Próbny egzamin maturalny z chemii 00r. ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem (nie na temat) są traktowane jako błędne. Komentarze wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (jedną prawidłową, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników w równaniu reakcji powoduje utratę punktu za zapis tego równania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników liczbowych. Całkowicie poprawne rozwiązanie zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż w podanym schemacie punktowania, należy ocenić pełną liczbą punktów. Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów. Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów. Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów. Zapis, w równaniach reakcji nie jest wymagany. W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak nie powoduje utraty punktów. Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie są wymagane.
Próbny egzamin maturalny z chemii 00r. Zadanie. Kryteria oceniania Oczekiwana odpowiedź Uwagi Punktacja za czynność Za podanie wszystkich poprawnych odpowiedzi pkt, za poprawne odpowiedzi pkt, za odpowiedź 0pkt a) p b) 4d c) nie istnieje Za metodę określenia ilości radionuklidu, który nie uległ rozpadowi (,75g) sumaryczn a.. 4. Wyznaczenie masy próbki, która uległa rozpadowi (56,5g) Za wyznaczenie okresu półtrwania ( dni) Za wskazanie substancji z wiązaniem kowalencyjnym spolaryzowanym (H O, CO ) Za wskazanie substancji z wiązaniem jonowym (BaCl, Rb O) Za obserwacje np. wydziela się bezbarwny gaz, wydziela się gaz o charakterystycznym zapachu Za poprawnie podane równanie reakcji, np.: H O + + S - HS - + H O lub H + + S - HS - lub H O + + S - H S + H O lub H + + S - H S 5. Za poprawne określenie roli kationu (kwas) i anionu (zasada) Za poprawne wskazanie jonów Mg +, NO i Cl 6. Za poprawne wskazanie odczynu roztworu (kwasowy)
Próbny egzamin maturalny z chemii 00r. 7. Za poprawne określenie temperatury wody (ok. 5 C) Z dokładnością ± C Za poprawne obliczenie rozpuszczalności KNO (ok. 4g) Z dokładnością 8. Za poprawne określenie temperatury roztworu (ok. 60 C) ± C 9. Za poprawnie podane równanie reakcji (CaCO + HCl CaCl + H O + CO ) 0... Za poprawne obliczenie masy węglanu wapnia, który przereagował (0g) Za poprawne obliczenie zawartości węglanu wapnia w marmurze (80%) (Za poprawne obliczenie wartości stopnia dysocjacji (α = 4,5% lub α = 0,045)) Należy zaliczyć inny poprawny sposób obliczenia [H + ] Za poprawne obliczenie wartości stężenia jonów wodorowych (4,5 0 - mol/dm uwzględniający ) sprawdzenie warunku c w K - 400 Za poprawne wskazanie numerów probówek z roztworami o ph>7 (I., IV., VI.) i ph<7 (III., V.). 4. Za poprawne określenie procesów jonowych w probówce I. ((dysocjacja i) hydroliza (anionowa, zasadowa)) i probówce II. (dysocjacja) Za poprawnie podane równanie reakcji + (NH 4 + H O NH + H O + + lub NH 4 + H O NH H O + H + )
