĘPÓW W REALIZACJI PROTOKOŁU Z KIOTO

Perspektywa rynków energii a unia energetyczna. DEBATA r.

Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 3 lutego 2017 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

PROGRAM DEMONSTRACYJNY CCS. ROZWÓJ CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH w GRUPIE TAURON PE

Warunkowość ex-ante. Maciej Zathey Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Forum Gospodarki Niskoemisyjnej Warszawa, dnia 19 kwietnia 2013 r. Dr Małgorzata SKUCHA Prezes Zarządu NFOŚiGW

Zgodnie z szacunkami PFR transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej wymaga inwestycji ok. 290 mld PLN do 2030 roku

Restytucja Mocy. Stanisław Tokarski. Wiceprezes Zarządu TAURON Polska Energia. Warszawa,

EUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE

Wniosek DECYZJA RADY

1. Kilka dat 2. Budżet 3. Cele i założenia 4. Priorytety 5. Harmonogram prac 6. Źródła wiedzy PLAN SPOTKANIA

Wpływ decyzji międzynarodowych na poziom lokalny

Miasta w polityce spójności Negocjacje międzyinstytucjonalne. Jan Olbrycht Poseł do Parlamentu Europejskiego

Wsparcie gospodarki niskoemisyjnej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Warszawa, 20 marca 2015 r.

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

Kraków, 8 maja 2015 r.

Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1380/2013 w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa

Prognoza kosztów energii elektrycznej w perspektywie 2030 i opłacalność inwestycji w paliwa kopalne i w OZE

Inteligentna Energia Program dla Europy

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce

Koncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku. regionalnego, 7 listopada, 2011

Rynek CO2 Aukcje Pierwotne

I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju

Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Opola

Program operacyjny Bezpieczeństwo Energetyczne, Infrastruktura, Środowisko Cel tematyczny 4 i 7.5

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. DZIAŁAŃ W DZIEDZINIE KLIMATU

Handel emisjami w teorii i praktyce / Jolanta Baran, Agnieszka Janik, Adam Ryszko. Warszawa, Spis treści. Wprowadzenie 9

Główne problemy. Wysokie koszty importu ropy: 1 mld dziennie w 2011 Deficyt w bilansie handlowym: ~ 2.5 % of PKB 7% wydatków gospodarstw domowych

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013

Transkrypt:

Załącznik nr 1 do Zielonej Księgi Narodowego Programu Redukcji Emisji Gazów Cieplarnianych Polityka klimatyczno-energetyczna UE OPRACOWANIE Grupa Robocza ds. Czystych Technologii Węglowych Społeczna Rada Narodowego Programu Redukcji Emisji Warszawa, maj 2010 r.

Dokumenty definiujące politykę energetyczno-klimatyczną UE Międzynarodowe ramy prawne dla redukcji emisji gazów cieplarnianych Przepisy dotyczące procesów wychwytywania, transportu i składowania CO2 są częścią szerszej regulacji, związanej z przeciwdziałaniem zmianom klimatu. Najważniejszą podstawą prawną do prowadzenia działań zmierzających do powstrzymania zmian klimatu jest Ramowa Konwencja ONZ w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), którą podpisano w Rio de Janeiro w 1992 roku na Międzynarodowej Konferencji ONZ dotyczącej Środowiska i Rozwoju. Cel Konwencji to takie ustabilizowanie ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, które nie będzie skutkować istotnymi zmianami klimatu, a także ustabilizowanie emisji gazów cieplarnianych w takim okresie, by ekosystemy w sposób naturalny mogły się przystosować do zachodzących zmian klimatu. Działania zmierzające do przeciwdziałania zmianie klimatu nie mogą zagrażać wytwarzaniu żywności ani zasadom zrównoważonego rozwoju. Uzupełnieniem Konwencji UNFCCC jest Protokół z Kioto, będący międzynarodowym porozumieniem w zakresie przeciwdziałania globalnemu ociepleniu z 1997 roku 1. Wedle ustaleń zawartych w Protokole, państwa uprzemysłowione do 2012 roku mają obniżyć emisję sześciu gazów cieplarnianych o około 5% w porównaniu do poziomu z roku 1990. Protokół z Kioto będzie obowiązywać do końca roku 2012, a obecnie toczą się globalne negocjacje dotyczące przyjęcia nowego światowego porozumienia w tej sprawie 2. Aby osiągnąć cele określone w Konwencji UNFCCC oraz w Protokole z Kioto, Unia Europejska przyjęła szereg regulacji i instrumentów, które mają skutkować redukcją emisji gazów cieplarnianych. Wstępne dokumenty definiujące europejską strategię energetyczną (2006-2007) 1 Protokół wynegocjowano na konferencji w Kioto w 1997. Traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 r. 2 http://unfccc.int. 2

