Mojemu synowi Michałowi

Transkrypt

1

2 Mojemu synowi Michałowi

3

4 Redakcja i korekta: Dorota Kassjanowicz Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na pierwszej stronie okładki przedstawia gospodarza Izby Żywej Kultury, Stefana Romanyka, w zabytkowym warsztacie łyżkarskim przy struganiu łyżek. Zdjęcie ikony ze św. Paraskewią (XVII w.) na czwartej stronie okładki pochodzi z cerkwi św. Paraskewii w Nowicy. Publikacja finansowana ze środków Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Copyright by Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Warszawa 2013 Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013 ISBN Praca nagrodzona w IV edycji konkursu Polska wieś dziedzictwo i przyszłość w kategorii prac prezentujących dorobek kulturowy kraju i regionu, opisujących inicjatywy lokalne, dziedzictwo historyczne wsi oraz ilustrujących przykład sukcesu w rozwoju polskiej wsi Prezentowane w publikacji opinie wyrażają poglądy autorów i nie muszą być zbieżne z oficjalnym stanowiskiem FDPA Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa ul. Gombrowicza 19, Warszawa fdpa@fdpa.org.pl; tel , ; fax: Wydawnictwo Naukowe Scholar ul. Krakowskie Przedmieście 62, Warszawa tel./fax ; ; dział handlowy: jak wyżej wew. 105, info@scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamania: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa: KM Druk, Łódź

5 Spis treści Przedmowa Od autora Część I Rozdział 1 Początki: najdawniejsze dzieje Nadanie dorzecza górnej Ropy Gładyszom Użytkowanie terenów górskich przed zasiedleniem Osadnictwo kultury wołosko-ruskiej Początki kultu religijnego i świątyń we wsiach kultury wołosko-ruskiej Nowe wsie w strukturze terytorialnej Cerkwi prawosławnej w Rzeczpospolitej Unia brzeska i jej reformy Początki Nowicy i Przysłopia Rozdział 2 Nowica i Przysłop w czasach I Rzeczpospolitej Nowica Właściciele Nowicy i najstarsze informacje o jej wielkości.. 40 Zarządzanie kresem klimkowskim Życie w Nowicy w XVII i XVIII wieku Struktura przestrzenna i wielkość wsi Bogactwa naturalne Zabudowania i gospodarka Popostwo w Nowicy Właściciele Przysłopia i najstarsze informacje o jego mieszkańcach i wielkości Popostwo w Przysłopiu

6 Rozdział 3 W zaborze austriackim Rozwój demograficzny Nowicy i Przysłopia w nowym organizmie państwowym Nowiczanie w końcu XVIII i w XIX wieku Reorganizacja struktur kościelnych Wspólna parochia Nowicy i Przysłopia Środowisko parochów na Łemkowszczyźnie w końcu XIX wieku 115 Szkoła Konieczność samookreślenia: rusofile i narodowcy Pierwsza wojna światowa Rozdział 4 W dwudziestoleciu międzywojennym Problem analfabetyzmu Krzepnięcie świadomości politycznej ruch rusofilski Agitacja ukraińska i ścieranie się orientacji politycznych Parochia w Nowicy Mieszkańcy Nowicy i Przysłopia w okresie międzywojennym Rusini Żydzi Cyganie Zabudowa wsi i gospodarka w okresie międzywojennym Struktura przestrzenna wsi Gospodarka Domy mieszkalne chyże Budynki Budynki wielofunkcyjne Dachy Wnętrza Piece Magia domu Umeblowanie Tradycjonalizm Walory tradycyjnego budownictwa Ganki Dodatkowe budynki gospodarcze i otoczenie domów mieszkalnych

7 Rozdział 5 W czasach II wojny światowej Rozdział 6 Wysiedlenia ludności łemkowskiej Repatriacja na Ukrainę (ok % ludności). 182 Akcja Wisła 1947 (ok % ludności) Po wysiedleniach Część II Rozdział 1 Pamiątki przeszłości i dziedzictwo niematerialne Krzyże i kapliczki przydrożne Cmentarze wiejskie Cmentarze z I wojny światowej Świątynie Cerkiew św. Paraskewii w Nowicy Cerkiew w Nowicy w XIX i XX wieku Cerkiew św. Michała Archanioła na Przysłopiu Kaplica Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Nowicy Rozdział 2 Czasy współczesne Remont cerkwi na Przysłopiu Szkoła Sarepta Pomnik Bohdana Ihora Antonycza Warsztaty Ikonopisów i Spotkania Teatralne Innowica Chaty Szymczyka Nowica 8 i Nowica Magurycz Nowica Wczoraj i dziś. Izba Żywej Kultury Nowica Bibliografia