Projekcja inflacji Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Październik 8 r.
8 7 6 5 1-1 proc Projekcja inflacji październik 8 8 7 6 5 1-1 - - 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q źródło: Instytut Ekonomiczny
8 7 6 5 1-1 proc Perspektywy inflacji ocena ryzyka 8 7 6 5 1-1 - - 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q źródło: Instytut Ekonomiczny
Układ prezentacji I. Projekcja centralna Punkt startowy na tle projekcji czerwcowej Projekcja na lata 8-1 Rozliczenie odchyleń od poprzedniej projekcji Korekty eksperckie II. III. Analiza niepewności projekcji inflacji Rozkład ryzyk projekcji centralnej Kwantyfikacja ryzyk projekcji związanych z pogorszeniem perspektyw globalnego wzrostu Inne czynniki pozamodelowe Zmiany w procesie prognostycznym Zmiana metodologii oceny ryzyk projekcji centralnej Zmiany w modelu prognostycznym NECMOD
Projekcja centralna
Punkt startowy projekcji październikowej na tle projekcji czerwcowej PKB i jego składowe Rynek pracy Inflacja 6
PKB i jego składowe Punkt startowy
Nakłady na środki trwałe (nieznacznie wyższa dynamika) Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) 5 15 1 5-5 -1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 8
Spożycie indywidualne (niższa dynamika) Spożycie indywidualne (r/r) (%) 7 6 5 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 9
Wkład eksportu netto (zbliżony) Wkład eksportu netto (pkt. proc.) 1-1 - - - Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 1
8 7 6 5 1 PKB (wyższa dynamika) PKB (r/r) (%) 11 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
PKB punkt startowy* 8Q Projekcja październikowa Projekcja czerwcowa Projekcja październikowa Projekcja czerwcowa PKB (r/r) (%) 5,8 5,,7,1 Popyt krajowy (r/r) (%) 6, 5,,9,6 Spożycie indywidualne (r/r) (%) 5,1 5,, 5,1 Spożycie zbiorowe (r/r) (%) -,,1 -,5,9 Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) 1,8 1,5 1,8 11, Eksport (r/r) (%) 8, 1,6 1, 9,8 Import (r/r) (%) 8,6 11,1 1, 1,6 Wkład eksportu netto (pkt. proc.) -, -,5 -, -,7 * Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji czerwcowej, a czerwonym niższej 1
Rynek pracy Punkt startowy
1 1 8 6 Płace (r/r) (%) ULC (wyższa dynamika) 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 8 6 - - -6 Pracujący BAEL (r/r) (%) 5 1-1 - -5 czer paź ULC (r/r) (%) Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Rynek pracy punkt startowy* 8Q ULC (r/r) (%),6, 6,5, ULC poza rolnictwem (r/r) (%) 5,6, 7,8,9 Wydajność pracy (r/r) (%),9,,,9 Wydajność pracy poza rolnictwem (r/r) (%),9,,8, Płace (r/r) (%) NAWRU (%) 1, 1,7 1,5 1,5 Pracujący BAEL (r/r) (%) 1, 1,,6 1, Pracujący poza rolnictwem (r/r) (%) 1,9 1,9 1,9 1,9 Bezrobocie BAEL (%) Projekcja październikowa Stopa aktywności zawodowej (%) 5,1 5,5 5, 5,8 Populacja -, -1,9 -, -1, 11, 7, Projekcja czerwcowa 9, 6,6 Projekcja październikowa 1,6 7,6 Projekcja czerwcowa * Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji czerwcowej, a czerwonym niższej Na podstawie skorygowanych danych BAEL 8,5 6,8 15
Inflacja Punkt startowy
6 5 1 Inflacja (nieznacznie powyżej) Inflacja CPI (%) 17 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Inflacja punkt startowy* 8Q Projekcja październikowa Projekcja czerwcowa Projekcja październikowa Projekcja czerwcowa Inflacja CPI (r/r) (%),,,7,6 Inflacja bazowa (r/r) (%), 1,9,6,6 Inflacja cen żywności (r/r) (%) 7, 7, 6,5 6,5 Inflacja cen energii (r/r) (%) 8,5 8, 9,9 9, * Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji czerwcowej, a czerwonym niższej 18
Projekcja makroekonomiczna 8-1 Stałe stopy procentowe
Założenia Projekcja makroekonomiczna
Wzrost zagranicą (niższy) PKB zagranicą (r/r) (%) 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź W modelu NECMOD sektor zagraniczny reprezentują trzy gospodarki (odpowiednio z wagami): strefa Euro (87,8%) Wielka Brytania (7,%) Stany Zjednoczone (5,%) 1
Stopy procentowe zagranicą (wyższe) Stopa procentowa za granicą 6 5 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Wzrost cen zagranicą (wyższy do I kw. 9 r., w długim horyzoncie bez zmian).5..5. Deflator wartości dodanej zagranicą (r/r) (%) 1.5 1. Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Indeks cen surowców energetycznych* (nieznacznie wyższy w długim okresie).8.. 1.6 1..8.. Indeks cen surowców zagranicznych (USD) Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź * Światowy indeks cen surowców energetycznych uwzględnia ceny: węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego.