W marcu 2006 roku Komisja Europejska opublikowała Zieloną Księgę: Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii 3, która określa kierunki niezbędne dla osiągnięcia bezpieczeństwa sektora energetycznego w UE, a także celów związanych ze zmianami klimatu, gdzie podkreślono następujące priorytety: zapewnienie bardziej zrównoważonej, efektywnej i zróżnicowanej energii, walka ze zmianami klimatycznymi strategiczny plan technologii w dziedzinie energetyki. W dokumencie zapisano, że CCS jedną z istotnych technologii, możliwych do zastosowania w celu redukcji emisji CO2. W styczniu 2007 roku Komisja Europejska przedstawiła kolejny zbiór dokumentów wyznaczających kierunki strategii Unii Europejskiej w zakresie energii. Głównym dokumentem strategii był Komunikat Komisji Ograniczenie globalnego ocieplenia do 2 C w perspektywie roku 2020 i dalszej 4. W skład pakietu wchodził także m. in. Komunikat KE do Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie zrównoważonej produkcji energii z paliw kopalnych: cel niemal zerowa emisja ze spalania węgla po 2020 r. W Komunikacie podkreślono, że radykalne zmniejszenie emisji dwutlenku węgla powstającego przy spalaniu będzie możliwe, jeśli zostaną rozwinięte nowe technologie. Komisja zakłada, że około roku 2020 technologie CCS mogą być na tyle zaawansowane, że będzie je można stosować w skali komercyjnej. Komisja wskazała również, że zostaną podjęte kroki, które pozwolą stworzyć ramy prawne i ekonomiczne dla rozwoju technologii CCS, oraz zapowiedziała, że w UE powstanie 10 12 zakładów demonstracyjnych do 2015 roku. Pakiet Energetyczno- Klimatyczny (2008) W styczniu 2008 roku Komisja Europejska opublikowała pakiet klimatyczno energetyczny, będący zbiorem projektów aktów prawnych, wprowadzających założenia polityki energetycznej do wspólnotowego systemu prawnego. Pakiet zawierał m.in. projekt Dyrektywy, dotyczącej geologicznego składowania dwutlenku węgla, jak również Komunikat o wspieraniu podejmowania na wczesnym etapie działań demonstracyjnych w dziedzinie zrównoważonej 3 http://europa.eu/generalreport/pl/2006/rg37.htm#fn1 4 http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=sec:2007:0007:fin:pl:html 3

produkcji energii z paliw kopalnych. Projektowi Dyrektywy towarzyszyła Ocena Oddziaływania Dyrektywy CCS 5. Dokumenty tworzące pakiet klimatyczno energetyczny były przedmiotem negocjacji i prac instytucji Unii Europejskiej w ciągu 2008 roku. W grudniu 2008 roku osiągnięto porozumienie i przyjęto ustalenia dotyczące przyszłego prawa wspólnotowego również w zakresie CCS. Ostatecznie, akty tworzące pakiet klimatyczno energetyczny opublikowano oficjalnie w czerwcu 2009 roku 6. Technologia CCS jest również w części objęta przepisami nowelizującymi europejski system handlu emisjami ETS, przede wszystkim w zakresie finansowania budowy zakładów demonstracyjnych z technologią CCS. Przyjęto też, że wychwycony i bezpiecznie składowany dwutlenek węgla będzie uważany za nie wyemitowany do atmosfery w ramach EU ETS. Wśród decyzji najważniejszych dla Polski można wskazać: pracujące w Polsce instalacje będą mogły w okresie 2013-2019 skorzystać z tzw. okresu przejściowego w odniesieniu do proponowanego obowiązku zakupu całości uprawnień na aukcjach, instalacje działające na rynku na dzień 31.12.2008 r. będą nabywały na aukcjach jedynie część uprawnień. Przykładowo, w roku 2013 instalacje zobowiązane będą do zakupu 30% uprawnień na aukcjach (wartość odniesiona do ich średnio-rocznych zweryfikowanych emisji w latach 2005-2007). Tempo redukcji ilości darmowych uprawnień w kolejnych latach jest w gestii Polski natomiast ilość ta będzie maleć do roku 2019. darmowe uprawnienia będą mogły również pozyskać instalacje, które w wymienionym powyżej terminie fizycznie rozpoczęły działania inwestycyjne na potrzeby produkcji energii elektrycznej. 5 Commission Staff Working Document - Accompanying document to the Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the geological storage of carbon dioxide. Impact Assessment {COM(2008) 18 final} {SEC(2008) 55} oraz Commission Staff Working Document - Accompanying document to the Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the geological storage of carbon dioxide. Summary Impact Assessment {COM(2008) 18 final} {SEC(2008) 54} 6 http://eur-lex.europa.eu/johtml.do?uri=oj%3al%3a2009%3a140%3asom%3apl%3ahtml 4

