SYSTEM PP-R W INSTALACJACH WODNYCH

SYSTEM PP SYSTEM PP W INSTALACJACH WODNYCH

SYSTEM PP ACON HANDELS GmbH Arcon Handels GmbH, powo³ana w 1982 r. w Monachium, do³¹czy³a do Grupy Kar w 1987 r. jako dzia³ in ynieryjny rur i kszta³tek VESBO. Arcon odpowiada za nowe produkty VESBO i dostawy maszyn oraz surowców z Niemiec. NOVAPLAST Plastik Sanayi e Ticaret A.S. Noaplast, powo³ana w Istambule w 1992 r., do³¹czy³a do Grupy Kar w 1994r., w ramach której po³¹czy³a siê z Camlica Yapl Ltd.Sti., by usprawniæ jej dzia³ania rozpoczynaj¹c produkcjê rur i kszta³tek VESBO z kopolimeru statycznego polipropylenu (PP). Park maszynowy Noaplast tj. wyt³aczarki i wtryskarki pozwalaj¹ na wytwarzanie tak e innych produktów z tworzyw sztucznych. Dzia³ eksportu NOVAPLAST odpowiada za rynki europejskie, œródziemnomorskie i bliskowschodnie. VESBO ASIA Pte. Ltd. VESBO wkroczy³ na rynki Dalekiego Wschodu w roku 1994. Obecnie Vesbo Asia Pte. Ltd. z siedzib¹ w Singapurze, bêd¹c czêœci¹ Grupy Kar, odpowiada za azjatycki oddzia³ marketingu VESBO. Vesbo Asia Pte. Ltd powo³ano dla organizacji sprzeda y i budowy sieci dystrybucji w regionie Azji i Pacyfiku. NOVAPLAST MALAYSIA Znacz¹ca dynamika sprzeda y na rynkach Wschodnich zaowocowa³a decyzj¹ o otwarciu zak³adu produkcyjnego w Malezji. VESBO KZZ Oddzia³ Vesbo Kazachstan zosta³ utworzony w 2009 roku w stolicy kraju A³maAta. Dziœ sieæ sprzeda y pokrywa ca³y kraj, a popularnoœæ marki VESBO nieustannie roœnie. VESBO POLAND W roku 2012 Vesbo postanowi³o rozszerzyæ swoj¹ dzia³alnoœæ na polskim rynku, wprowadzaj¹c na pocz¹tek kompletny System zgrzewany z PP. VESBO POLAND to punkt na globalnej mapie dzia³alnoœci koncernu obs³uguj¹cy region Europy Centralnej i krajów Nadba³tyckich. Wersja: PL: 201301 www.esbopoland.pl 1

SYSTEM PP SPIS TEŒCI 1. DANE MATEIA OWE 1.1 Informacje ogólne 1.2 W³aœciwoœci mechaniczne i termiczne 1.3 Zastosowania 1.4 Zachowanie siê rur VESBO w warunkach d³ugotrwa³ego naprê enia obwodowego 1.5 Dopuszczalne ciœnienie robocze 1.6 Kwestie zdrowia i higieny 1.7 Odpornoœæ na promienie UV 1.8 Klasa odpornoœci ogniowej 1.9 Izolacja dÿwiêkowa 1.10 Zalety rur VESBO 2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI 2.1 Jakoœæ jako cel strategiczny 2.2 Kontrola wewnêtrzna 2.3 Kontrola zewnêtrzna 2.4 Narzêdzia do lokalizacji i œledzenia 2.5 Standardy 2.6 Certyfikaty jakoœci i certyfikaty higieniczne 3 3 4 4 5 6 6 6 6 6 7 8 9 9 10 10 3. ASOTYMENT PODUKTÓW 3.1 3.2 Kompozytowe rury VESBO FASE Maksymalne ciœnienie pracy 12 13 3.3 VCENTO STABI OXY rura wielowarstwowa z barier¹ tlenow¹ 14 3.4 ury PP 16 3.5 ¹czniki PP 17 3.6 Narzêdzia do PP 27 4. POD CZENIA, ZGZEWANIE I NAPAWY 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 5. Narzêdzia do zgrzewania Czteroetapowy proces zgrzewania Po³¹czenia jednorodne Naprawa rur G³êbokoœæ zgrzewania, nagrzewania, czas zgrzewania i stygniêcia Mocowanie ruroci¹gów TECHNIKA INSTALACYJNA 5.1 Instalacje zewnêtrzne 5.2 Wyd³u alnoœæ liniowa 5.3 Instalacje w œcianie 5.4 Izolacja 5.5 Próba ciœnieniowa 5.6 Uwagi monta owe 6. DOBÓ U 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA 7.1 Informacje ogólne 7.2 Tablica odpornoœci chemicznej 8. UWAGI EKSPLOATACYJNE 9. GWAANCJA 10. OGÓLNA INSTUKCJA OBS UGI 10.1 Transport i magazynowanie 10.2 Instalacja 10.3 Transport substancji chemicznych 29 29 29 30 31 31 32 32 34 34 36 36 37 48 48 54 55 56 56 56 2 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 1. DANE MATEIA OWE 1.1 Informacje ogólne Surowiec ury i kszta³tki VESBO PP s¹ wytwarzane z wysokiej jakoœci ywic kopolimeru statycznego polipropylenu (PP Typ 3). Jego w³asnoœci fizykochemiczne nadaj¹ rurom VESBO uniwersalnoœæ, która pozwala im znaleÿæ zastosowanie w szerokim zakresie rozwi¹zañ, w ró nych ga³êziach przemys³u. Ich przewaga nad rurami PP typu 1 lub 2 i innymi rurami termoplastycznymi w instalacjach wody pitnej polega na wysokiej odpornoœci na uderzenia i na wysok¹ temperaturê. 1.2 W³asnoœci mechaniczne i termiczne W³asnoœæ WskaŸnik szybkoœci p³yniêcia MF 1905 MF 2302.16 MF 2305 O Gêstoœæ w 23 C Granica plastycznoœci Wyd³u enie przy zerwaniu Modu³ sprê ystoœci Odpornoœæ na uderzenia (Charpy) O 23 C O 0 C O 10 C Udarnoœæ z karbem (Charpy) O 23 C O 0 C O 10 C Wspó³czynnik liniowej rozszerzalnoœci cieplnej O Przewodnoœæ cieplna w 20 C O Ciep³o w³aœciwe w 20 C Metoda badania Jednostka Wartoœci Kalorymetr adiabatyczny 1K min. min. min. brak uszk. brak uszk. brak uszk. www.esbopoland.pl 3

SYSTEM PP 1. DANE MATEIA OWE 1.3 Zastosowania Woda pitna, ciep³a i zimna woda u ytkowa, transport œrodków chemicznych, instalacje nawadniaj¹ce Mieszkalnictwo prywatne i komunalne Centra handlowe, biurowce Instalacje przemys³owe zwi¹zane z transportem substancji chemicznych, przetwórstwem ywnoœci i pó³przewodnikami. Szpitale Szko³y, laboratoria i oczyszczalnie œcieków Hotele i domy wczasowe 1.4 Zachowanie siê rur VESBO w warunkach d³ugotrwa³ego naprê enia obwodowego Okres eksploatacji rur VESBO zale y od wewnêtrznego naprê enia obwodowego oraz temperatury. Naprê enia obwodowe oblicza siê w nastêpuj¹cy sposób: Krzywe regresu gdzie 2 = naprê enia obwodowe (Nmm albo MPa) = ciœnienie wewnêtrzne (bar) = œrednica zewnêtrzna rury (mm) = gruboœæ œcianki rury (mm) 2 Naprê enie obwodowe (Nmm ) L A T A Czas do pêkniêcia (godz.) 4 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 1. DANE MATEIA OWE 1.5 Dopuszczalne ciœnienie robocze Przewidywany okres eksploatacji W tabeli obok podano szczegó³owe dane dotycz¹ce czasu eksploatacji rur o ró nym ciœnieniu nominalnym PN w ró nych temperaturach. Wartoœci ciœnieñ pochodz¹ z wykresu naprê eñ obwodowych i ze wzoru na ich obliczanie. W normalnych warunkach eksploatacyjnych i ciœnieniowych przeciêtny okres u ytkowania rur VESBO planuje siê na 50 i wiêcej lat. Temperatura Okres eksploatacji, lata ura VESBO SD 11 PN10 woda zimna Instalacje wodne, zgodnie z DIN 8077 Wspó³czynnik bezpieczeñstwa 1,5 ura VESBO SD 7.4 ura VESBO SD 6 Ciœnienie nominalne (bar) PN16 c.w.u i z.w.u PN20 c.w.u i z.w.u ura VESBO Stabi PN25 c.w.u i z.w.u Dopuszczalne ciœnienie robocze w ró nych temperaturach (bar) Przyk³ady: ura PN 10 do wody zimnej, transportuj¹ca wodê w temperaturze 30 C przetrwa ponad 50 lat w normalnych warunkach eksploatacji, przy ciœnieniu roboczym 10,9 bar 158 psi. ura PN 20 do wody ciep³ej, transportuj¹ca wodê w temperaturze 70 C przetrwa ponad 50 lat w normalnych warunkach eksploatacji, przy ciœnieniu roboczym 8,5 bar 123 psi. SD = Standard Dimension atio stosunek œrednicy zewnêtrznej do gruboœci œcianki www.esbopoland.pl 5

SYSTEM PP 1. DANE MATEIA OWE 1.6 Kwestie zdrowia i higieny Zdrowie jest bardzo wa nym czynnikiem uwzglêdnianym przy produkcji rur i kszta³tek VESBO. ¹czenie rur obywa siê bez dodatków, takich jak kleje, pasty lub stopy lutownicze. ury i kszta³tki VESBO spe³niaj¹ wymogi wielu norm i zaleceñ Instytucji dopuszczaj¹cych systemy instalacyjne do transportu wody pitnej m.in.: DIN 1988 czêœæ 2 Wodoci¹gi, materia³y, elementy, przyrz¹dy, projektowanie i monta ; DVGWTZW Certyfikat badañ w oparciu o zalecenia KTW dla materia³ów wchodz¹cych w kontakt z wod¹ pitn¹; Wc Certyfikat badañ Badania oddzia³ywañ na wodê zgodnie z BS 6920. 1.7 Odpornoœæ na promienie UV Produkty VESBO s¹ wytwarzane przy udziale stabilizatorów UV. Jednak, tak jak w przypadku innych systemów instalacyjnych w³¹cznie z systemami metalowymi nie nale y ich nara aæ na bezpoœrednie dzia³anie promieni s³onecznych. Stosowaæ izolacjê lub inne œrodki ochrony przed promieniami s³oñca lub promieniowaniem UV. 1.8 Klasa odpornoœci ogniowej Zgodnie z DIN 4102 rury i kszta³tki VESBO posiadaj¹ klasê odpornoœci ogniowej B2 (normalnie zapalne). Poniewa surowiec kopolimer statyczny polipropylenu jest wêglowodorem ³añcuchowym, to w przypadku kiedy temperatura po aru przekroczy 800 C, w idealnych warunkach, przy wystarczaj¹cej iloœci tlenu powstanie tylko dwutlenek wêgla i para wodna. Nie bêd¹ siê wydziela³y toksyczne gazy ani dioksyny. 1.9 Izolacja dÿwiêkowa W porównaniu z rurami metalowymi, rury VESBO nie musz¹ byæ izolowane aby obni yæ poziom ha³asu wytwarzany przez dosyæ szybko p³yn¹cy strumieñ wody. Dzieje siê tak dlatego, e metal szybciej przewodzi dÿwiêk i wzmacnia go, podczas gdy tworzywo go t³umi. Zatem gwizdy i efekty akustyczne uderzeñ wodnych nie wystêpuj¹. 1.10 Zalety rur VESBO Ze wzglêdu na wy ej wymienione w³aœciwoœci oraz zakres zastosowañ, system VESBO posiada wiele zalet w stosunku do konwencjonalnych rur z metalu lub tworzywa, co czyni go SYSTEMEM NOWEGO TYSI CLECIA. ury i kszta³tki systemu VESBO: nie wp³ywaj¹ szkodliwie na ludzkie zdrowie nie ulegaj¹ korozji nie pêkaj¹ nie osadza siê na nich kamieñ odznaczaj¹ siê wysok¹ odpornoœci¹ na dzia³anie kwasów i chlorków nie emituj¹ ha³asu nawet przy du ych prêdkoœciach przep³ywu maj¹ szeroki zakres ciœnienia znamionowego nie wymagaj¹ izolacji w instalacjach wewnêtrznych s¹ lekkie maj¹ szybk¹ i ³atw¹ technologiê ³¹czenia zgrzewanie daj¹ ogromne oszczêdnoœci w czasie i kosztach monta u. 6 www.esbopoland.pl

2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI 2.1 Jakoœæ jako cel strategiczny Jakoœæ to istotna czêœæ dzia³añ VESBO. Aby lepiej spe³niaæ wymagania klienta dzia³y jakoœci VESBO na ca³ym œwiecie, stale pracuj¹ nad ulepszeniem produktów, procesów i procedur. Przyjêliœmy wiele dobrych praktyk wiod¹cych systemów zarz¹dzania jakoœci¹ i utworzyliœmy w³asny system jakoœci VESBO. Zapewnianie jakoœci nie ma nigdy koñca. System jakoœci VESBO zosta³ zaprojektowany jako cykl: Sta³e doskonalenie Oczekiwania i potrzeby klienta Odpowiedzialnoœæ Planowanie Zakupy Badania i rozwój elacje z klientem Kontrola przychodz¹cych towarów Produkcja Magazyn Wysy³ka Zadowolenie klienta Audyt wewn. Kontrola procesu Kontrola koñcowa TÜVNOD AENO EMI NSF SKZ DVGW Hyg. Institut Okresowa kontrola i audyty z zewn¹trz Jakoœæ towarzyszy produktom VESBO w ci¹gu ca³ego procesu wytwarzania. Trzy fazy kontroli jakoœci obejmuj¹: przychodz¹cy surowiec, produkcjê oraz produkt koñcowy. Po³¹czenie tych trzech obszarów zapewnia pe³n¹ zgodnoœæ produktu koñcowego z wymogami oraz spe³nianie po ¹danych parametrów. 7