Ogólnoświatowe ceny surowców rolnych* (wyższe w całym horyzoncie projekcji) Indeks cen surowców rolnych (USD) 1. 1. 1..8.6 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź * Światowy indeks cen surowców rolnych składa się z cen: pszenicy, mięsa wieprzowego, wołowego, drobiu, ryb, oliwy, cukru oraz pomarańczy i bananów. Wagi indeksu odpowiadają strukturze spożycia konsumentów (koszykowi CPI). 5
Poziom stóp procentowych w Polsce Ze względu na wysoki poziom premii za ryzyko na rynku pieniężnym w punkcie startowym projekcji, przyjęto, że założeniu stałego poziomu stóp procentowych NBP będzie odpowiadać stopa WIBOR M wysokości 6,%, przy czym zejście to tego poziomu następować będzie stopniowo z poziomu 6,7% Stałe stopy procentowe
PKB i jego składowe Projekcja makroekonomiczna
Nakłady inwestycyjne (wyraźnie niższa dynamika w długim horyzoncie projekcji) Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%) 5 15 1 5-5 -1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 8
Nakłady na środki trwałe: dekompozycja Nakłady brutto na śr. trwałe pryw (r/r) (%) Nakłady brutto na śr. trwałe publ.(r/r) (%) 1 1-1 - -1 Nakłady brutto na śr. trwałe mieszk.(r/r) (%) 1-1 - Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź czer paź czer paź 9
Spożycie indywidualne (wyraźnie poniżej ścieżki z czerwca) Spożycie indywidualne (r/r) (%) 7 6 5 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Wkład eksport netto (wyższy niż w projekcji czerwcowej, a od 9 r. dodatni) Wkład eksportu netto (pkt. proc.) 1-1 - - - Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 1
PKB (wyższa dynamika w krótkim horyzoncie, od 9 r. zdecydowanie poniżej ścieżki czerwcowej) PKB (r/r) (%) 8 7 6 5 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź
Rynek pracy Projekcja makroekonomiczna
Rynek pracy (wyższa dynamika płac w krótkim okresie, ujemna dynamika liczby pracujących od 9r., wyższe bezrobocie) Pracujący BAEL (r/r) (%) Bezrobocie BAEL (%) 5 16 1 1-1 8 - -5 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź Płace (r/r) (%) Wydajność pracy (r/r) (%) 1 1 1 8 6 8 6 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź czer paź czer paź
8 6 - - -6 ULC (wyższa dynamika do końca 9 r.) ULC (r/r) (%) ULC poza rolnictwem (r/r) (%) 1 8 6 - - -6 5 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź czer paź
Inflacja Projekcja makroekonomiczna
Inflacja bazowa* (niższa od 1 r.) Inflacja bazowa (%) 6 5 1-1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź * Inflacja bazowa nie obejmuje cen żywności i napojów bezalkoholowych oraz cen nośników energetycznych 7
9 8 7 6 5 1-1 - - - -5-6 -7-8 -9-1 Determinanty inflacji bazowej Determinanty kosztowe inflacji bazowej r/r (%) 8 Tempo wzrostu r/r (%) Q1 Q Q1 Q Q1 Q 5Q1 5Q 6Q1 6Q 7Q1 7Q 8Q1 8Q 9Q1 9Q 1Q1 1Q ceny importu (bez cen ropy i gazu) ULC poza rolnictwem
Inflacja CPI (wyższa do III kw. 1 r.) Inflacja CPI (%) 6 5 1 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q czer paź 9
Projekcja październikowa na tle projekcji czerwcowej Projekcja makroekonomiczna
