5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA

5. EKSPLOZJA DEMOGRAFICZNA 5.1. Liczebność populacji model S 5.2. Liczebność populacji model J 5.3. Demografia Polska 5.4. Liczebność populacji i jego regiony 5.5. Wskaźniki demograficzne - i jego regiony 5.6. Zmiany liczebności populacji ludzi ujęcie historyczne i prognozy (1) 5.7. Zmiany liczebności populacji ludzi ujęcie historyczne i prognozy (2) 5.8. Eksplozja demograficzna? 5.9. Eksplozja demograficzna skutki 5.1. Megamiasta (jako tzw. zespoły miejskie) 5.11. Eksplozja demograficzna - zmiany w uŝytkowaniu gruntów

9 5.1. Liczebność populacji model S 13 zdolność nośna ekosystemu wzrost populacji gatunków w warunkach równowagi ekosystemu przebiega zgodnie z modelem S krzywa populacji czas presja środowiska hamuje wzrost populacji zdolność nośna ekosystemu = granica wydajności środowiska (zasoby pokarmowe) ograniczenie zasobów pokarmowych wahania populacji w systemach naturalnych oscylacje- stały okres i stała amplituda fluktuacje nieregularne i o duŝym nasileniu konkurencja róŝnych gatunków do tych samych zasobów pokarmowych niekorzystna zmiana warunków środowiskowych (antropogenizacja środowiska, ekstremalne zmiany klimatyczne) 2

9 5.2. Liczebność populacji model J Utrzymywanie się populacji przez dłuŝszy czas w fazie równowagi na poziomie granicy zdolności nośnej ekosystemu jest moŝliwe tylko wówczas, gdy eksploatacja zasobów jest kompensowana przez odtwarzaniem tych zasobów w środowisku. 1 3 zdolność nośna ekosystemu krzywa populacji czas trwałe wyczerpanie zasobów lub nagromadzenia produktów przemiany materii zmniejszenie zdolności nośnej ekosystemu obniŝenia się liczebności populacji według którego modelu: S czy J przebiega wzrost demograficzny? 3

5.3. Demografia - Polska 4 3 ludność Polski w mln 27 rok z bilansu pozostałe ze spisu ludności 2 1 1945 1955 1965 1975 1985 1995 25 215 rok 1946 1976 26 odsetek ludności w miastach 31 % 56 % 61 % rok odsetek ludności < 2 lat > 65 lat 195 27 39 % 23 % 5 % 13 % 4

5.4. Liczebność populacji i jego regiony ludność w mld Świat Europa Azja Afryka Ameryka Płn. Ameryka Płd. i Śr. 7 6 5 4 3 2 1 196 197 198 199 2 21 ludność Azji w mld Bangladesz Chiny Indie Indonezja Pakistan Japonia 1,4 1,3 1,2 1,1 1,,9,8,7,6,5,4,3,2,1, 197 198 199 2 21 5

5.5. Wskaźniki demograficzne - i jego regiony 5 4 3 2 1 urodzenia na 1 ludności Afryka Ameryka Śr. Azja Ameryka Płd. Ameryka Płn. Europa 7 6 5 4 3 2 1 dzietność Afryka Ameryka Śr. Azja Ameryka Płd. Ameryka Płn. Europa 1975-198 1995-2 1975-198 1995-2 5 4 3 2 1 zgony na 1 ludności Afryka Ameryka Śr. Azja Ameryka Płd. Ameryka Płn. Europa przeciętna długość Ŝycia 1 1975-198 1995-2 1975-198 1995-2 8 7 6 5 4 3 2 Afryka Ameryka Śr. Azja Ameryka Płd. Ameryka Płn. Europa 6

5.6. Zmiany liczebności populacji ludzi ujęcie historyczne i prognozy (1) 4 tys. lat temu ok. 5 mln 2 tys. lat temu ok. 24 mln 165 rok ok.,5 mld 195 rok 2,5 mld 3 lat 198 rok 4,4 mld + 1,9 mld 199 rok 5,2 mld 2 rok 6,1 mld 27 lat 27 rok 6,7 mld + 2,3 mld Prognoza z 1696 r. Gregory King 6,5 mld w 16 52 r. Prognozy na rok 2 (ludność Świata 6,6 mld) 1924 r. Raymond Pearl 2 mld 1944 r. Frank Notestein 3,3 mld 1957 r. ONZ 6,3 mld Prognozy na rok Bank Światowy ONZ z 1984 r. z 199 r. z 1998 r. z 1992 r. 25 6,7 mld 6,3 mld 225 8,4 mld 8,5 mld 23 6,7 mld 1,7 mld ~ 8 mld 25 9,8 mld 14,6 mld ~9 mld 215 od 4,3 do 28, mld średnia 11,54 mld 7

