Andrzej Sobczyk ISTOTA ROZWOJU LOKALNEGO
Rozwój to proces kierunkowych zmian czegoś lub kogoś, o charakterze długotrwałym Rozwój jest bliski pojęciu postęp: postępowość, progresywność, zmiana na lepsze, ulepszanie, zwiększanie doskonalenie, rozwijanie się w czasie Słowa bliskoznaczne: ewolucja, przeobrażanie się, przekształcanie, proces, przebieg, zmiana, przebudowa, restrukturyzacja, modyfikacja
Definicje rozwoju lokalnego Rozwój lokalny związany jest z lokalną skalą działalności społeczno-gospodarczej i obejmuje lokalne środowisko życia społeczności. Jest prowadzony z punktu widzenia potrzeb tych społeczności, lokalnych zasobów rozwoju oraz przy zaangażowaniu w ten proces społeczności lokalnych, struktur samorządu terytorialnego i innych organizacji i instytucji, głownie charakteru niekomercyjnego (niedochodowego)
Definicje rozwoju lokalnego proces pozytywnych przemian o charakterze ilościowym i jakościowym w poziomie życia społeczności lokalnej oraz w warunkach funkcjonowania podmiotów gospodarczych, uwzględniający potrzeby, priorytety i preferencje oraz uznawane systemy wartości mieszkańców i przedsiębiorców.
System gospodarki lokalnej Gospodarstw a domowe Gospodarstw a rolne Organizacje pozarządowe lokalne władze samorządowe Jednostki gospodar cze instytucje
Funkcje władz gminy Regulacyjne Stymulujące Tworzenie możliwie jak najlepszego środowiska życia dla mieszkańców gminy
Elementy środowiska Zamieszkania, obejmujących nie tylko dostępność mieszkań i warunki mieszkaniowe, ale również cały zespół ilościowych i jakościowych czynników kształtujących warunki bytu w miejscu zamieszkania (np. ład przestrzenny zabudowy, tereny zieleni, tereny rekreacji i wypoczynku, obiekty sportowe, obiekty handlowo-usługowe) Pracy, obejmujących możliwość uzyskania pracy i dostępność miejsca jej wykonywania; Obsługi, obejmujących szeroki wachlarz podstawowych usług dla ludności w sferze bytowej, oświaty, ochrony zdrowia i opieki społecznej, kultury, rekreacji i wypoczynku, a także usług wyspecjalizowanych (banki, firmy konsultingowe itp.) oraz dostępność do miejsca ich lokalizacji; Środowiska przyrodniczego, obejmującego zasoby i walory oraz jakość tegoż środowiska w skali całej gminy, jak i poszczególnych jej fragmentów.
Rodzaje kapitału inwestycyjnego Kapitał lokalnych inwestorów Kapitał zewnętrznych podmiotów gospodarczych Kapitał własny lub zgromadzony z różnych źródeł samorządu gminnego
Tradycyjne czynniki lokalizacyjne Położenie geograficzne i usytuowanie komunikacyjne względem otoczenia; Dostęp i niezawodność funkcjonowania urządzeń infrastruktury technicznej oraz wysokość taryf opłat za korzystanie z ich usług; Struktura gospodarki; Zasoby pracy i ich struktura; Wielkość i struktura lokalnego rynku zbytu; Dostępność odpowiednich terenów i obiektów, koszty ich pozyskania oraz wysokość podatków od nieruchomości; Dostęp do ośrodków decyzji politycznych i gospodarczych.
Nowoczesne czynniki lokalizacyjne Koncentracja placówek badawczo-rozwojowych oraz szkół wyższych; Lokalny klimat dla rozwoju działalności gospodarczej; Instytucje otoczenia biznesu; Koszty budowy oraz wynajmu domów i mieszkań; Jakość i różnorodność środowiska zamieszkania; Dostępność obszarów oraz terenów wypoczynku, sportu i rekreacji; Bezpieczeństwo osobiste; Lokalny klimat i atmosfera gminy.
