Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

i PRIORYTET 2 WZMOCNIENIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH W REGIONACH DZIAŁANIE 2.1 ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI POWIĄZANY Z POTRZEBAMI REGIONALNEGO RYNKU PRACY I MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W REGIONIE Analiza empiryczna ofert pracy ukazujących się w prasie regionalnej województwa dolnośląskiego w I kwartale 2007 r. w przekroju zawodowo-kwalifikacyjnym Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Wałbrzych, czerwiec 2007 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 1

1.1. Wyniki ogólne analiz empirycznych prasowych ofert pracy W okresie od 1 stycznia do 31 marca 2007 r. zostało przeprowadzone badanie prasowych ofert pracy w przekroju kwalifikacyjno-zawodowym w województwie dolnośląskim na potrzeby monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Źródłem danych do analizy były publikacje Gazeta Wyborcza oraz Gazeta Wrocławska. Dobór źródła danych został dokonany na podstawie następujących kryteriów: obszar terytorialny, na którym prowadzone są prace analityczne; zasięg publikatora; liczba prasowych ofert pracy ukazujących się w publikatorze; dostępność publikatorów, których oferty pracy z taką samą szansą mogą uzyskać odbiorcy w każdym powiecie. Oferty pracy i kwalifikacje zostały zebrane i zsumowana dla całego okresu sprawozdawczego w bazie prasowych ofert pracy. Do badania zostały wykorzystane następujące wskaźniki struktury: liczba ofert w okresie sprawozdawczym; liczba i rodzaj kompetencji; suma wszystkich ofert; sumy ofert dla poszczególnych poziomów wykształcenia; liczba zawodów występujących w okresie sprawozdawczym, z podziałem wg poziomu wykształcenia. W zbiorze 1002 zebranych prasowych ofert pracy wyniki analiz empirycznych wskazują na wysokie zróżnicowanie poziomu zapotrzebowania na pracowników różnych zawodów i specjalności (załącznik nr 1 prezentuje ranking wszystkich zarejestrowanych w ramach badania zawodów i specjalności). Wśród ofert pracy poddanych analizie zidentyfikowano 150 zawodów i specjalności, spośród których 15 stanowiło największy bądź znaczący udział w ogólnej liczbie zebranych ofert. Najliczniejszą grupę zawodową stanowili Przedstawiciele handlowi (341503)- 112 ofert pracy. Niższa liczba 74 ofert pracy wystąpiła w Specjalista ds. sprzedaży (241912). Nieco niższa liczba ofert pracy wystąpiła w grupach: Kierownik działu marketingu i sprzedaży (123301) - 59 ofert pracy, Pracownik biurowy (419101) - 59 ofert pracy, Sprzedawca (522107) 55 ofert pracy, Asystent ekonomiczny (Technik ekonomista) 43 oferty pracy, Magazynier (413103) 35 ofert pracy, Handlowiec (341501)- 31 ofert pracy, Księgowy (343201) 31 ofert pracy, Kierownik w jednostce dział. podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym (122401) 27 ofert pracy, Przedstawiciel medyczny (241906) 24 oferty pracy, Pozostali zastępcy dyrektorów regionalnych i prezesów (121290) 21 ofert pracy. W badaniu wzięto również pod uwagę 3 grupy zawodowe, w których zarejestrowano poniżej 20 ofert pracy i są to: Kasjer handlowy (421102) 17 ofert pracy, Programista (213201) 14 ofert pracy oraz Pozostali agenci ds. sprzedaży (341590) 14 ofert pracy. W pozostałych grupach zawodowych wielkości ofert pracy wyraźnie były mniejsze, występując na poziomach liczbowych zbyt niskich by mogły podlegać weryfikacji i nie zostały objęte badaniem. 2

Liczba rejestracji prasowych ofert pracy i ich udział procentowy w ogólnej liczbie ofert odpowiadający grupom wielkim na podstawie obserwacji regionalnego rynku pracy woj. Dolnośląskiego w pierwszym kwartale 2007 r. kod grupy wielkiej 1 Nazwa grupy wielkiej liczba rejestracji ofert pracy Liczba zarejestrowanych zawodów i specjalności w % Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 171 17 17,06 2 Specjaliści 239 52 23,86 3 Technicy i inny średni personel 312 37 31,13 4 Pracownicy biurowi 127 7 12,67 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 71 7 7,09 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy 1 1 0,1 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 53 21 5,29 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 28 8 2,8 9 Pracownicy przy pracach prostych 0 0 0 10 Siły zbrojne 0 0 0 RAZEM: 1002 150 Udział procentowy liczby ofert pracy w wielkiej na podstawie obserwacji regionalnego rynku pracy woj. Dolnośląskiego w pierwszym kwartale 2007r. 0,1 7,09 5,29 2,8 17,06 12,67 23,86 31,13 Przedstaw iciele w ładz publicznych, w yżsi urzędnicy i kierow nicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracow nicy biurow i Pracow nicy usług osobistych i sprzedaw cy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy Robotnicy przemysłow i i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Należy zaznaczyć, iż większość ofert ukazujących się w prasie pochodziła z powiatu wrocławskiego (w tym głównie z Wrocławia - 71,96% ofert pracy). Na tej podstawie wywnioskować można, iż przedsiębiorstwa działające na terenie powiatu wrocławskiego ujawniają największy popyt na pracę. W treści ogłoszeń zarejestrowano również dużą ilość oferty pochodzących z powiatów: legnickiego (7,39%), wałbrzyskiego (4,09%), lubińskiego (2,89%), świdnickiego (2,40%), jeleniogórskiego (2,00%). W pozostałych powiatach liczba ofert pracy kształtowała się na poziomie niższym niż 2%. Można stwierdzić, iż taka koncentracja ofert pracy, występujących tylko w niektórych powiatach województwa wynika z dynamiki rozwoju gospodarczego danych aglomeracji bądź regionów oraz z bliskości Specjalnych Stref Ekonomicznych (Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna, Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna), które znacząco przyczyniają się do agregacji zapotrzebowania na pracowników. 3

powiat liczba ofert % wrocławski 721 71,96 legnicki 74 7,39 wałbrzyski 41 4,09 lubiński 29 2,89 świdnicki 24 2,40 jeleniogórski 20 2,00 średzki 14 1,40 głogowski 13 1,30 dzierżoniowski 12 1,20 oławski 10 1,00 kłodzki 8 0,80 bolesławiecki 6 0,60 zgorzelecki 6 0,60 oleśnicki 5 0,50 polkowicki 5 0,50 wołowski 5 0,50 strzeliński 4 0,40 jaworski 2 0,20 górowski 1 0,10 ząbkowicki 1 0,10 złotoryjski 1 0,10 4

Udział procentowy ofert pracy ze względu na miejsce występowania zapotrzebowania. 2,89% 4,09% 2,4% 2% 7,39% 71,96% w rocław ski legnicki w ałbrzyski lubiński św idnicki jeleniogórski średzki głogow ski dzierżoniow ski oław ski kłodzki bolesław iecki zgorzelecki oleśnicki polkow icki 1.2. Wyniki szczegółowe analiz empirycznych prasowych ofert pracy. 1.2.1 Charakterystyka struktury ofert pracy występujących w prasie pod względem ilościowym. Pierwszym etapem prac analitycznych było obliczenie udziału ofert pracy w zawodach i specjalnościach. Poziom udziału ofert pracy został wyznaczony na podstawie struktury Klasyfikacji zawodów i specjalności Ministerstwa Pracy i polityki Społecznej na pięciu poziomach: grupy wielkiej, grupy dużej, grupy średniej, grupy elementarnej, zawody i specjalności. Analiza udziałów procentowych zebranych ofert pracy w zawodach i specjalnościach o największej liczbie występowania w prasie wykazały następujące wyniki. W wielkiej Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy do bazy prasowych ofert pracy zarejestrowano 171 ofert w 17 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 17,06%. W średniej Dyrektorzy generalni, wykonawcy, prezesi i ich zastępcy zarejestrowano 41 ofert pracy w 5 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Pozostali zastępcy dyrektorów generalnych i prezesów gdzie zanotowano 21 ofert pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 51,2%, w dużej 13,0%, w wielkiej 12,3%, w 2,1%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Dyrektorzy generalni, wykonawczy, prezesi i ich zastępcy (121) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Dyrektor generalny 121101 7 17,1 4,3 4,1 0,7 2. Dyrektor wykonawczy 121102 8 19,5 5,0 4,7 0,8 3. Prezes 121103 4 9,8 2,5 2,3 0,4 4. Z-ca dyr./prezesa ds.marketingu i dystr. 121203 1 2,4 0,6 0,6 0,1 Pozost. z-cy dyr.generalnych i prezesów 121290 21 51,2 13,0 12,3 2,1 5. 5