SYSTEM PP 2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI 2.2 Kontrola wewnêtrzna ury i kszta³tki VESBO s¹ okresowo poddawane obszernemu programowi testów, zgodnemu z odpowiednimi standardami. Badania charakterystyki materia³u Badania przychodz¹cego surowca to pierwszy krok programu kontroli jakoœci. Zwykle sprawdzane jest jego zanieczyszczenie, wskaÿnik p³yniêcia oraz gêstoœæ. Surowiec nie spe³niaj¹cy okreœlonej specyfikacji nie jest przyjmowany do produkcji. Badanie skurczu wzd³u nego Podstawowym badaniem jakoœci rur jest badanie skurczu wzd³u nego wg EN 743. ury s¹ poddawane naprê eniom termicznym w komorze termostatu, przy sta³ej cyrkulacji powietrza, w celu sprawdzenia czy nastêpuj¹ce kurczenie siê spe³nia normê EN 158742. Badania wymiarów W celu zapewnienia zgodnoœci z obowi¹zuj¹c¹ specyfikacj¹ regularnie badana jest œrednica zewnêtrzna rur, gruboœæ œcianek, owalnoœæ oraz d³ugoœæ rur. Œrednica zewnêtrzna i gruboœæ œcianki powinna spe³niaæ normê EN 158742. Testy mechaniczne Ze wszystkich w³aœciwoœci tworzyw, w³aœciwoœci mechaniczne s¹ uznawane za najwa niejsze, poniewa praktycznie wszystkie warunki eksploatacji rur w jakimœ stopniu wi¹ ¹ siê z obci¹ eniem. Odpornoœæ na uderzenia Standardowe próbki rur VESBO s¹ p o d d a w a n e u d e r z e n i o m wahad³a zgodnie z ISO 9854 Badanie rozwarstwienia Celem badania roz warstwienia jest oszacowanie wytrzyma³oœci po³¹czenia warstwy wewnêtrznej rury Stabi VESBO z warstw¹ aluminiow¹. Badanie polega na wyznaczeniu si³y odrywaj¹cej warstwê aluminium od rury wewnêtrznej. Próba pe³zania ury VESBO s¹ poddawane próbie pe³zania zgodnie z DIN 8078, która okreœla d³ugoœæ eksploatacji i dostarcza informacje odnoœnie w ³ a œ c i w o œ c i m e c h a n i c z n y c h r u r y. D³ugoterminowe próby, którym rury s¹ poddawane, polegaj¹ na zastosowaniu sta³ego ciœnienia wewnêtrznego i rejestracji czasu w którym nast¹pi pêkniêcie rury. 8 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI 2.3 Kontrola zewnêtrzna Poza œrodkami kontroli wewnêtrznej, planowanej i utrzymywanej przez odpowiednie dzia³y techniczne VESBO, istniej¹ tak e kontrole zewnêtrzne przeprowadzane przez niezale ne instytucje, takie jak TÜVNOD, SKZ, DVGW, AENO, NSF i Hygiene Institut. Kontrole te obejmuj¹ testowanie produktu zgodnie z odpowiednimi standardami oraz kontrolê ca³ego systemu jakoœci, dlatego stanowi¹ ku zadowoleniu naszych klientów g³ówne narzêdzia s³u ¹ce zapewnieniu najwy szej jakoœci produktów. 2.4 Narzêdzia do lokalizacji i œledzenia Narzêdzia do lokalizacji i œledzenia u³atwiaj¹, przy pomocy wizualnych danych procesy przenoszenia (H), ³adowania (L), magazynowania (S) i œledzenia (T). Etykieta na kartonie z kszta³tkami z kodem kreskowym (H,L,S,T) Na ka dym kartonie z kszta³tkami VESBO znajduje siê etykieta zawieraj¹ca wymiary, kod, iloœæ i KBT (w celu œledzenia czy zawartoœæ zosta³a oryginalnie wyprodukowana przez VESBO ) artyku³ów. Wydrukowane s¹ równie nazwy artyku³u w ró nych jêzykach. Etykieta na opakowaniu rur z kodem paskowym (H,L,S,T) Pakiet lub wi¹zka rur jest owiniêta etykiet¹ z kodem paskowym, zawieraj¹c¹ wymiary artyku³u, kod, wielkoœæ, KBT i SN (numer seryjny). Dziêki zakodowanym informacjom mo na wyeliminowaæ problemy zwi¹zane z jakoœci¹ oraz brakiem towaru w trakcie pakowania lub wysy³ki. Etykieta z kontroli jakoœci (T) Etykiety KJ, które znajduj¹ siê na opakowaniach z kszta³tkami s³u ¹ poprawie jakoœci systemu VESBO. Informacja zwrotna od naszych klientów, z podaniem numeru kszta³tki, w której znaleÿli wady, pozwala nam na identyfikowalnoœæ tej kszta³tki. Mo na uzyskaæ informacje na temat w³aœciwoœci surowców, daty i godziny produkcji, na temat maszyny i jej parametrów w trakcie produkcji, na temat wartoœci na pocz¹tku produkcji i dla produktu finalnego oraz opakowania finalnego wyrobu. Te wszystkie informacje pozwalaj¹ na sprawdzenie i usprawnienie FOLLOW UP NUMBE QUALITY CONTOL TAG SHOULD THEE BE ANY QUALITY POBLEM, PLEASE INDICATE THE FOLLOW UP NUMBE BELOW 24025 Form No: KYF089 e.00 www.esbopoland.pl 9

SYSTEM PP 2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI 2.5 Standardy ury i kszta³tki EN ISO 15874 DIN 8077 DIN 8078 DIN 16962 DIN 16928 DIN 1988 DIN 2999 DVGW W 542 DVGW W 270 Wymogi KTW DVS 2207 DVS 2208 : ury z tworzywa do instalacji wody gor¹cej i zimnej z polipropylenu (PP) : ury polipropylenowe, wymiary : ury polipropylenowe, ogólne wymagania jakoœciowe i testy : ¹czenia rur i elementy do rur ciœnieniowych z polipropylenu : ¹czenia, elementy i uk³adanie rur warunki ogólne : Wodoci¹gi, materia³y, elementy, przyrz¹dy, projekt i instalacja : Gwinty dla rur i kszta³tek : ury kompozytowe do instalacji wodoci¹gowych wymagania jakoœciowe i testy : ozwój mikroorganizmów na materia³ach, z których s¹ budowane instalacje wody pitnej : Tworzywa do zastosowañ z wod¹ pitn¹ : Zgrzewanie materia³ów termoplastycznych : Maszyny i przyrz¹dy do zgrzewania materia³ów termoplastycznych 2.6 Certyfikaty jakoœci i certyfikaty higieniczne Certyfikaty jakoœci ISO 9001: 2000 EN ISO 9001: 2000 Produkcja i marketing rur, kszta³tek i innych czêœci Vesbo SKZ Niemiecki Instytut Tworzyw Sztucznych, badania i kontrola produkcji Certyfikaty jakoœci produktu i zdrowia NIEMCY SKZ Niemiecki Instytut Tworzyw Sztucznych KTW Federalny Urz¹d Zdrowia DVGW Niemieckie Towarzystwo TechnicznoNaukowe Gazu i Wody Certyfikat badañ w oparciu o zalecenia KTW dla materia³ów wchodz¹cych w kontakt z wod¹ pitn¹. POLSKA ITB Instytut Techniki Budowlanej PZH Pañstwowy Zak³ad Higieny TUCJA TSE Turecki Instytut Standardów WIELKA BYTANIA WC, badania oddzia³ywania na jakoœæ wody w oparciu o BS 6920. HISZPANIA AENO Hiszpañskie Towarzystwo Standaryzacji i Certyfikacji HOLANDIA KIWA Sprawozdania z badañ przepuszczalnoœci tlenu FILIPINY Instytut Badañ Technologicznych Przemys³u, Dzia³ Standardów i Prób FEDEACJA OSYJSKA GOST Pañstwowy Komitet Federacji osyjskiej ds. Standaryzacji i Metrologii Minister Zdrowia Federacji osyjskiej Departament Kanalizacji, zalecenia dla materia³ów wchodz¹cych w kontakt z wod¹ pitn¹. 10 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 2. ZAPEWNIENIE JAKOŒCI MALEZJA SIIM Jabatan Bekalan Air, Selangor Syarikat Air Johorjohor Jabatan Bekalan Air, Parang Pihak Berkuasa Air Pulau Pinang, Penang Jabatan Bekalan Air, Negeri Sembilan Lembaga Air Perak, Perak JBA, Sabah JBA, Sarawak UMUNIA Œwiadectwo uznania ICECON CHINY MAMinisterstwo Zdrowia Pekin, certyfikat dopuszczenia materia³u budowlanego Pekin, œwiadectwo Biura Zdrowia Shanghai, certyfikat dopuszczenia materia³u budowlanego Shanghai, œwiadectwo Biura Zdrowia Sichuan, certyfikat dopuszczenia materia³u budowlanego Sichuan, œwiadectwo Biura Zdrowia Dalian INDONEZJA SINGAPU PSB ada Produktywnoœci i Standardów, ada Mediów Komunalnych, Ministerstwo Œrodowiska i Kanalizacji w Singapurze WIETNAM MALEDIWY TÜVCET EN ISO 9001 SKZ Niemcy DVGW Niemcy HYGIENE INSTITUT Niemcy AENO Hiszpania KIWA Holandia Chiny PSB Singapur Certif Portugalia GOST Federacja osyjska ITB Polska ITB Polska www.esbopoland.pl 11

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW 3.1 Kompozytowe rury VESBO FASE ury VESBO FASE to nowoœæ wœród rur PP. To rury kompozytowe, trzywarstwowe, z 20% wk³adk¹ z w³ókna szklanego umieszczon¹ pomiêdzy dwiema warstwami kopolimeru statycznego polipropylenu (PP w³ókno szklane GF PP PP). ury Faser s¹ wykorzystywane w instalacjach ciep³ej i zimnej wody u ytkowej. ozszerzalnoœæ liniowa W porównaniu z normalnymi rurami PP, rury Faser wykazuj¹ du o ni sz¹ rozszerzalnoœæ liniow¹ przy transporcie wody gor¹cej. W zwi¹zku z tym, rury Faser w wysokich temperaturach utrzymuj¹ prosty kszta³t, mo na zatem ograniczyæ do minimum iloœæ podpór. Porównanie rozszerzalnoœci liniowej OZSZEZALNOŒÆ LINIOWA U PP I FASE ozszerzalnoœæ liniowa (mmm) 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 10 20 30 40 50 60 70 ó nica temperatur (K) ury Faser ury PP Wspó³czynnik rozszerzalnoœci liniowej rur VESBO FASE wynosi 0,04 mmmk. 12 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW 3.2 Maksymalne ciœnienie pracy W porównaniu z normalnymi rurami PP, rury Faser charakteryzuj¹ siê d³u szym i lepszym jakoœciowo okresem eksploatacji w warunkach wy szej temperatury i ciœnienia. Okres grzewczy Stale Ci¹g³a praca w temp. 70 C, w tym przez 60 dni w roku w temp.: Ci¹g³a praca w temp. 70 C, w tym przez 90 dni w roku w temp.: Maksymalne ciœnienie pracy dla rur z PP 80 do transportu wody, przy wspó³czynniku bezpieczeñstwa (SF) = 1,25 (zgodnie z DIN 8077: 200705) Temperatura ( C) 70 75 80 85 90 75 80 85 90 Lata Eksploatacji 50 45 40 35 30 45 37.5 32.5 25 PN 16 SD7.4 (bar) 8.1 8.1 7.8 7.1 6.3 7.3 7.0 6.2 5.7 PN 20 SD6 (bar) 10.2 10.2 9.8 8.9 7.6 9.9 9.1 8.0 7.3 PN 25 SD5 (bar) 12.8 12.8 11.6 11.2 8.4 12.2 11.5 10.4 8.2 ury Faser to alternatywa dla stosowanych od dawna rur Stabi z foli¹ aluminiow¹. Ich przewaga nad rurami Stabi tkwi w: atwoœci monta u i braku koniecznoœci zdzierania z rur folii aluminiowej (³¹czenie jak w normalnych rurach PP) Mniejszym ciê arze Lepszej cenie VESBO PP wùókno szkl.= ura z kopolimeru statycznego polipropylenu (PP) W³ókno szklane (GF) ura z kopolimeru statycznego polipropylenu (PP) Dziêki niskiemu wspó³czynnikowi rozszerzalnoœci liniowej oraz wzmocnionej konstrukcji, rury kompozytowe VESBO FASE s¹ stosowane g³ównie do odkrytych instalacji rurowych. www.esbopoland.pl 13

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW 3.3 VCENTO STABI OXY rura wielowarstwowa z barier¹ tlenow¹ ury VCENTO STABI OXY to innowacyjne rury wielowarstwowe z polipropylenu PP typ 3 stabilizowane warstw¹ centralnie wbudowanego, ci¹g³ego aluminium. Charakteryzuje je 100% antydyfuzyjnoœæ tlenu. Zastosowanie: * instalacje centralnego ogrzewania i grzejniki (klasa 5 wg. ISO 10508) * instalacje przemys³owe i transport œrodków chemicznych Dane techniczne: Warunki pracy: T max 95 C p max 10 bar Materia³ PPALPP: polipropylen PP typ 3 oraz taœma aluminiowa o gruboœci 120 mikronów D³ugoœæ sztangi: 4 m Szereg wymiarowy: SD 6 Zgodnoœæ z norm¹: PNEN ISO 210032:2008 Systemy przewodów rurowych z rur wielowarstwowych do instalacji wody ciep³ej i zimnej wewn¹trz budynków. Czêœæ 2 ury. Chropowatoœæ rury wewnêtrznej: 0,007 mm Przewodnoœæ cieplna w 20 C: 0,24 WmK Wspó³czynnik rozszerzalnoœci liniowej: 0,03 mmmk Budowa rury VCENTO STABI OXY 1 2 3 4 5 1 warstwa zewnêtrzna polipropylen PP typ 3 2 warstwa kleju 3 warstwa œrodkowa taœma aluminiowa 4 warstwa kleju 5 warstwa wewnêtrzna polipropylen PP typ 3 Zalety rur V CENTO STABI OXY: * 100% szczelnoœæ na dyfuzyjê tlenu, zabezpiecza instalacjê przed korozj¹ i zapowietrzaniem, * rury do C.O. wysoka odpornoœæ na ciœnienie i temperaturê, * ³atwy i szybki monta bez zdzierania, wystarczy gradownik, * minimalna rozszerzalnoœæ liniowa jak dla tradycyjnych rur STABI mniej podpór, * odporne na zarastanie kamieniem, * wyrób nietoksyczny, * doskona³a odpornoœæ na substancje chemiczne. 14 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW Numer kat. SCV20 SCV25 SCV32 SCV40 SCV50 SCV63 SCV75 ozmiar F20 F25 F32 F40 F50 F63 F75 Œrednica [mm] 0,3 20 0,3 25 0,3 32 40 50 63 75 0,4 0,5 0,6 0,7 Gruboœæ œcianki [mm] 0,5 3,4 0,6 4,2 0,7 5,4 0,8 6,7 1,0 8,3 1,2 10,5 1,4 12,5 Pakowanie [m.] 80 60 40 20 20 12 8 Instrukcja po³¹czenia instalacji z rur¹ VCENTO STABI OXY Krok 1 Przykrêciæ nasadki grzewcze o odpowiednich œrednicach do zgrzewarki. W³¹czyæ zgrzewarkê. Za pomoc¹ no yc prostopadle przyci¹æ rurê VCENTO STABI OXY do ¹danej d³ugoœci. Zaznaczyæ na rurze g³êbokoœæ kszta³tki z któr¹ bêdzie zgrzewana. Krok 2 Z koñcówki rury VCENTO STABI OXY przeznaczonej do zgrzewania zgradowaæ aluminium za pomoc¹ gradownika CENTO. Sprawdziæ, czy zgrzewarka jest gotowa do pracy. Temperatura zgrzewarki powinna wynosiæ 260 C o czym informuje œwiat³o w³¹cznika. Widok rury VCENTO STABI OXY po zastosowaniu GADOWNIKA VCENTO Krok 3 ównomiernie wcisn¹æ rurê VCENTO STABI OXY i kszta³tkê Vesbo do nasadek grzewczych. Podczas nagrzewania zgradowanej rury nastêpuje zasklepienie taœmy aluminiowej. Eliminuje to mo liwoœæ kontaktu wody z taœm¹ aluminiow¹ podczas u ytkowania. Nie przekrêcaæ rury i kszta³tki w czasie nagrzewania. Odczekaæ a minie czas nagrzewania. Krok 4 Wyj¹æ rurê VCENTO STABI OXY i kszta³tkê z nasadek. Nie obracaæ i nie przekrêcaæ przy wyci¹ganiu. ównomiernie wciskaæ rurê do kszta³tki a do osi¹gniêcia zaznaczonej g³êbokoœci. Po³¹czenie zgrzewane zosta³o wykonane. www.esbopoland.pl 15

SYSTEM PP 3.4 ury PP UA PN10 4 mb 3. ASOTYMENT PODUKTÓW œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka UA PN16 4 mb 10204. 20 x 2,3 100 10254. 25 x 2,3 100 10324. 32 x 2,9 100 10404. 40 x 3,7 60 10504. 50 x 4,6 40 10634. 63 x 5,8 28 10754. 75 x 6,8 20 10904. 90 x 8,2 12 101104. 110 x 10,0 8 œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka UA PN20 4 mb 16204. 20 x 2,8 100 16254. 25 x 3,5 100 16324. 32 x 4,4 100 16404. 40 x 5,5 60 16504. 50 x 6,9 40 16634. 63 x 8,6 28 16754. 75 x 10,3 20 16904. 90 x 12,3 12 161104. 110 x 15,1 8 œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka UA VCENTO STABI OXY 4 mb 20204. 20 x 3,4 100 20254. 25 x 4,2 100 20324. 32 x 5,4 100 20404. 40 x 6,7 60 20504. 50 x 8,3 40 20634. 63 x 10,5 28 20754. 75 x 12,5 20 20904. 90 x 15,0 12 201104. 110 x 18,3 8 201254. 125 x 20,8 4 201604. 160 x 26,8 4 202004. 200 x 33,2 4 œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka SCV20 20 x 3,4 80 SCV25 25 x 4,2 60 SCV32 32 x 5,4 40 SCV40 40 x 6,7 20 SCV50 50 x 8,3 20 SCV63 63 x 10,5 12 SCV75 75 x 12,5 8 16 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW UY STABI ALU 4 mb œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka UY STABI FASE 4 mb S20 20 x 3,4 100 S25 25 x 4,2 100 S32 32 x 5,4 60 S40 40 x 6,7 60 S50 50 x 8,3 40 S63 63 x 10,5 28 S75 75 x 12,5 20 S90 90 x 15,0 12 S110 110 x 18,3 8 œr. zew. x gruboœæ [mm] m wi¹zka FASE SG20 20 x 2,8 100 SG25 25 x 3,5 100 SG32 32 x 4,4 60 SG40 40 x 5,5 40 SG50 50 x 6,9 20 SG63 63 x 8,6 20 SG75 75 x 10,3 12 SG90 90 x 12,3 12 SG110 110 x 15,1 8 3.5 ¹czniki PP OBEJŒCIE PN20 rozmiar [mm] szt. 30320 20 5050 30325 25 4040 30332 32 2525 PÊTLA KOMPENSACYJNA PN20 rozmiar [mm] szt. 35220 20 5050 35225 25 4040 35232 32 2020 35240 40 1 www.esbopoland.pl 17

