Hermeneutyczne koncepcje człowieka
Włodzimierz Lorenc Hermeneutyczne koncepcje człowieka w kręgu inspiracji Heideggerowskich Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR Warszawa 2003
Redakcja i korekta: Piotr Piber Projekt okładki i stron tytułowych: Katarzyna Juras Tytuł dotowany przez Komitet Badań Naukowych i Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego ISBN: 83-7383-013-8 Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar 2003 Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa tel./fax 828 93 91, 826 59 21, 828 95 63 dział handlowy: 635 74 04 w. 219 lub jw. w. 108 e-mail: info@scholar.com.pl; www.scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa: Paper & Tinta, Warszawa
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 1. Istota filozoficznego pytania o cz³owieka... 9 1.1. Człowiek jako przedmiot zainteresowań filozofii...... 9 1.2. Pytanie o człowieka w perspektywie doświadczeń filozofii postmodernistycznej.......................... 20 1.3. Hermeneutyczne pytanie o człowieka a doświadczenia antropologii filozoficznej...................... 23 1.4. Porównanie filozoficznego i naukowego sposobu stawiania pytania o człowieka.......................... 28 2. Co to jest filozofia hermeneutyczna?... 31 2.1. Sens terminu filozofia hermeneutyczna... 31 2.2. Specyfika filozofii hermeneutycznej............... 34 2.3. Zadania filozofii hermeneutycznej................ 37 2.4. Korzenie filozofii hermeneutycznej i jej przedstawiciele. 39 2.5. Miejsce filozofii hermeneutycznej w ramach współczesnej filozofii................................... 42 3. Zakres pracy i jej zamierzenia teoretyczne... 45 3.1. Hermeneutyczne koncepcje człowieka czy hermeneutyczna koncepcja człowieka?......................... 45 3.2. W kręgu inspiracji Heideggerowskich.............. 46 3.3. Zakres pracy i jej struktura..................... 47 3.4. Kryteria ocen............................... 48 Rozdzia³ I Martin Heidegger: Projekt innego sposobu ludzkiego bycia... 52 1. Filozofia jako filozofia hermeneutyczna... 53 1.1. Idea hermeneutyki faktyczności... 53 1.2. Hermeneutyka w Byciu i czasie... 59 1.3. Hermeneutyka w późnych poglądach Heideggera...... 66 2. Od ludzkiego bytu ku ludzkiemu byciu... 70 2.1. Koncepcja człowieka w Hermeneutyce faktyczności... 70 2.2. Człowiek w perspektywie pytania o bycie........... 72 2.3. Ujęcie człowieka w późnych poglądach Heideggera.... 93 2.4. Podsumowanie.............................. 102
6 Rozdzia³ II Hans-Georg Gadamer: Humanistyczna wizja cz³owieka i otwartoœæ pytania o cz³owieka 106 1. Wprowadzenie do filozofii Gadamera...106 1.1. Filozofia Gadamera jako filozofia współczesna....... 106 1.2. Gadamer jako następca, kontynuator i krytyk Heideggera 116 1.3. Znaczenie filozoficznej hermeneutyki Gadamera...... 122 1.4. Status hermeneutyki Gadamera.................. 126 1.5. Hermeneutyczne ujęcie problematyki ludzkiego działania 129 2. Kulturowy i historyczny kontekst ludzkiego istnienia...140 2.1. Filozofia hermeneutyczna a problemy kultury........ 140 2.2. Człowiek a przekaz tradycji..................... 154 3. Filozofia hermeneutyczna Gadamera jako filozofia cz³owieka...171 3.1. Filozofia hermeneutyczna jako pytanie o człowieka.... 171 3.2. Jak badać człowieka?......................... 174 3.3. Hermeneutyczna wizja człowieka................. 