Udział procentowy zawodów i specjalności w średniej Dyrektorzy generalni, wykonawczy, prezesi i ich zastępcy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 17,1 51,2 19,5 2,4 9,8 Dyrektor generalny Prezes Pozost. z-cy dyr.generalnych i prezesów Dyrektor w ykonaw czy Z-ca dyr./prezesa ds.marketingu i dystr. W średniej Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej zarejestrowano 44 oferty pracy w 4 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Kierownik w jednostce działalności podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym, gdzie zebrano 27 ofert pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 61,4%, w dużej 16,8%, w wielkiej 15,8%, w 2,7%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej (122) na podstawie obserwacji w pierwszym kwartale 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kier.w.jed.dział.pod.w przem.przetwór. 122201 2 4,5 1,2 1,2 0,2 2. Kier.w.jed.dział.podst. w budownictwie 122301 7 15,9 4,3 4,1 0,7 3. Kier.w.jed.dzi.pod.w handlu hurt.i det. 122401 27 61,4 16,8 15,8 2,7 4. Kier.w.j.dz.pod.gdzie indziej niesklas. 122901 8 18,2 5,0 4,7 0,8 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 18,2 4,5 15,9 61,4 Kier.w.jed.dział.pod.w przem.przetw ór. Kier.w.jed.dzi.pod.w handlu hurt.i det. Kier.w.jed.dział.podst. w budow nictw ie Kier.w.j.dz.pod.gdzie indziej niesklas. 6

W średniej Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych zarejestrowano 76 ofert pracy w 6 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Kierownik działu marketingu i sprzedaży (123301), gdzie zebrano 59 ofert pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 77,6%, w dużej 36,6%, w wielkiej 34,5%, w 5,9%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych (123) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kier.działu finansowego i administracyj. 123101 1 1,3 0,6 0,6 0,1 2. Kier.działu osobowego i działów pokrewn. 123201 1 1,3 0,6 0,6 0,1 3. Kierownik działu marketingu i sprzedaży 123301 59 77,6 36,6 34,5 5,9 4. Kier.działu rekl.promocji i dział.pokr. 123401 1 1,3 0,6 0,6 0,1 Kierownik działu badawczorozwojowego 123701 5. 4 5,3 2,5 2,3 0,4 6. Kier.w.jedn.org.gdzie indziej niesklas. 123901 10 13,2 6,2 5,8 1,0 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 1,3 5,3 13,2 1,3 1,3 77,6 Kier.działu finansow ego i administracyj. Kier.działu osobow ego i działów pokrew n. Kierow nik działu marketingu i sprzedaży Kier.działu rekl.promocji i dział.pokr. Kierow nik działu badaw czo-rozw ojow ego Kier.w.jedn.org.gdzie indziej niesklas. W średniej Kierownicy małych przedsiębiorstw zarejestrowano 10 ofert pracy w 2 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym i detalicznym (131401), gdzie zebrano 9 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 90%, w dużej 90%, w wielkiej 5,3%, w 0,9%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Kierownicy małych przedsiębiorstw (131) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kier.małego przeds.w handlu hurt. i det. 131401 9 90,0 90,0 5,3 0,9 2. Kier.małego prz.gdzie indziej niesklas. 131901 1 10,0 10,0 0,6 0,1 Porównanie liczby prasowych ofert pracy z liczbą zawodów występujących w analizowanych grupach średnich ujawniło, iż w badanym okresie nie występuje zapotrzebowanie na nowe zawody, odnotowano natomiast wzrost zapotrzebowanie na zawody, które stale występują w ofertach prasowych. 7

Stosunek liczby ofert pracy do liczby zawodów w ofertach prasowych odpowiadających grupom średnim: Dyrektorzy generalni, wykonawczy, prezesi i ich zastępcy, Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej, Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych. 80 76 70 60 50 41 44 40 30 Liczba ofert pracy Liczba zaw odów 20 10 5 4 6 0 Dyrektorzy,generalni,wykonawczy prezesi i ich zastępcy Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Specjaliści, w której zebrano 239 ofert pracy w 52 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 23,86%. W średniej Informatycy zarejestrowano 37 ofert pracy w 6 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Programista (213201), gdzie zebrano 14 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 70%, w dużej 35,9%, w wielkiej 5,9%, w 2,3%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Informatycy (213) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % Administrator systemów komputerowych 1. 213102 2 10,0 5,1 0,8 0,3 2. Analityk systemów komputerowych 213103 1 5,0 2,6 0,4 0,2 3. Inżynier systemów komputerowych 213104 1 5,0 2,6 0,4 0,2 4. Programista 213201 14 70,0 35,9 5,9 2,3 5. Specjalista zastosowań informatyki 213903 2 10,0 5,1 0,8 0,3 8

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Informatycy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 10,0 10,0 5,0 5,0 70,0 Administrator systemów komputerowych Inżynier systemów komputerowych Specjalista zastosowań informatyki Analityk systemów komputerowych Programista W średniej Inżynierowie i pokrewni zebrano 55 ofert pracy w 13 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Inżynier budownictwa (214203), gdzie zebrano 4 oferty pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 21,1%, w dużej 10,3%, w wielkiej 1,7%, w 0,4%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Inżynierowie i pokrewni (214) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % dużej w % w % 1. Architekt 214101 1 5,3 2,6 0,4 0,1 2. Inż. budownictwa - budownictwo ogólne 214203 4 21,1 10,3 1,7 0,4 3. Inżynier elektryk 214301 1 5,3 2,6 0,4 0,1 4. Pozostali inżynierowie elektrycy 214390 1 5,3 2,6 0,4 0,1 5. Inżynier mechanik - środki transportu 214505 3 15,8 7,7 1,3 0,3 6. Pozostali inżynierowie mechanicy 214590 1 5,3 2,6 0,4 0,1 7. Inżynier kontroli jakości 214906 3 15,8 7,7 1,3 0,3 8. 9. Inż. organizacji i planowania produkcji Inżynier sprzedaży 214908 2 10,5 5,1 0,8 0,2 214911 3 15,8 7,7 1,3 0,3 9

