Konferencja Problemy gospodarki energią i środowiskiem w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle spożywczym 13-14 Września 2016 Wydział Inżynierii Produkcji SGGW w Warszawie Monika Aniszewska, Arkadiusz Gendek, Jan Skarżyński OCENA POZIOMU HAŁASU W WYBRANYCH WYŁUSZCZARNIACH NASION Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wydział Inżynierii Produkcji Zakład Mechanizacji Leśnictwa
HAŁAS Hałas jest zaliczany do dźwięków słyszalnych szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia, zawierających się w graniach od 16 Hz do 16 khz. Nadmierny hałas oddziaływuje na człowieka negatywnie, powodując w zależności od poziomów dźwięku małe, średnie, duże szkody w organizmie w tym na organ słuchu.
RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE Z NARAŻENIEM NA HAŁAS WG PN-N-18002:2011 L Ex, 8h, L Amax, L Cpeak L Ex8h >85dB Lub L Amax > 115dB Lub L Cpeak > 135dB 85 db L Ex8h > 80dB i 115 db L Amax >109dB i 135 db L Cpeak > 129dB L Ex8h 80dB i L Amax 109dB i L Cpeak 129dB Ryzyko duże Ryzyko średnie Ryzyko małe
WYŁUSZCZARNIE NASION Obecnie w Polsce funkcjonuje 16 wyłuszczarni, wśród których są zarówno stare pochodzące sprzed drugiej wojny światowej, zmodernizowane oraz nowe oparte na nowoczesnych przeważnie skandynawskich technologiach. Zgodnie z danymi z lat 2009-2014 w polskich wyłuszczarniach rocznie łuszczy się średnio 360 Mg szyszek różnych gatunków.
WYBRANE MASZYNY PRACUJĄCE W WYŁUSZCZARNIACH 1 - szafa łuszczarska, 2 odskrzydlacz nasion 3 - bęben wyłuszczarski,,
WYBRANE MASZYNY PRACUJĄCE W WYŁUSZCZARNIACH 4 - sitowy separator nasion 5 - powietrzny separator nasion,
CEL I ZAKRES Cel Ocena poziomu hałasu w wyłuszczarniach podczas procesu łuszczenia szyszek. Zakres pracy - Pomiar poziomu hałasu w czasie 8 h pracy L Ex8h, maksymalnego L Amax i szczytowego - L Cpeak w wybranych miejscach wyłuszczarni; - Ocena ryzyka zawodowego; - Propozycje ograniczenia hałasu w wyłuszczarniach nasion.
METODYKA BADAŃ Badania pomiaru hałasu wykonano w wyłuszczarniach gospodarczych w nadleśnictwie: Czarna Białostocka (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku) wyposażenie - NOMEKO Grotniki (RDLP w Łodzi) wyposażenie - BCC. Czarna Białostocka Grotniki Pomiary hałasu wykonywane były: w hali produkcyjnej przy stanowiskach roboczych, w trakcie pracy maszyn realizujących proces wyłuszczania nasion. w biurze administracji wyłuszczarni, przyległym bezpośrednio do hali produkcyjnej.
METODYKA BADAŃ Pomiaru hałasu wykonano zgodnie z procedurą opisaną w normie PN-EN ISO 11201:1999 Do pomiaru hałasu stosowano miernik hałasu Brüel & Kjær typ 2231. Urządzenie umożliwiało rejestrację: poziomu hałasu ekwiwalentnego w czasie 8 h pracy db(a) - L AeqT, maksymalnego db(a) - L Amax i szczytowego db(c) - L Cpeak z dokładnością do 0,1 db. W każdym punkcie hali pomiar powtarzano pięciokrotnie, czas każdego pomiaru wynosił 15 sekund.
METODYKA BADAŃ Wyłuszczarnia w Czarnej Białostockiej Schemat hali z zaznaczonymi miejscami pomiaru hałasu I-VI hala produkcyjna, VII (11) pomieszczenie biurowe, 1 szafa łuszczarska, 2 - urządzenie do mechanicznego wydobywania nasion - wytrząsacz, 3 - odskrzydlacz nasion, 4 - sitowy separator nasion, 5 - wodny separator nasion, 6 - ciśnieniowy separator nasion, 7 - suszarka nasion, 8 - powietrzny separator nasion, 9 - bęben wyłuszczarski nasion modrzewia, 10 - zaprawiarka, 12 wyciąg zanieczyszczeń i skrzydełek [Więsik, Aniszewska 2012] 6 stanowisk pomiarowych w hali i 1 w biurze
METODYKA BADAŃ 5 stanowisk pomiarowych w hali i 1 w biurze Wyłuszczarnia w Grotnikach Schemat hali z zaznaczonymi miejscami i kierunkami pomiaru hałasu I - pomieszczenie biurowe, II - IX hala produkcyjna, 1 - urządzenie do wstępnego oczyszczania szyszek, 2 szafa łuszczarska, 3 - urządzenie do mechanicznego wydobywania nasion - wytrząsacz, 4 taśmociąg otwartych szyszek, 5 - odskrzydlacz nasion, 6 - sitowy separator nasion, 7 - ciśnieniowy separator nasion
WYNIKI o Hala w wyłuszczarni w Czarnej Białostockiej ma powierzchnię 147 m 2, a w Grotnikach 117 m 2. o Dach jest pełny, bez świetlików, a ściany budynków wewnątrz otynkowane. o Maszyny wykorzystywane w procesie stały na betonowej posadzce. o W hali produkcyjnej mikrofon urządzenia pomiarowego, ustawiono na wysokości 1,55 m nad podłożem, a w biurze na wysokości 0,8 m nad płaszczyzną siedziska fotela obok biurka pracownika.
