OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W WARSZAWIE 00-844 WARSZAWA ul. Grzybowska 77 tel. (022) 457 03 35 tel./fax. (022) 457 03 45 http://www.oke.waw.pl e-mail info@oke.waw.pl OKE-WSEGiM-441-1/04 Warszawa, 18.08.2004 r. Państwo Dyrektorzy Gimnazjów województwa mazowieckiego Szanowni Państwo, 5 i 6 maja 2004 roku przeprowadziliśmy ogólnopolski egzamin gimnazjalny w części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej. Opis tego egzaminu, wyniki i zaświadczenia uczniów, wyniki szkół w kontekście wyników gmin, powiatów i województwa przekazaliśmy w czerwcu 2004 r. Arkusze egzaminacyjne wraz z kryteriami oceniania zamieściliśmy na naszej stronie internetowej www.oke.waw.pl. Obecnie przekazujemy Państwu Raport z egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonego w 2004 roku w województwie mazowieckim zawierający podstawowe informacje o organizacji egzaminu, a także charakterystykę arkuszy egzaminacyjnych, opracowanie wyników egzaminu w naszym województwie oraz wskazówki dotyczące analizowania, interpretowania i wykorzystywania wyników do podnoszenia jakości pracy szkół. Zachęcamy Rady Pedagogiczne do wnikliwej analizy wyników egzaminu pod kątem oceny efektów systemu dydaktycznego szkoły w kontekście społecznym, a także np. realizowanych programów nauczania, doboru podręczników, stosowanych strategii nauczania oraz zasad wewnątrzszkolnego systemu ewaluacji osiągnięć uczniów. Mamy nadzieję, że powyższe działania przyczynią się do podniesienia jakości pracy Państwa Szkoły. Do przekazanych materiałów dołączyliśmy podstawowe informacje o organizacji egzaminu gimnazjalnego w 2005 roku. Uprzejmie informujemy, że podobnie jak w latach ubiegłych do końca września 2004 roku zgłaszają Państwo szkołę i uczniów do egzaminu w 2005 roku za pomocą programu Hermes pobranego z naszej strony internetowej. Z poważaniem Dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie Anna Frenkiel
SPIS TREŚCI 1 PODSTAWOWE INFORMACJE O ORGANIZACJI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO... 5 1.1 Przygotowania do egzaminu... 5 1.2 Przeprowadzenie egzaminu... 6 1.3 Zgodność przeprowadzenia egzaminu z procedurami i instrukcjami... 7 1.4 Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych z obu części egzaminu... 7 1.5 Organizacja sprawdzania prac uczniowskich... 7 1.6 Unieważnienia egzaminu... 8 1.7 Przekazanie wyników i zaświadczeń... 8 1.8 Wskazówki dla nauczycieli dotyczące analizowania wyników egzaminu gimnazjalnego i komunikowania ich uczniom... 9 2 OGÓLNE WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO... 11 2.1 Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych... 11 2.2 Wyniki części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego arkusz GH-A1-042... 13 2.3 Wyniki części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego - arkusz GM- A1-042... 18 3 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI HUMANISTYCZNEJ... 24 3.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych... 24 3.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań Moda ma swoją historię (A1, A4, A5, A6)... 24 3.1.2 Kartoteka testu Moda ma swoją historię (A1, A4, A5, A6)... 26 3.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu zadań Poznajemy teatr (A7)... 32 3.1.4 Kartoteka zestawu zadań Poznajemy teatr (A7)... 33 3.1.5 Egzamin dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim - opis zestawu Żyjemy wśród innych (A8)... 33 3.1.6 Kartoteka zestawu zadań Żyjemy wśród innych (A8)... 35 3.2 Analiza szczegółowych wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej.. 38 3.2.1 Łatwość zadań w arkuszu A1... 38 3.2.2 Łatwość zadań w arkuszu A7... 39 3.2.3 Łatwość zadań w arkuszu A8... 40 3.2.4 Łatwość umiejętności... 41 3.2.5 Łatwość umiejętności w arkuszu A1... 41 3
4 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZEJ... 44 4.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych... 44 4.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań Wypoczynek (A1, A4, A5, A6)... 44 4.1.2 Kartoteka zestawu egzaminacyjnego Wypoczynek A1, A4, A5, A6... 46 4.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu egzaminacyjnego (A7)... 49 4.1.4 Kartoteka zestawu egzaminacyjnego A7... 50 4.1.5 Egzamin dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim - opis zestawu egzaminacyjnego Olimpiada (A8)... 51 4.1.6 Kartoteka zestawu zadań Olimpiada (A8)... 52 4.2 Analiza szczegółowych wyników egzaminu gimnazjalnego w części matematycznoprzyrodniczej... 54 4.2.1 Łatwość zadań w arkuszu A1... 54 4.2.2 Łatwość zadań w arkuszu A7... 56 4.2.3 Łatwość zadań w arkuszu A8... 56 4.2.4 Łatwość umiejętności... 58 4.2.5 Łatwość umiejętności w arkuszu A1... 58 5 WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ANALIZOWANIA, INTERPRETOWANIA I WYKORZYSTYWANIA WYNIKÓW DO PODNOSZENIA JAKOŚCI PRACY SZKÓŁ. 62 5.1 Wskazówki dla nauczycieli... 62 5.2 Wskazówki dla organów samorządowych... 65 6 ORGANIZACJA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W 2005 ROKU... 66 6.1 Harmonogram działań dyrektora gimnazjum jako przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnegow związku z przeprowadzeniem egzaminu gimnazjalnego w 2005 roku... 67 6.2 Wykaz kopert (papierowych i bezpiecznych) dostarczanych do punktu egzaminacyjnego po zakończeniu egzaminu... 69 6.3 Sposób zgłaszania do OKE informacji o nieprawidłowościach w dystrybucji i wydruku arkuszy egzaminacyjnych... 70 4