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW KOLANKO 45 rozmiar [mm] szt. KOLANKO 90 30820 20 50200 30825 25 20120 30832 32 1575 30840 40 848 30850 50 525 30863 63 212 30875 75 15 30890 90 13 308110 110 12 308160 160 11 308200 200 11 rozmiar [mm] szt. KOLANKO NYPLOWE 45 30420 20 50200 30425 25 25125 30432 32 2575 30440 40 840 30450 50 424 30463 63 210 30475 75 15 30490 90 12 304110 110 12 304160 160 11 304200 200 11 rozmiar [mm] szt. 35120 20 200200 35125 25 100100 35132 32 5050 35140 40 2525 KOLANKO NYPLOWE 90 rozmiar [mm] szt. 35020 20 200200 35025 25 100100 35032 32 5050 35040 40 2525 18 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW TÓJNIK rozmiar [mm] szt. 30120 20 25150 30125 25 1575 30132 32 848 30140 40 630 30150 50 312 30163 63 28 30175 75 14 30190 90 12 301110 110 11 TÓJNIK EDUKCYJNY rozmiar [mm] szt. 302252025 25 x 20 x 25 2575 302322032 32 x 20 x 32 1050 302322532 32 x 25 x 32 848 302402040 40 x 20 x 40 636 302402540 40 x 25 x 40 636 302403240 40 x 32 x 40 630 302502050 50 x 20 x 50 315 302502550 50 x 25 x 50 315 302503250 50 x 32 x 50 315 302504050 50 x 40 x 50 312 303632063 63 x 20 x 63 28 302632563 63 x 25 x 63 28 302633263 63 x 32 x 63 28 302634063 63 x 40 x 63 28 302635063 63 x 50 x 63 28 302752075 75 x 20 x 75 15 302752575 75 x 25 x 25 15 302753275 75 x 32 x 75 15 302754075 75 x 40 x 75 15 302755075 75 x 50 x 75 14 302756375 75 x 63 x 75 14 302904090 90 x 40 x 90 13 302905090 90 x 50 x 90 13 302906390 90 x 63 x 90 12 302907590 90 x 75 x 90 12 30211050110 110 x 50 x 110 22 30211063110 110 x 63 x 110 22 30211075110 110 x 75 x 110 22 30211090110 110 x 90 x 110 22 www.esbopoland.pl 19

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW Z CZKA rozmiar [mm] szt. 30520 20 40280 30525 25 60180 30532 32 18108 30540 40 1575 30550 50 636 30563 63 416 30575 75 216 30590 90 17 305110 110 14 Z CZKA EDUKCYJNA rozmiar [mm] szt. 3062520 2520 50250 3063220 3220 60180 3063225 3225 60120 3064020 4020 25100 3064025 4025 25100 3064032 4032 15105 3065020 5020 2060 3065025 5025 2060 3065032 5032 1560 3065040 5040 1560 3066320 6320 1248 3066325 6325 1040 3066332 6332 1040 3066340 6340 530 3066350 6350 636 3067540 7540 416 3067550 7550 416 3067563 7563 416 3069050 9050 212 3069063 9063 212 3069075 9075 212 30611075 11075 16 30611090 11090 16 30612575 12575 11 306160110 160110 11 306200125 200125 11 306200160 200160 11 20 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW ZAŒLEPKA rozmiar [mm] szt. 30920 20 50350 30925 25 90270 30932 32 50150 30940 40 1590 30950 50 1050 30963 63 624 30975 75 216 30990 90 19 309110 110 14 CZWÓNIK rozmiar [mm] szt. 40420 20 15105 40425 25 1060 40432 32 832 40440 40 520 TÓJNIK Z GW MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 601201220 20 x 12" x 20 1590 601203420 20 x 34" x 20 1560 601251225 25 x 12" x 25 1060 601253425 25 x 34" x 25 1050 601323432 32 x 34" x 32 832 TÓJNIK Z GZ MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 602201220 20 x 12" x 20 1575 602251225 25 x 12'' x 25 1060 602253425 25 x 34'' x 25 848 www.esbopoland.pl 21

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW Z CZKA Z GW MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 6072012 20 x 12" 50150 6072034 20 x 34" 20120 6072512 25 x 12" 15120 6072534 25 x 34" 15105 6073234 32 x 34" 2525 607321 32 x 1" 848 Z CZKA Z GW MOSIÊ NYM szeœciok¹tna rozmiar [mm] szt. 60740114 40 x 1 1 " 525 60750112 50 x 1 1 " 416 607632 63 x 2" 212 60775212 75 x 2 1 " 16 607903 90 x 3" 11 6071104 110 x 4" 11 Z CZKA Z GZ MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 6062012 20 x 12'' 20140 6062034 20 x 34" 1590 6062512 25 x 12" 15120 6062534 25 x 34" 1590 606251 25 x 1" 5050 6063234 32 x 34" 2525 606321 32 x 1" 1155 60632114 32 x 1 1 " 2525 Z CZKA Z GZ MOSIÊ NYM szeœciok¹tna rozmiar [mm] szt. 60640114 40 x 1 1 " 520 60650112 50 x 1 1 " 416 606632 63 x 2" 212 60675212 75 x 2 1 " 18 606903 90 x 3" 11 6061104 110 x 4" 11 22 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW KOLANKO Z GW MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 6032012 20 x 12'' 20120 6032034 20 x 34" 6060 6032512 25 x 12" 1590 6032534 25 x 34" 1560 603321 32 x 1" 530 KOLANKO Z GZ MOSIÊ NYM rozmiar [mm] szt. 6052012 20 x 12" 15105 6052034 20 x 34" 5050 6052512 25 x 12" 1080 6052534 25 x 34" 1060 605321 32 x 1" 424 KOLANKO GW NAŒCIENNE rozmiar [mm] szt. 6502012 20 x 12" 1575 6502512 25 x 12" 1768 ŒUBUNEK GW CHOM rozmiar [mm] szt. 6582012 20 x 12" 20160 6582534 25 x 34" 1590 658321 32 x 1" 1060 65840114 40 x 1 14" 530 65850112 50 x 1 1 " 416 658632 63 x 2" 210 www.esbopoland.pl 23

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW ŒUBUNEK GZ CHOM rozmiar [mm] szt. 6572012 20 x 12" 15120 6572534 25 x 34" 1080 657321 32 x 1" 648 65740114 40 x 1 14" 424 65750112 50 x 1 1 " 312 657632 63 x 2" 210 ŒUBUNEK TYPU HOLENDE rozmiar [mm] szt. 65320 20 5050 65325 25 5050 PÓ ŒUBUNEK GW rozmiar [mm] szt. 6092034 20 x 34'' 5050 KOLANKO Z PÓ ŒUBUNKIEM rozmiar [mm] szt. 6142012 20 x 12'' 6142534 25 x 34'' 6060 4040 24 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW MUFA Z PÓ ŒUBUNKIEM rozmiar [mm] szt. 6082012 20 x 12'' 6082534 25 x 34'' 8080 8080 KOMPLET NAŒCIENNY rozmiar [mm] szt. 655 20 x 12'' 1010 P YTKA MONTA OWA Z KOLANKAMI rozmiar [mm] szt. 358100 20 x 12" x100 1010 358150 20 x 12" x 150 1010 ZAWÓ KULOWY Z TWOZYWA PP rozmiar [mm] szt. 35320 20 840 35325 25 832 35332 32 318 35340 40 1616 35350 50 55 35363 63 55 35375 75 44 www.esbopoland.pl 25

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW ZAWÓ KULOWY Z PP Z METALEM rozmiar [mm] szt. 35320M 20 35325M 25 35332M 32 1010 1010 55 ZAWÓ PODTYNKOWY rozmiar [mm] szt. 35720 20 530 35725 25 530 ZAWÓ GZYBKOWY rozmiar [mm] szt. 35420 20 624 35425 25 525 35432 32 416 P YTKA MONTA OWA rozmiar [mm] szt. 356100150 100150 5050 26 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW KOEK TYNKASKI rozmiar [mm] szt. 35512 12" 5050 UCHWYT rozmiar [mm] szt. 31220 20 100100 31225 25 100100 31232 32 5050 3.6 Narzêdzia do PP ZDZIEAK DO U STABI rozmiar [mm] szt. Z2025 20 25 1 Z2532 25 32 1 Z3240 32 40 1 Z5063 50 63 1 Z7590 75 90 1 Z110 110 1 GADOWNIK DO U VCENTO STABI OXY rozmiar [mm] szt. GC2025 20 25 1 GC3240 32 40 1 GC5063 50 63 1 GC75 75 1 www.esbopoland.pl 27

SYSTEM PP 3. ASOTYMENT PODUKTÓW NO YCE MA E rozmiar [mm] szt. 53499 16 42 1 NO YCE DU E rozmiar [mm] szt. 10163 16 63 1 ZGZEWAKA ZESTAW W WALIZCE opis szt. 01500 1500 W, 1 nasadki grzewcze: 20, 25, 32, 40, no yce, poziomica, miarka, korki odpowietrzaj¹ce NASADKI DO ZGZEWAKI rozmiar [mm] szt. 09920 20 50 09925 25 50 09932 32 50 09940 40 40 09950 50 30 09963 63 20 09975 75 10 09990 90 4 28 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 4. PO CZENIA, ZGZEWANIE I NAPAWY 4.1 Narzêdzia do zgrzewania Przyk³adowe narzêdzie do polifuzyjnego zgrzewania kielichowego Do go zestawu narzêdzi do³¹czona jest instrukcja obs³ugi. 4.2 Czteroetapowy proces zgrzewania Krok 1 przykrêciæ nasadki grzewcze o odpowiednich œrednicach do zgrzewarki w³¹czyæ zgrzewarkê prostopadle przyci¹æ rurê na odpowiedni¹ d³ugoœæ przy pomocy no yc zaznaczyæ na rurze g³êbokoœæ kszta³tki z któr¹ bêdzie zgrzewana Krok 2 z koñcówek rur przeznaczonych do zgrzewania, przy pomocy zdzieraka usun¹æ zewnêtrzn¹ warstwê PP i foliê aluminiow¹ (ten krok dotyczy jedynie rur Stabi z foli¹ aluminiow¹) sprawdziæ, czy zgrzewarka jest gotowa do pracy Krok 3 równomiernie wcisn¹æ rurê i kszta³tkê do nasadek grzewczych nie przekrêcaæ rury i kszta³tki w czasie nagrzewania odczekaæ a minie czas nagrzewania zgodnie z tabel¹ w rozdziale 4.5 (nale y zwróciæ uwagê na krótsze czasy nagrzewania rur PN16, a szczególnie PN10 w stosunku do kszta³tek) Krok 4 wyj¹æ rurê i kszta³tkê z nasadek (nie obracaæ i nie przekrêcaæ przy wyci¹ganiu) równomiernie wciskaæ rurê do kszta³tki a do osi¹gniêcia zaznaczonej g³êbokoœci w tym czasie po³¹czenie mo na jeszcze skorygowaæ o maksimum 5 stopni w osi Po³¹czenie zgrzewane zosta³o wykonane. 4.3 Po³¹czenia jednorodne W wyniku zgrzewania polifuzyjnego uzyskuje siê jednorodne po³¹czenie materia³u. Zapewnia ono 100% szczelnoœæ oraz mo liwoœæ wizualnego sprawdzenia zgrzewu. www.esbopoland.pl 29

SYSTEM PP 4. PO CZENIA, ZGZEWANIE I NAPAWY 4.4 Naprawa rur z pojedyncz¹ wybit¹ dziur¹ (przykryta) Dziêki zestawowi do naprawy rur mo na ³atwo naprawiæ dziury do 10 mm œrednicy. Ten system stanowi szczególne u³atwienie w przypadku rur montowanych w miejscach trudnodostêpnych. Potrzebna jest tylko zgrzewarka i zestaw naprawczy z korkami do rur o œrednicy 6 mm lub 10 mm. Zamontowaæ nasadki naprawcze na zgrzewarce. Ustawiæ pierœcieñ na nasadce zgodnie z gruboœci¹ œcianki rury przeznaczonej do naprawy. egulacja polega na dodaniu tolerancji 0,1 mm do gruboœci œcianki i przesuniêciu pierœcieni na z³¹czce. Niezbêdne dane przedstawiono w poni szej tabeli. Jeœli œrednica dziury w powierzchni rury jest równa lub mniejsza ni 5 mm, to nale y j¹ powiêkszyæ wiert³em fi 6 mm. Jeœli jest równa lub mniejsza ni 9 mm, to nale y j¹ powiêkszyæ wiert³em fi 10 mm. Sprawdziæ czy zgrzewarka jest gotowa do pracy. Do dziury wk³adamy d³u sz¹ koñcówkê nasadki a do pierœcienia, natomiast korek do tulei nasadki. Aby uzyskaæ dobry zgrzew nale y przestrzegaæ czasu nagrzewania, zgrzewania i stygniêcia; jeœli temperatura otoczenia nie przekracza 5 C, to ww. okresy trzeba wyd³u yæ o 50%. W³o yæ korek naprawczy na g³êbokoœæ œcianki rury. Kiedy korek naprawczy ostygnie mo na go obci¹æ. ura Vesbo Inna œrednica [mm] Gruboœæ œcianki (mm) G³êbokoœæ gniazda Zacisk na gnieÿdzie (mm) SD 11 20 2.3 2.4 SD 11 25 2.3 2.4 SD 11 32 2.9 3.0 SD 11 40 3.7 3.8 SD 11 50 4.6 4.7 SD 11 63 5.8 5.9 SD 11 75 6.8 6.9 SD 11 90 8.2 8.3 5D11 110 10.0 10.1 SD 6 20 3.4 3.5 SD 6 25 4.2 4.3 SD 6 32 5.4 5.5 SD 6 40 6.7 6.8 SD 6 50 8.3 8.4 SD 6 63 10,5 10,6 SD 6 75 12.5 12.6 SD 6 90 15.0 15.1 SD 6 110 18.3 18.4 SD 7.4 20 2.8 2.9 SD 7,4 25 3.5 3.6 SD3 7,4 32 4.4 4.5 SD 7.4 40 5.5 5.6 SD 7.4 50 6.9 7.0 SD 7.4 63 8.6 8.7 SD 7,4 75 10,3 10,4 SD 7,4 90 12,3 12,4 SD 7.4 110 15.1 15.2 Po godzinie rurê nale y poddaæ próbie ciœnieniowej, stosuj¹c normalne dla niej ciœnienie robocze. Jeœli próba ciœnieniowa siê powiedzie, to naprawê uznaje siê za zakoñczon¹. 30 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 4. PO CZENIA, ZGZEWANIE I NAPAWY 4.5 G³êbokoœæ zgrzewania, nagrzewanie, czas zgrzewania i stygniêcia W tabeli poni ej podano informacje potrzebne dla uzyskania dobrego zgrzewu dla ró nych rur i kszta³tek Vesbo (dotyczy równie rur Stabi). Œrednica rury (mm) G³êbokoœæ zgrzewania (mm) Czas nagrzewania rur i kszta³tek w zgrzewarkach (sek) Czas zgrzewania (czas ³¹czenia i zespalania siê tworzywa obu elementów) (sek) 20 14.0 5 4 25 15.0 7 4 32 16.5 8 6 40 18.0 12 6 50 20.0 18 6 63 24.0 24 8 75 26.0 30 8 90 29.0 40 8 110 32.5 50 10 Uwaga: Czas nagrzewania liczy siê od momentu dociœniêcia rury i kszta³tki na odpowiedni¹ g³êbokoœæ. Z kolei czas zgrzewania liczy siê od momentu po³¹czenia elementów. Czas stygniêcia oznacza czas potrzebny do pe³nego stwardnienia z³¹cza. Nigdy nie podejmowaæ prób skracania czasu stygniêcia przez polewanie wod¹ lub tego typu œrodki. 4.6 Mocowanie ruroci¹gów Przewody instalacji z polipropylenu nale y mocowaæ do elementów konstrukcyjnych budynku za pomoc¹ podpór sta³ych i przesuwnych. Odstêpy pomiêdzy poszczególnymi podporami powinny byæ tak dobrane, aby by³a zapewniona kompensacja przewodów. Odleg³oœci pomiêdzy obejmami przesuwnymi zale ne s¹ od temperatury czynnika i œrednicy zewnêtrznej przewodu. Odleg³oœci dla przewodów poziomych [mm] podaje poni sza tabela. Odleg³oœci miêdzy podporami L dla rur PN20 instalacja pozioma Œrednica Maksymalna odleg³oœæ miêdzy podporami L [cm] zewnêtrzna Temperatura przep³ywaj¹cej wody d [mm] 20 C 30 C 40 C 50 C 60 C 80 C 20 95 90 85 85 80 70 25 100 100 100 95 90 85 32 120 115 115 110 100 90 40 130 130 125 120 115 100 50 150 150 140 130 125 110 63 170 160 155 150 145 120 75 185 180 175 160 155 140 90 200 200 185 180 175 150 110 220 215 210 195 190 165 Dla instalacji uk³adanych w pionie maksymalne odleg³oœci miêdzy podporami nale y wyliczyæ mno ¹c odleg³oœæ odczytan¹ z tablicy przez wspó³czynnik 1,3. Przy cieczach o wiêkszych gêstoœciach nale y stosowaæ wspó³czynniki zmniejszaj¹ce. Gêstoœæ cieczy [gcm3] 1,25 1,50 1,75 2,00 Wspó³czynnik zmniejszaj¹cy 0,90 0,83 0,77 0,70 www.esbopoland.pl 31

