2011 Rynek szkoleo w Polsce a idea lifelong learning dr Barbara Worek Warszawa, 17 czerwca 2011
Agenda Informacje o badaniu firm i instytucji szkoleniowych Jak wygląda podaż usług szkoleniowych? Jakie podmioty działają na rynku szkoleniowym? Jak wygląda oferta szkoleniowa i co ją kształtuje? Co rynek szkoleniowy robi na rzecz podnoszenia jakości świadczonych usług? W stronę przyszłości: rozwój rynku szkoleniowego i bariery rozwoju Jak kształtuje się popyt na usługi szkoleniowe? Inwestycje pracodawców w kadry Dokształcanie wśród dorosłych Polaków
Etapy badania firm i instytucji szkoleniowych I Przygotowanie wstępnej, niezweryfikowanej bazy adresowej firm i instytucji szkoleniowych (baza składająca się z 29 407 rekordów) II Weryfikacja bazy i przygotowanie operatu do badao (baza składająca się z 15 000 zweryfikowanych rekordów) III Realizacja badao właściwych na próbie 4502 firm i instytucji szkoleniowych Technika: CATI i CAWI Czas realizacji 09-12 2010 Wykonawca MB SMG/KRC
JAKIE PODMIOTY DZIAŁAJĄ NA RYNKU SZKOLENIOWYM?
Charakterystyka firm i instytucji szkoleniowych 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 4% 36% 45% 13% 2% Głównie podmioty małe i mikro W większości działające na rynku lokalnym i regionalnym Dominują podmioty o krótkim stażu Duże zróżnicowanie regionalne w liczbie podmiotów mazowieckie śląskie wielkopolskie małopolskie dolnośląskie pomorskie lubelskie łódzkie podkarpackie kujawsko-pomorskie zachodniopomorskie warmiosko-mazurskie podlaskie świętokrzyskie opolskie lubuskie 9% 9% 7% 6% 6% 6% 5% 5% 4% 4% 3% 3% 3% 2% 12% 16% 0% 5% 10% 15% 20%
ODZ Firma szkoleniowodoradcza Firma szkoleniowa CKU, CKP Szkoła językowa Szkoła nauki jazdy Obroty firm i instytucji szkoleniowych w 2009 r. 3 000 000 zł 2 500 000 zł 2 000 000 zł 1 500 000 zł 1 000 000 zł 500 000 zł - zł Średnie obroty firm i instytucji szkoleniowych 5% 8% 5% 7% 7% 61% 4% Wielkość obrotów: rozkład odpowiedzi 4% Brak danych Od 25 001 zł do 50 tys zł Od 100 001 zł do 200 000 zł Od 500 001 zł do 1 mln zł Do 25 tys zł Od 50 001 zł do 100 000 zł Od 200 001 zł do 500 000 zł Powyżej 1 mln zł
Kadry w ogóle Szkoleniowcy Zajmujący się obsługą szkoleo Kadry firm i instytucji szkoleniowych: podstawowe informacje Połowa podmiotów zatrudnia w jakiejkolwiek formie do 12 osób Połowa podmiotów zatrudnia w jakiejkolwiek formie do 7 szkoleniowców W połowie podmiotów obsługą szkoleo zajmuje się do 3 osób Najmniejsze zasoby kadrowe posiadają szkoły nauki jazdy Względnie największymi zasobami kadrowymi cechują się uczelnie wyższe, CKU, CKP, ODZ Najwięcej szkoleniowców zatrudniają uczelnie wyższe, CKU, CKP, ODZ 9/10 szkoleniowców posiada wykształcenie wyższe 66% badanych podmiotów deklaruje, że ich szkoleniowcy posiadają certyfikaty kompetencji trenerskich Największą liczbą takich osób dysponują uczelnie wyższe oraz ODZ, CKU i CKP. Najmniejszą szkoły nauki jazdy
JAK WYGLĄDA OFERTA SZKOLENIOWA I CO JĄ KSZTAŁTUJE?