Rozwój danej gminy oraz konkurencyjność jej gospodarki względem innych gmin jest wynikiem stworzonych korzyści lokalizacyjnych w postaci określonych walorów użytkowych dla podmiotów gospodarczych i ludności z tytułu poniesionych nakładów
Zadania władz w rozwoju lokalnym Podstawowe zadania władz gminnych w sferze lokalnego rozwoju gospodarczego Wspieranie lokalnych podmiotów gospodarczych Kreowanie i stymulowanie powstawania określonych walorów użytkowych Najlepsze wykorzystanie walorów użytkowych
Zadania władz w rozwoju lokalnym Podstawowe cele rozwoju w wymiarze przestrzennym Wykształcenie optymalnej społeczno-ekonomicznej struktury przestrzennej Ukształtowanie jak najlepszego układu funkcjonalnego Prowadzenie efektywnej i oszczędnej gospodarki terenami Ochrona zasobów i walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego
Warunki skutecznego kształtowania i stymulowania rozwoju gospodarczego gminy Znajomość sytuacji gospodarki lokalnej oraz uwarunkowań i możliwości jej rozwoju; Znajomość wymagań i preferencji lokalizacyjnych firm; Znajomość tendencji rozwojowych gospodarki narodowej.
NIE MA NA ŚWIECIE NIC RÓWNIE POTĘŻNEGO JAK POMYSŁ, KTÓREGO CZAS WŁAŚNIE NADSZEDŁ - VICTOR HUGO
CZYNNIKI ROZWOJU LOKALNEGO
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego 1. Potrzeby społeczności lokalnych 2. Zasoby i walory środowiska przyrodniczego 3. Zasoby pracy 4. Zainwestowanie infrastrukturalne 5. Istniejący potencjał gospodarczy 6. Rynek lokalny i rynki zewnętrzne 7. Kapitał finansowy, zwłaszcza inwestycyjny 8. Poziom nauki, techniki i kultury 9. Nowoczesne technologie 10. Teren i korzyści miejsca 11. Stosunki międzynarodowe i współpraca bilateralna
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potrzeby społeczności lokalnych 1. Potrzeby egzystencjonalne (biologiczne) 2. Potrzeby rezydencjalne (mieszkaniowe) 3. Potrzeby kulturalne 4. Potrzeby społeczne
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zasoby i walory środowiska przyrodniczego 1. Ogólna charakterystyka zasobów 2. Zasoby terenu 3. Surowce mineralne 4. Rzeźba terenu 5. Wody powierzchniowe i podziemne 6. Warunki klimatyczne 7. Gleby 8. Świat roślinny (i zwięrzęcy) 9. Walory przyrodnicze
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zasoby pracy 1. Liczba mieszkańców i prognoza demograficzna (ogólna, w grupach wiekowych i funkcjonalnych) 2. Poziom wykształcenia 3. Doświadczenie zawodowe i dodatkowe kwalifikacje 4. Tradycje zawodowe w terenie 5. Cechy osobowe
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Zainwestowanie infrastrukturalne 1. Podstawowe kategorie urządzeń i sieci infrastruktury technicznej 2. Struktura hierarchiczna i przestrzenna sieci infrastruktury technicznej 3. Dostępność sieci i techniczne rezerwy jej wydajności 4. Parametry techniczne i możliwość podłączenia się do sieci
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potencjał gospodarczy Dobrze rozwinięta i zróżnicowana struktura gospodarcza tworzy swoisty klimat rozwoju lokalnego, w którym istnieją warunki podejmowania działalności gospodarczej przez nowe podmioty, warunki współdziałania (kooperacji) z innymi podmiotami oraz prowadzenie działań komplementarnych Czynniki dla rozwoju potencjału gospodarczego: Struktura społeczno-ekonomiczna, którą określają: agencje rozwoju gospodarczego, izby handlowo-przemysłowe, organizacje systemu kształcenia i dokształcania Struktura finansowa reprezentowana przez: banki, fundacje rozwoju, fundusze wspierania gospodarki, fundusze kredytowe, Struktura polityczna, którą określają różnego rodzaju ośrodki i instytucje władzy oraz działalności politycznej Struktura oświatowa: szkoły i instytucje kształcenia
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Potencjał gospodarczy Obok oceny poszczególnych elementów struktury gospodarczej określających bazę rozwojową danego obszaru ważna jest syntetyczna ocena właściwości i znaczenia potencjału gospodarczego: Dominujący w rozwoju sektor gospodarki, z uwzględnieniem: miejsc pracy, asortymentu produkcji, sprzedaży, wynagrodzenia zatrudnionych, płaconych podatków, powiązań z innymi sektorami gospodarki i z samorządem terytorialnym Struktura społeczno-gospodarcza: powiązania wewnętrzne i zewnętrzne poszczególnych dziedzin gospodarki wraz ze wskazaniem i określeniem roli gminy w regionie, kraju, układach międzynarodowych Lokalne czynniki rozwoju, stopień stabilizacji oraz przyczyny upadku gospodarczego wraz ze wskazaniem okoliczności zdolnych zmodyfikować każdy z tych trendów Czynniki rozwoju ważne z punktu widzenia społeczności lokalnych, elit i liderów lokalnego życia politycznego, w tym zwłaszcza czynników mających wpływ na pracę, dochody ludności, ceny, efekty ogólnospołeczne, wydatki publiczne, produktywność majątku, kwalifikacje, jakość i wydajność pracy, stan środowiska, jakość życia itp.