docelowo, w roku 2020 instalacje będą nabywać na aukcjach 100% uprawnień. W roku 2018 Polska może złożyć do Komisji Europejskiej wniosek o przedłużenie okresu przejściowego wraz z uzasadnieniem. Komisja może wniosek przyjąć bądź odrzucić. w okresie przejściowym Polska będzie miała możliwość zastosowania systemu wskaźników emisyjnych zależnych od wykorzystywanego paliwa (węgiel, gaz) w celu określenia ilości darmowych uprawnień do emisji. Wskaźniki te będą odzwierciedleniem najbardziej efektywnych środowiskowo instalacji w UE. ponadto, w latach 2013-2016 Polska będzie mogła wykorzystać przychody ze sprzedaży uprawnień na budowę wysoce efektywnych elektrowni. Możliwe będzie także dofinansowanie przez Państwa członkowskie do 15 proc. kosztów inwestycji dla nowych instalacji przystosowanych do wychwytu i składowania CO2, których poziom efektywności przekracza poziomy zawarte w załączniku I decyzji KE z dnia 21 grudnia 2006 r. (2007/74/WE). Dyrektywa o geologicznym składowaniu dwutlenku węgla (2009) Dyrektywa 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla, przyjęta przez UE w dniu 23 kwietnia 2009 roku, ma na celu zapewnienie sprawnej i bezpiecznej realizacji demonstracyjnych projektów CCS na terytorium państw członkowskich. Dyrektywa ta nie obejmuje wszystkich zagadnień związanych z wychwytywaniem, transportem i składowaniem CO2, dlatego przy tworzeniu odpowiednich ram prawnych (implementujących dyrektywę) państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę przepisy wcześniejszych aktów prawnych UE: Dyrektywy 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli. Dyrektywy 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Dyrektywy 2004/35/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu. Dyrektywy 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie. 5

Ponieważ Unijna Dyrektywa bardzo ogólnie odnosi się do transportu CO2, należy tutaj uwzględnić doświadczenia innych państw, które wprowadziły odpowiednie regulacje w tym zakresie. Dyrektywa CCS reguluje szereg kwestii związanych z bezpiecznym wdrażaniem i rozwojem technologii wychwytywania i geologicznego składowania dwutlenku węgla. Do państw członkowskich należy jej odpowiednia transpozycja do prawa krajowego, a co za tym idzie wyznaczenie właściwego organu lub organów, które będą odpowiedzialne za wypełnianie obowiązków wynikających z Dyrektywy CCS. Wyznaczenie takiego organu(ów) powinno gwarantować, iż dotrzymane zostaną najwyższe standardy bezpieczeństwa. Ważne jest również, aby właściwy organ był gwarantem sprawności procesu rozwoju technologii oraz coraz szerszego jej wykorzystania w skali krajowej. Kompetencje właściwego organu, bezpośrednio wynikające z dyrektywy CCS, podzielić można na pięć obszarów: Wydawanie pozwoleń na poszukiwanie Dyrektywa jasno określa, że to państwa członkowskie zachowują prawo do wskazania na swoim terytorium obszarów, na których można lokalizować składowiska. Przy wyborze lokalizacji należy zwrócić szczególną uwagę na ryzyko wycieku oraz wpływ na środowisko lub zdrowie. Wydawanie pozwoleń na składowanie Państwa członkowskie powinny zapewnić, by na każdym składowisku działał tylko jeden operator i aby nie było dozwolone wykorzystywanie składowiska do sprzecznych ze sobą zastosowań. Właściwy organ powinien zadbać o to, żeby przyznanie pozwolenia było jednoznaczne z zapewnieniem bezpieczeństwa procesu składowania. Pozwolenie zawierać wymogi eksploatacyjne informacje dotyczące łącznej ilości CO2, ciśnienia graniczne w zbiorniku oraz zatwierdzony plan monitorowania i wymogi dotyczące raportowania Kontrolowanie składowisk Odpowiedzialny za monitoring składowiska w fazie eksploatacyjnej będzie jego operator. Monitoringu dokonywał on będzie na podstawie przedstawionego i zatwierdzonego przez właściwy 6