SYSTEM PP 5. TECHNIKA INSTALACYJNA 5.1 Instalacje zewnêtrzne Piony zimnej wody Wobec braku wyd³u eñ wodoci¹gów zimnej wody nie ma potrzeby stosowania w nich kompensacji. Mocowanie rur na pionach zimnej wody jest konieczne a odleg³oœci miêdzy uchwytami zale ¹ od œrednicy rur na pionie. Monta rur na œcianie i pod³odze W przypadku instalacji ciep³ej wody dla unikniêcia deformacji rur wê owe u³o enie nale y podczas monta u pamiêtaæ zarówno o odpowiedniej odleg³oœci miêdzy punktami mocuj¹cymi jak i o kompensacji wyd³u eñ termicznych. Kompensacja wyd³u eñ termicznych nie dotyczy rur STABI. 5.2 Wyd³u alnoœæ liniowa Przy przesyle ciep³ej wody niezale nie od tego czy rurami metalowymi czy z tworzyw sztucznych mamy do czynienia z wyd³u alnoœci¹ liniow¹ rur. Dotyczy to rur PN20 oraz PN16, gdy te rury s¹ przeznaczone do transportu ciep³ej wody. Dla rur PN 25 Stabi oraz VCENTO STABI OXY ze wzglêdu na ich niski wspó³czynnik wyd³u alnoœci termicznej 3,0 x10 K zjawiska kompensacji nie uwzglêdniamy. Dla rur PN20 i PN16 wspó³czynnik wyd³u alnoœci termicznej wynosi 15x10 K Przyk³ad: O ura o œrednicy 25mm i d³ugoœci 1,5m transportuje wodê zimn¹ o temperaturze 25 C i ciep³¹ wodê o temperaturze 60 C Krok 1 Obliczenie wyd³u enia rury l gdzie: l= wyd³u enie, mm = wsp. wyd³u alnoœci termicznej dla rur VESBO 0,15 mmmk L= d³ugoœæ rury, m T= ró nica temperatur miêdzy ciep³¹ i zimn¹ wod¹ W naszym przyk³adzie l= 0,15 x1,5 x 35 = 7,88 8mm ó nica temperatur T(K) 10 20 30 40 50 60 70 80 D³ugoœæ rury L(m) Wyd³u enie liniowe l (mm) 0.1 0.15 0.30 0.45 0.60 0.75 0.90 1.05 1.20 0.2 0.30 0.60 0.90 1.20 1.50 1.80 2.10 2.40 0.3 0.45 0.90 1.35 1.80 2.25 2.70 3.15 3.60 0.4 0.60 1.20 1.80 2.40 3.00 3.60 4.20 4.80 0.5 0.75 1.50 2.25 3.00 3.75 4.50 5.25 6.00 0.6 0.90 1.80 2.70 3.60 4.50 5.40 6.30 7.20 0.7 1.05 2.10 3.15 4.20 5.25 6.30 7.35 8.40 0.8 1.20 2.40 3.60 4.80 6.00 7.20 8.40 9.60 0.9 1.35 2.70 4.05 5.40 6.75 8.10 9.45 10.80 1.0 1.50 3.00 4.50 6.00 7.50 9.00 10.50 12.00 1.5 2.25 4.50 6.75 9.00 11.25 13.50 15.75 18.00 2.0 3.00 6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 24.00 2.5 3.75 7.50 11.25 15.00 18.75 22.50 26.25 3 3.0 4.50 9.00 13.50 18.00 22.50 27.00 31.50 36.00 3.5 5.25 10.50 15.75 21.00 26.25 21.50 36.75 42.00 4.0 6.00 12.00 18.00 24.00 3 36.00 42.00 48.00 4.5 6.75 13.50 20.25 27.00 33.75 40.50 47.25 54.00 5.5 8.25 16.50 24.75 33.00 41.25 49.50 57.75 66.00 6.0 9.00 18.00 27.00 36.00 45.00 54.00 63.00 72.00 6.5 9.75 19.50 29.25 39.00 48.75 58.50 68.25 78.00 7.0 10.50 21.00 31.50 42.00 25.50 63.00 73.50 84.00 Uwaga: Dla rur PN25 STABI oraz VCENTO STABI OXY wyniki z tabeli nale y podzieliæ przez 5 32 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 5. TECHNIKA INSTALACYJNA Krok 2 Dla wyliczonego wyd³u enia obliczamy ramiê kompensacyjne lub pêtlê kompensacyjn¹typ U. Metoda ramienia kompensacyjnego przy kompensacji wykorzystuje zasadê zmiany kierunku. Gdy nie jest mo liwe zastosowanie ramienia kompensacyjnego, jak to ma miejsce przy rurach prowadzonych w gilzach lub miêdzy belkami, s¹ stosowane pêtle kompensacyjne. amiê kompensacyjne FS = punkt sta³y SS = punkt œlizgowy EA = ramiê kompensacyjne SS Kierunek wyd³u enia EA FS ównanie pozwalaj¹ce obliczyæ d³ugoœæ ramienia kompensacyjnego, EA: 12 EA = kx( dx Äl),gdzie: k= sta³y wspó³czynnik równy 15 Äl = wyd³u enie d= œrednica rury Uwaga: dla ramienia kompensacyjnego punkt sta³y musi byæ umiejscowiony na ramieniu kompensacyjnym tak, aby kierunek wyd³u enia by³ prostopad³y do niego Dla poprzedniego przyk³adu d³ugoœæ ramienia kompensacyjnego wyniesie 12 12 EA = kx (dx Äl) = 15x(25x8) = 212,13 mm Pêtla kompensacyjna FS = punkt sta³y SS = punkt œlizgowy EA = ramiê kompensacyjne SW SS EA LW SS FS Szerokoœæ pêtli kompensacyjnej LW obliczamy ze wzoru: LW= (2x Äl) SW gdzie SW =szerokoœæ bezpieczna. Przyjmuje siê SW =150mm Uwaga: Punkt sta³y w pêtli kompensacyjnej jest umiejscowiony w po³owie czêœci LW pêtli Dla rozpatrywanego wczeœniej przyk³adu LW= (2x8)150= 166mm www.esbopoland.pl 33

SYSTEM PP 5. TECHNIKA INSTALACYJNA 5.3 Instalacje w œcianie Dla instalacji po³o nych w œcianie zagipsowanych lub w betonie ma potrzeby uwzglêdniania wyd³u alnoœci rur spowodowanej zmianami temperatury wody. W takim przypadku wyd³u enie rur nie bêdzie mia³o miejsca a powstaj¹ce naprê enia œciskaj¹ce i rozci¹gaj¹ce przejmuje beton lub tynk. 5.4 Izolacja Instalacje ciep³ej wody. Dziêki niskiemu wspó³czynnikowi przewodnoœci cieplnej 0,24WmK w krajach o klimacie tropikalnym, nie jest konieczne stosowanie izolacji rur ciep³ej wody wewn¹trz budynku lub u³o onych w œcianach straty ciep³¹ s¹ minimalne. Jednak e tam, gdzie dla zapewnienia ciep³ej wody oraz cyrkulacji jest zastosowany centralny bojler, dla unikniêcia strat ciep³a i energii, izolacja rur powinna mieæ miejsce. Dziêki niskiemu wspó³czynnikowi przewodnoœci cieplnej mo na zmniejszyæ gruboœæ œcianki izolacji. Zalecane gruboœci œcianek izolacji dla ró nych œrednic rur i ró nych materia³ów izolacyjnych ró ne wspó³czynniki przewodnoœci cieplnej przedstawiono w poni szej tabeli. Gruboœæ izolacji w rurach ciep³ej wody prowadzonych naœciennie. Wspó³czynnik przewodnoœci cieplnej [WmK] materia³u izolacyjnego 0 5 Œrednica rury [mm] Zalecana minimalna gruboœæ œcianek izolacji 20 6 mm lub 1 4" 10 mm lub 38" 25 6 mm lub 1 4" 10 mm lub 38" 32 10 mm lub 38" 13 mm lub 12" 40 10 mm lub 38" 13 mm lub 12" 50 10 mm lub 38" 13 mm lub 12" 63 13 mm lub 12" 20 mm lub 12" 75 20 mm lub 12" 20 mm lub 12" 90 20 mm lub 12" 25 mm lub 34" 110 25 mm lub 34" 32 mm lub 1" System wody ch³odz¹cej Dla instalacji wody ch³odz¹cej w temperaturze poni ej 10 C, dla unikniêcia zjawiska kondensacji, koniecznym staje siê zastosowanie izolacji rur. Gruboœæ izolacji w przypadku zastosowania rur VESBO jest znacznie mniejsza ni przy zastosowaniu rur metalowych miedÿ,stal. Gruboœæ izolacji rur VESBO niezbêdn¹ dla unikniêcia zjawiska kondensacji, zastosowan¹ w krajach o ch³odnym klimacie do instalacji wody ch³odz¹cej przedstawiaj¹ poni sze tablice. S = gruboœæ izolacji, mm (przewodnoœæ cieplna 0,038 WmK) Te = temperatura otoczenia, C Ti = temperatura wody wewn¹trz rury, C S 34 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 5. TECHNIKA INSTALACYJNA UA Ø 20x3.4 UA Ø 25x4.2 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 3.7 3.9 4.1 4.3 4.6 4.0 5.0 5.3 5.5 7 3.0 3.3 3.5 3.8 4.0 4.2 4.5 4.7 5.0 9 2.4 2.7 2.9 3.2 3.4 3.7 3.9 4.2 4.4 5 10.5 10.9 11.3 11.7 12.1 12.4 12.8 13.2 13.6 7 9.5 9.9 10.3 10.7 11.1 11.5 11.9 12.3 12.7 9 8.4 8.8 9.2 9.6 10.0 10.5 10.9 11.3 11.7 Wilgotnoœæ % 60 80 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 3.6 3.8 4.1 4.3 4.6 4.8 5.1 5.3 5.6 7 3.0 3.2 3.5 3.7 4.0 4.2 4.5 4.8 5.0 9 2.3 2.6 2.9 3.1 3.4 3.7 3.9 4.2 4.4 5 10.9 11.3 11.7 12.1 12.5 12.9 13.3 13.7 14.1 7 9.7 10.2 10.6 11.0 11.4 11.9 12.3 12.7 13.1 9 8.6 9.0 9.5 9.9 10.3 10.8 11.2 11.7 12.1 Wilgotnoœæ % 60 80 UA Ø 32x5.4 UA Ø 40x6.7 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 3.5 3.8 4.0. 4.3 4.5 4.8 5.0 5.3 5.5 7 2.9 3.1 3.4 3.6 3.9 4.2 4.4 4.7 5.0 9 2.2 2.5 2.7 3.0 3.3 3.6 3.8 4.1 4.4 5 11.1 11.6 12.0 12.4 12.9 13.3 13.7 14.1 14.6 7 10.0 10.4 10.9 11.3 11.8 12.2 12.7 13.1 13.5 9 8.7 9.2 9.7 10.1 10.6 11.1 11.6 12.0 12.5 Wilgotnoœæ % 60 80 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 3.4 3.6 3.9 4.2 4.4 4.7 4.9 5.2 5.5 7 2.7 3.0 3.2 3.5 3.8 4.1 4.3 4.6 4.9 9 2.0 2.3 2.6 2.8 3.1 3.4 3.7 4.0 4.3 5 11.3 11.8 12.3 12.8 13.2 13.6 14.4 14.5 15.0 7 10.1 10.6 11.0 11.5 12.0 12.5 12.9 13.4 13.9 9 8.8 9.3 9.8 10.3 10.8 11.3 11.8 12.3 12.8 Wilgotnoœæ % 60 80 UA Ø 50x8.3 UA Ø 63x10.5 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 3.1 3.4 3.7 4.0 4.2 4.5 4.8 5.0 5.3 7 2.4 2.7 3.0 3.3 3.6 3.8 4.1 4.4 4.7 9 1.7 2.0 2.3 2.6 2.9 3.2 3.5 3.8 4.1 5 11.5 11.9 12.4 12.9 13.4 13.8 14.3 14.8 15.3 7 10.1 10.6 11.1 11.6 12.1 12.6 13.1 13.6 14.1 9 8.8 9.3. 9.8 10.4 10.9 11.4 11.9 12.4 13.0 Wilgotnoœæ % 60 80 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 2.8 3.1 3.4 3.7 4.1 4.2 4.5 4.8 5.1 7 2.1 2.4 2.7 3.0 3.3 3.6 3.8 4.1 4.4 9 1.4 1.7 2.0 2.3 2.6 2.9 3.2 3.5 3.8 5 11.5 12.0 12.5 13.0 13.5 14.0 14.5 15.0 15.5 7 10.1 10.6 11.2 11.7 12.2 12.7 13.2 13.8 14.3 9 8.7 9.2 9.8 10.3 10.9 11.4 12.0 12.5 13.1 Wilgotnoœæ % 60 80 UA Ø 75x12.5 UA Ø 90x15 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 2.5 2.8 3.1 3.4 3.7 3.9 4.2 4.5 4.8 7 1.8 2.1 2.4 2.7 3.0 3.3 3.5 3.8 4.1 9 1.0 1.3 1.6 1.9 2.2 2.6 2.9 3.2 3.5 5 11.4 11.9 12.4 13.0 13.5 14.0 14.5 15.0 15.6 7 10.0 10.5 11.1 11.6 12.1 12.7 13.2 13.8 14.3 9 8.5 9.1 9.7 10.2 10.8 11.3 11.9 12.5 13.0 Wilgotnoœæ % 60 80 Te ( C) 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Ti ( C) Gruboœæ izolacji (mm) 5 2.6 2.9 3.2 3.5 3.8 4.1 4.4 4.7 5.0 7 1.9 2.2 2.5 2.8 3.1 3.4 3.7 4.0 4.3 9 1.1 1.4 1.8 2.1 2.4 2.7 3.0 3.3 3.6 5 11.8 12.3 12.9 13.4 14.0 14.5 15.0 15.6 16.1 7 10.3 10.9 11.4 12.0 12.6 13.1 13.7 14.2 14.8 9 8.8 9.4 10.0 10.6 11.1 11.7 12.3 12.9 13.5 Wilgotnoœæ % 60 80 www.esbopoland.pl 35