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Inżynierowie i pokrewni na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007 r. 10,5 15,8 5,3 21,1 5,3 15,8 5,3 15,8 5,3 Architekt Inżynier elektryk Inżynier mechanik - środki transportu Inżynier kontroli jakości Inżynier sprzedaży Inż. budow nictw a - budow nictw o ogólne Pozostali inżynierow ie elektrycy Pozostali inżynierow ie mechanicy Inż. organizacji i planow ania produkcji W kolejnej średniej Specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania zebrano 157 ofert pracy w 21 zawodach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Specjalista ds. marketingu i handlu, gdzie zebrano 74 oferty pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 47,1%, w dużej 43,8%, w wielkiej 31,0%, w 7,4%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania (241) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007 r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % dużej w % w % 1. Ekonomista 241102 1 0,6 0,6 0,4 0,1 2. Specjalista bankowości 241203 2 1,3 1,2 0,8 0,2 3. Specjalista ds.finansów(analityk finan.) 241204 12 7,6 7,1 5,0 1,2 4. Specjalista do spraw rachunkowości 241205 1 0,6 0,6 0,4 0,1 5. Specjalista ds.ubezp.majątkowych i osob. 241206 5 3,2 3,0 2,1 0,5 6. Pozostali specjaliści ds. finansowych 241290 4 2,5 2,4 1,7 0,4 7. Specjalista ds. rekrutacji pracowników 241304 1 0,6 0,6 0,4 0,1 8. Specjalista ds. szkol. i rozwoju zawod. 241305 1 0,6 0,6 0,4 0,1 9. Specjalista do spraw wynagrodzeń 241306 6 3,8 3,6 2,5 0,6 10. Pozostali specjal.ds.zarz.zasobami ludz. 241401 4 2,5 2,4 1,7 0,4 11. Pozostali specjal.ds.zarz.zasobami ludz. 241403 2 1,3 1,2 0,8 0,2 12. Administrator danych osobowych 241901 2 1,3 1,2 0,8 0,2 13. Audytor 241902 2 1,3 1,2 0,8 0,2 14. Kontroler wewnętrzny 241904 1 0,6 0,6 0,4 0,1 15. Przedstawiciel medyczny 241906 24 15,3 14,2 10,0 2,4 16. Specjalista analizy rynku 241910 1 0,6 0,6 0,4 0,1 17. Specjalista ds. marketingu i handlu 241912 74 47,1 43,8 31,0 7,4 18. Specjalista ds. org. i rozwoju przemysłu 241913 2 1,3 1,2 0,8 0,2 19. Specjalista ds.org. i rozwoju transportu 241914 6 3,8 3,6 2,5 0,6 20. Spec. ds.org.usług gastr.hotel.i turyst. 241915 2 1,3 1,2 0,8 0,2 21 Specjalista do spraw reklamy 241917 4 2,5 2,4 1,7 0,4 10

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Specjaliści ds. ekonomicznych i zarządzania na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007 r. 3,8 2,5 7,6 3,2 2,5 3,8 2,5 47,1 Ekonomista Specjalista ds.finansów (analityk finan.) Specjalista ds.ubezp.majątkow ych i osob. Specjalista ds. rekrutacji pracow ników Specjalista do spraw w ynagrodzeń Pozostali specjal.ds.zarz.zasobami ludz. Audytor Przedstaw iciel medyczny Specjalista ds. marketingu i handlu Specjalista ds.org. i rozw oju transportu Specjalista do spraw reklamy 15,3 Specjalista bankow ości Specjalista do spraw rachunkow ości Pozostali specjaliści ds. finansow ych Specjalista ds. szkol. i rozw oju zaw od. Pozostali specjal.ds.zarz.zasobami ludz. Administrator danych osobow ych Kontroler w ew nętrzny Specjalista analizy rynku Specjalista ds. org. i rozw oju przemysłu Spec. ds.org.usług gastr.hotel.i turyst. Porównanie liczby prasowych ofert pracy z liczbą zawodów występujących w analizowanych grupach średnich ujawniło, iż w badanym okresie nie występuje zapotrzebowanie na nowe zawody, lecz widoczny jest wzrost zapotrzebowanie na zawody, które stale występują w ofertach prasowych. 11

Stosunek liczby ofert pracy do liczby zawodów w ofertach prasowych odpowiadających grupom średnim: Informatycy, Inżynierowie i pokrewni, Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania. 160 157 140 120 100 80 Liczba ofert pracy Liczba zaw odów 60 40 20 19 21 20 5 9 0 Informatycy Inżynierowie i pokrewni.specjaliści ds ekonomii i zarzadzania Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Technicy i inny średni personel. W tej zebrano 312 oferty pracy w 37 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 31,13%. W średniej Technicy zarejestrowano 11 ofert pracy w 6 zawodach i specjalnościach Największy popyt pracy odnotowano w zawodzie Kreślarz techniczny (311802), gdzie zebrano 4 oferty pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 36,4%, w dużej 16%, w wielkiej 1,4%, w 0,4%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Technicy (311) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kosztorysant budowlany 311201 1 9,1 4,0 0,4 0,1 2. Technik dróg i mostów kolejowych 311207 1 9,1 4,0 0,4 0,1 3. Technik urządzeń sanitarnych 311210 1 9,1 4,0 0,4 0,1 4. Grafik komputerowy 311801 2 18,2 8,0 0,7 0,2 5. Kreślarz techniczny 311802 4 36,4 16,0 1,4 0,4 6. Technik organizacji produkcji 311908 2 18,2 8,0 0,7 0,2 12

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Technicy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 18,2 9,1 9,1 9,1 36,4 18,2 Kosztorysant budow lany Technik dróg i mostów kolejow ych Technik urządzeń sanitarnych Grafik komputerow y Kreślarz techniczny Technik organizacji produkcji W następnej analizowanej średniej Inspektorzy bezpieczeństwa jakości, zebrano 11 ofert pracy w 4 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Kontroler jakości wyrobów art. przemysłowych, gdzie zebrano 5 ofert pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 45,5%, w dużej 20%, w wielkiej 1,6%, w 0,5%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Inspektorzy bezpieczeństwa jakości (315) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Inspektor budowlany 315101 1 9,1 4,0 0,3 0,1 2. Inspektor ochrony środowiska 315204 1 9,1 4,0 0,3 0,1 3. Inspektor transportu drogowego 315205 4 36,4 16,0 1,3 0,4 4. Kontroler jakości wyrobów-artyk.przemys. 315206 5 45,5 20,0 1,6 0,5 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Inspektorzy bezpieczeństwa jakości na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 9,1 9,1 45,5 36,4 Inspektor budow lany Inspektor transportu drogow ego Inspektor ochrony środow iska Kontroler jakości w yrobów -artyk.przemys. 13

W średniej Pracownicy ds. finansowych i handlowych zarejestrowano 221 ofert pracy w 9 zawodach i specjalnościach Największy popyt pracy odnotowano w zawodzie Przedstawiciel handlowy (341503), gdzie zebrano 112 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 50,7%, w dużej 39,7%, w wielkiej 35,9%, w 11,2%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Pracownicy ds. finansowych i handlowych (341) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Broker ubezpieczeniowy 341203 1 0,5 0,4 0,3 0,1 2. Handlowiec (zaw.szk.:technik handlowiec) 341501 31 14,0 11,0 9,9 3,1 3. Przedstawiciel handlowy (przed.region.) 341503 112 50,7 39,7 35,9 11,2 4. Telemarketer 341504 10 4,5 3,5 3,2 1,0 5. Pozostali agenci ds.sprzedaży(handlowcy) 341590 14 6,3 5,0 4,5 1,4 6. Zaopatrzeniowiec 341601 1 0,5 0,4 0,3 0,1 7. Asystent bankowości 341901 5 2,3 1,8 1,6 0,5 8. Asystent ekonomiczny(technik ekonomista) 341902 43 19,5 15,2 13,8 4,3 9. Poz.prac.ds.fin.i handl.gdzie in.nieskl. 341990 4 1,8 1,4 1,3 0,4 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Pracownicy ds. finansowych i handlowych na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 19,5 1,8 0,5 14,0 2,3 0,5 6,3 4,5 Broker ubezpieczeniow y Przedstaw iciel handlow y (przed.region.) Pozostali agenci ds.sprzedaży(handlow cy) Asystent bankow ości Poz.prac.ds.fin.i handl.gdzie in.nieskl. 50,7 Handlow iec (zaw.szk.:technik handlow iec) Telemarketer Zaopatrzeniow iec Asystent ekonomiczny(technik ekonomista) W następnej analizowanej średniej Średni personel biurowy, zebrano 45 ofert pracy w 4 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Księgowy (343201), gdzie zebrano 31 ofert pracy a ich udział procentowy był następujący: w średniej 68,9%, w dużej 11%, w wielkiej 9,9%, w 3,1%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Średni personel biurowy (343) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Pracownik administracyjny 343101 1 2,2 0,4 0,3 0,1 2. Sekretarz asystent 343104 12 26,7 4,3 3,8 1,2 3. Sekretarz biura zarządu 343105 1 2,2 0,4 0,3 0,1 4. Księgowy (samodzielny) 343201 31 68,9 11,0 9,9 3,1 14