organ planu monitorowania, który ma zapewnić, że prowadzona będzie na bieżąco ocena, czy zatłoczony CO2 zachowuje się w oczekiwany sposób, czy pojawiła się migracja lub wyciek i czy dany wyciek ma szkodliwy wpływ na środowisko lub zdrowie ludzkie. Ponadto, wyznaczony organ powinien założyć i prowadzić rejestr udzielonych pozwoleń na składowanie, jak również wszystkich zamkniętych składowisk i okolicznych kompleksów składowania. Wycofanie pozwolenia na składowanie i zamknięcie składowiska Właściwy organ powinien być również kompetentny do dokonania zmiany, przeglądu, aktualizacji oraz wycofania pozwolenia na składowanie. Ponadto, powinien reagować przy każdorazowym powiadomieniu o wyciekach lub o znaczących nieprawidłowościach, jak również jeżeli raporty dostarczone przez operatorów lub przeprowadzone kontrole wykazały niezgodność z warunkami pozwolenia. W przypadku wycofania pozwolenia, właściwy organ ma obowiązek wydać nowe pozwolenie lub zamknąć składowisko. Do czasu zamknięcia składowiska właściwy organ przejmuje za nie odpowiedzialność, a były operator ponosi tego koszty. Transgraniczny transport i składowiska Transgraniczny transport CO2, jak i transgraniczne składowiska mogą doprowadzić do utworzenia nowego rynku energii elektrycznej i ciepła oraz do pobudzenia konkurencji na tym rynku w zależności od względnych cen dwutlenku węgla i CCS. Dlatego też państwa członkowskie zobowiązane są do ustalenia, na jakich warunkach operatorzy mają udzielać dostępu do sieci transportowych i składowisk. Europejski program na rzecz naprawy gospodarczej EEPR (2009) Formalne ramy wsparcia budowy zakładów demonstracyjnych przewidziano także w ramach Europejskiego Planu Naprawy Gospodarczej 7. 7 Regulation (EC) No 663/2009 of the European Parliament and of the Council of 13 July 2009 establishing a programme to aid economic recovery by granting Community financial assistance to projects in the field of energy (Dz. U. L 200/31 z 31.7.2009). 7

W dniu 9 grudnia 2009 Komisja Europejska zatwierdziła 15 projektów energetycznych, które w znaczący sposób przyczynią się do naprawy gospodarczej w UE, a jednocześnie podniosą poziom bezpieczeństwo dostaw energii i znacznie ograniczą emisje CO2. Komisja przyznała 1 mld euro sześciu projektom wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz 565 mln euro dziewięciu projektom dotyczącym morskiej energii wiatrowej. Decyzja Komisji stanowi podstawę dla rozwoju dwóch kluczowych zrównoważonych technologii CCS i źródeł odnawialnych, które będą miały istotne znaczenie dla naszej walki ze zmianami klimatu. Ta wyjątkowa decyzja podjęta przez Komisję jest nie tylko impulsem dla gospodarki i zatrudnienia, lecz także wsparciem dla innowacyjnych technologii energetycznych, które mogą doprowadzić do stworzenia nowych miejsc pracy i przyczynić się do wzrostu w przyszłości. Promując technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla Komisja uznaje stałe znaczenie energii pochodzącej z paliw kopalnych i potrzebę przejścia na niskoemisyjny system energetyczny. Wybrane projekty w dziedzinie innowacyjnych technologii energetycznych przyczynią się do realizacji wiążących celów w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i energii odnawialnej do 2020 r. i w późniejszym okresie. Komisja Europejska przyznała promesę dofinansowania w wysokości 100-180mln Euro następującym przedsięwzięciom: Tabela 1. Instalacje energetyczne zakwalifikowane do dofinansowania w programie EEPR CCS Lokalizacja Jaenschwalde (Niemcy) Porto-Tolle (Włochy) Rotterdam (Holandia) Bełchatów (Polska) Compostella (Hiszpania) Hatfield (Wielka Brytania) Rodzaj układu Oksy-spalanie Po spalaniu Po spalaniu Po spalaniu Oksy-spalanie IGCC Maksymalne dofinansowanie mln euro 180 100 180 180 180 180 8