SYSTEM PP 5. TECHNIKA INSTALACYJNA 5.5 Próba ciœnieniowa Po zakoñczeniu monta u systemu VESBO nale y przeprowadziæ test szczelnoœci, czyli próbê ciœnieniow¹. Wa nym jest aby temperatura medium w rurze podczas wykonywania próby by³a sta³¹, gdy zmiana temperatury o 10K odpowiada zmianie ciœnienia o 0,5 1,0 bar. Test szczelnoœci wykonuje siê wed³ug normy DIN 1988 czêœæ 2. Nape³nianie i testowanie systemu. System instalacyjny powinien byæ wype³niony wod¹ filtrowan¹, a nastêpnie odpowietrzony. Wszystkie elementy testowanego systemu musz¹ byæ dostêpne. Czujniki ciœnienia u yte do próby ciœnieniowej powinny pozwalaæ na odczytanie zmiany ciœnienia o 0,1bar i powinny byæ zainstalowane w mo liwie najni szym punkcie testowanego systemu. Przebieg próby ciœnieniowej. Po nape³nieniu systemu wod¹, a nastêpnie jego ca³kowitym odpowietrzeniu przystêpujemy do w³aœciwej próby ciœnieniowej: (a) ciœnienie próby = max. ciœnienie pracy 5bar ustawiamy dwukrotnie w ci¹gu 30min z 10minutow¹ przerw¹. Uwaga: Jeœli po 10min ciœnienie spadnie nale y je zwiêkszyæ do wymaganego przy pomocy pompy rêcznej. Jeœli wyst¹pi³ przeciek, nale y go zlokalizowaæ, system naprawiæ i rozpocz¹æ próbê od pocz¹tku. (b) Jeœli przeciek nie ma miejsca to po kolejnych 30min sprawdzamy czy ciœnienie spad³o wiêcej ni 0,6 bar i czy s¹ widoczne œlady wycieku Uwaga: Jeœli wyst¹pi³ przeciek, nale y go zlokalizowaæ, system naprawiæ i rozpocz¹æ próbê od pocz¹tku. Jeœli ciœnienie spadnie wiêcej ni 0,6bar to oznacza, i w systemie wyst¹pi³ przeciek. Nale y go zlokalizowaæ i naprawiæ. (c) (d) Jeœli spadek ciœnienia jest poni ej 0,6bar i wycieku nie stwierdzono to kontynuujemy próbê przez kolejne 120min bez przywracania pierwotnej wartoœci ciœnienia próby. Podczas tego czasu sprawdzamy czy ciœnienie nie spad³o wiêcej ni 0,2bar i czy nie wyst¹pi³ przeciek. Uwaga: Jeœli wyst¹pi³ przeciek, nale y go zlokalizowaæ, system naprawiæ i rozpocz¹æ próbê od pocz¹tku. Jeœli ciœnienie spadnie wiêcej ni 0,2bar to oznacza, i w systemie wyst¹pi³ przeciek. Nale y go zlokalizowaæ, system naprawiæ i rozpocz¹æ próbê od pocz¹tku. Próbê uwa amy za pozytywn¹ jeœli etapy a, b, i c zosta³y zakoñczone pomyœlnie. Odczyty z przebiegu próby powinny byæ zanotowane w odpowiednim raporcie. pompowanie ciœnienie (bar) spadek ciœnienia <60 kpa (0,6 bar) spadek ciœnienia <20 kpa (0,2 bar) Graficzne przedstawienie próby ciœnieniowej próba ciœnieniowa pierwszy raz drugi raz a b c d czas (minuty) 0 10 20 30 60 120 180 5.6 Uwagi monta owe 1. Do uszczelnienia z³¹czek z wk³adk¹ metalow¹ nale y stosowaæ taœmê teflonow¹. 2. Przy ³¹czeniu elementów gwintowanych stosowanie nadmiernej si³y przy dokrêcaniu mo e doprowadziæ do uszkodzenia elementów i w efekcie do przecieku. 3. Podczas procesu zgrzewania zgrzewane elementy winny byæ bez zanieczyszczeñ nale y kontrolowaæ czas zgrzewania jak i jego g³êbokoœæ nie przekrêcaæ rur i kszta³tek podczas ich mocowania w zgrzewarce. 4. Do próby ciœnieniowej stosowaæ korki metalowe. 5. Próba ciœnieniowa musi byæ przeprowadzona przed zalaniem instalacji betonem lub tynkowaniem. 36 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U Na etapie projektowym, dla ustalenia rozmiarów rur konieczna jest znajomoœæ typu rur PN10,PN16,PN20 lub PN25, wymaganego przep³ywu oraz strat ciœnienia w wyniku tarcia dla rur i kszta³tek. Straty ciœnienia wskutek tarcia dla ró nego rodzaju rur dla ró nych prêdkoœci wody i dla ró nych przep³ywów przedstawiono w tabelach. =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x2.3 25x2.3 32x2.9 40x3.7 50x4.6 63x5.8 75x6.8 90x8.2 110x10.0 d i 15.4 mm 20.4 mm 26.2 mm 32.6 mm 40.8 mm 51.4 mm 61.4 mm 73.6 mm 90.0 mm 0.08 0.09 0.10 0.12 0.16 0.18 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.12 0.10 0.18 0.15 0.50 0.19 0.74 0.24 1.01 0.29 1.32 0.34 1.66 0.39 2.03 0.44 2.44 0.49 3.35 0.58 4.39 0.68 5.55 0.78 6.84 0.87 8.23 0.97 16.93 1.46 28.37 1.94 42.45 2.43 59.11 2.91 78.31 3.40 0.09 0.17 0.12 0.25 0.15 0.34 0.18 0.44 0.21 0.56 0.24 0.68 0.28 0.82 0.31 1.12 0.37 1.46 0.43 1.85 0.49 2.27 0.55 2.73 0.61 5.59 0.92 9.32 1.22 13.89 1.53 19.28 1.84 25.46 2.14 0.08 0.08 0.09 0.11 0.11 0.13 0.18 0.15 0.22 0.17 0.26 0.19 0.35 0.23 0.46 0.26 0.58 0.30 0.72 0.34 0.86 0.38 1.75 0.57 2.91 0.75 4.32 0.94 5.98 1.13 7.87 1.32 0.08 0.10 0.11 0.09 0.12 0.12 0.16 0.17 0.20 0.19 0.24 0.22 0.29 0.24 0.59 0.36 0.99 0.48 1.46 0.60 20.2 0.72 2.65 0.84 0.08 0.09 0.11 0.12 0.08 0.10 0.15 0.20 0.23 0.34 0.31 0.50 0.38 0.69 0.46 0.90 0.54 0.08 0.09 0.10 0.11 0.19 0.17 0.24 0.23 0.29 0.30 0.34 0.10 0.17 0.10 0.20 0.13 0.24 0.09 0.12 0.16 0.08 0.09 0.11 d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s www.esbopoland.pl 37

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x2.3 25x2.3 32x2.9 40x3.7 50x4.6 63x5.8 75x6.8 90x8.2 110x10.0 d i 15.4 mm 20.4 mm 26.2 mm 32.6 mm 40.8 mm 51.4 mm 61.4 mm 73.6 mm 90.0 mm 0.80 0.90 1.00 1.20 1.40 1.60 1.80 2.00 2.20 2.40 2.60 2.80 3.00 3.20 3.40 3.60 3.80 4.00 4.20 4.40 10 3.88 124.19 4.37 150.84 4.85 211.46 5.82 281.77 6.79 361.70 7.76 451.22 8.73 552.07 9.70 660.78 10.67 778.98 11.64 906.64 12.61 1043.75 13.58 1190.30 14.55 1346.28 15.52 1511.68 16.50 1686.50 17.47 1870.73 18.44 2064.37 19.41 2267.41 20.38 2479.85 21.35 32.43 2.45 40.18 2.75 48.69 3.06 67.99 3.67 90.28 4.28 115.54 4.9 143.73 5.51 174.84 6.12 208.86 6.73 245.77 7.34 285.56 7.95 328.23 8.57 373.77 9.18 423.56 9.79 474.89 10.40 529.07 11.01 586.10 11.63 645.97 12.24 708.68 12.85 774.22 13.46 1 1.51 12.37 1.70 14.96 1.88 20.81 2.26 27.55 2.64 35.16 3.01 43.63 3.39 52.94 3.77 63.11 4.14 74.11 4.52 85.94 4.90 98.61 5.27 112.10 5.65 126.42 6.03 141.56 6.40 157.51 6.78 174.29 7.16 191.88 7.53 210.78 7.91 229.50 8.29 3.36 0.96 4.15 1.08 5.01 1.20 6.95 1.44 9.18 1.68 11.69 1.92 14.48 2.16 17.54 2.40 20.87 2.64 24.47 2.88 28.33 3.11 32.46 3.35 36.85 3.59 41.50 3.83 46.41 4.07 51.58 4.31 57.00 4.55 62.69 4.79 68.63 5.03 74.82 5.27 1.15 0.61 1.41 0.69 1.70 0.76 2.36 0.92 3.11 1.07 3.95 1.22 4.88 1.38 5.90 1.53 7.02 1.68 8.21 1.84 9.50 1.99 10.87 2.14 12.32 2.29 13.86 2.45 15.49 2.60 17.19 2.75 18.98 2.91 20.86 3.06 22.81 3.21 24.85 3.37 0.38 0.39 0.47 0.43 0.56 0.48 0.78 0.58 1.02 0.67 1.30 0.77 1.60 0.87 1.94 0.96 2.30 1.06 2.69 1.16 3.10 1.25 3.55 1.35 4.02 1.45 4.52 1.54 5.04 1.64 5.59 1.73 6.17 1.83 6.77 1.93 7.40 2.02 8.06 2.12 0.17 0.27 0.20 0.31 0.24 0.34 0.34 0.41 0.44 0.48 0.56 0.54 0.69 0.61 0.84 0.68 0.99 0.75 1.16 0.82 1.34 0.88 1.53 0.95 1.73 1.02 1.94 1.09 2.17 1.16 2.40 1.22 2.65 1.29 2.91 1.36 3.18 1.43 3.46 1.50 0.19 0.08 0.21 0.10 0.24 0.28 0.18 0.33 0.23 0.38 0.29 0.42 0.35 0.47 0.41 0.52 0.48 0.56 0.55 0.61 0.63 0.66 0.71 0.71 0.80 0.75 0.89 0.80 0.99 0.85 1.09 0.89 1.19 0.94 1.30 0.99 1.42 1.03 0.13 0.16 0.19 0.22 0.09 0.25 0.11 0.28 0.13 0.31 0.16 0.35 0.18 0.38 0.21 0.41 0.24 0.44 0.27 0.47 0.30 0.50 0.34 0.53 0.38 0.57 0.41 0.60 0.45 0.63 0.49 0.66 0.54 0.69 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i 38 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x2.3 25x2.3 32x2.9 40x3.7 50x4.6 63x5.8 75x6.8 90x8.2 110x10.0 d i 15.4 mm 20.4 mm 26.2 mm 32.6 mm 40.8 mm 51.4 mm 61.4 mm 73.6 mm 90.0 mm 4.60 4.80 5.00 5.20 5.40 5.60 5.80 6.00 6.20 6.40 6.60 6.80 7.00 7.50 8.00 9.00 1 2701.69 22.32 2932.92 23.09 3173.54 24.26 3423.56 25.23 3682.96 26.20 3951.74 27.17 4229.92 28.14 4517.48 29.11 4814.42 30.08 5120.74 31.05 5436.44 32.02 5761.53 32.99 6095.99 33.96 6973.19 36.39 7908.99 38.81 9956.40 43.66 842.61 14.07 913.82 14.69 987.87 15.30 1064.75 15.91 1144.96 16.52 1227.00 17.13 1312.72 17.75 140 18.36 1491.58 18.97 1585.42 19.58 1682.09 20.19 1781.58 20.80 1883.89 21.42 2152.02 22.95 2437.78 24.48 3062.18 27.54 3757.04 30.59 249.53 8.66 271.35 9.04 293.03 9.42 315.52 9.79 338.82 10.17 362.92 10.55 387.82 10.92 413.53 11.30 44 11.68 467.37 12.05 495.48 12.43 524.41 12.81 554.13 13.18 631.95 14.13 714.76 15.07 895.39 16.95 1095.99 18.83 81.27 5.51 87.98 5.75 94.93 5.99 102.14 6.23 109.61 6.47 117.32 6.71 125.29 6.95 133.51 7.19 141.98 7.43 150.70 7.67 159.67 7.91 168.89 8.15 178.37 8.39 203.89 8.99 230.26 9.58 287.67 10.78 351.27 11.98 26.97 3.52 29.17 3.67 31.45 3.82 33.81 3.98 36.26 4.13 38.78 4.28 41.39 4.44 44.07 4.59 46.83 4.47 49.68 4.90 52.60 5.05 55.60 5.20 58.69 5.35 66.74 5.74 75.28 6.12 93.85 6.88 114.38 7.65 8.74 2.22 9.44 2.31 10.17 2.41 10.93 2.51 11.71 2.60 12.52 2.70 13.35 2.80 14.21 2.89 15.09 2.99 16.00 3.08 16.93 3.18 17.89 3.28 18.87 3.37 21.43 3.61 24.14 3.86 3 4.34 36.51 4.82 3.75 1.56 4.05 1.63 4.36 1.70 4.68 1.77 5.01 1.84 5.36 1.90 5.71 1.97 6.07 2.04 6.45 2.11 6.83 2.18 7.23 2.24 7.63 2.31 8.05 2.38 9.13 2.55 10.28 2.72 12.77 3.06 15.50 3.40 1.54 1.08 1.66 1.13 1.78 1.18 1.92 1.22 2.05 1.27 2.19 1.32 2.33 1.36 2.48 1.14 2.63 1.46 2.79 1.50 2.95 1.55 3.12 1.60 3.28 1.65 3.72 1.76 4.19 1.88 5.19 2.12 6.30 2.35 0.58 0.72 0.63 0.75 0.68 0.79 0.73 0.82 0.78 0.85 0.83 0.88 0.88 0.91 0.94 0.94 1.00 0.97 1.06 1.01 1.12 1.04 1.18 1.07 1.24 1.10 1.14 1.18 1.58 1.26 1.96 1.41 2.37 1.57 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i www.esbopoland.pl 39

