Produkcja energii w źródłach odnawialnych pozostaje nadal domeną najbogatszych gospodarek świata. Pracują tydzień w roku i... mają się świetnie Autor: Jacek Balcewicz ( Energia Gigawat nr 8/2012) Polska miała być podobno geotermalnym eldorado. To według wielu niezależnych ekspertów energia z wnętrza ziemi miała nam zapewnić prawdziwą energetyczną niezależność. A tymczasem najnowszy ranking zainstalowanych geotermalnych mocy opublikowany w BP Statistical Review of World Energy 2012 Polski nie wykazuje nawet na ostatnim miejscu. Zresztą światowy potencjał w tej dziedzinie jest wyjątkowo skromny. W grę wchodzi raptem 17 państw rozrzuconych po świecie bez jakiegokolwiek klucza i łącznie 11 GW mocy w geotermalnych źródłach z niewielkim rocznym potencjałem wzrostowym. Wbrew utartym stereotypom mającym podstawę w szkolnych podręcznikach geografii, liderem wcale nie jest Islandia, a USA, gdzie ulokowana jest bisko 1/3 światowego potencjału czyli 3112 MW. Drugie miejsce zajmują Filipiny 1967 MW, dalej Indonezja 1189 MW, Meksyk 887 MW, Włochy 863 MW, Nowa Zelandia 769 MW, i dopiero na siódmej pozycji Islandia 665 MW. Ostatnim liczącym się w tej dziedzinie graczem jest Japonia z 502 MW geotermalnej mocy. Islandczykom trzeba jednak oddać honor i zaznaczyć, iż w minionym roku zwiększyli swój potencjał o 90 MW. I to dzięki nim cały segment mógł odnotować wzrost potencjału na poziomie 0,8 procentu (!!!) gdyż w tym samym czasie Meksyk zmniejszył swój geotermalny wolumen likwidując 78 MW mocy. Jeszcze jednym krajem, który zwiększył swój potencjał wytwórczy była Turcja, instalująca dodatkowe 20 MW, by dysponować całkowitą mocą 114 MW i rekordową dynamiką 21,2 proc. wzrostu. Energetyka geotermalna na świecie USA 3112 Filipiny 1967 Indonezja 1189 Meksyk 887 Włochy 863 Nowa Zelandia 769 Islandia 665 Japonia 502 Kenia 170 Turcja 114 Nikaragua 88 Rosja (Kamczatka) 82 Gwatemala 52 Portugalia (Azory) 29 Francja (Gwadelupa) 16 Niemcy 8 Etiopia 7 Poza tym cały segment charakteryzuje stagnacja. Zadziwia niemal symboliczna obecność w tej dziedzinie otwartej na zawsze wszelkie odnawialne nowinki energetyki niemieckiej tylko zaledwie 8 MW. Zresztą energetyka geotermalna w Niemczech pojawiła się stosunkowo
późno. Pierwsze 3 MW zainstalowano tu dopiero w 2007 roku, by po 2 latach zwiększyć je do 8 MW. I tak zostało do dzisiaj. Znacznie lepiej wygląda energetyka solarna. Tu światowa energetyka dysponuje już prawie 70 GW zainstalowanej mocy i imponującą roczną dynamiką przyrostu na poziomie 73,3 procent!!! Liderem jest paradoksalnie Europa i Niemcy, a nie kraje i kontynenty o znacznie lepszym nasłonecznieniu. Statystyki na razie nie wykazują zapowiadanej ekspansji pustynnych państw naftowych Zatoki Perskiej. I w tej kategorii statystyki nie ujmują taksatywnie osiągnięć Polski, choć wymieniane są kraje nam podobne i sąsiedzkie takie jak: Bułgaria (135 MW i 286,9 proc. rocznego przyrostu), Słowacja (462 MW i 212,2 proc. rocznego przyrostu) czy Czechy (1959 MW bez spektakularnych przyrostów, bo moce te zainstalowano w 2010 roku). Polskie sukcesy w tej dziedzinie mieszczą się zapewne w pozycji reszta UE wyszacowanej łącznie na 173 MW zainstalowanej solarnej mocy. Jest to segment energetyki o dużej dynamice rocznych przyrostów mocy, gdzie trzycyfrowe wyniki nie dziwią. I nie tylko w przypadku Chin, ale także owładniętej kryzysem Grecji. Czyżby energetyka solarna miała być panceum na kryzys właśnie? Ciekawym przypadkiem jest W. Brytania kojarząca się nam z mgłami i deszczami czyli zupełną niepogodą dla paneli fotowoltaicznych. A tymczasem tylko w ostatnim roku Brytyjczycy zainstalowali 944 MW mocy solarnych zyskując rekordowy i brzmiący zupełnie abstrakcyjnie wskaźnik 1352,8 proc. wzrostu. Energetyka solarna na świecie Niemcy 24 820 Włochy 12 782 Japonia 4 914 USA 4 389 Hiszpania 4 270 Chiny 3 000 Francja 2 576 Czechy 1 959 Belgia 1 820 Australia 1 345 W. Brytania 1 014 Korea Płd. 748 Kanada 654 Grecja 631 Słowacja 462 Indie 427 Szwajcaria 211 Izrael 200 Austria 174 Portugalia 144 Bułgaria 135 Holandia 118 Meksyk 41 Szwecja 19 Dania 17 Malezja 13 Turcja 12 Norwegia 10