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Rynek lokalny i zewnętrzny Wielkość rynku jest w ogólnym ujęciu wypadkową liczby ludności, jaka zamieszkuje dany rejon obsługi. Struktura rynku i popyt zależy z jednej strony od dochodów i upodobań ludności (konsumenci), a z drugiej strony od dostępności rynku, oferowanego asortymentu, poziomu cen, jakości i atrakcyjności sprzedawanych wyrobów, formy sprzedaży, informacji, reklamy itp. (producenci i handlowcy). Rynek nie jest czymś stałym. Kształtują go i zmieniają producenci i konsumenci, przyjmując pod wpływem wielorakiego rodzaju czynników określone postawy.
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Kapitał inwestycyjny i zasoby finansowe Kapitał lokalnych inwestorów Kapitał zewnętrznych podmiotów gospodarczych Kapitał własny lub zgromadzony z różnych źródeł samorządu gminnego
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Poziom nauki i kultury Dziedzictwo przeszłości Docenienie roli nauki w rozwoju gospodarczym i społecznym
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Technologia i innowacje Rola nowych technologii i innowacji Proces przepływu technologii Przystosowanie istniejących firm do adaptacji nowych rozwiązań technologicznych Wspieranie innowacji i adaptacji nowych technologii przez istniejące firmy Inicjowanie i wspomaganie współpracy technologicznej pomiędzy istniejącymi a rekonstruowanymi i tworzonymi firmami Tworzenie warunków rozwoju nowych technologii poprzez rozwój współpracy z nauką, organizowanie parków naukowo-technologicznych, tworzenie firm transferu innowacji itp. Kształcenie kadry zdolnej zaadoptować i rozwijać nowe technologie Finansowanie badań naukowych w zakresie nowych technologii Finansowe wspieranie procesu adaptacji i wdrożenia nowych technologii do prowadzonej lub planowanej działalności gospodarczej
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Korzyści miejsca Wielkość Położenie w układzie przestrzenno-strukturalnym miejscowości Położenie na terenie kraju, w stosunku do granic państwa, portów, głównych szlaków komunikacyjnych, centrów gospodarczych itp. Dostępność przestrzenna Ukształtowanie powierzchni Nośność gruntów i inne właściwości geotechniczne Poziom zalegania wód podziemnych Rodzaj gleby oraz jej wartość bonitacyjna i użytkowo-rolnicza Uzbrojenie techniczne i możliwość dozbrojenia Aktualna forma użytkowania Formy zagospodarowania przewidziane w planie zagospodarowania przestrzennego
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Współpraca międzynarodowa Efektywne wykorzystanie współpracy międzynarodowej Wymiana doświadczeń Wizyty studyjne Doradztwo techniczne, technologiczne, finansowe i organizacyjne Wspólne inwestycje
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Czynniki a uwarunkowania rozwoju Efektywne wykorzystanie współpracy międzynarodowej Wymiana doświadczeń Wizyty studyjne Doradztwo techniczne, technologiczne, finansowe i organizacyjne Wspólne inwestycje
Ogólne czynniki rozwoju lokalnego Czynniki a uwarunkowania rozwoju Do podstawowych elementów społecznego klimatu rozwoju lokalnego można zaliczyć: Struktury społeczne szczebla lokalnego zainteresowane rozwojem lokalnym i popierające rozwój Doświadczenie i wola kreowania rozwoju przez samorząd terytorialny Inicjatywność, aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców Prawne, organizacyjne, techniczne i technologiczne wspieranie inicjatyw Materialno-finansowe wspomaganie inicjatyw rozwoju lokalnego