1 PODSTAWOWE INFORMACJE O ORGANIZACJI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO 1.1 Przygotowania do egzaminu Przygotowania do przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego rozpoczęły się jesienią 2003 roku. Do końca września dyrektorzy szkół przekazali OKE w formie elektronicznej (przy użyciu aplikacji Hermes) wykazy uczniów zgłoszonych do egzaminu. Na listach oprócz danych osobowych umieścili informację o rodzaju arkusza dla każdego ucznia oraz o jego specyficznych trudnościach w uczeniu się. Podobnie jak w roku ubiegłym przygotowano standardowe zestawy egzaminacyjne oraz zestawy dla uczniów z dysfunkcjami. Symbol zestawu GH-A1-042 GM-A1-042 Zestaw egzaminacyjny czcionka Times New Roman 12 pkt treść standardowa Odbiorca uczeń bez dysfunkcji GH-A1-042 GM-A1-042 GH-A8-042 GM-A8-042 Times New Roman 12 pkt Times New Roman 12 pkt standardowa dostosowana uczeń z dysleksją uczeń z upośledzeniem w stopniu lekkim GH-A7-042 GM-A7-042 Times New Roman 12 pkt dostosowana uczeń niesłyszący / słabo słyszący GH-A6-042 GM-A6-042 Druk w piśmie Braille a dostosowana uczeń niewidomy GH-A5-042 GM-A5-042 GH-A4-042 GM-A4-042 Arial 24 pkt dostosowana uczeń słabo widzący Arial 16 pkt dostosowana uczeń słabo widzący Zgodnie z ustalonym harmonogramem od 1 do 11 marca 2004 roku przeprowadzono szkolenia przewodniczących szkolnych zespołów egzaminacyjnych (897 osób). Miejsca szkoleń były dostosowane do rozkładu terytorialnego szkół. W szkoleniach oprócz dyrektorów szkół uczestniczyli pracownicy organów prowadzących szkoły i nadzoru pedagogicznego. Scenariusz szkolenia uwzględniał: - przekazanie informacji o zmianach w prawie oświatowym, dotyczących egzaminu; - analizę procedur i instrukcji przygotowania i przeprowadzenia egzaminu; - omówienie harmonogramu pracy dyrektora szkoły jako przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego w związku z przeprowadzaniem egzaminu; - przedstawienie zadań przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego i zespołów nadzorujących; - przypomnienie zasad kodowania prac uczniowskich; - informacje o sposobie pracy uczniów piszących standardowy arkusz egzaminacyjny i uczniów z dysfunkcjami; - informacje o dystrybucji arkuszy egzaminacyjnych. 5
Uczestnicy szkoleń otrzymali: - aneks do Procedur i instrukcji przygotowania i przeprowadzenia sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej i egzaminu gimnazjalnego w trzeciej klasie gimnazjum; - wydruki list uczniów z aplikacji Hermes; - informacje o pakowaniu arkuszy w bezpieczne koperty; - naklejki z paskami kodowymi szkół (na dwa lata); - informacje o sposobie zgłaszania nieprawidłowości w dystrybucji i wydruku arkuszy; - informacje o terminach i miejscu odbierania wyników egzaminu i zaświadczeń; - adres punktu przyjmowania dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych po egzaminie. 1.2 Przeprowadzenie egzaminu Dystrybucja arkuszy egzaminacyjnych do obu części egzaminu gimnazjalnego odbyła się 4 maja 2004 roku. Kilkanaście szkół zgłosiło do OKE informacje o pewnych nieprawidłowościach w dystrybucji arkuszy wykaz tych informacji przekazano CKE. Egzamin gimnazjalny na Mazowszu odbył się w 897 szkołach, w których przygotowano 3042 sale do każdej części egzaminu. Część humanistyczną egzaminu gimnazjalnego przeprowadzono 5 maja, a część matematyczno-przyrodniczą 6 maja 2004 roku. Liczba uczniów przystępujących do egzaminu w części humanistycznej Rodzaj arkusza przystąpili do egzaminu A1 67 943 A4 30 A5 12 A6 11 A7 106 A8 1 059 Łącznie 69 161 Liczba uczniów, którzy: nie przystąpili do egzaminu (bez zwolnionych) zostali zwolnieni z egzaminu (bez laureatów) są laureatami konkursów Łączna liczba uczniów 222 213 22 69 618 Liczba uczniów przystępujących do egzaminu w części matematyczno-przyrodniczej Rodzaj arkusza przystąpili do egzaminu A1 67 906 A4 30 A5 12 A6 11 A7 106 A8 1039 Łącznie 69 104 Liczba uczniów, którzy: nie przystąpili do egzaminu (bez zwolnionych) zostali zwolnieni z egzaminu (bez laureatów) są laureatami konkursów Łączna liczba uczniów 250 212 52 69 618 Do obserwacji i nadzorowania prawidłowości przeprowadzenia obu części egzaminu gimnazjalnego Dyrektor OKE powołał obserwatorów (875 osób) i ekspertów (222 osoby). 6
W gminach/dzielnicach, które zgłosiły swoich przedstawicieli w liczbie równej liczbie prowadzonych szkół, obserwator był w każdej szkole. W pozostałych przypadkach obserwatorzy byli kierowani do szkół, w których ubiegłoroczne wyniki w zasadniczy sposób odbiegały od średnich wyników uzyskiwanych w poszczególnych gminach/dzielnicach oraz do szkół, wobec których w poprzednim roku szkolnym zgłaszano zastrzeżenia, jednak wobec braku jednoznacznych dowodów nieprawidłowości nie unieważniono w nich egzaminu. 1.3 Zgodność przeprowadzenia egzaminu z procedurami i instrukcjami W 887 szkołach powołano zespoły nadzorujace egzamin w poszczególnych salach zgodnie z procedurą, tzn. w zespole oprócz nauczycieli danej szkoły był nauczyciel/nauczciele z innej szkoły/placówki. Procedurę tę naruszono w 10 szkołach. Wykaz tych szkół przekazano Mazowieckiemu Kuratorowi Oświaty w Warszawie. W większości szkół egzamin przebiegał bez zakłóceń. Tylko dwóch uczniów przerwało egzamin (jeden w części humanistycznej, drugi w części matematyczno-przyrodniczej) ze względu na stan zdrowia. W jednej ze szkół specjalnych przerwano egzamin w części matematyczno-przyrodniczej dla 22 uczniów, którzy otrzymali arkusz A1 zamiast A8. 1.4 Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych z obu części egzaminu Do przyjmowania dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych przygotowano 18 ośrodków rozlokowanych na terenie Mazowsza. Za funkcjonowanie ośrodka odpowiadał kierownik pracownik OKE. Wspomagały go osoby dodatkowo zatrudnione na czas przyjmowania dokumentacji, a także przewodniczący zespołów egzaminatorów z danego terenu. Każdy ośrodek był czynny od godziny 8 00 tak długo, jak wymagały tego okoliczności. Tam, gdzie przyjmowano dokumentację ze stosunkowo dużej liczby szkół, dyrektorom wyznaczono konkretne godziny oddawania materiałów. Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy przebiegało bez zakłóceń, choć czasami przedłużało się, ponieważ należało usunąć informacje rozkodowujące szkołę umieszczone na bezpiecznej kopercie lub otworzyć bezpieczne koperty, aby wyjąć z nich dokumentację egzaminu. 1.5 Organizacja sprawdzania prac uczniowskich Dyrektor OKE w porozumieniu z koordynatorami egzaminu powołał: - dwa zespoły do zewnętrznej weryfikacji merytorycznej 1% prac sprawdzonych przez egzaminatorów każdej części egzaminu, - 44 około dwudziestoosobowe zespoły egzaminatorów (927 osób wraz z przewodniczącymi zespołów i egzaminatorami weryfikującymi pracę pozostałych) do części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego, - 46 około dwudziestoosobowych zespołów egzaminatorów (987 osób wraz z przewodniczącymi zespołów i egzaminatorami weryfikującymi pracę pozostałych) do części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego. Każdemu przewodniczącemu zespołu egzaminatorów przydzielono do pomocy: - asystenta, którego zadaniem była weryfikacja techniczna kart odpowiedzi wszystkich egzaminatorów danego zespołu, - egzaminatora-weryfikatora, który wraz z przewodniczącym odpowiadał za weryfikację merytoryczną pracy egzaminatorów. 7