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Średni personel biurowy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 2,2 26,7 68,9 2,2 Pracow nik administracyjny Sekretarz asystent Sekretarz biura zarządu Księgow y (samodzielny) Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Pracownicy biurowi w której zebrano 127 ofert pracy w 7 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 12,67%. W średniej Pracownicy obsługi biurowej zarejestrowano jedynie 59 ofert w 1 zawodzie. Popyt pracy w tej zawodowej wystąpił jedynie w zawodzie Pracownik biurowy (419101), gdzie zebrano 59 ofert, a ich procentowy udział był następujący: w średniej 100%, w dużej 55,1%, w wielkiej 46,5%, w 5,9%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Pracownicy obsługi biurowej (419) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Pracownik biurowy 419101 59 100,0 55,1 46,5 5,9 Następną przeanalizowaną grupą średnią Pracownicy ds. ewidencji materiałowej, transportu i produkcji, w której zarejestrowano 44 oferty pracy w 3 zawodach. Największy popyt na pracę w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Magazynier (413103), gdzie zebrano 35 ofert pracy a ich udział procentowy w średniej to 69,5%, w dużej 32,7%, w wielkiej 27,6%, w 3,5%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Pracownicy ds. ewidencji materiałowej, transportu i produkcji (413) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Magazynier 413103 35 79,5 32,7 27,6 3,5 2. Planista produkcyjny 413201 8 18,2 7,5 6,3 0,8 3. Pozostali pracownicy do spraw transportu 413390 1 2,3 0,9 0,8 0,1 15

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Pracownicy ds. ewidencji materiałowej, transportu i produkcji na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 18,2 2,3 79,5 Magazynier Planista produkcyjny Pozostali pracow nicy do spraw transportu Następną przeanalizowaną grupą średnią Pracownicy obrotu pieniężnego, w której zarejestrowano 17 ofert pracy w 1 zawodzie. Popyt na pracę w tej zawodowej wystąpił jedynie w zawodzie Kasjer handlowy (421102), gdzie zebrano 17 ofert pracy a ich udział procentowy w średniej to 100%, w dużej 85%, w wielkiej 13,4%, w 1,7%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Pracownicy obrotu pieniężnego (421) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kasjer handlowy 421102 17 100,0 85,0 13,4 1,7 Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, w której zebrano 71 ofert pracy w 7 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 7,09%. W średniej Pracownicy usług domowych i gastronomicznych zarejestrowano 11 ofert pracy w 4 zawodach. Największy popyt pracy w tej zawodowej odnotowano w dwóch zawodach: Kucharz oraz Kelner, gdzie zebrano po 4 oferty, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 36,36%, w dużej 25%, w wielkiej 5,6%, w 0,4%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Pracownicy usług domowych i gastronomicznych na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kucharz 512201 4 36,36 25,00 5,6 0,4 2. Szef kuchni (kuchmistrz) 512203 1 9,09 6,25 1,4 0,1 3. Bufetowy (barman) 512301 2 18,18 12,50 2,82 0,2 4. Kelner 512302 4 36,36 25,00 5,63 0,4 16

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Pracownicy usług domowych i gastronomicznych na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r 36,36 36,36 18,18 9,09 Kucharz Szef kuchni (kuchmistrz) Bufetow y (barman) Kelner W średniej Sprzedawcy i demonstratorzy zarejestrowano 55 ofert pracy w 1 zawodzie. Popyt na pracę w tej zawodowej wystąpił jedynie w zawodzie Sprzedawca (522107), gdzie zebrano 55 ofert pracy a ich udział procentowy w średniej to 100%, w dużej 100%, w wielkiej 77,5%, w 5,5%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Sprzedawcy i demonstratorzy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Sprzedawca 522107 55 100,0 100,0 77,5 5,5 W wielkiej Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy zebrano tylko jedną ofertę pracy nie podlega więc ona dalszemu badaniu. Wywnioskować należy, iż wystąpienie tylko jednej oferty pracy uwidacznia wręcz znikome zapotrzebowanie na zawody i specjalności omawianej grupy zawodowej. Odnotowuje się, zatem w okresie badawczym bardzo mały popyt na pracowników danej grupy na regionalnym rynku pracy województwa dolnośląskiego. Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, w której zebrano 53 oferty pracy w 23 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 5,29%. W średniej Kowale, ślusarze i pokrewni zarejestrowano 10 ofert pracy w 3 zawodach. Największą liczbę ofert pracy zarejestrowano dla zawodu i specjalności Ślusarz (722204), gdzie zebrano 7 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 70%, w dużej 17,9%, w wielkiej 13,2%, w 0,7%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej Kowale, ślusarze i pokrewni (722) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Ślusarz 722204 7 70,0 17,9 13,2 0,7 2. Frezer 722301 1 10,0 2,6 1,9 0,1 3. Tokarz 722304 2 20,0 5,1 3,8 0,2 17

Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Kowale, ślusarze i pokrewni na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 20,0 10,0 70,0 ślusarz Frezer Tokarz W średniej Mechanicy maszyn i urządzeń zebrano 15 ofert pracy w 5 zawodach i specjalnościach. Największy popyt pracy w tej zawodowej wystąpił w zawodzie Mechanik samochodów osobowych (723105), gdzie zebrano 8 ofert, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 53,3%, w dużej 20,5%, w wielkiej 15,1%, w 0,8%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Mechanicy maszyn i urządzeń (723) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % dużej w % w % 1. Mechanik samochodów osobowych 723105 2 13,3 5,1 3,8 0,2 2. Mechanik maszyn i urządz.budow.i melior. 723301 2 13,3 5,1 3,8 0,2 3. Mechanik maszyn i urządz.do obróbki met. 723302 8 53,3 20,5 15,1 0,8 4. Monter instalator urz.techn.w bud.wiej. 723310 1 6,7 2,6 1,9 0,1 5. Poz.mechanicy-monterzy maszyn i urządzeń 723390 2 13,3 5,1 3,8 0,2 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Mechanicy maszyn i urządzeń na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 6,7 13,3 13,3 13,3 53,3 Mechanik samochodów osobow ych Mechanik maszyn i urządz.do obróbki met. Mechanik maszyn i urządz.budow.i melior. Monter instalator urz.techn.w bud.w iej. Poz.mechanicy-monterzy maszyn i urządzeń Kolejną grupą średnią są Elektrycy (zawód szkolny Elektryk), w której zarejestrowano 7 ofert pracy w 3 zawodach. Największą liczbę ofert pracy zarejestrowano dla zawodu i specjalności Elektromonter (Elektryk) 18

zakładowy (724201), gdzie zebrano 5 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 71,4%, w dużej 12,8%, w wielkiej 9,4%, w 0,5%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej Elektrycy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Elektromonter (elektryk) zakładowy 724201 5 71,4 12,8 9,4 0,5 2. Elektromonter urz. dźwignicowych (konser.) 724213 1 14,3 2,6 1,9 0,1 3. Elektromonter instalacji elektrycznych 724301 1 14,3 2,6 1,9 0,1 Udział procentowy ofert pracy według zawodów i specjalności w średniej Elektrycy na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. 14,3 14,3 71,4 Elektromonter (elektryk) zakładow y Elektromonter urz.dźw ignicow ych(konser.) Elektromonter instalacji elektrycznych Kolejną analizowaną grupą wielką jest grupa Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń, w której zebrano 28 ofert pracy w 18 zawodach. Udział ofert pracy w tej zawodowej w ofertach pracy wyniósł 2,8%. W średniej Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z metali i minerałów zebrano 10 ofert pracy w 2 zawodach.. Największy popyt pracy wystąpił w zawodzie Operator obrabiarek sterowanych numerycznie (821107), gdzie zarejestrowano 8 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 80%, w dużej 53,33%, w wielkiej 28,6%, w 0,8%. Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z metali i minerałów (821) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Oper. obrabiarek sterowanych numerycznie 821107 8 80,00 53,33 28,6 0,80 2. Operator zgrzewarek 821110 2 20,00 13,33 7,1 0,20 W średniej Kierowcy pojazdów zebrano 9 ofert pracy w 2 zawodach.. Największy popyt pracy wystąpił w zawodzie Kierowca samochodu osobowego (832101), gdzie zarejestrowano 6 ofert pracy, a ich udział procentowy był następujący: w średniej 75%, w dużej 46,2%, w wielkiej 21,4%, w 0,6%. 19

Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających średniej: Kierowcy pojazdów (832) na podstawie obserwacji pierwszego kwartału 2007r. Lp. Nazwa Kod zawodu i specjalności Liczba ofert pracy średniej w % dużej w % wielkiej w % w % 1. Kierowca samochodu osobowego 832101 6 75,0 46,2 21,4 0,6 2. Kierowca samochodu ciężarowego 832302 2 25,0 15,4 7,1 0,2 Kolejne grupy wielkie Pracownicy przy pracach prostych oraz Siły zbrojne nie zostały wzięte pod uwagę w dalszym badaniu ze względu na zbyt niski poziom ilościowy. 20

Podsumowanie Podsumowując, analizę udziałów zebranych ofert pracy w zawodach i specjalnościach odpowiadających wielkiej Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy wykazała następujące wyniki. Największy udział procentowy w poszczególnych analizowanych grupach średnich miały zawody i specjalności: Pozostali zastępcy dyrektorów generalnych i prezesów (121290) 51,2% Kierownik w jednostce działalności podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym (122401) 61,4%; Kierownik działu marketingu i sprzedaży (123301) 77,6%, Kierownik małego przedsiębiorstwa w handlu hurtowym i detalicznym (131401) 90,0%. Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Kierownik działu marketingu i sprzedaży - 59 ofert. W wielkiej Specjaliści największy udział procentowy w poszczególnych analizowanych grupach średnich miały zawody i specjalności: Specjalista ds. marketingu i handlu (241912) 47,1%; Inżynier budownictwa (214203) 21,1%, Programista (213201) 70%. Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Specjalista ds. marketingu i handlu - 74 oferty. W wielkiej Technicy i inny średni personel największy udział procentowy w poszczególnych analizowanych grupach średnich miały zawody i specjalności: Kreślarz techniczny (311802) 36,4%, Kontroler jakości wyrobów artykułów przemysłowych (315206) 45,5%, Przedstawiciel handlowy (341503) 50,7%, Księgowy (343201) 68,9%. Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Przedstawiciel handlowy - 112 ofert. W wielkiej Pracownicy biurowi największy udział procentowy w analizowanej średniej miały zawody i specjalności Pracownik biurowy (419101) -100% z ogólną liczbą 59 ofert, Magazynier (413103) 79,5%, Kasjer handlowy (421102) 100% z ogólną liczbą 17 ofert Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Pracownik biurowy 59 ofert W wielkiej Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy największy udział procentowy w analizowanej średniej miały zawody i specjalności Kucharz (512201) oraz Kelner (512302) -36,36% Sprzedawca (522107) 100% z ogólną liczbą 55 ofert Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Sprzedawca 55 ofert W wielkiej Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy zebrano tylko jedną ofertę pracy. W wielkiej Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy największy udział procentowy ofert w poszczególnych analizowanych grupach średnich miały zawody Elektromonter (elektryk) zakładowy (724201)- 71,4%, Ślusarz (722204) 70%, Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali (723302) 53,3%. Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali 8 ofert. W wielkiej Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń największy udział procentowy ofert w poszczególnych analizowanych grupach średnich miały zawody Operator obrabiarek sterowanych numerycznie (821107) 80%, Kierowca samochodu osobowego (832101) 75%. Największą liczbę ofert zarejestrowano dla zawodu Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 8 ofert. Analizując zawody o największej ogólnej liczbę ofert pod względem ich liczby w poszczególnych miesiącach kwartału zobrazowano, w jaki sposób kształtowała się dynamika występowania określonych zawodów w badanym okresie. Poziom popytu na zawody i specjalności o największej ogólnej liczbie ofert w poszczególnych miesiącach kwartału 21

60 50 40 30 20 10 0 I II III Kierownik działu marketingu i sprzedaży Specjalista ds. marketingu i handlu Przedstawiciel handlowy Pracownik biurowy Sprzedawca Mechanik maszyn i urządzeń do obróbki metali Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 22

1.2.2. Charakterystyka wymaganych kompetencji na przykładzie wybranych zawodów. Kolejnym etapem prac analitycznych była charakterystyka struktury wymaganych kompetencji poprzez stworzenie obrazu zawodów. Dla przedstawienia wyników przeprowadzonego badania skupiono się na dziesięciu pierwszych grupach zawodowych o największej ogólnej liczbie ofert pracy, które stale występowały w ofertach prasowych w badanym okresie. W badaniu kompetencji zawodowych wzięto pod uwagę następujące elementy struktury ofert pracy pojawiających się w prasie: - rodzaj i poziom wykształcenia - liczba i rodzaj kompetencji odnoszących się do posiadanej wiedzy - liczba i rodzaj kompetencji społecznych (odnoszących się do umiejętności komunikowania się i współdziałania z ludźmi), cech charakteru oraz prezentowanych postaw - zapotrzebowanie na wybrane zawody w powiatach Wyniki analiz empirycznych prasowych ofert pracy pod względem kwalifikacyjnym wykazały następujące wyniki. Porównując proporcje liczby ofert pracy dla poszczególnych poziomów wykształcenia zaobserwowano, że w badanym okresie szczególnie preferowani byli pracownicy o wyższym (43,55%) i średnim (50,16%) Zapotrzebowanie na pracowników z wykształceniem zawodowym kształtowało się na poziomie 6,29%. Udział procentowy ofert pracy w ogólnej liczbie ofert według poziomu wykształcenia. 6,29 43,55 50,16 wyższe średnie zawodowe Na podstawie przeprowadzonego porównania liczby ofert z liczbą zawodów w poszczególnych poziomach wykształcenia stwierdzono, iż w analizowanych zawodach w badanym okresie największe zapotrzebowanie występowało na pracowników z wykształceniem średnim - 319 ofert pracy w 73 zawodach, wyższym - 277 ofert dla 71 zawodów oraz zawodowym - 40 w 23 zawodach. 23

Stosunek liczby ofert pracy do liczby zawodów w ofertach prasowych w wykształceniu 350 300 250 200 150 277 319 100 50 73 71 40 23 0 wyższe średnie zawodowe liczba ofert liczba zawodów Charakterystyka wymaganych kompetencji opiera się na rankingu zawodów, wśród których występuję najwyższa liczba rejestracji ofert pracy (gdzie zebrano więcej niż 14 ofert pracy) i od zawodu z największą liczbą ofert zostanie rozpoczęta właściwa analiza. Nazwa Symbol* Suma ofert dla zawodu Przedstawiciel handlowy (przed.region.) 341503 112 Specjalista ds. marketingu i handlu 241912 74 Kierownik działu marketingu i sprzedaży 123301 59 Pracownik biurowy 419101 59 Sprzedawca 522107 55 Asystent ekonomiczny 341902 43 Magazynier 413103 35 Księgowy 343201 31 Handlowiec 341501 31 Kierownik w jedn. dział. podst. w handlu hurt. i det. 122401 27 Przedstawiciel medyczny 241906 24 Pozostali zastępcy dyr. generalnych i prezesów Kasjer handlowy Programista Pozostali agenci ds. sprzedaży 121290 21 421102 17 213201 14 341590 14 24