Próbny egzamin maturalny z chemii 00r. 5. Za poprawnie podaną nazwę pierwiastka (beryl) Należy zaliczyć podanie symbolu pierwiastka Be 6. Za poprawnie zaprojektowane doświadczenie z użyciem odpowiednich substratów (Be, BeO, Be(OH) oraz kwasu i zasady) Za podanie poprawnych obserwacji adekwatnych do użytych substratów Za każde poprawnie podane równanie reakcji po pkt, np.: Nie przyznajemy Be + H + + Cl - Be + + Cl - + H i Be + Na + + OH - + H O Na + + [Be(OH) 4 ] - + H punktów, gdy jako 7. produkt reakcji z BeO + H + + Cl - Be + + Cl - + H O i BeO + Na + + OH - + H O Na + + [Be(OH) 4 ] - zasadami podany Be(OH) + H + + Cl - Be + + Cl - + H O i Be(OH) + Na + + OH - Na + + [Be(OH) 4 ] - - będzie jon BeO 8. Za poprawną metodę obliczenia entalpii reakcji (ΔH x = ΔH ΔH ) Za poprawny wynik z jednostką (ΔH x = - 675,7 (-8,) = - 85,6 kj 9. Poprawna odpowiedź (c.) 0.. Za poprawne wskazanie odczynu we wszystkich probówkach (Probówka I. obojętny Probówka II. zasadowy Probówka III. kwasowy) Za poprawnie zapisany bilans elektronowy, np.: -I 0 -I 0 Cl e - Cl (x 5) lub Cl e - Cl (x 5) V 0 V 0 i Cl + 0e - Cl lub Cl + 5e - Cl Za poprawnie zbilansowane równanie reakcji: 0HCl + HClO 6Cl + 6H O lub 5HCl + HClO Cl + H O Za poprawne podanie wzoru utleniacza (HClO ) i reduktora (HCl) Należy uznać każdy inny poprawny sposób bilansowania reakcji. 4
Próbny egzamin maturalny z chemii 00r... 4. Za poprawnie napisany schemat ogniwa typu Daniella lub Volty, np.: Mn Mn + Zn + Zn lub Mn elektrolit Zn poprawny każdy Za poprawnie napisane równanie reakcji (Zn + + e - schemat, w którym Zn) znajdzie się jako anoda metal Za poprawne obliczenie SEM ogniwa, np.; o niższym potencjale SEM = E E = E Zn/Zn+ E Mn/Mn+ = 0,76V (,8V) = 0,4V od cynku. Za każde poprawnie napisane równanie reakcji przebiegającej na elektrodzie pkt (K( ) H O + e - H + OHˉ (x ) ) (A(+) H O 4e - O + 4H + ) Za poprawne przyporządkowanie 4 związków pkt, za i związki pkt, za poprawne przyporządkowanie 0pkt (I. Na SO 4 II. HNO III. KBr IV. NaOH) poprawne, inne poprawne sposoby zapisu równań reakcji. 5. Za poprawne obliczenie ilości przereagowanych substratów (0,4 mol/dm ) Za poprawne obliczenie stężeń równowagowych [A ] ( 0,6mol/dm ) i [B ] (0,mol/dm ) Za poprawne obliczenie wartości stężeniowej stałej równowagi (K = 0,67) 6. Za poprawne wskazanie liczby wiązań σ (5) i π () 7 8. Za poprawne określenie typu 5 reakcji pkt, za,4 reakcje pkt, za, reakcje 0pkt poprawne potoczne (w kolejności od góry: addycja, substytucja, eliminacja, kondensacja, polimeryzacja) nazwy substytucji i addycji Za poprawnie narysowany wzór półstrukturalny Za poprawnie podaną nazwę związku, przedstawionego podanym wzorem półstrukturalnym 5
Próbny egzamin maturalny z chemii 00r. Za poprawnie określone stopnie utlenienia atomów węgla w cząsteczce 9. -III -II I CH CH CHO 0. Za poprawne wskazanie pary izomerów (związki II. i IV. lub III. i V.). Za wskazanie związku (związek I.).. Za poprawnie napisane równanie reakcji np.: CH CH(OH) CH + CuO CH CO CH + Cu + H O Za poprawna identyfikację 4 związków pkt, za, związków pkt, za związek 0pkt (w kolejności od lewej: skrobia, maltoza, fruktoza, sacharoza) Za poprawnie napisane równanie reakcji hydrolizy (HCOOCH CH CH + H O HCOOH + CH CH CH OH) 4. Za poprawnie podaną nazwę estru 5. (mrówczan n-propylu lub metanian n-propylu lub ester propylowy kwasu mrówkowego) Za wskazanie probówek, w których nastąpiło wysalanie (Probówki III. i IV.) Należy uznać równanie reakcji za poprawne jeżeli użyto innych środków utleniających lub zastosowano zapis [O] utleniacza poprawną nazwę zwyczajową estru. Za poprawne wyjaśnienie procesu denaturacji białka 6