Koordynatorzy obu części egzaminu, po uzgodnieniu modeli odpowiedzi i zasad punktowania na spotkaniu koordynatorów z wszystkich okręgowych komisji egzaminacyjnych zorganizowanym w CKE, przeprowadzili szkolenie dla przewodniczących zespołów egzaminatorów w zakresie organizacji sprawdzania i kryterialnego oceniania prac uczniowskich. Przewodniczący zespołów egzaminatorów zostali zobowiązani do: - przeszkolenia egzaminatorów w zakresie kryterialnego oceniania prac uczniowskich i zasad wypełniania kart odpowiedzi, - protokolarnego odebrania od uprawnionego przedstawiciela OKE prac do sprawdzania w wyznaczonym ośrodku, - przydzielenia prac uczniowskich poszczególnym egzaminatorom, - zorganizowania sprawdzania prac w wyznaczonej sali danego ośrodka sprawdzania, weryfikacji technicznej wszystkich kart odpowiedzi i weryfikacji merytorycznej 10% prac każdego egzaminatora, - dokumentowania pracy każdego egzaminatora, - protokolarnego przekazania prac uczniowskich wskazanemu pracownikowi OKE w danym ośrodku i dokumentacji pracy zespołu koordynatorowi, - niezwłocznego zgłaszania zaistniałych problemów koordynatorom egzaminu. Przewodniczący zespołów egzaminatorów zorganizowali szkolenia dla egzaminatorów w zakresie organizacji sprawdzania i kryterialnego oceniania prac uczniowskich. Sprawdzanie prac uczniowskich odbywało się od 8 do 12 maja (część humanistyczna) oraz 15 i 16 maja (część matematyczno-przyrodnicza) 2004 roku w 9 ośrodkach na terenie Mazowsza. Między ośrodkami sprawdzania zapewniono łączność telefoniczną i internetową. Za harmonogram sprawdzania odpowiadali koordynatorzy części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego powołani przez Dyrektora OKE. 1.6 Unieważnienia egzaminu Egzaminatorzy obu części egzaminu gimnazjalnego podczas sprawdzania prac uczniowskich mieli obowiązek sygnalizowania wszystkich przejawów niesamodzielnej pracy uczniów. Informacje od egzaminatorów weryfikowały powołane przez Dyrektora OKE zespoły ekspertów. Ich zadanie polegało na szczegółowej analizie prac uczniowskich w celu potwierdzenia niesamodzielności pracy uczniów lub odrzucenia zarzutów egzaminatorów. Skutkiem dwutygodniowych działań tych zespołów było przygotowanie wniosków z uzasadnieniem unieważnienia egzaminu gimnazjalnego w 8 gimnazjach. Na podstawie tych wniosków Dyrektor OKE w Warszawie unieważnił część humanistyczną egzaminu 4 uczniów w 2 szkołach i część matematyczno-przyrodniczą 223 uczniów z 6 szkół. Informację o unieważnieniu egzaminów Dyrektor OKE przekazał indywidualnie dyrektorom zainteresowanych szkół oraz Mazowieckiemu Kuratorowi Oświaty. Uczniowie, którym unieważniono egzamin, zdawali go w terminie dodatkowym odpowiednio 15 i 16 czerwca 2004 roku. 1.7 Przekazanie wyników i zaświadczeń Karty odpowiedzi zebrane od zespołów egzaminatorów zostały przetworzone (zeskanowane, zweryfikowane i rozkodowane) w Wydziale Badań i Analiz. 16 czerwca 2004 roku przekazano dyrektorom szkół zaświadczenia i indywidualne wyniki uczniów z uwzględnieniem sumy punktów za wszystkie zadania oraz liczby punktów uzyskanych za zadania sprawdzające poszczególne umiejętności. 8
Dla ułatwienia dydaktycznej analizy wyników egzaminu przekazano także: wyniki szkół i oddziałów klasowych w kontekście wyników gmin, powiatów i województwa, opisy arkuszy egzaminacyjnych, wskazówki dla nauczycieli dotyczące analizowania wyników i komunikowania ich uczniom. 1.8 Wskazówki dla nauczycieli dotyczące analizowania wyników egzaminu gimnazjalnego i komunikowania ich uczniom Analiza arkuszy i schematu punktowania Przed przystąpieniem do analizowania wyników i komunikowania ich uczniom należy zapoznać się z: - odpowiednimi arkuszami egzaminu gimnazjalnego, - schematami punktowania zamieszczonymi na stronie internetowej www.oke.waw.pl, - opisami zestawów egzaminacyjnych przekazanymi wraz z wynikami uczniów. Analizując arkusze z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na: - przyporządkowanie zadań do obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych (czytanie i odbiór tekstów kultury, tworzenie własnego tekstu), - różnorodność zastosowanych w zadaniach tekstów kultury (teksty literackie, popularnonaukowe, reprodukcja obrazu, plakat, ilustracje wytworów sztuki użytkowej XIX i XX wieku), - typy zadań rozszerzonej odpowiedzi (zaproszenie, rozprawka, opowiadanie i list), - kryteria oceniania zadań otwartych. Arkusz standardowy oraz arkusz dla uczniów słabo widzących i niewidomych składał się z 31 zadań: dwudziestu zadań zamkniętych, dziewięciu zadań otwartych krótkiej odpowiedzi i dwóch zadań rozszerzonej odpowiedzi. Za poprawne rozwiązanie zadań zamkniętych i zadań krótkiej odpowiedzi uczeń mógł uzyskać po 1 punkcie. Zadania rozszerzonej odpowiedzi (zaproszenie, rozprawka) były wielopunktowe i dlatego należałoby dokładniej przeanalizować zasady ich punktacji. Analizując arkusze z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na: - przyporządkowanie zadań do następujących obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych: umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu; wyszukiwanie i stosowanie informacji; wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych; stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów, - różnorodność zastosowanych do konstrukcji zadań materiałów źródłowych (tabele, diagramy, wykresy, rysunki, mapy konturowe), - kryteria oceniania zadań otwartych. Arkusz standardowy oraz dla uczniów słabo widzących i niewidomych składał się z 34 zadań (25 zamkniętych i 9 otwartych). Za poprawne rozwiązanie zadań zamkniętych (wybór odpowiedzi) uczeń mógł uzyskać po 1 punkcie. Zadania otwarte, wymagające udzielenia odpowiedzi, w zależności od liczby sprawdzanych czynności, były za 1, 2, 3, 4 lub 5 punktów. Podobnie był skonstruowany arkusz dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących, przy czym 9