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 110x18.3 d i 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 73.4 mm 0.08 0.09 0.10 0.12 0.16 0.18 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.27 0.15 0.81 0.22 1.33 0.37 1.94 0.37 2.66 0.44 3.48 0.51 4.39 0.58 5.39 0.66 6.48 0.73 8.92 0.88 11.71 1.02 14.83 1.17 18.28 1.32 22.05 1.46 45.61 2.19 76.78 2.92 115.34 3.65 161.16 4.38 214.16 5.12 0.11 0.09 0.16 0.45 0.23 0.66 0.23 0.90 0.28 1.17 0.32 1.48 0.37 1.81 0.42 2.17 0.46 2.99 0.55 3.91 0.65 4.94 0.74 6.08 0.83 7.32 0.92 15.05 1.39 25.21 1.85 37.70 2.31 52.48 2.77 69.50 3.23 0.08 0.21 0.28 0.17 0.37 0.20 0.46 0.23 0.57 0.25 0.68 0.28 0.93 0.34 1.22 0.40 1.54 0.45 1.89 0.51 2.27 0.57 4.64 0.85 7.74 1.13 11.53 1.42 16.00 1.70 21.13 1.98 0.09 0.09 0.10 0.11 0.13 0.13 0.16 0.19 0.16 0.23 0.18 0.32 0.22 0.42 0.25 0.52 0.29 0.64 0.32 0.77 0.36 1.57 0.54 2.61 0.72 3.87 0.90 5.35 1.08 7.05 1.26 0.08 0.09 0.10 0.08 0.12 0.11 0.15 0.16 0.18 0.18 0.22 0.21 0.27 0.23 0.55 0.35 0.90 0.46 1.34 0.58 1.85 0.69 2.43 0.81 0.09 0.10 0.12 0.13 0.09 0.18 0.22 0.29 0.29 0.44 0.36 0.60 0.43 0.79 0.51 0.08 0.09 0.10 0.08 0.15 0.13 0.20 0.19 0.25 0.26 0.31 0.34 0.36 0.11 0.08 0.18 0.11 0.21 0.25 0.09 0.12 0.17 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i 40 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 110x18.3 d i 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 73.4 mm 0.80 0.90 1.00 1.20 1.40 1.60 1.80 2.00 2.20 2.40 2.60 2.80 3.00 3.20 3.40 3.60 3.80 4.00 4.20 4.40 274.25 5.85 341.40 6.58 415.58 7.31 584.86 8.77 784.32 10.23 1009.36 11.69 1261.97 13.15 1542.10 14.61 1849.71 16.08 2184.77 17.54 2547.26 19.00 2937.15 20.46 3354.43 21.92 3799.10 23.38 4271.13 24.85 4770.53 26.31 5297.29 27.77 5851.39 29.23 6432.84 30.69 7041.63 32.15 88.74 3.70 110.17 4.16 133.77 4.62 187.44 5.54 249.67 6.47 320.39 7.39 399.56 8.32 487.13 9.24 584.92 10.17 689.39 11.06 802.20 12.01 923.33 12.94 1052.78 13.86 1190.54 14.79 1336.61 15.71 1490.96 16.63 1653.61 17.56 1824.55 18.48 2003.76 19.41 2191.26 20.33 26.90 2.27 33.31 2.55 40.36 2.83 56.32 3.40 74.74 3.97 95.60 4.53 118.88 5.10 144.56 5.67 172.62 6.23 203.06 6.80. 235.86 7.37 271.02 7.93 308.54 8.50 348.40 9.07 391.92 9.63 436.53 10.20 483.48 10.77 532.75 11.33 584.35 1 1.90 638.28 12.46 8.96 1.44 11.08 1.62 13.39 1.80 18.63 2.16 24.65 2.52 31.45 2.88 39.02 3.24 47.34 3.60 56.42 3.96 66.24 4.32 76.81 4.68 88.12 5.04 100.16 5.40 1 12.93 5.76 126.44 6.12 140.68 6.48 155.64 6.84 171.33 7.20 187.74 7.56 204.87 7.92 3.08 0.92 3.80 1.04 4.59 1.16 6.37 1.39 8.41 1.62 10.70 1.85 13.25 2.08 16.05 2.31 19.09 2.54 22.38 2.77 25.91 3.00 29.69 3.23 33.70 3.47 37 95 3.70 42.43 3.93 47.16 4.16 52.11 4.39 57.30 4.62 62.73 4.85 68.39 5.08 1.00 0.58 1.23 0.65 1.48 0.72 2.05 0.87 2.70 1.01 3.43 1.15 4.24 1.30 5.13 1.44 6.10 1.59 7.14 1.73 8.25 1.88 9.44 2.02 10.70 2.17 12.04 2.31 13.45 2.45 14.93 2.60 16.48 2.74 18.10 2.89 19.80 3.03 21.57 3.18 0.43 0.41 0.53 0.46 0.64 0.51 0.89 0.61 1.17 0.71 1.48 0.81 1.83 0.92 2.21 1.02 2.63 1.12 3.07 1.22 3.55 1.32 4.06 1.43 4.59 1.53 5.16 1.63 5.76 1.73 6.39 1.83 7.06 1.94 7.75 2.04 8.47 2.14 9.22 2.24 0.18 0.28 0.22 0.32 0.27 0.35 0.37 0.42 0.49 0.50 0.62 0.57 0.76 0.64 0.92 0.71 1.09 0.78 1.28 0.85 1.47 0.92 1.68 0.99 1.90 1.06 2.14 1.13 2.39 1.20 2.65 1.27 2.92 1.34 3.20 1.41 3.50 1.49 3.80 1.56 0.19 0.09 0.21 0.10 0.24 0.29 0.19 0.33 0.24 0.38 0.29 0.43 0.35 0.48 0.42 0.52 0.49 0.57 0.57 0.62 0.65 0.67 0.73 0.71 0.87 0.76 0.91 0.81 1.01 0.86 1.17 0.90 1.23 0.95 1.34 1.00 1.45 1.05 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i www.esbopoland.pl 41

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 110x18.3 d i 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 73.4 mm 4.60 4.80 5.00 5.20 5.40 5.60 5.80 6.00 6.20 6.40 6.60 6.80 7.00 7.50 8.00 9.00 1 7677.76 33.61 8341.23 35.08 9032.03 36.54 9750.16 38.00 2387.03 21.25 2591.07 22.18 2803.39 23.10 3023.97 24.03 3252.82 24.95 3489.94 25.88 3735.32 26.80 3988.97 27.72 4250.88 28.65 4521.05 29.57 4799.49 30.50 5086.18 31.42 5381.13 32.34 6154.64 34.65 6979.76 36.96 8784.80 41.58 694.53 13.03 753.10 13.60 813.99 14.16 877.20 14.73 942.73 15.30 1010.58 15.86 1080.74 16.43 1 153.21 17.00 1228.00 17.56 1305.10 18.13 1384.52 18.70 1466.24 19.26 1550.28 19.83 1770.48 21.25 2005.11 22.66 2517.66 25.50 3087.89 28.33 222.73 8.28 241.30 8.64 261.55 9.00 281.60 9.36 302.37 9.72 323.85 10.08 346.04 10.44 368.95 10.80 392.58 11.16 416.92 11.52 441.97 11.88 467.74 12.24 494.21 12.60 563.52 13.50 637.28 14.40 798.11 16.20 976.68 17.99 74.28 5.31 80.40 5.54 86.75 5.78 93.33 6.01 100.15 6.24 107.19 6.47 114.46 6.70 121.96 6.93 129.69 7.16 137.65 7.39 145.84 7.62 154.25 7.85 162.90 8.09 186.21 8.66 210.27 9.24 262.63 10.40 320.63 11.55 23.40 3.32 25.31 3.46 27.29 3.61 29.33 3.75 31.45 3.90 33.64 4.04 35.89 4.19 38.22 4.33 40.61 4.48 43.07 4.62 45.60 4.76 48.20 4.91 50.87 5.05 57.84 5.41 65.24 5.77 81.30 6.50 99.05 7.22 9.99 2.34 10.80 2.44 11.64 2.55 12.51 2.65 13.40 2.75 14.33 2.85 15.28 2.95 16.26 3.06 17.27 3.16 18.31 3.26 19.38 3.36 20.48 3.46 21.60 3.57 24.53 3.82 27.64 4.07 34.39 4.58 41.83 5.09 4.12 1.63 4.45 1.70 4.80 1.77 5.15 1.84 5.52 1.91 5.90 1.98 6.29 2.05 6.69 2.12 7.10 2.19 7.52 2.26 7.96 2.33 8.41 2.41 8.86 2.48 1 2.65 11.32 2.83 14.06 3.18 17.08 3.54 1.58 1.03 1.70 1.09 1.83 1.19 1.97 1.24 2.11 1.28 2.25 1.33 2.40 1.38 2.55 1.43 2.70 1.47 2.87 1.52 3.03 1.57 3.20 1.62 3.27 1.66 3.82 1.78 4.30 1.90 5.33 2.14 6.47 2.38 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 20 C Gæstoúã: 998,00kgm3 6 Lepkoœæ: 1,02 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i 42 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 110x18.3 d i 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 73.4 mm 0.08 0.09 0.10 0.12 0.16 0.18 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.32 0.15 0.64 0.22 1.06 0.29 1.56 0.37 2.15 0.44 2.83 0.51 3.59 0.58 4.42 0.66 5.34 0.73 7.40 0.88 9.76 1.02 12.47 1.17 15.38 1.32 18.63 1.46 39.19 2.19 66.77 2.92 101.28 3.65 142.66 4.38 191.41 5.12 0.11 0.09 0.22 0.36 0.18 0.52 0.23 0.72 0.28 0.94 0.32 1.19 0.37 1.47 0.42 1.77 0.46 2.45 0.55 3.22 0.65 4.13 0.74 5.05 0.83 6.11 0.92 12.74 1.39 21.56 1.85 32.54 2.31 45.63 2.77 60.82 3.23 0.08 0.11 0.11 0.16 0.22 0.17 0.29 0.20 0.37 0.23 0.46 0.25 0.55 0.28 0.76 0.34 0.99 0.40 1.27 0.45 1.55 0.51 1.87 0.57 3.88 0.85 6.53 1.13 9.80 1.42 13.68 1.70 18.17 1.98 0.09 0.08 0.11 0.10 0.13 0.13 0.15 0.16 0.19 0.18 0.26 0.22 0.34 0.25 0.43 0.29 0.52 0.32 0.63 0.36 1.30 0.54 2.17 0.72 3.25 0.90 4.52 1.08 5.98 1.26 0.08 0.09 0.10 0.12 0.09 0.12 0.16 0.18 0.18 0.21 0.22 0.23 0.45 0.35 0.75 0.46 1.11 0.58 1.54 0.69 2.04 0.81 0.09 0.10 0.12 0.13 0.22 0.24 0.29 0.36 0.36 0.50 0.43 0.65 0.51 0.08 0.09 0.10 0.15 0.10 0.20 0.16 0.25 0.21 0.31 0.28 0.36 0.11 0.18 0.09 0.21 0.12 0.25 0.10 0.12 0.17 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 60 C Gæstoúã: 983,20kgm3 6 Lepkoœæ: 0,47 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i www.esbopoland.pl 43

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 16x2.7 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 d i 10.6 mm 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 0.80 0.90 1.00 1.20 1.40 1.60 1.80 2.00 2.20 2.40 2.60 2.80 3.00 3.20 3.40 3.60 3.80 4.00 4.20 4.40 746.30 9.07 936.14 10.20 1147.21 11.33 1633.00 13.60 2203.62 15.86 2859.02 18.13 3599.19 20.40 4424.11 22.66 5333.78 24.93 6328.19 27.20 7407.34 29.46 8571.21 31.73 9819.81 34.00 246.48 5.85 308.34 6.58 376.96 7.31 534.49 8.77 719.03 10.23 930.53 11.69 1 168.99 13.15 1434.39 14.61 1726.73 16.08 2045.99 17.54 2392.18 19.00 2765.29 20.46 3165.32 21.92 3592.26 23.38 4046.11 24.75 4526.88 26.31 5034.56 27.77 5569.15 29.23 6130.65 30.69 6719.05 32.15 78.10 3.70 97.45 4.16 119.25 4.62 168.32 5.54 225.60 6.47 291.06 7.39 364.69 8.32 446.49 9.24 536.44 10.17 634.54 1 1.09 740.78 12.01 855.16 12.94 977.69 13.86 1108.35 14.79 1247.15 15.71 1394.09 16.63 1549.16 17.56 1712.36 18.48 1883.69 19.41 2063.16 20.33 23.26 2.27 28.94 2.55 35.20 2.83 49.49 3.40 66.10 3.97 85.30 4.53 106.55 5.10 130.10 5.67 155.94 6.23 134.06 6.80 214.47 7.37 247,16 7.93 282.12 8.50 319.37 9.07 358.89 9.63 400.68 10.20 444.76 10.77 491.10 11.33 539.72 11.90 590.61 12.46 7.64 1.44 9.48 1.62 11.51 1.80 16.12 2.16 21.45 2.52 27.51 2.88 34.28 3.24 41.77 3.60 49.97 3.96 59.09 4.32 68.72 4.68 79.05 5.04 90.09 5.40 101.83 5.76 114.27 6.12 127.42 6.48 141.26 6.84 155.80 7.20 171.05 7.56 186.99 7.96 2.60 0.92 3.22 1.04 3.90 1.16 5.44 1.39 7.21 1.62 9.23 1.85 11.47 2.08 13.95 2.31 16.65 2.54 19.53 2.77 22.74 3.00 26.13 3.23 29.73 3.47 33.57 3.70 37.63 3.93 42.06 4.16 46.58 4.39 51.31 4.62 56.27 4.85 61.45 5.08 0.83 0.58 1.03 0.65 1.24 0.72 1.73 0.87 2.29 1.01 2.92 1.15 3.63 1.30 4.40 1.44 5.24 1.59 6.15 1.73 7.13 1.88 8.18 2.02 9.30 2.17 10.48 2.31 11.74 2.45 13.06 2.60 14.44 2.74 15.89 2.89 17.41 3.03 19.00 3.18 0.36 0.41 0.44 0.46 0.54 0.51 0.74 0.61 0.93 0.71 1.25 0.81 1.55 0.92 1.88 1.02 2.24 1.12 2.62 1.22 3.04 1.32 3.48 1.43 3.95 1.53 4.45 1.63 4.98 1.73 5.53 1.83 6.12 1.94 6.73 2.04 7.36 2.14 8.03 2.24 0.15 0.28 0.18 0.32 0.22 0.35 0.31 0.42 0.41 0.50 0.52 0.57 0.64 0.64 0.73 0.71 0.92 0.78 1.08 0.75 1.25 0.92 1.43 0.99 1.62 1.06 1.83 1.13 2.04 1.20 2.27 1.27 2.50 1.34 2.75 1.41 3.01 1.49 3.28 1.56 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 60 C Gæstoúã: 983,20kgm3 6 Lepkoœæ: 0,47 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i 44 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U =przep³yw (ls) =gradient ciœnienia (mbarm) =prêdkoœæ przep³ywu (ms) dxs 20x3.4 25x4.2 32x5.4 40x6.7 50x8.3 63x10.5 75x12.5 90x15.0 110x18.3 d i 13.2 mm 16.6 mm 21.2 mm 26.6 mm 33.4 mm 42.0 mm 50.0 mm 60.0 mm 73.4 mm 4.60 4.80 5.00 5.20 5.40 5.60 5.80 6.00 6.20 6.40 6.60 6.80 7.00 7.50 8.00 9.00 1 7334.37 33.61 7976.60 35.08 8645.73 36.54 9341.77 38.00 2250.76 21.25 2446.49 22.18 2650.35 23.10 2862.34 24.03 3082.46 24.95 3310.71 25.88 3547.09 26.80 3791.60 27.72 4044.24 28.65 4305.01 29.57 4573.91 30.50 4850.94 31.42 5136.09 32.34 5884.55 34.65 6683.80 36.96 8434.72 41.58 643.77 13.03 699.21 13.60 756.92 14.16 816.90 14.73 879.14 15.30 943.67 15.86 1010.46 16.43 1079.52 17.00 1 150.85 17.56 1224.45 18.13 1300.32 18.70 1378.47 19.26 1458.88 19.83 1669.84 21.25 1894.98 22.66 2387.82 25.50 2937.39 28.33 203.63 8.28 220.97 8.64 239.00 9.00 257.74 9.36 277.17 9.72 297.30 10.08 318.13 10.44 339.65 10.80 361.87 11.16 384.79 1 1.52 408.40 11.88 432.71 12.24 457.72 12.60 523.29 13.50 593.20 14.40 746.09 16.20 916.37 17.99 66.85 5.31 72.47 5.54 78.32 5.78 84.39 6.01 90.67 6.24 97.18 6.47 103.91 6.70 110.86 6.93 118.03 7.16 125.42 7.39 133.03 7.62 140.87 7.85 148.92 8.09 17 8.66 192.49 9.24 241.55 10.40 296.12 11.55 20.65 3.32 22.37 3.46 24.16 3.61 26.01 3.75 28.03 3.90 3 4.04 32.07 4.19 34.19 4.33 36.87 4.48 38.62 4.62 40.94 4.76 43.32 4.91 45.76 5.05 52.16 5.41 58.96 5.77 73.80 6.50 90.26 7.22 8.72 2.34 9.44 2.44 10.19 2.55 10.96 2.65 11.76 2.75 12.59 2.85 13.44 2.95 14.33 3.06 15.23 3.16 16.17 3.26 17.13 3.36 18.12 3.46 19.14 3.57 21.88 3.82 24.71 4.07 30.86 4.58 37.67 5.09 3.56 1.63 3.85 1.70 4.15 1.77 4.47 1.84 4.79 1.91 5.13 1.98 5.47 2.05 5.83 2.12 6.19 2.19 6.57 2.26 6.96 2.33 7.35 2.41 7.76 2.48 8.83 2.65 9.96 2.83 12.42 3.18 15.21 3.54 1.35 1.09 1.46 1.14 1.57 1.19 1.69 1.24 1.81 1.28 1.94 1.33 2.06 1.38 2.20 1.43 2.33 1.47 2.47 1.52 2.62 1.57 2.77 1.62 2.92 1.66 3.32 1.78 3.74 1.90 4.66 2.14 5.66 2.38 G³adkoœæ: 0,0070mm Temperatura: 60 C Gæstoúã: 983,20kgm3 6 Lepkoœæ: 0,47 x 10 m2s d = œrednica zewnêtrzna (mm) s = gruboœæ œcianki (mm) d = œrednica wewnêtrzna (mm) i Straty ciœnienia wskutek tarcia dla ró nego rodzaju rur dla ró nych prêdkoœci wody i dla ró nych przep³ywów mo na równie wyznaczyæ w sposób graficzny. www.esbopoland.pl 45