Na pozycji pierwszej w rankingu zawodów i specjalności uplasował się zawód Przedstawiciel handlowy - 112 ofert Z ofert pracy umieszczanych w prasie wynika, iż wśród Przedstawicieli handlowych pracodawcy poszukują głównie osób z wykształceniem średnim - 79,2 % i wyższym - 20,8 %. Na obraz badanego zawodu składa się zespół 20 kompetencji, w tym są to kompetencje w podziale na odnoszące się do wiedzy oraz społeczne wraz z cechami i postawami oczekiwanymi od przyszłego pracownika. Zestawiając obydwie grupy kompetencji ustalony został procent wskazań w ogólnej liczbie zebranych kompetencji oraz stopień ważność poszczególnych kompetencji dla pracodawców (stopień ważności ustalono na podstawie liczby zebranych kompetencji tj. od najmniejszej do największej liczby kompetencji występujących w ofertach dla danego zawodu). Wśród kompetencji zawodowych odnoszących się do wiedzy o najwyższym procencie wskazań w ofertach uplasowały się takie kompetencje jak: dodatkowe uprawnienia-prawo jazdy kat. B - 12,9%, doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 11,8%. Na niższym poziomie znalazły się takie kompetencje jak: umiejętność obsługi komputera 5,7%, znajomość technik sprzedaży i negocjacji 5,7% oraz znajomość rynku branży 4,6%. Najniższy procent wskazań miała znajomość języka angielskiego - 3,8% W kompetencji społecznych najwyższy procent wskazań posiadały takie kompetencje jak: dyspozycyjność 8,4%, umiejętności interpersonalne 7,8%, samodzielność 6,7%, umiejętności organizacyjne 5,5%, nastawienie na realizację celów 4,6%, komunikatywność 4,0%. Najmniej pożądana umiejętnością, która występowała w ofertach dla tego zawodu jest odporność na stres 0,8%. Zestawienie liczby kompetencji odnoszących się do wiedzy, kompetencji społecznych,cech i postaw oraz procent wskazań w ogólnej liczbie kompetencji. Lp. Kompetencje odnoszące się do wiedzy liczba kompetencji % wskazań w 1. dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B 68 12,9 2. doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku- praktyka zawodowa 62 11,8 3. umiejętność obsługi komputera 30 5,7 4. znajomość technik sprzedaży i negocjacji 26 4,9 5. znajomość rynku-branży 24 4,6 6. znajomość języka angielskiego 20 3,8 Lp. Kompetencje społeczne, cechy i postawy liczba kompetencji % wskazań w 1. dyspozycyjność 44 8,4 2. interpersonalne 41 7,8 3. samodzielność 35 6,7 4. organizacyjne 29 5,5 5. nastawienie na realizacje celów 24 4,6 6. komunikatywność 21 4,0 7. zaangażowanie 19 3,6 8. wysoka motywacja do pracy 17 3,2 9. odpowiedzialność 17 3,2 10. negocjacyjne 16 3,0 11. kreatywność 11 2,1 12. umiejętność pracy w zespole 10 1,9 13. inicjatywa 8 1,5 14. odporność na stres 4 0,8 Stopień ważności danej kompetencji jest równoznaczny z największą bądź najmniejszą (skala od 0 do 70) liczbą wszystkich kompetencji i został zaprezentowany na poniższym wykresie radarowym. Na wykresie wyróżniono kolorami dwie linie: różową, która oznacza kompetencje odnoszące się do wiedzy; niebieską, która oznacza kompetencje społeczne, cechy i postawy. 25

Charakterystyka kompetencji dla zawodu Przedstawiciel handlowy (przedst. Regionalny) (341503) dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B 70 doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym odporność na stres stanowisku- praktyka zawodowa inicjatywa 60 50 umiejętność obsługi komputera umiejetnosc pracy w zespole kreatywność negocjacyjne 40 30 20 10 0 znajomość technik sprzedaży i negocjacji znajomość rynku-branży znajomość języka angielskiego odpowiedzialność dyspozycyjnosc wysoka motywacja do pracy interpersonalne zaangażowanie samodzielność komunikatywność nastawienie na realizacje celów organizacyjne 26

W kompetencji odnoszących się do wiedzy rozróżniono kompetencje dotyczące znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera według poziomów od biegłego do podstawowego. I tak pracownicy analizowanego zawodu powinni posługiwać się: językiem angielskim na poziomie podstawowym w 80%, dobrym w 15% oraz biegłym w 5%. Powinni również posiadać umiejętność obsługi komputera na poziomie: podstawowym w 76,67%, dobrym w 13,33% oraz biegłym w 10%. L.p. kompetencje biegły % wskazań wg poziomu znajomości/umiejętności bardzo dobry dobry podstawowy 1. znajomość j. angielskiego 5,00 15,00 80,00 2. umiejętność obsługi komputera 10,00 13,33 76,67 % wskazań wg poziomu znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera w prasowych ofertach pracy dla zawodu Przedstawiciel handlowy 80,00 70,00 80,00 76,67 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 10,00 5,00 15,00 13,33 biegły bardzo dobry dobry podstawowy znajomość j. angielskiego umiejętność obsługi komputera Przeanalizowano również pochodzenie ofert pracy zebranych dla danego zawodu. Badanie pod tym kątem ujawniło obszary występowania zapotrzebowania na pracowników - Przedstawicieli handlowych. I tak największy popyt na pracowników tego zawodu występował w powiecie wrocławskim i kształtował się na poziomie 73,2%. W pozostałych powiatach odnotowano zapotrzebowanie na poziomie dużo niższym. Kształtowało się ono w następujący sposób: w powiecie legnickim - 9,8%, wałbrzyskim 6,3%, jeleniogórskim - 3,6%, głogowskim 1,8% oraz kłodzkim, oleśnickim, średzkim, świdnickim, ząbkowickim i zgorzeleckim 0,9%. Lp Powiat liczba ofert Udział % w 1. Wrocławski 82 73,2 2. Legnicki 11 9,8 3. Wałbrzyski 7 6,3 4. Jeleniogórski 4 3,6 5. Głogowski 2 1,8 6. Kłodzki 1 0,9 7. Oleśnicki 1 0,9 8. Średzki 1 0,9 9. Świdnicki 1 0,9 10. Ząbkowicki 1 0,9 11. Zgorzelecki 1 0,9 27

Udział procentowy ofert pracy w ogólnej liczbie ofert zebranych dla zawodu przedstawiciel handlowy ze względu na obszar występowania zapotrzebowania 6,3 3,6 1,8 9,8 73,2 wrocławski legnicki wałbrzyski jeleniogórski głogowski kłodzki oleśnicki średzki świdnicki ząbkowicki zgorzelecki Na pozycji drugiej w rankingu zawodów i specjalności uplasował się zawód Specjalista ds. marketingu i handlu - 74 oferty. Z ofert pracy umieszczanych w prasie wynika, iż wśród Specjalistów ds. marketingu i handlu pracodawcy poszukują głównie osób z wykształceniem wyższym 59,3 % i średnim 40,7%. Na obraz badanego zawodu składa się zespół 25 kompetencji. Zestawiając grupę kompetencji odnoszących się do wiedzy z grupą kompetencji społecznych ustalony został procent wskazań w ogólnej liczbie zebranych kompetencji oraz stopień ważność poszczególnych kompetencji dla pracodawców na takiej samej podstawie jak we wcześniejszym przypadku. Wśród kompetencji zawodowych odnoszących się do wiedzy o najwyższym procencie wskazań w ofertach uplasowały się takie kompetencje jak: doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 13,7%, umiejętność obsługi komputera 10,4%, znajomość języka angielskiego 7,4% posiadanie prawa jazdy kat. B oraz znajomość technik sprzedaży i negocjacji po 6%. Na ostatnim miejscu znalazła się znajomość rynku branży 0,8% W kompetencji społecznych najwyższy procent wskazań posiadały umiejętności oraz cechy: dyspozycyjność 6,3% i umiejętności organizacyjne po 6,3%, samodzielność 5,2%, kreatywność, nastawienie na realizację celów, zdolności interpersonalne po 4,7%, komunikatywność 3,6%. Najrzadziej wskazywaną umiejętnością, która występowała w ofertach dla tego zawodu jest: otwartość 0,8% Lp. Kompetencje odnoszące się do wiedzy 1. liczba kompetencji % wskazań w doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku- praktyka zawodowa 50 13,7 2. umiejętność obsługi komputera 38 10,4 3. znajomość języka angielskiego 27 7,4 4. dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B 22 6,0 5. znajomość technik sprzedaży i negocjacji 22 6,0 6. znajomość rynku-branży 3 0,8 Lp. Kompetencje społeczne, cechy i postawy liczba kompetencji % wskazań w 1. dyspozycyjność 23 6,3 2. organizacyjne 23 6,3 3. samodzielność 19 5,2 4. kreatywność 17 4,7 5. nastawienie na realizację celów 17 4,7 6. interpersonalne 17 4,7 28