Oferowane formy kształcenia Kursy Szkolenia 82% 92% Konsulting, doradztwo Seminaria Konferencje 35% 30% 40% Coaching Kursy przez Internet (e-learning) 16% 13% Warsztaty 1% Najczęściej występujące w ofercie szkół wyższych i ich jednostek oraz szkół językowych
Tematyka oferowanego dokształcania i rozwoju w 2010 r. (z wyłączeniem szkoleo BHP, PPoż i prawa jazdy kategorii A i B) Najwięcej przeszkolonych w 2010 Oferowane w 2010 Prawo jazdy inne niż A i B, obsługa i naprawa pojazdów Nauczanie języków obcych Informatyka i obsługa komputerów Budownictwo i przemysł Tematyka związana z usługami osobistymi Rozwój osobisty, kompetencje ogólne Medycyna, praca socjalna, psychologia Tematyka specjalistyczna, zawodowa Handel, sprzedaż i obsługa klienta Szkolnictwo, edukacja, pedagogika Gastronomia, turystyka, hotelarstwo, rekreacja Księgowośd i rachunkowośd Dofinansowanie działalności, środki UE Tematyka prawna 15% 13% 17% 13% 12% 18% 11% 17% 9% 9% 9% 11% 8% 17% 8% 15% 7% 14% 6% 12% 6% 13% 5% 18% 22% 22% 22% 21%
Jaka tematyka będzie się cieszyła zainteresowaniem w 2011 r.? Spójnośd przewidywao z dotychczasową ofertą Oczekiwanie kontynuacji dotychczasowych trendów Motoryzacja, nauczanie języków obcych, rozwój osobisty, informatyka Budownictwo i przemysł, handel, usługi osobiste Pozostałe
Czynniki decydujące o ofercie tematycznej Ogólnie najniższa ocena, najwyższy wpływ w opinii dużych jednostek, np. uczelni wyższych
CO RYNEK SZKOLENIOWY ROBI NA RZECZ PODNOSZENIA JAKOŚCI ŚWIADCZONYCH USŁUG?
Działania projakościowe Zewnętrzne Wewnętrzne Posiadanie przez firmę lub instytucję szkoleniową akredytacji lub certyfikatu jakości Zamiar ubiegania się o akredytację lub certyfikat jakości Członkostwo w stowarzyszeniach lub izbach, przynależnośd do partnerstw lub sieci skupiających przedstawicieli środowiska szkoleniowego Ewaluacja prowadzonych zajęd i sposób wykorzystania wyników ewaluacji Działania służące rozwojowi umiejętności szkolących Planowane działania związane z podnoszeniem jakości świadczonych usług
Akredytacja i certyfikaty jakości Deklaracje posiadania składa 36% badanych firm i instytucji szkoleniowych Zamiar ubiegania się deklaruje 31% Certyfikaty ISO Urząd Pracy, RIS 22% 36% Certyfikaty ISO 27% Akredytacja Kuratora Oświaty 18% Akredytacja Kuratora Oświaty 24% Certyfikaty urzędów, instytutów i jednostek centralnych Certyfikaty uprawniające do szkoleo w konkretnych zawodach Ewidencja jednostki samorządu terytorialnego Certyfikaty firm, których instytucja jest partnerem, serwisantem Certyfikaty dla szkół nauki jazdy, ośrodków szkolenia kierowców PARP, Krajowy System Usług 9% 8% 7% 6% 6% 5% Certyfikaty uprawniające do szkoleo w konkretnych zawodach Certyfikaty dla szkół nauki jazdy, ośrodków szkolenia kierowców Akredytacja MEN Inne certyfikaty jakości: TUV, DEKRA, AQAP 9% 8% 7% 6% Certyfikaty dla szkół językowych Inne certyfikaty jakości: TUV, DEKRA, AQAP 5% 5% Urząd Pracy, RIS 5%