SYSTEM PP 6. DOBÓ U Vesbo PN10 (SD 11) wykres spadku ciœnienia w 20 C Przep³yw (ls) Gradient ciœnienia (Pam) Vesbo PN16 (SD 7.4) wykres spadku ciœnienia w 20 C Przep³yw (ls) Gradient ciœnienia (Pam) Vesbo PN16 (SD 7.4) wykres spadku ciœnienia w 60 C Przep³yw (ls) Gradient ciœnienia (Pam) 46 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 6. DOBÓ U Vesbo PN20 (SD 6) i PN25 VESBO STABI wykres spadku ciœnienia w 20 C 1 110 x 18.3 mm 90 x 15.0 mm 75 x 12.5 mm 63 x 10.5 mm 50 x 8.3 mm 40 x 6.7 mm 4.0 ms 32 x 5.4 mm Przep³yw (ls) 1.00 1.6 ms 3.0 ms 2.5 ms 25 x 4.2 mm 20 x 3.4 mm 0.10 1.4 ms 1.8 ms 2.0 ms 0.8 ms 1.0 ms 1.2 ms 0.7 ms 0.9 ms 0.6 ms 0.1 ms 0.2 ms 0.4 ms 0.5 ms 0.3 ms 0.15 ms 1 10 100 1000 Gradient ciœnienia (Pam) Vesbo PN20 (SD 6) i PN25 VESBO STABI wykres spadku ciœnienia w 60 C 1 110 x 18.3 mm 90 x 15.0 mm 75 x 12.5 mm 63 x 10.5 mm 50 x 8.3 mm 4.0 ms 40 x 6.7 mm 32 x 5.4 mm Przep³yw (ls) 1.00 0.10 1.4 ms 1.6 ms 1.8 ms 3.0 ms 2.5 ms 2.0 ms 25 x 4.2 mm 20 x 3.4 mm 0.8 ms 0.7 ms 0.9 ms 1.0 ms 1.2 ms 0.6 ms 0.1 ms 0.15 ms 0.2 ms 0.5 ms 0.3 ms 0.4 ms 1 10 100 1000 Gradient ciœnienia (Pam) Straty ciœnienia na kszta³tkach i zaworachwspó³czynnik strat Typ kszta³tkizaworu Symbol Opis Wsp. Strat Typ kszta³tkizaworu Symbol Opis Wsp. Strat Mufa 0.25 Trójnik redukcyjny Suma trójnika i redukcji Mufa redukcyjna edukcja o 1 rozmiar edukcja o 2 rozmiary 0.40 0.50 Z³¹czka z GW 0.50 edukcja o 3 rozmiary 0.60 Z³¹czka z GZ 0.70 Kolano 90 1.20 Kolano z GW 1.40 Kolano 45 0.80 Kolano z GZ 1.60 Trójnik Przelot Odejœcie ¹czenie strumieni 0.25 1.20 0.80 Trójnik z GW 20 x 34 x 20 20 x 12 x 20 25 x 34 x 25 25 x 12 x 25 1.40 1.60 1.60 1.80 ozp³yw strumieni przy wejœciu bocznym ¹czenie strumieni przy odejœciu bocznym 1.80 3.00 Trójnik z GZ Zawór 20 x 12 x 20 20 mm 25 mm 32 mm 1.80 9.50 8.50 7.60 www.esbopoland.pl 47

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA 7.1 Informacje ogólne VESBO charakteryzuje siê wysok¹ odpornoœci¹ na ró ne kwasy i chlorki ze wzglêdu na w³aœciwoœci chemiczne polipropylenu. Zatem system VESBO doskonale nadaje siê do transportowania wody twardej, miêkkiej i pitnej z dopuszczalnymi (do konsumpcji) poziomami chloru, cieczy, wody po od elazianiu lub substancji chemicznych pochodz¹cych z przemys³u. 7.2 Tablica odpornoœci chemicznej Poni sza tablica przedstawia odpornoœæ chemiczn¹ rur i kszta³tek VESBO na dzia³anie zestawionych zwi¹zków chemicznych. Przed etapem projektowym inwestycji zalecamy skonsultowanie siê z naszym dzia³em technicznym. Legenda: odporny warunkowo odporny nieodporny V mo liwoœæ zabarwienia Substancja 1,2dwuaminoetan 1,2dwubromometan 1,3butadien gazowy 2butendiol1,4 2butindiol1,4 4metylopentanol2 Acetamid Aceton (keton dwu metylowy) Akrylan butylu Akrylonitryl Aldehyd benzoesowy, roztw. wodny Aldehyd krotonowy Aldehyd octowy Aldehyd octowy, roztw. wodny Alkohol allilowy Alkohol amylowy Alkohol benzylowy Alkohol butylowy (butanol) Alkohol etylowy Alkohol fenylowoetylowy Alkohol furfurylowy Alkohol izobutylowy Alkohol izopropylowy Alkohol palmitynowy Alkohol propargilowy, roztw. wodny Alkohole woskowe Alkoholowy roztw. t³uszczu kokosowego A³un chromowopotasowy, roztw. wodny A³un chromowy, roztw. wodny A³un elazowy, roztw. wodny Amidy kwasu t³uszczowego Amoniak gazowy Stê enie 96% 96% 7% techn. czyste Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze Substancja Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C Amoniak p³ynny Anilina (aminobenzen) Anizol (metoksybenzen, eter metylowofenylowy) Asfalt V Aspiryna Atrament Azotan amonowy (saletra amonowa), roztw. wodny Azotan miedzi, roztw. wodny 30% Azotan elazawy, roztw. wodny Azotan elazowy, roztw. wodny Azotan potasowy Azotan sodowy, roztw. wodny Azotan srebra Azotan srebra, roztw. wodny Azotan wapniowy, roztw. wodny 50% Azotyn niklu Azotyn sodowy, roztw. wodny Barwnik piwny handlowe Benzen V Benzoesan sodowy, roztw. wodny Benzoesan sodowy, roztw. wodny 36% Benzyna techn. czysta Benzynabenzol mieszanka 8020 Benzyna normalna Benzyna testowa techn. czysta Bezwodnik fosforowy 100% Bezwodnik octowy V Bitum V Boraks (czteroboran sodowy), roztw. wodny Boraks, roztw. wodny Boran potasowy, roztw. wodny 1% 48 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Substancja Bromometan, gazowy Butan, gazowy Butandiol, roztw. wodny Butanon Butantriol, roztw. wodny Butylen (buten), p³ynny Butylofenol Butylofenon Chinina Chlor gazowy mokry Chlor gazowy suchy Chlor p³ynny Chlor, roztw. wodny (woda chlorowa) Chloral Chloran potasowy, roztw. wodny Chloran sodowy, roztw. wodny Chloran wapniowy, roztw. wodny Chlorek amonowy, roztw. wodny Chlorek antymonu, bezwodny Chlorek benzoilu Chlorek benzylowy Chlorek cynawy, roztw. wodny Chlorek cynku, roztw. wodny Chlorek cynowy, roztw. wodny Chlorek fosforylu Chlorek glinu, roztw. wodny Chlorek glinu, sta³y Chlorek magnezu, roztw. wodny Chlorek metylenu Chlorek miedzi, roztw. wodny Chlorek niklu Chlorek elazowy, roztw. wodny Chlorek elazowy, roztw. wodny Chlorek elazowy, roztw. wodny Chlorek potasowy, roztw. wodny Chlorek sodowy, roztw. wodny Chlorek sulfurylu Chlorek tionylu Chlorek wapniowy, roztw. wodny Chlorek winylidenu Chlorobenzen Stê enie Boran sodowy Brom, para Brom, p³ynny 100% Bromek litu Bromek potasowy, roztw. wodny Bromek sodowy Bromian potasowy, roztw. wodny do 10% Bromochlorometan Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C V Chloroetan Chloroetanol Chloroform Chlorohydryna glicerolu Chlorometan, gazowy Chloryn sodowy, roztw. wodny Chromian potasowy, roztw. wodny Chromian sodu Cukier gronowy, roztw. wodny Cukier trzcinowy, roztw. wodny Cyjanek amonowy Cyjanek miedzi, roztw. wodny Cyjanek potasowy, roztw. wodny Cyjanek potasu, roztw. wodny Cyjanek sodu Cykloheksan Cykloheksanol (alkohol cykloheksylowy) Cykloheksanon Czterobromometan Czterochlorek wêgla Czterochloroetan Czterochloroetylen Czteroetylek o³owiu (czteroetyloo³ów) Czterowodorofuran Czterowodoronaftalen Dglikoza (cukier gronowy) DDT, proszek Dekalina (dziesiêciowodoronaftalen) Dekstryna (guma skrobiowa), roztw. wodny 18% Detergenty Dioksan Dro d e Dwuchlorek propylenu 100% Dwuchlorobenzen Dwuchloroetan Dwuchloroetylen Dwuchromian potasowy, roztw. wodny Dwuchromian sodu Dwumetyloamina Dwumetyloformamid Dwusiarczek wêgla Dwutlenek siarki, gazowy Dwutlenek siarki, roztw. wodny Dwutlenek wêgla 100% Ekstrakt garbnikowy roœlinny handlowe Ekstrakt kawy Emulgator Emulsja fotograficzna handlowe Emulsja silikonowa Substancja Stê enie 50% 40% handlowe Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze do www.esbopoland.pl 49

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Substancja Ephetin, roztw. wodny 10% Epichlorohydyna Ester etylowy kwasu jednochlorooctowego Ester kwasu ftalowego Ester metylowy kwasu dwuchlorooctowego Ester metylowy kwasu jednochlorooctowego Etanol 96% Etanol zanieczyszczony toluenem 96% (obj.) Etanoloamina techn. czysta Eter Eter dwubutylu Eter dwuizopropylowy Eter etylowy Eter jednobutylowy glikolu etylenowego Etylenoglikol Etylobenzen Fenol Fenylohydrazyna Fluor gazowy Fluorek amonowy, roztw. wodny Fluorek miedzi, roztw. wodny Fluorek potasowy, roztw. wodny Fluorek sodowy Formaldehyd, roztw. wodny Formamid Fosforan dwusodowy Fosforan sodu, roztw. wodny Fosforan trójbutylowy Fosforan trójkrezylu Fosgen, roztw. wodny Fosgen (tlenochlorek wêgla), gazowy Fotografczne œrodki wywo³uj¹ce Frigen 12 (Freon 12) Fruktoza (cukier owocowy), roztw. wodny Ftalan dwubutylu Ftalan dwuheksylowy Ftalan dwuizooktylu Ftalan dwuoktylu Gaz chlorowodorowy suchy i mokry Gaz œwietlny Gaz ziemny Gazy z pra enia Genatin Gin Gliceryna, roztw. wodny Glicyna, kwas aminooctowy Glikol butylenu Glikol etylowy, roztw. wodny Glikol propylenu Stê enie techn. czysta do 40% 100% 100% handlowe handlowe Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C V Glukoza, roztw. wodny Glysantin Gnojówka Heksan Heksantriol Heptan Hydrat chloralu Hydrat hydrazyny Hidrochinon, pdwuhydroksybenzen Ipropanol Izooctan, 2,2,4trójmetylopentan Jodek magnezu Jodek potasowy Jodek potasowy Jodyna DAB6 Kamfora Karbazol (dwubenzopirol) Karbolineum Karbolineum sadownicze, roztw. wodny Keton Keton dwuizobutylu Keton metyloizobutylowy Klej Koncentrat Coli 3% jod handlowe handlowe V V do V V V V Substancja Kondensat pary nasyconej Koniak Kreozot Krezol Krezol oktylu Krezol, roztw. wodny Krochmal, roztw. wodny Krzemian sodowy, roztw. wodny Ksylen Kwas adypinowy, roztw. wodny Kwas akumulatorowy Kwas aminokarboksylowy Kwas arsenowy, roztw. wodny Kwas askorbinowy Kwas azotowy Kwas azotowy Kwas benzenosulfonowy Kwas benzoesowy (kwas benzenokarboksylowy), roztw. wodny Kwas bromowodorowy, roztw. wodny Kwas bromowy Kwas bursztynowy, roztw. wodny Kwas chlorooctowy (mono), roztw. wodny Kwas chlorooctowy, roztw. wodny Kwas chlorosulfonowy Stê enie 100% rozcieñczony 25% 50% 50% stê ony 50% 85% Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze V V V 50 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Substancja Kwas chlorowy, roztw. wodny Kwas chlorowy, roztw. wodny Kwas chlorowy, roztw. wodny Kwas chromowy, roztw. wodny Kwas cyjanowodorowy (kwas pruski) Kwas cytrynowy, roztw. wodny Kwas dodecylobenzosulfonowy Kwas dwuchlorooctowy Kwas dwuchlorooctowy Kwas dwuglikolowy, roztw. wodny Kwas fuorowodorowy, roztw wodny Kwas fosforowy, roztw. wodny Kwas fosforowy, roztw. wodny Kwas ftalowy, roztw wodny Kwas garbnikowy (tanina), roztw. wodny Kwas glikolowy, roztw. wodny Kwas jab³kowy (kwas etanodwukarboksylowy) Kwas jednochlorooctowy Kwas krzemowy, roztw. wodny Kwas maleinowy, roztw. wodny Kwas mas³owy (kwas butanowy), roztw. wodny Kwas metakrylawy Kwas mlekowy, roztw. wodny Kwas moczowy Kwas mrówkowy, roztw. wodny Kwas mrówkowy, roztw. wodny Kwas nadchlorowy, roztw. wodny Kwas nikotynowy Kwas octowy (kwas etanowy) Kwas octowy lodowaty (100%) Kwas octowy, roztw. wodny Kwas oleinowy Kwas ortoborowy, roztw. wodny Kwas palmitynowy (kwas heksadekanowy) Kwas pikrynowy (trójnitrofenol), roztw. wodny Kwas propionowy, roztw. wodny Kwas salicylowy Kwas siarkowy, roztw. wodny Kwas siarkowy, roztw. wodny Kwas siarkowy, roztw. wodny Kwas siarkowy Kwas solny, roztw. wodny Kwas stearynowy Kwas szczawiowy (kwas etanodiowy) Kwas szeœciofuorowodorowy, roztw. wodny Kwas tioglikolowy Kwas trójchlorooctowy Kwas trójchlorooctowy, roztw. wodny Kwas t³uszczowy Stê enie 1% 10% 20% 50% 50% 30% 4085% 50% 8095 % 50% 10% do 70% 50% do 100% 85% 10% 20% <10% 100% 70% 1% do 50% 70% 80% 98% 50% Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze Substancja Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C V V V V Kwas winny, roztw. wodny Kwas wêglowy, roztw. wodny Kwas wêglowy suchy Kwasy antrachinosulfonowe, roztw. wodny Kwasy aromatyczne K¹piel utrwalaj¹ca (fotograficzna) Laktoza (cukier mleczny) Lanolina Lateks, mleczko kauczukowe Likier Lysol ój Majonez Margaryna 100% handlowe Marmolada Mas³o Melasa Mentol Metafosforan amonowy Metafosforan glinu Metanol (alkohol metylowy) Metoksybutanol Metyloamina, roztw. wodny 32% Metylobenzen Metylocykloheksan Metyloetyloketon Metyloglikol Metylopropyloketon V Mieszanina chromowa V Miód pszczeli Mleko Mocz Mocznik (karbamid), roztw. wodny do 33% Monochlorobenzen Morfolina Musztarda Myd³o do metalu Myd³o szare (miêkkie, beczkowe) npropanol Nadchloran potasowy 1% Nadchloroetylen V V V Nadmanganian potasu Nadmanganian potasu, roztw. wodny do 6% V Nadsiarczyn potasowy, roztw. wodny Nadtlenek wodoru, roztw. wodny 40% Nadtlenek wodoru, roztw. wodny 30% Nadtlenoboran sodowy, roztw. wodny Nafta (ropa naftowa, olej skalny) Nafta œwietlna www.esbopoland.pl 51