WYNIKI Nr stanowiska L Aeq,T db(a) L Amax db(a) L Cpeak db(c)) średnia ±SD min max średnia ±SD min max średnia ±SD min max Czarna Białostocka I 83,5±0,5 83,0 84,2 85,8±2,0 83,8 88,5 107,2±7,0 100,4 117,2 II 82,7±0,2 82,6 83,0 83,7±0,4 83,3 84,4 104,0±4,5 100,2 109,6 III 81,2±0,2 80,8 81,4 82,4±0,5 81,7 83,0 101,9±3,9 98,7 106,4 IV 82,7±0,2 82,5 83,0 84,1±0,4 83,7 84,6 102,8±4,5 99,2 108,2 V 87,2±0,2 87,0 87,4 88,3±0,3 87,9 88,7 110,1±4,1 105,3 113,7 VI 84,9±0,1 84,9 85,0 86,8±0,2 86,7 87,1 107,5±4,7 103,6 112,7 Średnia ogółem 83,7±2,0 80,8 87,4 85,2±2,2 81,7 88,7 105,6±5,3 98,7 117,2 Grotniki II 80,9±0,2 80,6 81,1 83,3±1,5 81,9 85,0 105,3±8,6 99,6 119,1 III 80,6±0,1 80,4 80,7 82,0±0,3 81,5 82,2 104,9±4,9 99,6 110,1 IV 81,2±0,2 81,1 81,3 82,9±0,2 82,7 83,1 104,7±4,8 99,4 109,3 V 80,6±0,05 80,6 80,7 82,0±0,2 81,8 82,2 104,1±4,0 100,3 108,9 VI 81,0±0,1 80,9 81,0 82,2±0,2 82,0 82,5 104,3±4,5 100,2 109,7 VII 80,5±0,1 80,4 80,5 81,9±0,2 81,5 82,1 104,1±3,8 99,9 107,8 VIII 83,5±2,8 81,1 88,3 88,5±6,4 84,5 99,7 102,2±4,0 98,9 107,2 Średnia ogółem Średnie wyniki poziomu hałasu z odchyleniem standardowym (±SD) oraz wartościami minimalnymi i maksymalnymi 81,2±1,4 80,4 88,3 83,3±3,2 81,5 99,7 104,2±4,8 98,9 119,1
WYNIKI HALA PRODUKCYJNA Wyniki pomiaru poziomu hałasu dla średnich wartości L Aeq,T (db(a)) wykazały, że na halach w obydwu wyłuszczarniach występuje ryzyko wynikające z narażenia na hałas. W wyłuszczarni w Czarnej Białostockiej i w Grotnikach jest zagrożenie średnie odpowiednio 83,7 db i 81,2 db [PN-N- 18002:2011].
WYNIKI BIURO W pomieszczeniach biurowych w obu wyłuszczarniach pomiar poziomu hałasu L Aeq,T zarejestrowano poniżej 80 db, co oznacza że ryzyko wynikające z narażenia na hałas jest małe [PN-N-18002:2011]. W wyłuszczarnia w Czarnej Białostockiej poziom hałasu wynosił średnio 56,0±0,34 db, a w Grotnikach średnio - 42,5±0,93 db. Zgodnie z normą PN-N-01307:1994 w pomieszczeniach administracyjnych, biur, do prac teoretycznych, opracowania danych i innych o podobnym przeznaczeniu równoważny poziom dźwięku A, L Aeq,Te nie powinien przekraczać 55 db(a).
WNIOSKI o Na podstawie wykonanych badań można stwierdzić, że wyznaczony poziom ekspozycji na hałas w jednym miejscu pomiarowym w wyłuszczarni w Czarnej Białostockiej przekracza dopuszczalną wartość 85 db, co świadczy o dużym ryzyku narażenia na hałas. o Natomiast zmierzone wartości maksymalnego poziomu dźwięku db(a) i szczytowego db(c) nie przekraczają wartości dopuszczalnej odpowiednio 115 db i 135 db. Dlatego można stwierdzić, że hałas na hali produkcyjnej bywa uciążliwy i może powodować rozproszenie uwagi oraz być źródłem stresu, zwłaszcza podczas wykonywania czynności w pobliżu maszyny wykonującej wytrząsanie nasion z szyszek.
WNIOSKI o W obydwu halach wyłuszczarni oceniono szacowane ryzyko wynikające z narażenia na hałas jako średnie, a w pomieszczeniach biurowych jako małe. o Ryzyko narażenia na hałas można obniżyć stosując następujące rozwiązania, które poprawią komfort pracy na hali produkcyjnej. 1. W wyłuszczarni w Czarnej Białostockiej ustawić w pobliżu maszyny do wytrząsania nasion ekran dźwiękoizolacyjny stały lub przenośny. 2. Zwiększyć chłonność akustyczną hali, poprzez wyłożenie ścian i podług odpowiednimi materiałami dźwiękochłonnymi, zwłaszcza przy opisywanej maszynie emitującej hałas. 3. W wyłuszczarni w Grotnikach osłonić wyciąg materiałem izolacyjnym, dźwiękochłonnym, w celu rozproszenia i wygłuszenia urządzenia emitującego hałas w celu ograniczenia wpływu hałasu na pracowników. 4. W obydwu wyłuszczarniach wprowadzić zalecenie stosowania ochrony indywidualnej w postaci ochronników słuchu, pracownikom przebywającym na hali produkcyjnej.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