7. komunikatywność 13 3,6 8. umiejętność pracy w zespole 8 2,2 9. zaangażowanie 8 2,2 10. kultura osobista 8 2,2 11. rzetelność 7 1,9 12. odporność na stres 7 1,9 13. odpowiedzialność 6 1,6 14. miła prezentacja 6 1,6 15. negocjacyjne 6 1,6 16. inicjatywa 5 1,4 17. wysoka motywacja do pracy 5 1,4 18. elastyczność 4 1,1 19. otwartość 3 0,8 W kompetencji odnoszących się do wiedzy rozróżniono kompetencje dotyczące znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera, według poziomów od biegłego do podstawowego. I tak pracownicy analizowanego zawodu powinni posługiwać się: językiem angielskim na poziomie podstawowym w 44,44%, biegłym w 25,93%, dobrym w 22,22% oraz bardzo dobrym w 7,41%. Powinni również posiadać umiejętność obsługi komputera na poziomie: podstawowym w 71,05%, biegłym w 13,16%, bardzo dobrym w 10,53% oraz dobrym w 5,26%. % wskazań wg poziomu znajomości/umiejętności L.p. kompetencje bardzo biegły dobry dobry podstawowy 1. j. angielski 25,93 7,41 22,22 44,44 2. obsługa komputera 13,16 10,53 5,26 71,05 % wskazań wg poziomu znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera w prasowych ofertach pracy dla zawodu Specjalista ds. marketingu i handlu 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 71,05 44,44 25,93 22,22 13,16 7,41 10,53 5,26 biegły bardzo dobry dobry podstawowy j. angielski obsługa komputera Jak poprzednio przeanalizowano również pochodzenie ofert pracy zebranych dla danego zawodu. Badanie pod tym kątem ujawniło obszary występowania zapotrzebowania na pracowników Specjalistów ds. marketingu i handlu. I tak największy popyt na pracowników tego zawodu występował w powiecie wrocławskim i kształtował się na poziomie 77,0%. W pozostałych powiatach odnotowano zapotrzebowanie na poziomie dużo niższym. Kształtowało się ono w następujący sposób: w powiecie legnickim, kłodzkim i wałbrzyskim po 4,1%, lubińskim 2,7%, głogowskim, jaworskim, jeleniogórskim, oławskim, oleśnickim i średzkim po 1,4%. 29

Lp Powiat liczba ofert Udział % w 1. wrocławski 57 77,0 2. kłodzki 3 4,1 3. legnicki 3 4,1 4. wałbrzyski 3 4,1 5. lubiński 2 2,7 6. głogowski 1 1,4 7. jaworski 1 1,4 8. jeleniogórski 1 1,4 9. oławski 1 1,4 10. oleśnicki 1 1,4 11. średzki 1 1,4 Obszary występowania zapotrzebowania na pracowników zawodu Specjalista ds. marketingu i handlu 4,1 4,1 4,1 2,7 77,0 w rocław ski kłodzki legnicki w ałbrzyski lubiński głogow ski jaw orski jeleniogórski oław ski Stopień ważności danej kompetencji jest równoznaczny z największą bądź najmniejszą (skala od 0 do 50) liczbą wszystkich kompetencji i został zaprezentowany na wykresie radarowym. Na wykresie tym wyróżniono kolorami dwie linie: różową, która oznacza kompetencje odnoszące się do wiedzy oraz niebieską, która oznacza kompetencje społeczne, cechy i postawy. 30

Charakterystyka kompetencji dla zawodu Specjalista ds. marketingu i handlu (241912) wysoka motywacja do pracy miła prezentacja inicjatywa negocjacyjne doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku- praktyka zawodowa otwartość elastyczność 50 45 umiejętność obsługi komputera znajomość języka angielskiego 40 35 30 25 20 15 10 5 0 dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B znajomośc technik sprzedaży i negocjacji znajomość rynku-branży dyspozycyjność odpowiedzialność organizacyjne odporność na stres samodzielność rzetelność kultura osobista zaangażowanie umiejętność pracy w zespole interpersonalne komunikatywność kreatywność nastawienie na realizację celów 31

Na pozycji trzeciej w rankingu zawodów i specjalności uplasował się zawód Kierownik działu marketingu i sprzedaży - 59 ofert. Z ofert pracy umieszczanych w prasie wynika, iż wśród Kierowników działu marketingu i sprzedaży pracodawcy poszukują głównie osób z wykształceniem wyższym 65,7 % oraz średnim - 34,3%. Na obraz badanego zawodu składa się zespół 23 kompetencji. Zestawiając grupę kompetencji odnoszących się do wiedzy z grupą kompetencji społecznych ustalony został procent wskazań w ogólnej liczbie zebranych kompetencji oraz stopień ważności poszczególnych kompetencji dla pracodawców na takiej samej podstawie jak we wcześniejszym przypadku. Wśród kompetencji zawodowych odnoszących się do wiedzy o najwyższym procencie wskazań w ofertach uplasowały się takie kompetencje jak: znajomość rynku branży 15,2%, doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 12%, znajomość języka angielskiego - 8,1%, posiadanie prawa jazdy kat. B 5,7%. Na ostatnim miejscu znalazła się umiejętność obsługi komputera 4,2%. W kompetencji społecznych najwyższy procent wskazań posiadały umiejętności oraz cechy: nastawienie na realizację celów 7,4%, dyspozycyjność 6,7%, samodzielność 6,4%, umiejętności organizacyjne 5,7%, kreatywność 3,9%, zdolności interpersonalne 3,5%. Najrzadziej wskazywaną cechą, która występowała w ofertach dla tego zawodu jest nastawienie na sukces 0,7%. Lp. Kompetencje odnoszące się do wiedzy liczba kompetencji % wskazań w 1. znajomość rynku-branży 43 15,2 2. doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 34 12,0 3. znajomość języka angielskiego 23 8,1 4. dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B 16 5,7 5. umiejętność obsługi komputera 12 4,2 Lp. Kompetencje społeczne, cechy i postawy liczba kompetencji % wskazań w 1. nastawienie na realizację celów 21 7,4 2. dyspozycyjność 19 6,7 3. samodzielność 18 6,4 4. organizacyjne 16 5,7 5. kreatywność 11 3,9 6. interpersonalne 10 3,5 7. negocjacyjne 9 3,2 8. zaangażowanie 8 2,8 9. komunikatywność 7 2,5 10. kultura osobista 6 2,1 11. inicjatywa 5 1,8 12. wysoka motywacja do pracy 5 1,8 13. odpowiedzialność 5 1,8 14. odporność na stres 4 1,4 15. umiejętność pracy w zespole 3 1,1 16. ambicja 3 1,1 17. analityczne 3 1,1 18. nastawienie na sukces 2 0,7 W kompetencji odnoszących się do wiedzy rozróżniono kompetencje dotyczące znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera, według poziomów od biegłego do podstawowego. I tak pracownicy analizowanego zawodu powinni posługiwać się: językiem angielskim na poziomie podstawowym w 52,17% bardzo dobrym w 26,09%, dobrym w 13,04 oraz biegłym w 8,7%. Powinni również posiadać umiejętność obsługi komputera na poziomie: podstawowym w 75%, biegłym w 16,67% oraz bardzo dobrym w 8,33% 32