Projekcja październikowa na tle projekcji czerwcowej: inflacja CPI Inflacja CPI utrzymuje się powyżej ścieżki z projekcji czerwcowej aż do III kwartału 1 r. Na wyższy poziom inflacji w okresie projekcji wpływ mają: szybszy niż prognozowano w czerwcu wzrost cen energii (,6 pkt. proc. w 9 r. i 1,1 pkt. proc. w 1 r.), przewyższający prognozę z czerwca br. wzrost cen żywności w 9 r. (o 1,5 pkt. proc.), a także ich wolniejszy spadek w 1 r. (o 1,7 pkt. proc.). 1
Rozliczenie inflacji CPI Projekcja makroekonomiczna
Dekompozycja inflacji CPI 6 5 Cze8 Pazdz8 1-1 7Q1 7Q 7Q 7Q 8Q1 8Q 8Q 9Q1 9Q 9Q 9Q 1Q1 1Q 1Q 1Q Inflacja bazowa Inflacja cen żywności Inflacja cen energii W porównaniu do projekcji czerwcowej: wyższy wkład cen żywności, wyższy wkład cen energii, niższy wkład inflacji bazowej w długim horyzoncie projekcji.
Analiza odchyleń między październikową a czerwcową projekcją inflacji Projekcja makroekonomiczna
Różnica w ocenie sytuacji gospodarczej na świecie, Odchylenie październikow ej projekcji inflacji CPI i PKB w w yniku zmiany ścieżek opisujących sektor otoczenia zagranicznego pomiędzy projekcją czerw cow ą a październikow ą (pkt. proc.) 1,5 Inf lacja CPI PKB 1,,5, -,5 8Q 8Q 9Q1 9Q 9Q 9Q 1Q1 1Q 1Q 1Q Zmiana założeń wpłynęła na: -wyższą inflację o: - niższe tempo wzrostu PKB o: - 1, pkt. proc. w 9 r. -, pkt. proc. w 9 r. - 1,9 pkt. proc. w 1 r. -, pkt. proc. w 1 r. 5
Korekty eksperckie Projekcja makroekonomiczna
Korekty eksperckie Korekty eksperckie w październikowej rundzie prognostycznej można podzielić na dwie kategorie : Korekty głównego scenariusza makroekonomicznego Korekty uspójniające: uwzględniają prognozy pozamodelowe. 7
Korekty eksperckie Korekty głównego scenariusza makroekonomicznego: Konsumpcja prywatna i dochody do dyspozycji gospodarstw domowych Pracujący Wolumen eksportu Deflator eksportu i importu Nakłady brutto na środki trwałe mieszkaniowe oraz deflator inwestycji mieszkaniowych Zapasy 8
Korekty eksperckie Korekty uspójniające : Ceny energii Ceny żywności Sektor fiskalny Na następnych slajdach przedstawiono przebiegi zmiennych przed korektami (tzw. projekcja surowa) i po wprowadzeniu do modelu wszystkich korekt eksperckich (projekcja październikowa) 9
6 5 1 Łączny wpływ korekt na inflację i PKB Inflacja CPI (%) PKB (r/r) (%) 8 7 6 5 1 5 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q paź_sur paź_po_kor paź_sur paź_po_kor
Analiza niepewności projekcji inflacji
Rozkład ryzyk projekcji centralnej Niepewność projekcji
Projekcja inflacji październik 8 8 7 6 5 1-1 proc 8 7 6 5 1-1 - - 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q źródło: Instytut Ekonomiczny 5
Zestawienie prawdopodobieństw dla inflacji Prawdopodobieństwo, że inflacja będzie: poniżej 1,5% poniżej,5% poniżej,5% poniżej projekcji centralnej w przedziale (1,5%;,5%) III kw. 8..... IV kw. 8..1.1.6.1 I kw. 9...11.8.11 II kw. 9.1..15.8.1 III kw. 9..7.18.8.16 IV kw. 9.5.1.6.8.1 I kw. 1.9.18.8.5.9 II kw. 1.1.1.5.9.6 III kw. 1...6.9.7 IV kw. 1..5.71.9.8 5
Projekcja dynamiki PKB październik 8 8 7 proc. 8 7 6 6 5 5 1 1-1 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q -1 źródło: Instytut Ekonomiczny 55
Kwantyfikacja ryzyk projekcji związanych z pogorszeniem perspektyw globalnego wzrostu Niepewność projekcji