uwzględniał 8 zadań otwartych. Natomiast zadania w arkuszu dla uczniów z trudnościami w uczeniu się polegały na wyborze, uzupełnieniu, dobieraniu lub ustosunkowaniu się do zamieszczonych odpowiedzi, rzadziej na przedstawieniu rozwiązania. Analizując kryteria punktowania zadań otwartych, należy zwrócić uwagę na stosowane podczas sprawdzania zasady oceniania: - punkty przyznawane były tylko za te czynności, które zostały objęte schematem punktowania, - oddzielnie przyznawano punkty za zastosowanie poprawnej metody rozwiązania zadania i za poprawne obliczenia, przy czym punkty za obliczenia przyznawane były tylko wówczas, gdy uczeń stosował właściwą metodę rozwiązania, - w niektórych zadaniach schemat punktowania nie przewidywał oceniania stosowania mian jednostek, - w zadaniach, w których wymagano zapisania obliczeń, nie przyznawano punktów za podanie tylko poprawnej odpowiedzi bez stosownych obliczeń, - za każde poprawne i pełne rozwiązanie przyznawano maksymalną liczbę punktów należnych za zadanie. Komunikowanie wyników uczniom Aby wyjaśnić uczniom wyniki uzyskane przez nich za poszczególne kategorie umiejętności w obu częściach egzaminu gimnazjalnego, należy rozwiązać z nimi zadania zawarte w arkuszach i wytłumaczyć sposób przyznawania punktów. Najlepiej zrobić to na lekcjach języka polskiego, historii i sztuki dla zadań w części humanistycznej i na lekcjach matematyki, fizyki, chemii, biologii i geografii dla zadań w części matematyczno-przyrodniczej. Po rozwiązaniu zadań można uczniów poinformować, ile punktów i w jakich kategoriach umiejętności mogli otrzymać za prawidłowe rozwiązanie. Punktowych wyników nie należy przeliczać na oceny szkolne, a w czasie ich interpretowania trzeba pamiętać, że są one tylko jednym ze źródeł informacji o osiągnięciach ucznia, jednym z elementów ewaluacji jego osiągnięć. Warto natomiast zwrócić uwagę na: umiejętności, które uczeń opanował najlepiej i najgorzej, ewentualne różnice w wynikach z części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego. Wnioski z tej analizy mogą być przesłanką do podjęcia decyzji o wyborze profilu kształcenia w szkole średniej. Wyniki egzaminu gimnazjalnego powinny być interpretowane kontekstowo, w odniesieniu do indywidualnych możliwości każdego ucznia, np. uzdolnień kierunkowych, sprawności psychoruchowej, stanu zdrowia, aspiracji, motywacji, zainteresowań, uczestnictwa w kulturze, czasu przeznaczonego na pracę domową, obecności na zajęciach lekcyjnych. 10
2 OGÓLNE WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO 2.1 Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych Za każdą z obu części egzaminu gimnazjalnego uczeń mógł uzyskać maksymalnie po 50 punktów, bez względu na to, który rodzaj arkusza rozwiązywał. Zgodnie ze strukturą egzaminu w części humanistycznej sprawdzano opanowanie dwóch umiejętności (czytanie i odbiór tekstów kultury; tworzenie własnego tekstu), a w części matematyczno-przyrodniczej czterech umiejętności (umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematycznoprzyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu; wyszukiwanie i stosowanie informacji; wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych; stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów). Arkusz Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych Średnia liczba punktów Wynik najwyższy Odchylenie Wynik najniższy Mediana Modalna standardowe Liczba uczniów GH-A1-042 28,78 50,00 0,00 30,00 31,00 9,50 67 943 GH-A4-042 24,83 43,00 10,00 23,50 22,00 7,74 30 GH-A5-042 22,67 35,00 7,00 24,50 27,00 7,54 12 GH-A6-042 26,82 37,00 17,00 26,00 26,00 5,70 11 GH-A7-042 34,33 49,00 4,00 37,00 46,00 11,08 106 GH-A8-042 29,97 49,00 1,00 31,00 36,00 9,27 1 059 GM-A1-042 26,49 50,00 0,00 26,00 18,00 11,33 67 906 GM-A4-042 20,20 44,00 4,00 19,50 21,00 10,87 30 GM-A5-042 18,83 36,00 7,00 16,50 24,00 9,11 12 GM-A6-042 27,09 43,00 20,00 27,00 29,00 6,04 11 GM-A7-042 25,17 46,00 8,00 23,50 20,00 9,14 106 GM-A8-042 30,86 50,00 1,00 31,00 27,00 9,39 1 039 11
Część humanistyczna egzaminu gimnazjalnego Średnie liczby punktów za sprawdzane umiejętności Arkusz GH-A1-042 GH-A4-042 GH-A5-042 GH-A6-042 GH-A7-042 GH-A8-042 Czytanie i odbiór tekstów kultury Tworzenie własnego tekstu średnia 15,79 12,98 max 25,00 25,00 średnia 13,87 10,97 max 25,00 25,00 średnia 13,33 9,33 max 25,00 25,00 średnia 16,82 10,00 max 25,00 25,00 średnia 17,96 16,37 max 24,00 26,00 średnia 20,21 9,76 max 30,00 20,00 Arkusz Część matematyczno-przyrodnicza egzaminu gimnazjalnego Średnie liczby punktów za sprawdzane umiejętności Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematycznoprzyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu Wyszukiwanie i stosowanie informacji Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów średnia 9,21 6,73 7,78 2,78 GM-A1-042 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 7,27 4,70 6,10 2,13 GM-A4-042 max 15,00 12,00 15,00 8,00 śednia 6,92 4,67 6,08 1,17 GM-A5-042 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 10,82 6,55 8,18 1,55 GM-A6-042 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 9,79 7,13 7,18 1,07 GM-A7-042 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 9,66 10,71 5,77 4,73 GM-A8-042 max 19,00 15,00 9,00 7,00 12
Analizując powyższe dane statystyczne, nie należy porównywać wyników uczniów piszących różne arkusze w danej części egzaminu, ponieważ zadania w arkuszu A7 dla uczniów słabo słyszących i głuchych oraz w arkuszu A8 dla uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym były inne niż w arkuszach A1, A4, A5 i A6, inna też była maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania za poszczególne umiejętności. Należy także podkreślić, że dane statystyczne dla arkuszy A4, A5, A6, A7, A8 odnoszą się do stosunkowo wąskiej grupy uczniów i mogą jedynie służyć nauczycielom oraz dyrektorom szkół do interpretacji indywidualnych wyników uczniów z dysfunkcjami. 2.2 Wyniki części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego arkusz GH-A1-042 Największa grupa uczniów rozwiązywała zadania z arkusza standardowego (A1). Uzyskana średnia liczba punktów (28,78) jest znacznie niższa niż w roku ubiegłym (33,69), ale wyższa niż średnia krajowa (27,01). Populacja uczniów rozwiązujących arkusz standardowy w części humanistycznej jest zróżnicowana pod względem osiągnięć jednostkowych, o czym świadczy przedstawiony niżej rozkład wyników. Rozkład wyników GH-A1-042 3 000 2 500 liczba uczniów 2 000 1 500 1 000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 liczba punktów W całej grupie piszących dwóch uczniów uzyskało 0 punktów (wynik minimalny), a pięćdziesięciu trzech uczniów osiągnęło wynik maksymalny (50 punktów). Najwięcej uczniów (2689) otrzymało 31 punktów (modalna wynik najczęściej występujący). Wynik ucznia środkowego (mediana) to 30 punktów. Uzyskało go 2659 uczniów. 13