Dyrektywa EU ETS (2010) Europejski system handlu emisjami Europejski system handlu emisjami, wprowadzony na początku 2005 roku, jest oparty na handlu zezwoleniami na emisje dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych. Zbudowany w oparciu o innowacyjne mechanizmy zapoczątkowane przez protokół z Kioto międzynarodowy handel emisjami, mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism CDM) i instrument wspólnych wdrożeń (Joint Implementation JI) obowiązkowy system wkrótce stał się motorem ekspansji międzynarodowego rynku emisji. ETS leżał u podstaw, a w tym momencie jest gwarantem osiągnięcia celów wyznaczonych m.in. w pakiecie energetyczno klimatycznym. Centralnym elementem europejskiego systemu handlu emisjami jest wspólna waluta handlowa w postaci uprawnień na emisje. Jedno zezwolenie daje prawo do wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla. Limit całkowitej ilości rozdysponowanych uprawnień tworzy niedobór konieczny do zaistnienia handlu. Przedsiębiorstwa, które utrzymują swoje emisje poniżej przyznanego im pułapu, mogą sprzedać nadwyżki uprawnień po cenie określonej przez popyt i podaż w danym okresie. Te przedsiębiorstwa, które mają trudności z utrzymaniem emisji w granicach uzyskanych uprawnień, mają kilka możliwości do wyboru. Mogą podjąć kroki w celu zredukowania swoich emisji (np. zainwestować w bardziej efektywną technologię lub korzystać ze źródeł energii emitujących mniej dwutlenku węgla); mogą zakupić dodatkowe zezwolenia i/lub kredyty CDM/JI na rynku; mogą też połączyć oba te rozwiązania. Taka elastyczność zapewnia redukcję emisji w najbardziej opłacalny sposób. Do tej pory większość uprawnień przydzielono obiektom nieodpłatnie. Ma to związek z podziałem wprowadzania ETS na trzy etapy, tak zwane okresy handlowe. Etap pierwszy tzw. faza pilotażowa trwał od 1 stycznia 2005 r. do 31 grudnia 2007 r. Obecny etap drugi, który trwa od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2012 r., zbiega się w czasie z pierwszym okresem zobowiązań w ramach protokołu z Kioto. W ramach tego etapu maksymalny pułap darmowych uprawnień do emisji może wynieść 6,5 % poniżej poziomu z 2005 roku, gwarantując w ten sposób, że nastąpi rzeczywista redukcja emisji. 9

Etap 3 obejmie osiem lat, od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2020 r. Począwszy od roku 2013, europejski system handlu emisjami ma zostać znacznie wzmocniony i rozszerzony tak, aby możliwe stało się wypełnienie celów Pakietu E-K. Norwegia. Na tę chwilę w ETS funkcjonuje 30 państw 27EU, jak również Islandia, Lichtenstein i W sektorach przemysłowych europejski system handlu emisjami obejmuje obecnie około 11 tys. najbardziej energochłonnych instalacji w branży produkcyjnej oraz wytwarzania energii. Co ważne, od 2012 r. rozszerzony system obejmie również emisje powstające podczas lotów do i z lotnisk europejskich. Ustalając cenę za każdą tonę wyemitowanego węgla, europejski system handlu emisjami zachęca do inwestycji w technologie niskowęglowe. Zmusza on zarządy przedsiębiorstw do wzięcia pod uwagę kosztów emisji, ukierunkowując w ten sposób pomysłowość i kreatywność przedsiębiorców na wynajdowanie innowacyjnych i mniej kosztownych sposobów walki ze zmianami klimatu. Zmiana systemu EU ETS w 2009 Zmiana systemu EU ETS wprowadzona Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r., zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE o usprawnieniu i rozszerzeniu wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. L 140 z 5.6.2009) opiera się na następujących założeniach: 1. Jedna dla całej UE pula uprawnień do emisji w ramach ETS 2. Pula maleje o 1,74% rocznie w skali UE 3. Od 2013: uprawnienia kupowane przez aukcje 4. Przychody ze sprzedaży uprawnień: do budżetu państw członkowskich 5. Państwa powinny wykorzystać co najmniej 50% przychodów z aukcji na ograniczanie emisji CO2, m.in.: Rozwój OZE Zapobieganie wylesianiu 10