Przynależnośd do izb, stowarzyszeo, partnerstw 22% badanych firm i instytucji szkoleniowych deklaruje, że należy do jakiejś izby, stowarzyszenia, partnerstwa Rodzaje izb, stowarzyszeo Izby, stowarzyszenia związane z motoryzacją i transportem 25% Polska Izba Firm Szkoleniowych 16% Izby Gospodarcze, Przemysłowe, Handlowe 12% Zakład Doskonalenia Zawodowego 9% Inne izby i stowarzyszenia branżowe 7% Stowarzyszenia regionalne, lokalne, skupiające organizacje pozarządowe, lokalne grupy branżowe Izby, stowarzyszenia dla sektora edukacji, szkolnictwa wyższego, nauki i rozwoju Izby, stowarzyszenia, partnerstwa, szkoleniowe, coachingowe, doradcze, trenerskie Izby Rzemieślnicze, cechy rzemieślnicze Izby, stowarzyszenia, organizacje dla szkół językowych 5% 4% 4% 4% 4%
Planowane działania projakościowe Wykorzystanie ewaluacji w planowaniu zajęd Doskonalenie kompetencji merytorycznych osób szkolących Wykorzystanie ewaluacji dla rozwoju szkoleniowców Wykorzystanie diagnozy potrzeb do planowania zajęd Doskonalenie kompetencji interpersonalnych osób szkolących Ocena skuteczności zajęd Lepsze warunki do prowadzenia zajęd Doskonalenie kompetencji pedagogicznych osób szkolących Ocena jakości zajęd Opracowanie standardów prowadzenia zajęd 82% 82% 80% 80% 72% 70% 68% 67% 65% 62% 84% badanych podmiotów deklarowało, że w najbliższym roku zamierza podjąć działania projakościowe Rodzaje planowanych działań projakościowych Certyfikacja kompetencji trenerskich 49%
W STRONĘ PRZYSZŁOŚCI: ROZWÓJ RYNKU SZKOLENIOWEGO I BARIERY ROZWOJU
Planowane działania rozwojowe Zwiększenie liczby klientów 94% Poszerzenie oferty szkoleniowej 90% Działania promocyjne 90% Pozyskanie nowych kategorii klientów Inwestycje w środki trwałe Poszerzenie zasięgu terytorialnego działalności Zwiększenie zatrudnienia 64% 53% 49% 84% 65% podmiotów deklaruje zamiar rozszerzenia działalności Najczęściej - Przedstawiciele szkół wyższych - Firmy szkoleniowo doradcze - CKU, CKP Poszerzenie oferty doradczej 47% Uruchomienie nowych rodzajów działalności 29%
Bariery rozwoju instytucji i firm szkoleniowych Przetargi promujące niską cenę, a nie jakośd 71% Silna konkurencja na rynku usług szkoleniowych Pracodawcy nie mają środków na szkolenia Skomplikowane procedury rozliczania środków UE Pracodawcy nie mają świadomości potrzeby szkoleo Sztywne grupy docelowe i charakter szkoleo UE Brak pieniędzy, by rozwijad ofertę Niski poziom zainteresowania dokształcaniem się Polaków Brak środków na rozwój szkolących Mała wiedza, jak zdobywad fundusze 58% 57% 56% 51% 49% 47% 43% 39% 38% Brak standardów w zakresie kontroli jakości szkoleo Mało szkolących o odpowiednich kompetencjach 25% 28% Problemy lokalowe i problemy z wyposażeniem 16% 20
Problemy ważne dla przedstawicieli sektora szkoleniowego Problematyka jakości szkoleo 21% Kontrowersje związane z przyznawaniem środków unijnych 15% Sprecyzowanie regulacji prawnych dotyczących otwierania i funkcjonowania ośrodków szkoleniowych Problemy związane z nierównym traktowaniem firm szkoleniowych Postulaty zmniejszenia biurokracji, uproszczenia procedur Większe otwarcie instytucji publicznych na potrzeby rynku szkoleniowego 11% 11% 10% 10% Zwiększenie kontroli nad środkami unijnymi 5% Działania zmierzające do obniżenia kosztów szkoleo 4% Jednoznaczne określenie stawki podatku VAT 4% Postulaty związane ze zmianami systemu oświaty 1%
JAK KSZTAŁTUJE SIĘ POPYT NA USŁUGI SZKOLENIOWE?