Na podstawie wyników całej populacji przygotowano skalę staninową, która umożliwia opis wyników poszczególnych uczniów. Tabela staninowa dla wyników uczniowskich Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba uczniów % uczniów 1 najniższy 0-10 2278 3,35 2 bardzo niski 11-15 4721 6,95 3 niski 16-21 9000 13,24 4 niżej średni 22-26 10464 15,40 5 średni 27-32 15245 22,43 6 wyżej średni 33-36 10346 15,22 7 wysoki 37-40 8521 12,54 8 bardzo wysoki 41-43 4437 6,53 9 najwyższy 44-50 2949 4,34 Jeżeli uczeń uzyskał 31 punktów, to jego wynik mieści się w przedziale od 27 do 32 punktów, czyli w staninie piątym, co oznacza, że jest to wynik średni uzyskany przez ok. 22,43% uczniów. Zgodnie ze skalą staninową 41498 uczniów mieści się w staninach od piątego do dziewiątego, co oznacza, że ta grupa uczniów uzyskała wynik co najmniej średni. Na uwagę zasługują uczniowie (2949), którzy uzyskali najwyższe wyniki. 14
Województwo mazowieckie składa się z 42 powiatów. Dla każdego z nich obliczono średnią liczbę punktów uzyskaną przez uczniów piszących odpowiednie rodzaje arkuszy egzaminacyjnych. Średnie liczby punktów z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego dla powiatów województwa mazowieckiego powiat Średnia białobrzeski 24,71 ciechanowski 26,63 garwoliński 27,11 gostyniński 27,44 grodziski 31,12 grójecki 28,27 kozienicki 26,35 legionowski 28,18 lipski 27,00 łosicki 26,32 m. Ostrołęka 27,07 m. Płock 27,93 m. Radom 28,66 m. Siedlce 28,77 makowski 27,39 miński 28,30 mławski 25,05 nowodworski 27,67 ostrołęcki 25,05 ostrowski 27,58 otwocki 31,39 piaseczyński 29,60 płocki 24,32 płoński 27,61 pruszkowski 30,28 przasnyski 26,83 przysuski 25,43 pułtuski 27,28 radomski 26,26 siedlecki 27,49 sierpecki 25,16 sochaczewski 27,76 sokołowski 28,96 szydłowiecki 25,65 Warszawa 32,57 warszawski zachodni 29,08 węgrowski 27,90 wołomiński 27,87 wyszkowski 25,65 zwoleński 24,38 żuromiński 25,80 żyrardowski 28,24 województwo 28,78 15
Średnie obliczono również dla poszczególnych dzielnic Warszawy. Średnie liczby punktów z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego dla dzielnic Warszawy Dzielnica Średnia Warszawa Bemowo 33,61 Warszawa Białołęka 31,70 Warszawa Bielany 32,54 Warszawa Mokotów 32,00 Warszawa Ochota 33,70 Warszawa - Praga Południe 34,15 Warszawa - Praga Północ 28,77 Warszawa Rembertów 31,10 Warszawa Śródmieście 34,05 Warszawa Targówek 28,68 Warszawa Ursus 33,16 Warszawa Ursynów 33,74 Warszawa Wawer 32,35 Warszawa Wesoła 32,04 Warszawa Wilanów 35,26 Warszawa Włochy 34,19 Warszawa Wola 31,32 Warszawa Żoliborz 34,57 Warszawa 32,57 Dla ułatwienia analizy rozkładu wyników w województwie mazowieckim przygotowano tabelę staninową, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez gimnazja z każdego powiatu. Tabela staninowa dla wyników w powiatach Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba powiatów % powiatów 1 najniższy 24,32-24,38 2 4,76 2 bardzo niski 24,71-25,05 3 7,14 3 niski 25,16-25,80 5 11,90 4 niżej średni 26,06-27,07 7 16,67 5 średni 27,11-27,67 8 19,05 6 wyżej średni 27,76-28,27 7 16,67 7 wysoki 28,30-29,08 5 11,90 8 bardzo wysoki 29,60-31,12 3 7,14 9 najwyższy 31,39-32,57 2 4,76 Różnica między najwyższą (32,57) a najniższą (24,32) wartością średniej w powiatach wynosi 8,25 pkt, czyli jest bardzo wysoka. 16
Przyporządkowanie średnich obliczonych dla powiatów odpowiednim przedziałom punktowym według skali staninowej umożliwiło przygotowanie mapy z rozkładem wyników części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego w województwie mazowieckim. 24,32-24,38 24,71-25,05 25,16-25,80 płocki, zwoleński białobrzeski, mławski, ostrołęcki sierpecki, przysuski, szydłowiecki, wyszkowski, żuromiński 26,06-27,07 27,11-27,67 27,76-28,27 28,30-29,08 radomski, łosicki, kozienicki, ciechanowski, przasnyski, lipski, m.ostrołęka garwoliński, pułtuski, makowski, gostyniński, siedlecki, ostrowski mazowiecki, płoński, nowodworski mazowiecki sochaczewski, wołomiński, węgrowski, m. Płock, legionowski, żyrardowski grójecki miński, m. Radom, m. Siedlce, sokołowski, warszawski zachodni 29,60-31,12 31,39-32,57 piaseczyński, pruszkowski, grodziski mazowiecki warszawski Z analizy tej mapy wynika, że lepsze wyniki w części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego uzyskali uczniowie ze szkół warszawskich i powiatów sąsiadujących z Warszawą, a także z niektórych dużych miast Mazowsza. Aby umożliwić dyrektorom szkół, organom prowadzącym szkoły i nadzorowi pedagogicznemu odniesienie wyników danej szkoły z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego do wyników 17