Energetyka wiatrowa to już zupełnie dojrzały potencjał produkcyjny. 240 GW zainstalowanej mocy i przyzwoity, niespekulacyjny roczny wskaźnik wzrostu na poziomie 20,5 proc. I tu znowu pozory mylą, bo liderem nie są Niemcy, jakby się to powszechnie wydawało, a Chiny, które jawią się jako jedyna gospodarka, która za co się nie weźmie, od razu staje się największa. Niemcy z prawie 30 GW zainstalowanej mocy są na trzeciej pozycji bez szans na przeskoczenie USA (ponad 47 GW mocy) zajmujących drugą pozycję, ale za to ze sporymi szansami na przegonienie przez Hiszpanię, gdyż różnica wynosi niewiele ponad 7 GW. Średnia dynamika wzrostu w poszczególnych krajach również oscyluje wokół 20 procent. Przy czym Polska wyróżnia się na tym tle roczną dynamiką wzrostu na poziomie 35,4 proc. Jest to jeden z lepszych wskaźników wzrostu, ale nie rekordowy. Albowiem Argentyna, która może pochwalić się zaledwie 112 MW mocy w wiatrakach w ostatnim roku miała 239,4 proc. przyrostu, zaś Rumunia, która podwoiła w ostatnim roku moc swoich wiatraków do poziomu 990 MW, zanotowała wskaźnik wzrostu na poziomie 110,6 proc. Polska z 1667 MW mocy w wiatrakach znalazła się na 17 pozycji w świecie dokładnie pomiędzy Irlandią, a Grecją. Energetyka wiatrowa na świecie Chiny 62 412 USA 47 084 Niemcy 29 075 Hiszpania 21 726 Indie 16 078 Francja 6 836 Włochy 6 743 W. Brytania 6 470 Kanada 5 278 Portugalia 4 214 Dania 3 926 Szwecja 2 904 Australia 2 476 Holandia 2 309 Turcja 1 729 Irlandia 1 688 Polska 1 667 Grecja 1 627 Brazylia 1 425 Belgia 1 147 Meksyk 1 123 Austria 1 086 Rumunia 990 Nowa Zelandia 603 Egipt 552 Tajwan 499 Norwegia 496 Korea Płd. 390 Węgry 357 Maroko 292 Tunezja 277 Kostaryka 192 Argentyna 112 Iran 91
Intrygujące jest zestawienie mocy zainstalowanej we wszystkich trzech podstawowych działach energetyki odnawialnej. Obecność Chin, USA i Niemiec nie dziwi. Zaskakuje natomiast zupełna nieobecność Rosji, która poza śladowymi mocami zainstalowanymi historycznie na Kamczatce w energetyce odnawialnej nie ma praktycznie nic do powiedzenia. Światowe moce energetyki odnawialnej geotermia solar wiatr razem Chiny - 3 000 62 412 65 412 USA 3 112 4 389 47 084 54 585 Niemcy 8 24 820 29 075 53 903 Japonia 502 4 914 2 595 34 007 Hiszpania - 4 270 21 726 25 996 Włochy 863 12 782 6 743 20 388 Indie - 427 16 078 16 505 Francja 16 2 576 6 836 9 428 Posiadanie mocy wytwórczych jest warunkiem koniecznym i podstawowym, ale nie wystarczającym do produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Produkcja jest w pewnym sensie pochodną posiadanych mocy. W 2011 roku cały świat w elektrowniach wiatrowych wyprodukował 437,4 TWh energii wykorzystując do tego generatory o sumarycznej mocy 239 485 MW. Jak łatwo policzyć dzieląc sumaryczną produkcję przez całkowitą moc, otrzymamy średni czas efektywnej pracy przy wykorzystaniu pełnej mocy. A więc 437 400 000 MWh: 239 485 MW zainstalowanych mocy daje 182,4 godziny czyli nieco ponad tydzień nieprzerwanej pracy w ciągu (!!!) roku. I tu mamy odpowiedź na pytanie, dlaczego energia elektryczna z wiatru jest taka droga? Ponadto jak pokazują statystyki 326,4 TWh wyprodukowano w krajach OECD z czego 175,6 TWh w Unii Europejskiej, zaś tylko 111 TWh poza tymi krajami. Co oznacza, że jest to ekskluzywna energia elektryczna dla bogatych. Światowa konsumpcja energii wiatrowej Produkcja (TWh) USA 121 Chiny 73,2 Niemcy 46,5 Hiszpania 42,4 Indie 26,4 W. Brytania 15,8 Kanada 12 Francja 11,6 Dania 9,9 Włochy 9,6 W przypadku energetyki solarnej jest trochę lepiej. Tu mamy 55,7 TWh energii produkowanej w fotowoltaicznych instalacjach solarnych czyli 55 7 00 000 GWh: 69371 zainstalowanych GW daje 802 godziny rocznie pracy z pełną mocą czyli 33 dni, a więc niewiele ponad miesiąc nieprzerwanej pracy. I tu okazuje się, że energetyka solarna jest jeszcze bardziej ekskluzywna niż wiatrowa. 52,7 TWh pochodzi z krajów OECD, w tym 44,5 TWh z krajów UE, a tylko 3 TWh z krajów znajdujących się poza tą organizacją.
Światowa konsumpcja energii solarnej Produkcja (TWh) Niemcy 19 Włochy 9,4 Hiszpania 9,1 Japonia 4,5 Chiny 2,5 Czechy 2,1 Francja 1,8 Belgia 1,5 Korea Płd. 0,9 Jak widać, energia odnawialna nie zbawi długo jeszcze światowej gospodarki. Może być jedynie koniecznym dodatkiem do źródeł konwencjonalnych.