INWESTYCJE PRACODAWCÓW W KADRY
Jakie przedsiębiorstwa inwestują w kadry? Silnie rozwijające się 78 22 Rozwijające się 76 24 Słabo rozwijające się 53 47 Stagnacyjne 45 55 Ogółem 58 42 podjęte działania nie podjęte działania
Czego dotyczą szkolenia i jakich kompetencji brakuje? Pierwsza trójka tematyki szkoleń: 1. Szkolenia dotyczące zagadnień prawnych oraz BHP i PPoż 2. Szkolenia techniczne związane z budownictwem i przemysłem 3. Szkolenia w zakresie handlu, sprzedaży i obsługi klienta Strategie szkoleniowe silnie zróżnicowane pomiędzy branżami? Kompetencje, których brakuje pracownikom Kompetencje zawodowe Kompetencje indywidualne 24 Kompetencje interpersonalne 18 Kompetencje komputerowe 11 Kompetencje kulturalne 6 Kompetencje techniczne 5 Kwalifikacje - wykształcenie, 4 Kompetencje kognitywne 3 Kompetencje inne 2 Kompetencje biurowe, 2 Kompetencje kierownicze 1 Kompetencje fizyczne 1 Dyspozycyjne 0,4 Kompetencje matematyczne 0,3 56
Powody braku aktywności szkoleniowej pracodawców obecne kwalifikacje i umiejętności pracowników w pełni odpowiadają naszym potrzebom nie mamy określonych potrzeb szkoleniowych 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 koszt szkoleo jest zbyt wysoki pracownicy ze względu na bieżące obowiązki, nie maja czasu na udział w szkoleniach przeprowadziliśmy już szkolenia w latach poprzednich i w tym roku nie było takiej potrzeby 1-9 10-49 50-249 250-999 1000+ Ogółem brak oferty dostosowanej do naszych potrzeb inne powody
DOKSZTAŁCANIE WŚRÓD DOROSŁYCH POLAKÓW
Inwestycje w kapitał ludzki: ludnośd Dokształcający się Nie dokształcający się 13% uczestniczyło w kursach, szkoleniach i innych formach dokształcania (ostatnie 12 msc.) Do 50 lat, dobrze wykształceni, mieszkający raczej w mieście niż na wsi, aktywni zawodowo lub uczący się, częściej kobiety niż mężczyźni Uczestniczący w tradycyjnych kursach i szkoleniach, rzadko w studiach podyplomowych i e-learningu Najczęściej uczący się języka angielskiego Motywacja zawodowa: zdobycie kwalifikacji, podniesienie kompetencji 81% nie dokształcało się w żaden sposób, nawet przez samokształcenie Częściej osoba bezrobotna: dokształca się zaledwie 10% ogółu bezrobotnych i 15% zarejestrowanych Główny powód niedokształcania: nie jest potrzebne w pracy (najwięcej 60% wskazao, następne: brak motywacji 13%) Jedynie 19% badanych deklaruje chęd dokształcania się w ciągu najbliższych 12 miesięcy!
Stosunek do dokształcania się: ludnośd dokształca się (6%) dokształcał się w ciągu ostatnich 12 m-cy i planują kontynuowad dokształcanie się w ciągu kolejnych 12 miesięcy nie kontynuuje (7%) dokształcał się w ciągu ostatnich 12 m-cy, ale nie planuje kontynuowad doszkalania się w ciągu kolejnych 12 miesięcy 6 7 13 chce w przyszłości (13%) nie dokształcał się wcześniej ale chciałby podjąd kształcenie w przyszłości 74 nie dokształca się (74%) nie dokształcał się wcześniej i nie planuje w najbliższej przyszłości dokształca sie nie kontynuuje chce w przyszłości nie dokształca sie 29
W jakich szkoleniach i kursach uczestniczą Polacy? Językowe (13%) Rozwój osobisty, kompetencje ogólne (13%) Budownictwo i przemysł (11%) Medycyna, praca socjalna, psychologia (9%) Szkolnictwo, edukacja, pedagogika (8%) Prawo jazdy, obsługa i naprawa pojazdów (8%) Informatyczne (7%)
Wyzwania dla systemu kształcenia przez całe życie 1. Utrzymujący się bardzo niski poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków 2. Selektywny charakter uczestnictwa w dokształcaniu po zakooczeniu edukacji szkolnej zwiększający dysproporcje kompetencyjne pomiędzy osobami lepiej i gorzej wykształconymi 3. Silne powiązanie aktywności edukacyjnej z wiekiem, a przede wszystkim brak upowszechnienia aktywności edukacyjnej w starszych grupach wiekowych, zwiększający ryzyko dezaktualizacji kompetencji i sprzyjający utrzymaniu niskiego wskaźnika aktywności zawodowej wśród osób w wieku powyżej 50 lat
Wyzwania dla systemu kształcenia przez całe życie 4. Widoczne niedopasowanie pomiędzy potrzebami szkoleniowymi pracodawców, lukami kompetencyjnymi pracowników a tematyką szkoleo organizowanych w przedsiębiorstwach. 5. Potrzeba wzmocnienia sektora szkoleniowego i zwiększenia jego znaczenia dla rozwoju kapitału ludzkiego. 6. Przyznanie odpowiedniej rangi kształceniu pozaformalnemu i nieformalnemu, położenie większego nacisku na uczenie się w miejscu pracy i w społeczności.
Dziękuję za uwagę Zapraszam do pytań i dyskusji