Rozwój CCS Efektywność energetyczną Pomoc krajom rozwijającym się Rozwiązanie problemów społecznych (np. związane z wzrostem cen energii) Z ETS wyłącza się małe instalacje przemysłowe Dotyczy instalacji do 35 MW, z emisją mniej niż 25 000 t CO2 rocznie w okresie 3 lat poprzedzających wejście w życie nowelizacji Dyrektywy ETS Warunek: Wprowadzenie równoważnych celów redukcji emisji dla małych instalacji, np. przez wprowadzenie odpowiednich podatków Inwestycje z budżetu Zgodnie z Dyrektywą ETS, Polska powinna wykorzystać co najmniej 50% przychodów z aukcji na ograniczanie emisji CO2. Możliwe przychody 2013-2020: 1,8 miliarda pozwoleń Założenie: ok. 50% pozwoleń będzie nieodpłatne = 900 mln pozwoleń do sprzedaży na aukcji Cena: 39 euro Razem: 900 mln x 39 eur = 35 miliardów euro 50% na ograniczanie emisji CO2:17,5 mld euro, czyli 70 mld PLN w budżecie w latach 2013-2020 na ograniczanie emisji CO2, m.in.: OZE Zapobieganie wylesianiu CCS Efektywność energetyczną Pomoc krajom rozwijającym się Rozwiązanie problemów społecznych (np. związane z wzrostem cen energii) Polski kontekst W okresie do 2012 roku przewidziano przydział bezpłatnych uprawnień do emisji CO2 dla Polski. W tym okresie przewidziano zakup brakujących uprawnień na rynku ETS po 11

prognozowanej cenie w wysokości 25 euro za tonę CO2. Istniejące źródła energii elektrycznej oraz te, których budowa rozpoczęła się przed końcem 2008 roku (i które uzyskały zgodę Komisji Europejskiej) obejmie stopniowo zwiększający się obowiązek zakupu uprawnień do emisji CO2 na aukcjach od poziomu 30% w 2013 roku do 100% w roku 2020. Dla nowych źródeł energii elektrycznej wystąpi obowiązek zakupu 100% uprawnień do emisji na aukcjach. Wyjątkiem od reguły będą instalacje, w których zastosowane zostaną innowacyjne technologie zapewniające ograniczenie emisji CO2 (m.in. kogeneracja, czy czyste technologie węglowe). Analizy wykazują, że cena uprawnień do emisji w 2030 roku plasować się będzie na poziomie 30-60 euro za tonę CO2. Wsparcie projektów demonstracyjnych CCS z NER 300 (2010) Wsparcie finansowe budowy zakładów demonstracyjnych ma pochodzić ze sprzedaży pozwoleń na emisję CO 2 w ramach Rezerwy dla Nowych Jednostek New Entrance Reserve ( NER-300 ), przewidzianej w art. 10(a) 8 zreformowanej Dyrektywy EU ETS. Komisja ogłosiła Projekt "Decyzja Komisji ustanawiająca kryteria i środki dotyczące finansowania komercyjnych projektów demonstracyjnych mających na celu bezpieczne dla środowiska wychwytywanie i geologiczne składowanie CO2 oraz projektów demonstracyjnych w zakresie innowacyjnych technologii energetyki odnawialnej realizowanych w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, ustanowionego dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, D007721/02, Bruksela 2010 8. Kwota przeznaczona na wsparcie budowy zakładów demonstracyjnych będzie zależeć od ceny uprawnień, przy czym szacuje się, że w grę wchodzi kwota 7-12 mld euro. Obecnie trwają prace nad uszczegółowieniem tej regulacji. Komisja przyjęła 2 lutego 2010 Decyzję przedstawiającą kryteria selekcji i działania organizacyjne potrzebne dla sfinansowania komercyjnych projektów demonstracyjnych CCS z New Entrants Reserve (NER 300). Decyzja zostanie oficjalnie opublikowana za kilka miesięcy w Official Journal of the European Union. Najważniejsze ustalenia Decyzji są następujące: 8 http://www.ner300.com/wp-content/uploads/2010/03/final_pl.doc. 12