Rewizje prognoz Foreign Exchange Consensus Forecasts Data prognozy wrzesień 8 8 9 październik 8 8 9 USA PKB inflacja 1,8 (1,6),5 1,,9 1, (1,8), (,5), (1,), (,9) Strefa euro PKB inflacja 1, (1,5),5 (,6),9 (1,1), (,5) 1, (1,), (,5),5 (,9), (,) Źródło: Consensus Economics Inc. 57
Prognozy przebiegu ścieżek zmiennych egzogenicznych (1) 8 7 6 5-1 1 Q1 Q PKB zagranicą (r/r) (%) Q 5Q 7Q1 9Q 1Q.5..5. 1.5 1. Q1 Deflator wartości dodanej zagranicą (r/r) (%) Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka cze paź paź_ryzyka Stopa procentowa za granicą (%) 1 9 8 7 6 5 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q cze paź paź_ryzyka 1Q Niepewność projekcji 58
Prognozy przebiegu ścieżek zmiennych egzogenicznych () Indeks światowych cen towarów rolnych (USD) Indeks światowych cen surowców energetycznych (USD) 1..8 1... 1. 1.6 1..8.8..6. Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka cze paź paź_ryzyka Populacja (r/r) (%) 1-1 - - Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q cze paź paź_ryzyka 1Q Niepewność projekcji 59
5 1-1 Inflacja CPI (r/r) (%) Inflacja Niepewność projekcji 6 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka 5 1-1 Inflacja bazowa (r/r) (%) Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q 1 8 6 - - Inflacja cen żywności (r/r) (%) cze paź paź_ryzyka Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka 1 1 8 6 Inflacja cen energii (r/r) (%) Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka
8 7 6 5 1 PKB (r/r) (%) PKB Niepewność projekcji 61 Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka 1-1 - - Wkład eksportu netto (pkt. proc.) Q1 Q Q 5Q 7Q1 9Q 1Q cze paź paź_ryzyka
Perspektywy inflacji 8 7 6 5 1-1 proc. 8 7 6 5 1-1 - - 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q Niepewność projekcji 6
Zestawienie prawdopodobieństw dla inflacji Prawdopodobieństwo, że inflacja będzie: poniżej 1,5% poniżej,5% poniżej,5% poniżej projekcji centralnej w przedziale (1,5%;,5%) III kw. 8..... IV kw. 8...17.6.17 I kw. 9.1.6.5.7. II kw. 9..1..7.8 III kw. 9.8.18.5.8.8 IV kw. 9.1.5.1.9.9 I kw. 1.17..9.9. II kw. 1..8.57.9.5 III kw. 1.9.7.66.9.6 IV kw. 1.8.57.7.5.6 6
Perspektywy dynamiki PKB 8 7 proc. 8 7 6 6 5 5 1 1-1 -1 5q1 5q 6q1 6q 7q1 7q 8q1 8q 9q1 9q 1q1 1q Niepewność projekcji 6
Inne czynniki pozamodelowe Niepewność projekcji
1. Kształtowanie się ogólnoświatowych cen surowców energetycznych i rolnych (Inflacja,PKB ) Skala dostosowań podaży surowców w reakcji na wzrost relatywnych cen (oraz spowolnienie w gospodarce światowej) Brak koordynacji międzynarodowej w kwestii regulacji rynku biopaliw Wysoka wrażliwość cen surowców na nieprzewidywalne czynniki pogodowe oraz polityczne. Konkurencyjność (Inflacja, PKB ) Przy utrzymującej się niepewności wobec sytuacji w otoczeniu zewnętrznym Polski utrudniona jest ocena perspektyw kształtowania się konkurencyjności handlowej oraz atrakcyjności inwestycyjnej Polski (bezpośrednie inwestycje zagraniczne) Ocenia się, że prawdopodobieństwo pogorszenia konkurencyjności Polski w stosunku do scenariusza projekcyjnego jest wyższe niż jej poprawy. Proces