uzyskanych przez uczniów z innych szkół, przygotowano tabelę staninową dla wyników szkół, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez uczniów z każdej szkoły. Tabela staninowa dla wyników szkół Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba szkół % szkół 1 najniższy 11,11-20,72 33 3,98 2 bardzo niski 20,83-23,01 58 7,00 3 niski 23,03-25,06 99 11,94 4 niżej średni 25,07-26,97 141 17,01 5 średni 26,98-29,01 165 19,90 6 wyżej średni 29,02-31,87 142 17,13 7 wysoki 31,89-34,59 99 11,94 8 bardzo wysoki 34,67-38,00 58 7,00 9 najwyższy 38,06-42,40 34 4,10 Korzystanie z tabeli staninowej, podobnie jak z podanych wcześniej tabel, powinno polegać na przyporządkowaniu średniej obliczonej dla danej szkoły z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego odpowiedniemu przedziałowi skali i odczytaniu właściwego opisu dydaktycznego tego wyniku. 2.3 Wyniki części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego - arkusz GM-A1-042 Największa grupa uczniów rozwiązywała zadania z arkusza standardowego (A1). Uzyskana średnia liczba punktów (26,49) jest zadowalająca, chociaż tegoroczny średni wynik uczniów jest niższy od wyniku z roku ubiegłego (28,22). Podobnie jak w roku ubiegłym uczniowie z województwa mazowieckiego uzyskali średnio większą liczbę punktów niż średnia krajowa (24,49). Wyniki uzyskane w części matematyczno-przyrodniczej są inaczej zróżnicowane niż wyniki egzaminu w części humanistycznej, o czym świadczy przedstawiony niżej rozkład wyników. Rozkład wyników GM-A1-042 2 500 2 000 liczba uczniów 1 500 1 000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 liczba punktów W całej populacji piszących tylko jeden uczeń uzyskał 0 punktów (wynik minimalny), a dwustu trzech uczniów 50 punktów (wynik maksymalny). Najwięcej uczniów (2091) uzyskało 18 punktów (modalna wynik najczęściej występujący), natomiast mediana wynosi 26 punktów i jest zbliżona do wyniku średniego. 18
Na podstawie wyników całej populacji przygotowano tabelę staninową, która umożliwia opis dydaktyczny wyników poszczególnych uczniów. Tabela staninowa dla wyników uczniowskich Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba uczniów % uczniów 1 najniższy 0-8 2409 3,56 2 bardzo niski 9-12 5596 8,26 3 niski 13-16 7509 11,09 4 niżej średni 17-22 12200 18,01 5 średni 23-29 12999 19,19 6 wyżej średni 30-36 11259 16,62 7 wysoki 37-42 8676 12,81 8 bardzo wysoki 43-45 3970 5,86 9 najwyższy 46-50 3120 4,61 Jeżeli uczeń uzyskał 35 punktów, to jego wynik mieści się w przedziale wyników 30-36, czyli w staninie szóstym, co oznacza, że jest to wynik wyżej średni uzyskany przez ok. 16,6% uczniów. Zgodnie ze skalą staninową nieco ponad 40 tysięcy uczniów ze względu na swoje wyniki mieści się w staninach od piątego do dziewiątego, co oznacza, że ta grupa uczniów uzyskała wynik średni i powyżej średniego. Na uwagę zasługują uczniowie (3120), którzy zdobyli od 46 do 50 punktów. 19
Dla każdego z 42 powiatów województwa mazowieckiego obliczono średnią liczbę punktów. Średnie liczby punktów z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego dla powiatów województwa mazowieckiego Powiat Średnia białobrzeski 23,18 ciechanowski 28,15 garwoliński 24,33 gostyniński 23,34 grodziski 25,76 grójecki 25,60 kozienicki 26,20 legionowski 25,26 lipski 25,60 łosicki 24,14 m. Ostrołęka 29,60 m. Płock 25,78 m. Radom 26,94 m. Siedlce 28,59 makowski 22,75 miński 25,82 mławski 25,02 nowodworski 25,53 ostrołęcki 24,32 ostrowski 27,35 otwocki 26,73 piaseczyński 26,24 płocki 22,43 płoński 25,28 pruszkowski 26,87 przasnyski 27,26 przysuski 23,64 pułtuski 28,13 radomski 25,91 siedlecki 25,59 sierpecki 23,60 sochaczewski 24,52 sokołowski 24,43 szydłowiecki 21,89 Warszawa 29,63 warszawski zachodni 24,75 węgrowski 24,66 wołomiński 24,08 wyszkowski 24,04 zwoleński 24,44 żuromiński 24,57 żyrardowski 23,02 województwo 26,49 20
Średnie obliczono również dla poszczególnych dzielnic Warszawy. Średnie liczby punktów z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego dla dzielnic Warszawy Dzielnica średnia Warszawa Bemowo 29,97 Warszawa - Białołęka 28,81 Warszawa Bielany 29,74 Warszawa Mokotów 29,62 Warszawa Ochota 32,45 Warszawa - Praga Południe 29,53 Warszawa - Praga Północ 25,39 Warszawa - Rembertów 24,87 Warszawa - Śródmieście 31,98 Warszawa - Targówek 26,37 Warszawa Ursus 26,80 Warszawa Ursynów 32,91 Warszawa Wawer 27,46 Warszawa Wesoła 31,90 Warszawa Wilanów 31,76 Warszawa Włochy 29,50 Warszawa Wola 28,29 Warszawa Żoliborz 31,58 Warszawa 29,63 Dla ułatwienia analizy rozkładu wyników w województwie mazowieckim dla arkusza A1 przygotowano tabelę staninową, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez gimnazja z każdego powiatu. Tabela staninowa dla wyników w powiatach Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba powiatów % powiatów 1 najniższy 21,89-22,43 2 4,76 2 bardzo niski 22,75-23,18 3 7,14 3 niski 23,34-24,08 5 11,90 4 niżej średni 24,14-24,57 7 16,67 5 średni 24,66-25,60 9 21,43 6 wyżej średni 25,76-26,24 6 14,29 7 wysoki 26,73-27,35 5 11,90 8 bardzo wysoki 28,13-28,59 3 7,14 9 najwyższy 29,60-29,63 2 4,76 Różnica między najwyższą (29,63) a najniższą (21,89) wartością średniej w powiatach wynosi 7,74. 21
Przyporządkowanie średnich obliczonych dla powiatów odpowiednim przedziałom punktowym według skali staninowej umożliwiło przygotowanie mapy z rozkładem wyników części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego w województwie mazowieckim. 21,89-22,43 szydłowiecki, płocki 22,75-23,18 makowski, żyrardowski, białobrzeski 23,34-24,08 gostyniński, sierpecki, przysuski, wyszkowski, wołomiński 24,14-24,57 24,66-25,60 25,76-26,24 26,73-27,35 28,13-28,59 łosicki, ostrołecki, garwoliński, sokołowski, zwoleński, sochaczewski, żuromiński węgrowski, warszawski zachodni, mławski, legionowski, płoński, nowodworski mazowiecki, siedlecki, lipski, grójecki grodziski mazowiecki, m. Płock, miński, radomski, kozienicki, piaseczyński otwocki, pruszkowski, m. Radom, przasnyski, ostrowski mazowiecki pułtuski, ciechanowski, m. Siedlce 29,60-29,63 m. Ostrołęka, warszawski Analiza tej mapy wskazuje, że rozkład średnich wyników w powiatach województwa mazowieckiego jest inny niż wyników części humanistycznej. 22
Sporządzono również tabelę staninową dla szkół województwa mazowieckiego. Tabela staninowa dla wyników szkół (arkusz GM-A1-042) Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba szkół % szkół 1 najniższy 9,54-16,85 33 3,98 2 bardzo niski 17,10-20,16 58 7,00 3 niski 20,18-22,13 100 12,06 4 niżej średni 22,14-24,29 141 17,01 5 średni 24,30-26,81 165 19,90 6 wyżej średni 26,83-30,13 141 17,01 7 wysoki 30,15-34,75 100 12,06 8 bardzo wysoki 34,83-38,92 58 7,00 9 najwyższy 39-46 33 3,98 Korzystanie z tabeli staninowej, podobnie jak z podanych wcześniej tabel, powinno polegać na przyporządkowaniu średniej obliczonej dla danej szkoły z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego odpowiedniemu przedziałowi skali i odczytaniu właściwego opisu dydaktycznego tego wyniku. 23