5.7. Zmiany liczebności populacji ludzi ujęcie historyczne i prognozy (2) Według niektórych szacunków w miarę bezkolizyjne współistnienie antroposfery i biosfery uwarunkowane jest liczebnością populacji ludzkiej na poziomie ok. 2,5 mld. stosunek ludności w krajach rozwiniętych do ludności w krajach rozwijających się 195 198 1995 24 25 1/2 1/3 1/4 1/6 1/7 (?) 8

5.8. Eksplozja demograficzna? 28 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 ludność a w mld 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 22 wariant oczekiwanego tempa wzrostu demograficznego (S) 28 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 ludność a w mld 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 22 wariant maksymalnego tempa wzrostu demograficznego (S) zwiększenie zdolności nośnej ekosystemu 28 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 ludność a w mld 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 22 wariant załamania tempa wzrostu demograficznego (J) zmniejszenie zdolności nośnej ekosystemu 9

5.9. Eksplozja demograficzna - skutki udział ludności a Ŝyjącej w miastach pocz. XIX w. koniec XX w. (1995) Ameryka Płd. 3 % 45 % 75 % 26 rok Argentyna 91 % w miastach powyŝej 1 mln mieszkańców Ŝyje około 1,2 mld ludzi czyli blisko 1/5 populacji owej wg Banku Światowego (1994) 17 mln ludzi nie ma w pobliŝu domów źródeł wody pitnej, a 35 mln nie ma urządzeń sanitarnych W krajach rozwiniętych nie występuje większa róŝnica w liczebności ludności zamieszkującej miasto i ludności zamieszkującej tzw. zespół miejski np. Moskwa (26): 1,36 mln i 1,43 mln Ujawnił się ponadto silny trend do kontrurbanizacji (miejskiej dekoncentracji). Megamiasta (powyŝej 1 mln) kraje rozwijające się (z 21 megamiast 19 znajduje się w krajach rozwijających się miasta otoczone prowizorycznymi siedliskami ludzi, którzy przybyli w poszukiwaniu lepszego Ŝycia) np. Czungkin (Chiny,26): 4,2 mln i 32 mln Odsetek ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków (1995): Dania 99 %, USA 72 %, Polska 42 %, Meksyk 22 %, Turcja 13 % (wzrost z,1 % w 198 r.) W II poł. XX w. ludność: Dehli i Manili wzrosła 6-krotnie Sao Paulo i Meksyku 7-krotnie Seulu 11-krotnie (z 1 do 11 mln) 1

5.1. Megamiasta (jako tzw. zespoły miejskie) ludność w mln (26 r.) Nowy Jork 11 Moskwa Meksyk Sao Paulo Rio de Janeiro Buenos Aires Lagos Kair Czungking Seul Bombaj Szanghaj Kalkuta Tokio DŜakarta Pekin Karaczi Teheran Czengtu Dakka Manila ParyŜ Stambuł Los Angeles Harbin 35 3 25 2 15 1 5 EUROPA AMERYKA PŁN. AMERYKA PŁD. AFRYKA AZJA

5.11. Eksplozja demograficzna - zmiany w uŝytkowaniu gruntów 4 lasy i zadrzewienia % gruntów ogółem 15 gęstość zaludnienia osób/ km 2 35 OECD 3 USA Meksyk 25 Polska 2 1965 1975 1985 1995 25 15 lasy i zadrzewienia w km 2 /1 osób 1 OECD USA 5 Meksyk Polska 1965 1975 1985 1995 25 1 5 198 199 2 21 OECD USA W okresie 3 lat (197-2) liczba ludności wzrosła o 66 %, a powierzchnia lasów przypadająca na 1 osób zmalała o 42 %. W ciągu 25 lat (198-25) liczba ludności wzrosła o 46 %, a gęstość zaludnienia wzrosła o 33 % Meksyk Polska 12