wejścia do strefy euro i ERM II (Inflacja ) Zmiany oczekiwanej daty wejścia do strefy euro i ERM II mogą powodować zwiększoną zmienność kursu walutowego oraz długookresowych stóp rynkowych gra na dekonwergencję. Brak realizacji przyjętego w projekcji zacieśnienia fiskalnego zmierzającego do spełnienia w najbliższych latach kryteriów z Maastricht może prowadzić do wzrostu niepewności na rynkach, a także powodować wzrost ryzyk inflacyjnych związanych z bardziej ekspansywną polityka fiskalną. 66
. Regulacja rynków i wprowadzanie standardów europejskich (Inflacja, PKB ) Słabość mechanizmów rynkowych na rynkach regulowanych oraz niepewność związana z tempem i zakresem deregulacji rynku energii zwiększają niepewność prognozy cen nośników energii Nieznany termin ujednolicenia stawek VAT Wpływ na gospodarkę przepisów ograniczających emisję dwutlenku węgla oraz dalszego zaostrzania przepisów związanych z ochroną środowiska 5. Natężenie napięć na rynku pracy (Inflacja, PKB ) Wpływ spowolnienia gospodarczego na dynamikę płac i pracujących Wpływ na rynek pracy zmian w polityce fiskalnej i regulacyjnej Natężenie i charakter ruchów migracyjnych 6. Skłonność przedsiębiorstw do przenoszenia wzrostu kosztów pracy na ceny w warunkach globalizacji (Inflacja ) Ograniczona możliwość przerzucania wzrostu kosztów produkcji na ceny w wyniku wzrostu presji konkurencyjnej Zwiększona możliwość redukcji innych niż koszty pracy kosztów produkcji 7. Dane po 16 października 8 r. Spadek bądź stabilizacja różnicy pomiędzy stopami referencyjnymi banków centralnych a krótkoterminowymi stopami rynkowymi na głównych rynkach bazowych wskazująca na skuteczność działań banków centralnych oraz rządów grupy G-7 Osłabienie złotego wynikające z czynników globalnych (deprecjacji walut krajów wschodzących w wyniku odpływu inwestorów portfelowych z tych rynków w kierunku aktywów dolarowych) i regionalnych (wpływ eskalacji kryzysu na Węgrzech) 67
Czynniki niepewności - podsumowanie Niepewność projekcji
Po uwzględnieniu omówionych pozamodelowych czynników niepewności ocenia się, że ryzyko kształtowania się inflacji poniżej ścieżki centralnej z projekcji jest wyraźnie wyższe niż ryzyko, że inflacja ukształtuje się powyżej niej, natomiast ryzyka dla wzrostu gospodarczego rozkładają się w przybliżeniu symetrycznie. Niepewność projekcji 69
Zmiany w procesie prognostycznym Model prognostyczny
1. Zmiany w modelu NECMOD Spójne domknięcie modelu od strony nominalnej i realnej, Definicja produktu potencjalnego w oparciu o stopy bezrobocia, i stopy aktywności zawodowej w równowadze, Aktualizacja danych oraz procedury korekty sezonowej (w uzasadnionych przypadkach).. Zmiany w konstrukcji wykresów wachlarzowych Uwzględnienie historycznych błędów prognozy do szacowania bieżącej niepewności, Korekta błędów historycznych o ekspercką ocenę zmiany niepewności prognoz zmiennych egzogenicznych w horyzoncie projekcji w porównaniu z przeciętną historyczną niepewnością oraz o wpływ założenia o egzogeniczności stóp procentowych, Połączenie zalet metody opartej jedynie o historyczne błędy prognozy i metody opartej o symulacje stochastyczne. 71