3 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI HUMANISTYCZNEJ W tej części zostaną przedstawione opisy i kartoteki wszystkch arkuszy egzaminacyjnych. Materialy te przygotowane zostały przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i są prezentowane w wersji oryginalnej. Arkusze i schematy punktowania oraz klucze odpowiedzi są dostępne na stronie internetowej (www.oke.waw.pl). 3.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych 3.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań Moda ma swoją historię (A1, A4, A5, A6) Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych skonstruowany wokół tematu Moda ma swoją historię jest przeznaczony do sprawdzenia opanowania przez uczniów kończących trzecią klasę gimnazjum umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej. Zadania obejmują umiejętności i wiadomości zawarte w podstawie programowej następujących przedmiotów: języka polskiego, historii, wiedzy o społeczeństwie, plastyki oraz ścieżek edukacyjnych: czytelniczej i medialnej, filozoficznej, europejskiej oraz kultury polskiej na tle tradycji śródziemnomorskiej. Zestaw sprawdza umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych: czytanie i odbiór tekstów kultury, tworzenie własnego tekstu. Podstawę tworzenia zadań stanowią spójne z motywem przewodnim arkusza teksty kultury (2 fragmenty tekstów literackich, fragment tekstu popularnonaukowego, reprodukcja obrazu D. Velázqueza Las Meninas Panny dworskie oraz ilustracje wytworów sztuki użytkowej XIX i XX wieku). Zadania rozszerzonej odpowiedzi wymagają zredagowania tekstu użytkowego (zaproszenia) i napisania rozprawki. Zestaw egzaminacyjny zawiera 31 zadań, wśród których jest 20 zadań wyboru wielokrotnego oraz 11 zadań, w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedź. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 120 minut, natomiast w przypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się czas ten może być przedłużony do 180 minut. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń może otrzymać 50 punktów. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych przedstawia poniższa tabela. 24
Obszar standardów Liczba Waga Numery zadań punktów w % czytanie i odbiór tekstów kultury 25 50 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25` tworzenie własnego tekstu 25 50 26, 27, 28, 29, 30,31 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury test sprawdza następujące umiejętności i wiadomości: czytanie różnych tekstów na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym, dostrzeganie podobieństw między różnymi tekstami kultury, odczytywanie intencji nadawcy, interpretowanie różnych tekstów kultury pod kątem wskazanego problemu, wyszukiwanie informacji zawartych w różnych tekstach kultury, rozpoznawanie środków artystycznych służących określonej funkcji w utworze literackim, odczytywanie funkcji użytych w dziele plastycznym środków artystycznych, wskazywanie prawidłowego związku przyczynowo-skutkowego, dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury. W obszarze tworzenie własnego tekstu sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: przekształcanie tekstu; wnioskowanie na podstawie informacji z różnych źródeł, redagowanie tekstu użytkowego (zaproszenia), redagowanie dłuższej formy wypowiedzi (rozprawki), formułowanie argumentów, dostosowywanie stylu do sytuacji komunikacyjnej i formy wypowiedzi, pisanie poprawne pod względem leksykalnym, frazeologicznym i składniowym oraz ortograficznym i interpunkcyjnym. 25
3.1.2 Kartoteka testu Moda ma swoją historię (A1, A4, A5, A6) Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie Nr zad. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Obszar standardów wymagań egzaminacyjnych I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń 1 odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym. 3 wyszukuje informacje zawarte w tekstach popularnonaukowych. 5 odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w polityce, gospodarce, kulturze i życiu społecznym. 2 interpretuje teksty kultury. 1 czyta teksty kultury na poziomie dosłownym. 3 wyszukuje informacje zawarte w tekstach popularnonaukowych. 1 czyta teksty kultury na poziomie Nazwa sprawdzanej czynności. Uczeń Forma zadania Liczba punktów do uzyskania za zadanie określa główny temat tekstu popularnonaukowego. wyszukuje informacje na wskazany temat w tekście popularnonaukowym. dostrzega zależności między powstaniem określonego zjawiska i jego konsekwencjami. określa postawę ludzi wobec określonego zjawiska kulturowego. rozpoznaje cechę pojęcia na podstawie informacji z tekstu. wyszukuje informacje na wskazany temat w tekście popularnonaukowym. odczytuje znaczenie fragmentu zdania w kontekście akapitu. 26
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury dosłownym. 3 wyszukuje informacje zawarte w tekstach popularnonaukowych. 1 czyta teksty kultury na poziomie przenośnym. 4 dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu. 6 dostrzega i analizuje kontekst historyczny niezbędny do interpretacji tekstów kultury. 1 czyta teksty na poziomie dosłownym. 2 odróżnia fakty od opinii. 6 dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, plastyczny. 2 interpretuje teksty kultury. 4 określa funkcję środka wyrazu w dziele plastycznym. 4 określa funkcję środka wyrazu w dziele plastycznym. określa wiek na podstawie informacji zawartych w tekście. odczytuje znaczenie zdania o charakterze metaforycznym w kontekście całego tekstu. wskazuje środek językowy służący określonemu celowi w tekście prozatorskim. wskazuje kontekst historyczny niezbędny do odczytania znaczenia wyrazu. określa pochodzenie wyrazu na podstawie analizy słowotwórczej. rozpoznaje zdanie zawierające fakty. przywołuje kontekst kulturowy niezbędny do odczytania dzieła plastycznego. określa cechę zjawiska na podstawie analizy dzieła plastycznego. określa funkcję kompozycyjną środka artystycznego zastosowanego w dziele plastycznym. określa funkcję środka artystycznego zastosowanego w dziele plastycznym. 27
