Kształcenie i dokształcanie się z perspektywy aktywności zawodowej Iga Magda, Anna Ruzik-Sierdzińska, Jolanta Perek-Białas Warszawa, 18 maja 2015
Plany pracujących osób w wieku 19-26 lat dotyczące dalszej edukacji 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Praca tak ponowne podjęcie nauki nie Praca tak ponowne podjęcie nauki tak, podejmie naukę na wyższym poziomie Praca tak ponowne podjęcie nauki tak, będzie kontynuował naukę na poziomie, jakiego wcześniej nie skończył
Powody nieszukania pracy wśród osób niepracujących 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 19-26 lat 19-26 lat Zasadnicza szkoła zawodowa Dyplom magistra lub lekarza Inne nie muszę pracować z powodu choroby, niepełnosprawności z innych podwodów osobistych lub rodzinnych opiekuje się dziećmi lub innymi osobami wymagającymi opieki uczę się, uzupełniam kwalifikacje wyczerpałem wszystkie znane mi możliwości znalezienia pracy jestem przekonany, że nie znajdę odpowiedniej pracy
Osoby aktywne edukacyjnie w 2014 r. 100% 90% 80% 70% uczestniczył w 2013 r. nie uczestniczył w 2013 r. 60% 62% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 57% 35% 28% 1% 7% e. formalna e. pozaformalna nieformalne uczenie się
Dokształcanie się a zmiana sytuacji na rynku pracy podjęcie pracy wiąże się z wyższym prawdopodobieństwem rozpoczęcia uczestnictwa w kształceniu pozaformalnym nadal tylko co dziesiąta osoba bezrobotna, która nie dokształcała się (w trybie pozaformalnym) w 2013 r. i pracowała w 2014 r., podjęła takie kształcenie (vs 6% wśród osób, które pozostały bezrobotne) o ile znalezienie pracy wiąże się częściej z podjęciem lub kontynuacją podnoszenia swoich kwalifikacji, nie jest jego gwarancją i dotyczy tylko kilku procent osób bezrobotnych wśród pracujących częściej podnoszą swoje kwalifikacje osoby, które już dłuższy czas są na rynku pracy, niż te, które na niego weszły lub powróciły
Dlaczego większość osób nie podnosi swoich kwalifikacji? 0,8 0,7 0,6 Brak potrzeby Czas Finanse Inne 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Ogółem Kobiety Mężczyźni 25-34 lata 35-54 lata 55-64 lata
Dlaczego większość osób nie podnosi swoich kwalifikacji? Inne Finanse Czas bierni zawodowo bezrobotni pracujący Brak potrzeby 0 0.2 0.4 0.6 0.8
Potrzeba podnoszenia kwalifikacji: sytuacja zawodowa bierni zawodowo bezrobotni pracujący mężczyźni kobiety 55-64 35-54 inne własne zainteresowanie rynek pracy 25-34 wszyscy 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Kształcenie i dokształcanie w różnych grupach wieku Ukończenie szkoły zasadniczej zawodowej często powoduje, że już na początku kariery zawodowej młode osoby nie widzą potrzeby dalszego kształcenia i doskonalenia swoich kompetencji. Wyjątkowo często brak potrzeby podnoszenia kwalifikacji deklarują osoby w wieku 50-65 lat, choć są przeciętnie słabiej wykształcone niż młodsze i co czwarta z nich deklaruje, że osiągnęła niższy poziom wykształcenia formalnego niż chciała. Aktywność zawodowa jest dodatnio skorelowana z aktywnością edukacyjną w starszym wieku i z późniejszym przechodzeniem na emeryturę, ponieważ pracownicy mają rynkowe bodźce do inwestycji w nabywanie nowych umiejętności.
Prawdopodobieństwa przepływu między stanami na rynku pracy wg wykształcenia (os. 50-65) Źródło: obliczenia własne na danych 1. i 2. rundy badania UDE Status na rynku pracy w 2014 r. Status na rynku pracy w 2013 r. Pracujący Bezrobotny Bierny Gimnazjalne, podstawowe lub niepełne Pracujący 0,62 0,02 0,36 Bezrobotny 0,16 0,19 0,64 Bierny zawodowo 0,06 0,02 0,92 Zasadnicze zawodowe Pracujący 0,77 0,02 0,2 Bezrobotny 0,35 0,21 0,44 Bierny zawodowo 0,11 0,01 0,88 Średnie Pracujący 0,82 0,02 0,17 Bezrobotny 0,32 0,16 0,53 Bierny zawodowo 0,12 0,02 0,87 Pomaturalne i wyższe Pracujący 0,88 0,01 0,11 Bezrobotny 0,39 0,11 0,51 Bierny zawodowo 0,18 0,01 0,81
Prawdopodobieństwa przepływu wg uczestnictwa w edukacji pozaformalnej (os. 50-65) Status na rynku pracy w 2014 r. Status na rynku pracy w 2013 r. Pracujący Bezrobotny Bierny Uczestniczący w edukacji pozaformalnej w ostatnich 4 tygodniach Pracujący 0,9 0,01 0,09 Bezrobotny 0,45 0,13 0,42 Bierny zawodowo Nie uczestniczący w edukacji pozaformalnej 0,21 0,02 0,77 Pracujący 0,79 0,02 0,19 Bezrobotny 0,3 0,19 0,51 Bierny zawodowo 0,11 0,01 0,88 Źródło: obliczenia własne na danych 1. i 2. rundy badania UDE
Finansowanie edukacji ustawicznej Ograniczenia budżetowe są mało istotną barierą podnoszenia swoich kwalifikacji Najczęściej uczestnicy sami finansują szkolenia, nawet te związane z pracą zawodową Drugim istotnym sponsorem są pracodawcy (niespełna 40% kursów i szkoleń zawodowych) Brak wydatków na edukację dzieci w przypadku ponad połowy gospodarstw o wysokich dochodach (z dziećmi), w 80% brak wydatków na edukację dorosłych
Rekomendacje Konieczne jest dalsze wsparcie aktywności edukacyjnej w dorosłym życiu, w szczególności wśród osób dotychczas biernych edukacyjnie Promowanie późniejszego odchodzenia na emeryturę może zwiększyć uczestnictwo w kształceniu osób starszych Ważne jest uświadamianie korzyści z podnoszenia / aktualizacji swoich kompetencji Pokonywanie bariery czasu: Uelastycznianie czasu pracy Opieka instytucjonalna nad dziećmi i osobami starszymi
Dziękujemy Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych ul. Górczewska 8, 01-180 Warszawa tel.: (22) 241 71 00, e-mail: ibe@ibe.edu.pl