Europejski Bank Inwestycyjny EBI będzie zaangażowany w selekcję projektów i konwersję 300 milionów pozwoleń na gotówkę CCS Demo będzie wspierał najlepsze projekty przy geograficznym zrównoważeniu lokalizacji w dwustopniowej procedurze: najpierw kraje członkowskie zdecydują, które projekty chcą wspierać (dofinansować), a następnie przedstawią wniosek do EBI i poinformują Komisję konkurs odbędzie się w dwóch rundach: 8 instalacji przy wsparciu 200 milionów pozwoleń w konkursie rozstrzygniętym do 31 grudnia 2011 (co najmniej jeden w każdej kategorii) i 100 milionów pozwoleń w konkursie rozstrzygniętym do 31 grudnia 2013. ustala się cztery kategorie: energetyka minimum 250 MW dla technologii pre-combustion, post-combustion i oxyfuel oraz instalacje przemysłowe (rafinerie,, cementownie, huty żelaza i aluminium) głównym kryterium w każdej kategorii będzie koszt instalacji w stosunku do ton wychwyconego CO2 lub wyprodukowanych czystych MWh energii. dofinansowanie projektu może wynieść do 50% kosztów związanych z instalacją CCS (nie więcej niż 15% dostępnego budżetu konkursu), istotną część kosztów poniesie operator instalacji. Kwotę dofinansowania należy pomniejszyć o grant uzyskany w konkursie EEPR beneficjenci pomocy publicznej są zobowiązani do dzielenia się wiedzą i informacjami związanymi z instalacją CCS Europejski Strategiczny Plan w Dziedzinie Technologii Energetycznych (2007) Komisja Europejska szacuje, że realizacja celów UE związanych z energią i zmianami klimatycznymi w zakresie redukcji gazów cieplarnianych oraz odnawialnych źródeł energii będzie kosztowało UE 70 mld euro rocznie. Obok wyzwań wynikających ze zmian klimatu, istotne znaczenie ma zachowanie bezpieczeństwa energetycznego UE w obliczu rosnącej zależności od importu energii, którego spodziewany wzrost ma osiągnąć 65% w 2030 r. Zależność od samego importowanego gazu prawdopodobnie sięgnie 84% dostaw do 2030 r. Do osiągnięcia tych celów niezbędne jest obniżenie kosztów zielonej energii i pobudzanie innowacyjności w sektorze energetycznym. W tym celu przygotowano europejski strategiczny plan (SET-Plan) w dziedzinie technologii energetycznych,. 13

Komisja postuluje dla realizacji SET-Planu budżet 50 miliardów euro (w okresie 10 lat) pochodzących ze środków publicznych i prywatnych. Oznacza to potrojenie wydatków na badania w sektorze energii w UE z 3 do 8 mld rocznie. Finansowanie SET-Planu ma odbywać się na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego w postaci Europejskich Inicjatyw Przemysłowych (EII). SET-Plan dzieli się na sześć programów składowych, tzw Europejskich Inicjatyw Przemysłowych (EII): European Wind Initiative: rozwój wielkich turbin I systemów w zastosowaniach do instalacji lądowych i morskich, Solar Europe Initiative: wielkoskalowa demonstracja technologii fotovoltaicznych i siłowni słonecznych, Bio-energy Europe Initiative: Biopaliwa i ich znaczenie dla realizacji celu zapewnienia udziału 10% w ogóle paliw w sektorze transportowym, European CO2 capture, transport and storage initiative: rozwój technologii wychwytywania i składowania związków węgla (ang. CCS) jako kluczowy dla obniżenia emisji gazów cieplarnianych pod warunkiem zagwarantowania ich skuteczności i bezpieczeństwa. Wsparcie dla realizacji 12 projektów demonstracyjnych CCS, European electricity grid initiative: rozwój inteligentnych sieci elektroenergetycznych, Sustainable nuclear fission initiative: prace badawcze i rozwojowe nad technologiami trzeciej i czwartej generacji. Posłem sprawozdawcą w Parlamencie Europejskim był prof. Jerzy Buzek, który podkreślił, że Unia musi osiągnąć cele w zakresie redukcji gazów cieplarnianych i energii odnawialnej zachowując konkurencyjną gospodarkę. Unia staje się zależna od dostaw energii, SET-Plan ma pomóc uniezależnić się Wspólnocie i zmniejszyć koszty energii dla konsumentów. Niezbędne jest dofinansowanie programu z poziomu UE. 14