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Substancja Naftalina (naftalen) Nawozy mineralne, roztw. wodny Nitrobenzen Nononol Onitrotoluen Ocet (ocet winny) Octan amonowy, roztw. wodny Octan amylu Octan butylu Octan butylu Octan celulozy (nitroceluloza) Octan etylu Octan etylu Octan metoksybutylu (Butoxyl) Octan metylu Octan o³owiowy, roztw. wodny Octan sodu, roztw. wodny Octan winylu Olbrot Oleista smo³a z wêgla kamiennego Olej arachidowy (olej z orzeszków ziemnych) Olej bawe³niany Olej do silników dwutaktowych Olej do smarowania Olej lniany Olej maszynowy Olej mineralny Olej napêdowy Olej opa³owy Olej palmowy (t³uszcz palmowy) Olej parafinowy (parafina ciek³a) Olej rycynowy Olej silikonowy Olej silnikowy typu HD Olej sojowy Olej terpentynowy (terpentyna) Olej transformatorowy Olej wazelinowy Olej wrzecionowy Olej z igie³ œwierkowych Olej z orzecha w³oskiego Oleje roœlinne i zwierzêce Oleje zwierzêce Olejek kamforowy Olejek miêtowy Olejek orzechowy Olejek sosnowy Olejki eteryczne Oleum (kwas siarkowy dymi¹cy) Stê enie handlowe Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze Substancja Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C Oliwa Ortofosforan amonowy, roztw. wodny Ortofosforan trójwapniowy Ozon 50 pphm Parafna emulsja Paraformaldehyd handlowe Pentanol (alkohol amylowy) Pirydyna Piwo Piêciochlorek antymonu Plastyfikatory poliestrowe Podchloryn wapniowy, roztw. wodny (suspensja) Podchloryn sodowy z 12,5% aktywnym tlenem Podsiarczyn. wodorosiarczek. roztw. wodny do 10% Poliglikole Powietrze techn. czyste Preparaty witaminowe. suche Propan. gazowy V Propanol Pulpa owocowa P³yn hamulcowy P³ynne myd³o opa naftowa ozjaœniacz optyczny oztwór myd³a, roztw. wodny têæ Sagrotan Salicylan metylu Sebacynian dwubutylu Serwatka Siarczan amonowy, roztw. wodny Siarczan cynku, roztw. wodny Siarczan dwu sodowy Siarczan fenylu Siarczan glinowosodowy Siarczan glinu, roztw. wodny Siarczan glinu, sta³y Siarczan magnezu do Siarczan magnezu, roztw. wodny Siarczan miedzi, roztw. wodny Siarczan niklu, roztw. wodny Siarczan elazawy, roztw. wodny Siarczan elazowy, roztw. wodny Siarczan potasowoglinowy, roztw. wodny Siarczan potasowy, roztw. wodny Siarczan sodowy, roztw. wodny Siarczan wapniowy Siarczek amonowy, roztw. wodny Siarczek potasowy, roztw. wodny 52 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Siarczek sodowy, roztw. wodny zimny Siarczyn potasowy, roztw. wodny Siarczyn sodowy, roztw. wodny Siarka Siarkowodór, gazowy Siarkowodór, roztw. wodny Soda kaustyczna, soda r¹ca Soda, roztw. wodny Sok ananasowy Sok cytrynowy Sok owocowy Sok owocowy niesfermentowany Sok pomarañczowy Sok pomidorowy Sok z buraka cukrowego Soki cytrusowe Solanka Sole baru, roztw. wodny Sole bizmutu Sole chromu, roztw. wodny Sole cynku Sole miedzi, roztw. wodny zimny Sole rtêci Sole srebra, roztw. wodny zimny Spaliny zaw. CO 2 Spaliny zaw. CO Spaliny zaw. H2SO 4 Spaliny zaw. HCI Spaliny zaw. HCO 3 Spaliny zaw. SO 2 Substancja Spirytus winny Stearynian cynku Styren Syrop cukrowy Syrop skrobiowy Szeœciocyjano elazian potasowy Szeœciocyjano elazian sodowy (II) Szeœciometafosforan sodowy, roztw. wodny Szk³o wodne Szlam anodowy chromowy Sól gorzka (epsomit), roztw. wodny Sól gorzka (glauberska), roztw. wodny Sól kuchenna, roztw. wodny Œrodek mrozoodporny Œrodek przeciwpieni¹cy Œrodki do prania, syntetyczne Œrodki myj¹ce, do p³ukania Œrodki ochrony roœlin (pestycydy) Tanina, roztw. wodny Stê enie 40% nasycona ma³e handlowe u ytkowe zwyk³e u ytkowe 10% Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze Substancja Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C Tiofen Tiosiarczan potasowy, roztw. wodny Tiosiarczan sodowy, roztw. wodny Tlen Tlenek cynku Tlenek etylenu Tlenek wapniowy, proszek Toluen Tran z w¹troby ryby Trójchlorek antymonu Trójchlorek fosforu Trójchloroetylen Trójetanoloamina Trójetylenoglikol Trójmetylopropan, roztw. wodny Trójtlenek chromu, Bezwodnik chromowy, roztw. wodny Trójtlenek siarki T³uszcz kokosowy T³uszcz kostny T³uszcz wo³owy ug o³owiowy z 12,5% aktywnych chlorem ug potasowy ug sodowy Utrwalacz, roztw. wodny Utrwalacz, sta³y Wapno Wapno biel¹ce Wazelina Whisky Winiak 50% 50% techn. czysta V Wino Wino jab³kowe Wiskoza roztw. przêdzalniczy Witamina C Wêglan amonowy, roztw. wodny Wêglan cynku Wêglan magnezu Wêglan potasowy, roztw. wodny Wêglan sodu, roztw. wodny Wêglan wapniowy Wêglik wapniowy Woda amoniakalna Woda bromowa nasycona zimna Woda chlorowa nasycona Woda destylowana Woda królewska (HCI HNO 3) Woda mineralna Woda morska (woda z jeziora) www.esbopoland.pl 53

SYSTEM PP 7. ODPONOŒÆ CHEMICZNA Substancja Woda pitna, tak e chlorowana Woda wapienna Woda z Jaelle Woda z Labarraque Wodorochromian potasowy, roztw. wodny Wodorosiarczan potasowy, roztw. wodny Wodorosiarczan sodowy, roztw. wodny Wodorosiarczek amonowy, roztw. wodny Wodorosiarczyn sodowy, roztw. wodny Wodorotlenek baru, roztw. wodny Wodorotlenek glinu Wodorotlenek magnezu Wodorotlenek potasowy Wodorotlenek potasowy Wodorotlenek sodowy, roztw. wodny Wodorotlenek sodowy, sta³y Wodorotlenek wapniowy Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze do do Substancja Wodorowêglan amonowy, roztw. wodny Wodorowêglan potasowy Wodorowêglan potasowy, roztw. wodny Wodorowêglan sodowy Wodór Wosk pszczeli Woski Wódka Wywo³ywacze fotografczne Zacier Zacier s³odowy fermentacyjny Zmywacz do paznokci elatyna elazocyjanek potasu ywica kumaronowa ywice poliestrowe Stê enie Odpornoœæ polipropylenu w temperaturze 20 C 60 C 100 C 20 C 60 C 100 C V do do V 8. UWAGI EKSPLOATACYJNE Nie wolno 1 nara aæ koñcówek rur na wstrz¹sy lub uderzenia 6 stosowaæ metalowych wtyczek jako ³¹czników 2 u ywaæ rur uszkodzonych albo pêkniêtych 7 nara aæ VESBO na du e wstrz¹sy lub spadaj¹ce kamienie 3 przekrêcaæ rur lub kszta³tek po po³¹czeniu 8 u ywaæ nadmiernych iloœci paku³ do uszczelniania z³¹czek 4 u ywaæ gwintów sto kowych 9 ogrzewaæ otwartym ogniem 5 nara aæ VESBO na d³ugotrwa³e oddzia³ywanie promieniowania UV 10 ³¹czyæ ska onych rur lub kszta³tek 1 ostro nie obchodziæ siê z VESBO 2 do ciêcia rur stosowaæ tylko ostre narzêdzia 3 po po³¹czeniu regulowaæ nie wiêcej ni o 5 4 u ywaæ kszta³tki tylko z gwintem cylindrycznym, nie dokrêcaæ zbyt mocno 5 sk³adowaæ VESBO chroni¹c przed s³oñcem i deszczem Nale y 6 u ywaæ plastikowych zaœlepek 7 chroniæ odkryte rury przed uszkodzeniem 8 do giêcia wykorzystywaæ tylko gor¹ce powietrze o maks. temperaturze 140 C 9 stosowaæ taœmê albo pastê uszczelniaj¹c¹; nie u ywaæ w nadmiarze paku³ 10 instalowaæ tylko czysty materia³ 54 www.esbopoland.pl

SYSTEM PP 9. GWAANCJA VESBO odrzuca jakakolwiek odpowiedzialnosc za wszelkie awarie, wady i szkody spowodowane przez sytuacje i okolicznosci obejmujace, w szczególnosci, i bez ograniczen: B³êdne zastosowanie, nadu ycie, zaniedbanie, niew³aœciw¹ obs³ugê lub sk³adowanie. B³êdn¹ instalacjê lub zastosowanie, brak œcis³ego przestrzegania ni ej podanych pisemnych zaleceñ VESBO. Wad instalowanych czêœci innych producentów. Po ar, trzêsienie ziemi, powódÿ, piorun, huragan, tornado lub inne kataklizmy. Nara enie na oddzia³ywanie œrodków chemicznych i innych czynników miejscowych, na które VESBO nie ma wp³ywu. Wszelkie inne przyczyny niezwi¹zane z wewnêtrznymi wadami rur i kszta³tek dostarczanych przez VESBO. Gwarancja nie obejmuje utraty barwy rur i ksztaltek ani innych szkód spowodowanych przez zuzycie wynikajace z narazenia na dzialanie warunków pogodowych. Zwykle zuzycie definiuje sie jako ekspozycje na swiatlo sloneczne i skrajne warunki pogodowe oraz atmosferyczne, które stopniowo prowadza do odbarwienia lub powstania plam. VESBO za wlasnym wylacznym uznaniem okresla, czy rury i akcesoria narazone sa na zwykle warunki pogodowe. Jezeli material odbarwi sie w stopniu jaki VESBO uzna za ponadprzecietny, to VESBO za wlasnym uznaniem naprawia lub wymienia go. VESBO zastrzega sobie prawo do modyfikacji lub wycofania dowolnego ze swych produktów. TO ZASTZE ONY ZNAK HANDLOWY www.esbopoland.pl 55

SYSTEM PP 10. OGÓLNA INSTUKCJA OBS UGI 10.1 Transport i magazynowanie Przechowywaæ chroni¹c przed s³oñcem i deszczem. Nie nara aæ na d³ugie oddzia³ywanie promieniowania UV. Ostro nie obchodziæ siê z VESBO w niskich temperaturach. Nie sk³adowaæ w temperaturze poni ej 0 C. Od uderzeñ na rurach mog¹ powstawaæ pêkniêcia. Chroniæ przed uszkodzeniem, przed du ymi wstrz¹sami lub spadaj¹cymi kamieniami. 10.2 Instalacja ury i kszta³tki VESBO instalowaæ zgodnie z ograniczeniami co do ciœnienia, temperatury i rozszerzalnoœci wskazanych w katalogu technicznym VESBO lub na www.esbo.com. Nie u ywaæ rur uszkodzonych ani pêkniêtych. Do ciêcia rur stosowaæ specjalne no yce. Instalowaæ tylko materia³ czysty, nie ³¹czyæ z zabrudzonymi rurami i kszta³tkami. Przed przyst¹pieniem do zgrzewania, sprawdziæ, czy z powierzchni rury i kszta³tki usuniêto chemikalia i farby. Jeœli instalacje po zgrzewaniu trzeba pomalowaæ, to nale y zaizolowaæ ruroci¹g VESBO, aby przez œciankê rur nie przedosta³y siê do œrodka chemikalia z farb, które nastêpnie mog³yby skaziæ wodê lub wp³yn¹æ na okres u ytkowania instalacji. VESBO nie odpowiada za skutki oddzia³ywania chemikaliów i farb. Usilnie zalecamy skonsultowanie siê z naszym dzia³em technicznym jeszcze przed etapem projektowym inwestycji. Stosowaæ tylko z³¹czki o gwintach cylindrycznych, nie sto kowe i nie dokrêcaæ za mocno. Nie stosowaæ metalowych wtyczek jako ³¹czników wybieraæ plastikowe. Do uszczelniania kszta³tek stosowaæ taœmê uszczelniaj¹c¹ lub masê uszczelniaj¹c¹. Paku³y stosowaæ w umiarkowanych iloœciach. Do giêcia rur na gor¹co stosowaæ pistolet z gor¹cym powietrzem zamiast odkrytego ognia. Temperatura gor¹cego powietrza stosowanego na rurach PP nie powinna przekraczaæ 140 C. Nie przekrêcaæ rury ani kszta³tki po z³¹czeniu, korygowaæ nie wiêcej ni o 5. W przypadku instalacji zewnêtrznych, trzeba zaizolowaæ VESBO w celu ochrony przed nadmiern¹ utrat¹ ciep³a i przed promieniowaniem UV. Dla uzyskania dobrego zgrzewu, trzeba przestrzegaæ g³êbokoœci oraz czasu zgrzewania wskazanego w katalogu technicznym VESBO czêœæ 4. Sprawdziæ czy narzêdzie do zgrzewania sygnalizuje gotowoœæ do pracy (260 C). Przed zgrzewaniem zaleca siê przyci¹æ koñcówki rur o 45 cm. Temperatura nasadek do zgrzewarki powinna byæ wystarczaj¹co wysoka do przeprowadzenia zgrzewania. Po zgaœniêciu lampki sygnalizacyjnej zgrzewarki, temperatura nasadek jest odpowiednia do zgrzewania. Po tym sygnale nale y przeprowadziæ proces zgrzewania. Zgrzewanie na zimno odbija siê na stabilnoœci surowca oraz okresie eksploatacji produktu. Codzienne u ytkowanie zgrzewarki mo e doprowadziæ do zbyt wysokich temperatur 300320 C. Zbyt wysoka temperatura skutkuje nadmiernym topieniem siê materia³u. Aby temu zapobiec operator powinien poczekaæ a do drugiego sygna³u lampki sygnalizacyjnej, poniewa temperatura nasadek nie zmienia siê i po drugim sygnale pozostaje na 260 C. Zaœlepki VESBO stosuje siê TYLKO do prób ciœnieniowych, które nale y przeprowadziæ po zainstalowaniu ruroci¹gu. Nie wolno ich stosowaæ do zaœlepiania koñcówek ruroci¹gów na sta³e. Wybieraæ z³¹czki o gwintach cylindrycznych. 10.3 Transport substancji chemicznych Jeszcze przed instalacj¹ nale y siê skontaktowaæ z dzia³em technicznym VESBO w celu przedyskutowania kwestii transportowania substancji chemicznej. Usun¹æ z instalacji te chemikalia, które mog¹ wp³ywaæ na jej okres u ytkowania. VESBO nie odpowiada za skutki oddzia³ywania chemikaliów, które przedostan¹ siê do wody. Ostrze enie: Produkty VESBO nie nadaj¹ siê do stosowania do sprê onego powietrza lub gazów. 56 www.esbopoland.pl

Defderdar Mah. Otakcilar Cad. No: 80 Eyup IstanbulTUKEY Tel: 90 212 467 77 30 (pbx), Fax: 90 212 467 77 38 Email: info@esbo.com NOVAPLAST PLASTIK SDN.BHD. No.2C, Jalan Indah Gemilang 4 Taman Perindustrian Gemilang 81800 Ulu Tiram, Johor, Malaysia Handels GmbH Elektrastraße 13, 81925 MünchenGEMANY Tel: 49 89 999 97 60, Fax: 49 89 9999 76 20 Email: info@esbo.com ASIA Pte. Ltd. 15 West Coast Highway #0205, Pasir Panjang Building Singapore 117861 Tel: 65 6773 42 35, Fax : 65 6773 42 30 Email: enquiry@esbo.com.sg EUASIA Smolenskaya ploshad No: 3, Office No. 642 Moscow USSIA 121099 Tel: 7 495 937 82 43 Email: info_ru@esbo.com KZ LLC Almaty, 154 Zhibek Zholy str. epublic of Kazakhstan 050000 Tel: 7 727 393 07 30, Fax: 7 727 393 07 31 Email: info_kz@esbo.com POLAND ul. Morgowa 9, 91223 ódÿ POLSKA Tel: 48 42 640 55 26, Fax: 48 42 640 55 27 Email: biuro@esbopoland.pl www.esbopoland.pl