183 3.4. Rezultaty hermeneutycznego ujęcia człowieka........ 192 3.5. Zagrożenia dla naszego człowieczeństwa........... 196 3.6. Praktyczne implikacje hermeneutycznego ujęcia człowieka 197 3.7. Etyczne aspekty hermeneutycznego ujęcia człowieka... 201 3.8. Czy hermeneutyczna wizja człowieka rozwiązuje nasze problemy?................................. 204 3.9. Czy istnieje ostateczna prawda o człowieku?......... 211 Rozdzia³ III Paul Ricoeur: Cz³owiek jako istota dzia³aj¹ca, narracyjna i jako podmiot moralny. Niejednoznacznoœæ sytuacji cz³owieka...214 1. Filozofia Ricoeura jako filozofia wspó³czesna... 214 1.1. Kulturowe usytuowanie filozofii.................. 214 1.2. Status współczesnego filozofowania............... 216 1.3. Podtrzymanie wzorców i kontynuacja dotychczasowego filozofowania............................... 219 1.4. Filozofia Ricoeura w relacji do ogólnych tendencji współczesnej filozofii......................... 224 1.5. Filozofia Ricoeura wobec poglądów Heideggera...... 228 1.6. Ricoeur jako kontynuator i krytyk Gadamera......... 237
2. Hermeneutyczna koncepcja cz³owieka...246 2.1. Człowiek jako zasadniczy problem filozofii......... 246 2.2. Krytyka filozofii refleksyjnej.................... 249 2.3. Droga ku odzyskaniu podmiotu.................. 254 2.4. Refleksja jako interpretacja. Nawiązanie do hermeneutyki 255 2.5. Problem przedmiotu interpretacji................. 260 2.6. Status interpretacji........................... 265 2.7. Idea podmiotu rozczłonkowanego................ 271 2.8. Niejednoznaczność sytuacji człowieka............. 275 2.9. Ontologiczne rezultaty Ricoeurowskiej filozofii człowieka i ich praktyczne implikacje..................... 280 2.10. Ograniczenia Ricoeurowskiej koncepcji człowieka..... 288 7 Rozdzia³ IV Charles Taylor: Cz³owiek jako zwierzê samointerpretuj¹ce siê...292 1. Charles Taylor jako kontynuator myœli hermeneutycznej...292 2. Krytyka naturalizmu i naturalistycznej wizji cz³owieka...298 3. Cz³owiek jako podmiot w przestrzeni kwestii moralnych...303 4. Problem nowoczesnej to samoœci jako zagadnienie aktualnej formy ycia duchowego...307 5. Rezultaty hermeneutycznego potraktowania problemów naszego cz³owieczeñstwa...311 Rozdzia³ V Richard Rorty: Cz³owiek jako autokreuj¹ca siê istota. Negacja systematycznej wiedzy o cz³owieku...321 1. Zwrot ku hermeneutyce jako wyraz odejœcia od epistemologicznego fundamentalizmu...321 2. Zerwanie z klasycznym obrazem cz³owieka...329 3. Tworzenie nowych obrazów siebie jako najdonioœlejsza zdolnoœæ cz³owieka...332 4. Czy autokreacyjnoœæ stanowi rozwi¹zanie naszych problemów?...336
8 Rozdzia³ VI Gianni Vattimo: Cz³owiek w ujêciu hermeneutyki zradykalizowanej...341 1. Hermeneutyczne inspiracje filozofii Vattimo...341 2. Cz³owiek w œwiecie pozbawionym sta³ych struktur 352 3. Ujêcie naszego cz³owieczeñstwa w ramach zradykalizowanej koncepcji hermeneutyki...356 Rozdzia³ VII John D. Caputo: Nieokreœlonoœæ sensu bycia cz³owiekiem w ujêciu hermeneutyki radykalnej...364 1. Idea hermeneutyki radykalnej...364 2. Krytyka dotychczasowych ujêæ hermeneutyki... 370 3. Rezultaty zradykalizowania hermenutyki...377 4. Cz³owiek w perspektywie idei hermeneutyki radykalnej...381 5. Czy radykalna hermeneutyka wypracowuje odpowiedÿ na pytanie o cz³owieka?...385 Zakoñczenie...392 Spis literatury cytowanej...405
Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie