1. Piszemy mowę obronną Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna fragmenty Pana Tadeusza A. Mickiewicza, zna treść utworu A. Mickiewicza Dziady cz. II, zna treść utworu K. Dickensa Opowieść wigilijna, zna treść noweli H. Sienkiewicza Latarnik. ii. b) Umiejętności potrafi odnaleźć w życiu analizowanych bohaterów literackich źródła ich winy oraz określić kary, jakie ponieśli za swe czyny, potrafi określić, w jaki sposób kary wpłynęły na dalsze życie bohaterów literackich, potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy, rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów, potrafi zredagować mowę obronną dla wybranego bohatera literackiego. b. 2. Metoda i forma pracy Praca w grupach, metoda skojarzeń, burza mózgów, dyskusja c. 3. Środki dydaktyczne Schemat do pracy w grupach (załącznik 1) Wskazówki do pracy dla uczniów (załącznik 2) d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Następnie uczniowie zapisują na tablicy zadanie: Jaka może być wina i jaka może być kara? ii. b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każda grupa wybiera lidera, sprawozdawcę i sekretarza. Nauczyciel krótko przypomina lub odczytuje zasady pracy w grupie, przypomina o rolach poszczególnych osób w grupie. Grupy wypełniają schemat, po czym odczytują wyniki swojej pracy
na forum klasy, można zadawać dodatkowe pytania. Następnie wspólnie zostają sformułowane wnioski: Bohaterowie literaccy musieli w większości ponieść karę za swoje czyny, każdy z nich starał się odpokutować za swoje grzechy. Wnioski są zapisane do zeszytu (załącznik 1). 2. Uczniowie indywidualnie redagują mowę obronną dla wybranego przez siebie bohatera literackiego. Nauczyciel rozdaje uczniom na kartkach podstawowe wskazówki, jak redagować tę formę wypowiedzi. Poszczególni uczniowie odczytują swoje prace (załącznik 2). iii. c) Faza podsumowująca Uczniowie zastanawiają się, czy są takie winy, których nie da się wybaczyć? e. 5. Bibliografia 1. Dickens K., Opowieść wigilijna, Greg, Kraków, 2001. 2. Mickiewicz A., Dziady cz. II, Zielona Sowa, Kraków 2003. 3. Mickiewicz A., Pan Tadeusz, Greg, Kraków 2002. 4. Sienkiewicz H., Latarnik, Czytelnik, Warszawa 2000. f. 6. Załączniki g. a) Karta pracy ucznia Załącznik 1. Schemat do pracy w grupach BOHATER CO ZROBIŁ, ŻE UZNANO GO ZA WINNEGO? JAKĄ PONIÓSŁ KARĘ? JAK KARA WPŁYNĘŁA NA JEGO ŻYCIE? JACEK SOPLCA Z PANA TADEUSZA
JÓZEF SKAWIŃSKI Z LATARNIKA EBENEZER SCROOGE Z OPOWIEŚCI WIGILIJNEJ DUCHY Z DZIADY CZ. II Załącznik 2. i. b) Wskazówki dla uczniów 1. Pisz w 1 os. liczby pojedynczej. 2. Twoje pomysły muszą nawiązywać do tekstu i realnych przewinień bohatera. 3. Możesz powołać ludzi na świadków i opisać to w formie dialogu. 4. Pamiętaj o słownictwie typu: Wysoki Sadzie, Ławo Przysięgłych. 5. Ułóż mowę końcową, w której będziesz się odwoływać do sumień zebranych. ii. c) Notatki dla nauczyciela Przykładowe wypełnienie tabeli BOHATER CO ZROBIŁ, ŻE UZNANO GO ZA WINNEGO? JAKĄ PONIÓSŁ KARĘ? JAK KARA WPŁYNĘŁA NA JEGO ZYCIE?
JACEK SOPLCA Z PANA TADEUSZA JÓZEF SKAWIŃSKI Z LATARNIKA EBENEZER SCROOGE Z OPOWIEŚCI WIGILIJNEJ Jacek Soplica zabił Stolnika, popełnił wielką zbrodnię. Przyczynił się w ten sposób nieświadomie do zwycięstwa Rosjan. Uznano go za zdrajcę ojczyzny, został odrzucony przez szlachtę i musiał uciekać z kraju. Nie zapalił lampy na latarni w Aspinwall, gdzie pracował i gdzie znalazł przystań po latach tułaczki po świecie. Pod wpływem lektury Pana Tadeusza Adama Mickiewicza zapomniał o wywiązaniu się ze swego obowiązku. Przez większość życia był dusigroszem i skąpcem, nie zauważał innych dookoła siebie, jego jedynym zmartwieniem było ciągłe pomnażanie dóbr materialnych. Nie cieszyły go Święta Bożego Narodzenia, pragnął spędzać je samotnie. Cyniczny i bezduszny bohater zapomniał, co tak naprawdę liczy się w życiu człowieka Musiał ukrywać się w przebraniu, znosić ciążące na nim oskarżenie, cały czas ukrywał się za habitem, przybrał imię Robaka i pod tym pseudonimem przygotowywał powstanie. Został zwolniony z pracy i musiał szukać dalej swojej przystani. W noc wigilijną Scroogowi pokazały się trzy duchy: Duch Wigilijnej Przeszłości, Teraźniejszości oraz Przyszłości. To one uświadomiły mu jego bezcelowe i puste życie. Dzięki nim skąpiec zmienił się diametralnie i nie poniósł kary, dostał za to drugą szansę w życiu. Zrozumiał, że źle postąpił, zmienił całe dotychczasowe swoje życie. Z hulaki i szlachcica martwiącego się jedynie o wyniki pojedynków stał się prawdziwym patriotą, walczącym o swoją ojczyznę. Skawiński nie zmartwił się karą, ponieważ tak naprawdę dzięki lekturze eposu narodowego odzyskał wiarę w Polskę, odnalazł w swym starym sercu patriotę. Mimo że Scrooge nie poniósł kary, to zmienił się całkowicie. Stał się przyjaznym człowiekiem, pełnym współczucia i miłości. Pomagał innym, zauważał ludzkie cierpienie, swoją fortuną postanowił podzielić się z najbardziej potrzebującymi.
DUCHY Z DZIADY CZ. II Zły pan, męczył za życia swoich poddanych, nie zważał na cierpienie ludzkie, doprowadził do zamarznięcia matki z dzieckiem, kiedy nie chciał im udzielić pomocy. Zosia nigdy nikogo nie kochała całym sercem, nie zaznała prawdziwej miłości, prowadziła zbyt frywolne życie. Rózia i Józio nie zaznały w życiu ziemskim żadnych trosk i goryczy. Duch Złego pana będzie za swe winy tułał się po wsze czasy po zaświatach, nie mogąc nic zjeść ani ukoić swego pragnienia. Zosia musi jeszcze rok przebywać w zaświatach, a po tym okresie dostanie się do raju. Dzieci dzięki ludziom w kaplicy zostają uniewinnione i przenoszą się do raju. Wszystkie duchy za swoje winy musiały przebywać w zaświatach i czekać na pomoc ludzi ziemskich iii. d) Zadanie domowe To jedno wydarzenie zmieniło moje życie opowiadanie. 45 minut brak h. 7. Czas trwania lekcji i. 8. Uwagi do scenariusza