18. I Czytanie i odbiór tekstów kultury 4 dostrzega środki wyrazu typowe dla tekstów literackich. rozpoznaje środek stylistyczny w tekście literackim. 19. 20. 21. 22. 23. 24. I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury I Czytanie i odbiór tekstów kultury 1 odczytuje znaczenie zwrotu językowego. 2 interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy. 3 wyszukuje informacje zawarte w tekstach literackich. 1 odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym. 6 dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury: historyczny, literacki. 2 dostrzega wartościowanie w tekstach kultury. odczytuje wymowę tekstu literackiego. odczytuje intencje osoby wypowiadającej się w tekście literackim. wybiera informacje z tekstu literackiego ze względu na postawiony problem. KO 1 określa cechę ludzi na podstawie analizy tekstu literackiego. KO 1 przywołuje kontekst literacki i historyczny, posługując się własną wiedzą i informacjami z tekstu. hierarchizuje wartości uznawane przez bohatera literackiego na podstawie jego wypowiedzi. KO 1 KO 1 25. 26. I Czytanie i odbiór tekstów kultury II Tworzenie własnego tekstu 6 dostrzega i analizuje kontekst historyczny, religijny, filozoficzny niezbędny do interpretacji tekstów kultury. 8 wypowiada się na temat związków między kulturą rodzimą a innymi kręgami kulturowymi. odczytuje znaczenie symbolu w kontekście historycznym, religijnym i filozoficznym. KO 1 dostrzega wpływ kultury starożytnej na wytwory współczesnej sztuki użytkowej. KO 1 28
27. 28. 29. 30. II Tworzenie własnego tekstu II Tworzenie własnego tekstu II Tworzenie własnego tekstu II Tworzenie własnego tekstu 2 posługuje się terminami typowymi dla przedmiotów humanistycznych. 7 dokonuje celowych operacji na tekście przekształca stylistycznie. 5 formułuje argumenty uzasadniające własne stanowisko. 3 tworzy teksty o charakterze perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej. 3 tworzy teksty o charakterze perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej. 4 zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym. 1 buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: [...] zaproszenie. 1 buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: [...] zaproszenie. posługuje się terminami charakterystycznymi dla wiedzy o KO 1 społeczeństwie. przekształca zdanie, zachowując sens podanego wyrażenia. KO 1 logicznie uzasadnia własne stanowisko. redaguje tekst na zadany temat, przestrzegając wymogów typowych dla zaproszenia. dostosowuje wypowiedź do sytuacji komunikacyjnej. tworzy tekst spójny i zwięzły. pisze poprawnie pod względem językowym. przestrzega zasad ortografii i interpunkcji. KO 1 RO 1 1 1 1 1 29
31. II Tworzenie własnego tekstu 4 zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym. 1 tworzy tekst w określonej formie. Redaguje rozprawkę poprawną pod względem treści, kompozycji, języka, stylu i zapisu, tzn.: pisze tekst zgodny z tematem. formułuje tezę (hipotezę). RO 1 1 5 formułuje, porządkuje i wartościuje argumenty uzasadniające stanowisko własne lub cudze. 6 analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury. 6 analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury. posługuje się co najmniej dwoma przykładami w funkcji argumentacyjnej. właściwie dobiera informacje. podsumowuje rozważania. 1 2 1 4 zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym. 4 zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym. stosuje zasady typowe dla kompozycji budowanej wypowiedzi. redaguje tekst spójny. 1 1 30
4 zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod względem logicznym i składniowym. 1 buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym w następujących formach: [...]rozprawka. 3 tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej. 1 buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym. 1 buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym. redaguje tekst logicznie uporządkowany. pisze poprawnie pod względem językowym. dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej. przestrzega zasad interpunkcji. przestrzega zasad ortografii. 1 3 1 1 2 31
3.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu zadań Poznajemy teatr (A7) Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych (GH-A7-042) skonstruowany wokół tematu Poznajemy teatr był przeznaczony do sprawdzenia opanowania przez uczniów słabo słyszących i niesłyszących kończących trzecią klasę gimnazjum umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej. Zestaw egzaminacyjny składający się z 26 zadań zawierał 22 zadania zamknięte, wśród których było 20 zadań wyboru wielokrotnego i 2 zadania typu prawda-fałsz oraz 4 zadania otwarte, do których uczeń samodzielnie formułował odpowiedź. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano do 180 minut. Uczeń mógł otrzymać maksymalnie 50 punktów. Podstawę tworzenia zadań z obszaru pierwszego stanowiły spójne z motywem przewodnim arkusza krótkie teksty literackie i popularnonaukowe oraz plakat. Zadania otwarte wymagały między innymi zredagowania zaproszenia na przedstawienie oraz napisania opowiadania na temat Moi koledzy przygotowali szkolne przedstawienie. Zestaw sprawdzał umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów: obszar I czytanie i odbiór tekstów kultury, obszar II tworzenie własnego tekstu. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów przedstawia poniższa tabela. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów Obszar standardów Liczba punktów Waga w % Numery zadań czytanie i odbiór tekstów kultury 24 48 tworzenie własnego tekstu 26 52 8, 9, 22, 26 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: czytanie tekstów na poziomie dosłownym i przenośnym, wyszukiwanie informacji zawartych w tekstach kultury, interpretowanie tekstu, wskazywanie nadawcy wypowiedzi, odczytywanie intencji nadawcy wypowiedzi, rozpoznawanie środków wyrazu w tekstach kultury i określanie ich funkcji w tekście, rozpoznawanie formy wypowiedzi, dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury. W obszarze tworzenie własnego tekstu sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: porządkowanie i przetwarzanie informacji z tekstu, udzielanie odpowiedzi w formie zdań, tworzenie tekstu informacyjnego i perswazyjnego, dostosowanego do sytuacji komunikacyjnej, redagowanie tekstu spójnego pod względem logicznym i składniowym, poprawnego w zakresie języka i zapisu. 32