% wskazań wg poziomu znajomości/umiejętności L.p. kompetencje bardzo biegły dobry dobry podstawowy 1. znajomość j. angielskiego 8,70 26,09 13,04 52,17 2. umiejętność obsługi komputera 16,67 8,33 75,00 % wskazań kompetencji odnoszących się do wiedzy dla zawodu Kierownik działu marketingu i sprzedaży 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 16,67 8,70 biegły 26,09 8,33 bardzo dobry 13,04 dobry 52,17 75,00 podstawowy znajomość j. angielskiego umiejętność obsługi komputera Przeanalizowano również pochodzenie ofert pracy zebranych dla danego zawodu. Badanie pod tym kątem ujawniło obszary występowania zapotrzebowania na pracowników Kierowników działu marketingu i sprzedaży. I tak największy popyt na pracowników tego zawodu występował w powiecie wrocławskim i kształtował się na poziomie 61%. W pozostałych powiatach odnotowano zapotrzebowanie na poziomie dużo niższym. Kształtował się on w następujący sposób: w powiecie lubińskim 18,6%, dzierżoniowskim 5,1%, świdnickim, wałbrzyskim i wołowskim po 3,4%, bolesławieckim, głogowskim i legnickim po 1,7%. Lp Powiat liczba ofert Udział % w 1. wrocławski 36 61,0 2. lubiński 11 18,6 3. dzierżoniowski 3 5,1 4. świdnicki 2 3,4 5. wałbrzyski 2 3,4 6. wołowski 2 3,4 7. bolesławiecki 1 1,7 8. głogowski 1 1,7 9. legnicki 1 1,7 33

Obszary występowania zapotrzebowania na zawód Kierownik działu marketingu i sprzedaży wg powiatów 5,1 3,4 3,4 3,4 1,7 1,7 1,7 18,6 61,0 wrocławski lubiński dzierżoniowski świdnicki wałbrzyski wołowski bolesławiecki głogowski legnicki Stopień ważności danej kompetencji jest równoznaczny z największą bądź najmniejszą (skala od 0 do 45) liczbą wszystkich kompetencji i został zaprezentowany na wykresie radarowym. Na wykresie tym wyróżniono kolorami dwie linie: różową, która oznacza kompetencje odnoszące się do wiedzy oraz niebieską, która oznacza kompetencje społeczne, cechy i postawy 34

Charakterystyka kompetencji dla zawodu Kierownik działu marketingu i sprzedaży (123301) umiejętność pracy w zespole odporność na stres odpowiedzialność znajomość rynku-branży 45 doświadczenie w pracy na podobnym lub takim nastawienie na sukces samym stanowisku analityczne 40 znajomość języka angielskiego ambicja 35 30 25 20 15 10 5 0 dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B umiejętnośc obsługi komputera nastawienie na realizację celów dyspozycyjność wysoka motywacja do pracy samodzielność inicjatywa organizacyjne kultura osobista komunikatywność zaangażowanie kreatywność interpersonalne negocjacyjne 35

Na pozycji czwartej w rankingu zawodów i specjalności uplasował się zawód Pracownik biurowy - 59 ofert. Z ofert pracy umieszczanych w prasie wynika, iż w tej pracodawcy poszukują głównie osób z wykształceniem średnim - 59 % oraz wyższym - 41%. Na obraz badanego zawodu składa się zespół złożony z 21 kompetencji. Zestawiając grupę kompetencji odnoszących się do wiedzy z grupą kompetencji społecznych ustalony został procent wskazań w ogólnej liczbie zebranych kompetencji oraz stopień ważności poszczególnych kompetencji dla pracodawców na takiej samej zasadzie jak w poprzednich przypadkach. Wśród kompetencji zawodowych odnoszących się do wiedzy o najwyższym procencie wskazań w ofertach uplasowały się takie kompetencje jak: umiejętność obsługi komputera 11,9%, doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 9,7%, znajomość języka angielskiego 6,3%. Najrzadziej wskazywaną umiejętnością dla tego zawodu było posiadanie prawa jazdy kat. B 5,2%. W kompetencji społecznych najwyższy procent wskazań posiadały umiejętności oraz cechy i postawy: umiejętności interpersonalne 9,3%, komunikatywność i zdolności organizacyjne po 6,7%, dyspozycyjność 6,3%, umiejętność pracy w zespole i samodzielność po 4,8%, kultura osobista 3,7%. Najrzadziej wskazywaną umiejętnością, która występowała w ofertach dla tego zawodu jest dokładność 1,1%. Lp. Kompetencje odnoszące się do wiedzy liczba kompetencji % wskazań w 1. umiejętność obsługi komputera 32 11,9 2. doświadczenie w pracy na podobnym lub takim samym stanowisku 26 9,7 3. znajomość języka angielskiego 17 6,3 4. dodatkowe uprawnienia- prawo jazdy kat. B 14 5,2 Lp. Kompetencje społeczne, cechy i postawy liczba kompetencji % wskazań w 1. Interpersonalne 25 9,3 2. komunikatywność 18 6,7 3. organizacyjne 18 6,7 4. dyspozycyjność 17 6,3 5. umiejętność pracy w zespole 13 4,8 6. samodzielność 13 4,8 7. kultura osobista 10 3,7 8. nastawienie na realizację celów 9 3,3 9. odporność na stres 8 3,0 10. zaangażowanie 8 3,0 11. miła prezentacja 7 2,6 12. odpowiedzialność 6 2,2 13. wysoka motywacja do pracy 6 2,2 14. negocjacyjne 6 2,2 15. analityczne 5 1,9 16. kreatywność 4 1,5 17. dokładność 3 1,1 W kompetencji odnoszących się do wiedzy rozróżniono kompetencje dotyczące umiejętności obsługi komputera oraz znajomości języków obcych według poziomów od biegłego do podstawowego. I tak pracownicy analizowanego zawodu powinni posługiwać się językiem angielskim na poziomie podstawowym w 58,82%, dobrym w 29,41% oraz bardzo dobrym w 11,77%. Powinni również posiadać umiejętność obsługi komputera na poziomie podstawowym w 50%, biegłym w 25%, dobrym w 15,63% oraz bardzo dobrym w 9,37%. 36

% wskazań wg poziomu znajomości/umiejętności bardzo L.p. kompetencje biegły dobry dobry podstawowy 1. znajomość j. angielskiego 11,77 29,41 58,82 2. umiejętność obsługi komputera 25,00 9,37 15,63 50,00 % wskazań wg poziomu znajomości języków obcych oraz umiejętności obsługi komputera w prasowych ofertach pracy dla zawodu Pracownik biurowy 60,00 50,00 58,82 50,00 40,00 30,00 25,00 29,41 20,00 10,00 11,77 9,37 15,63 0,00 biegły bardzo dobry dobry podstawowy znajomość j. angielskiego umiejętność obsługi komputera Jak poprzednio przeanalizowano również pochodzenie ofert pracy zebranych dla danego zawodu. Badanie pod tym kątem ujawniło obszary występowania zapotrzebowania na Pracowników biurowych. I tak największy popyt na pracowników tego zawodu występował w powiecie wrocławskim i kształtował się na poziomie 83,1%. W pozostałych powiatach odnotowano zapotrzebowanie na poziomie dużo niższym. Kształtował się on w następujący sposób: w powiecie legnickim 5,1%, dzierżoniowskim, głogowskim, jeleniogórskim, strzelińskim, świdnickim, wałbrzyskim oraz zgorzeleckim po 1,7%. Lp Powiat liczba ofert Udział % w 1 wrocławski 49 83,1 2 legnicki 3 5,1 3 dzierżoniowski 1 1,7 4 głogowski 1 1,7 5 jeleniogórski 1 1,7 6 strzeliński 1 1,7 7 świdnicki 1 1,7 8 wałbrzyski 1 1,7 9 zgorzelecki 1 1,7 37

Obszary występowania zapotrzebowania na pracowników zawodu Pracownik biurowy 5,1 1,7 83,1 wrocławski legnicki dzierżoniowski głogowski jeleniogórski strzeliński świdnicki wałbrzyski zgorzelecki Stopień ważności danej kompetencji jest równoznaczny z największą bądź najmniejszą (skala od 0 do 50) liczbą wszystkich kompetencji i został zaprezentowany na poniższym wykresie radarowym. Na wykresie tym wyróżniono kolorami dwie linie: różowym, która oznacza kompetencje społeczne, cechy i postawy oraz niebieskim, która oznacza kompetencje odnoszące się do wiedzy. 38