REWITALIZACJA OBSZARÓW POGÓRNICZYCH POŁOŻONYCH W OBRĘBIE MIAST

Transkrypt

1 INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ PAN Pracownia Badań Strategicznych Dr hab. inż. Elżbieta Pietrzyk-Sokulska prof. ndzw. REWITALIZACJA OBSZARÓW POGÓRNICZYCH POŁOŻONYCH W OBRĘBIE MIAST KRAKÓW

2 PREZENTACJA Definicje pojęć Uregulowania prawne Kryteria oceny terenów Kierunki adaptacji Przykłady Wnioski 2

3 Definicje pojęć Rewitalizacja (łac. re powrót; vita życie) przywracanie sił witalnych (med.); modernizacja (tech.) proces rekultywacji i proces ponownego zagospodarowania terenu, w tym przebudowa i modernizacja istniejącego pokrycia, które przywrócą stan umożliwiający pełnienie przez niego funkcji użytkowych (Program Rządowy dla Terenów Poprzemysłowych 2004); (revitalisation) kompleksowe, zintegrowane, kilkuletnie lokalne programy inicjowane przez samorząd terytorialny dla realizacji działań technicznych, gospodarczych i społecznych przy uwzględnieniu zasad: spójności terytorialnej i ochrony środowiska na zróżnicowanych obszarach, takich jak: zdegradowane dzielnice miast lub obszary poprzemysłowe i powojskowe (słownik Min. Rozwoju Regionalnego interenet). Rekultywacja - wszelkie poczynania i prace doprowadzające tereny poeksploatacyjne i zwałowiska do stanu umożliwiającego racjonalne ich wykorzystanie do celów gospodarczych, przemysłowych lub innych (Dziewański J. red. 1993); - zespół działań mających przywrócić naturalne ukształtowanie terenu i/lub osiągnięcie przez glebę lub ziemię zawartości substancji zgodnych ze standardami w celu nadania lub przywrócenia terenom zdegradowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych (Program Rządowy dla Terenów Poprzemysłowych 2004) 3

4 Definicje pojęć Rewaloryzacja odnowa krajobrazu zdewastowanego w celu podniesienia jego wartości użytkowej, kulturowej np. na potrzeby mieszkaniowe, pracy, wypoczynku (Bogdanowski J. 1997); Adaptacja (łac. aaaptatio dostosowanie, przystosowanie) - proces przystosowujący tereny poeksploatacyjne do pełnienia nowych funkcji, z wykorzystaniem atrakcyjności środowiska przyrodniczego oraz elementów antropogenicznych powstałych w wyniku prowadzonej działalności wydobywczej (Pietrzyk-Sokulska 2005). Tereny poeksploatacyjne - tereny o przekształconej trwale rzeźbie, czasowo pozbawione szaty roślinnej, wzbogacone elementami antropogenicznymi, pozostałymi po odkrywkowej działalności wydobywczej, z dużym potencjałem walorów krajobrazowych, geol., i górniczych (E. Pietrzyk-Sokulska) 4

5 Uregulowania prawne Znany podmiot gospodarczy, posiadający koncesję 1. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze z dn r. (tekst jedn. z 2005 r. Dz. U. nr 228, poz. 1947, z póź. zm) rekultywacja i zagospodarowanie terenów po działalności górniczej; 2. Ustawa Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Z 2008 r. Dz. U. nr 25, poz. 150) - konieczność prowadzenia sukcesywnej rekultywacji terenów poeksploatacyjnych; w końcowej fazie należy zlikwidować wyrobisko, składowisko odpadów, obiekty infrastruktury administracyjno-technicznej (liniowe i powierzchniowe); 3. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dn r. (tekst jedn. z 2004 r. Dz. U. nr 121, poz. 1226) rekultywacja gruntów i zagospodarowanie terenów; Podmiot nieznany 4. Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i naprawie z dn r. (Dz. U. nr 75, poz. 493) 5

6 Kryteria oceny terenów Cechy terenów pogórniczych: naturalne, antropogeniczne. Skutki ich występowania dla regionu: przestrzenne zwiększenie areału terenów poeksploatacyjnych zaburzenia harmonii i estetyki w krajobrazie; środowiskowe nowe formy antropogeniczne, wylesienie, zwiększenie podatności na erozję, drenaż itp.; ekonomiczne związane z restrukturyzacją działalności przemysłowej. 6

7 Ocena terenów lokalizacja na tle regionu; dostępność; dynamika rozwoju regionu, struktury lokalnej gospodarki; atrakcyjność inwestycyjna zasobność w tereny pod nowe inwestycje; zapotrzebowanie na dany kierunek adaptacji; uwarunkowania społeczne bezrobocie, potencjał zasobów ludzkich, aktywność gospodarcza; możliwości finansowe regionu; audyt korzyści z przeprowadzonej adaptacji: dla środowiska; dla mieszkańców; dla regionu. 7

8 Kierunki adaptacji gospodarczo-usługowy tereny magazynowe, wystawiennicze, parkingi, kompleksy handlowo-usługowo-mieszkaniowe; obiekty sportowo-kulturalne; rekreacyjny parki, kąpieliska itp., z elementami ochrony (rezerwaty, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne) oraz edukacji (ścieżki przyrodnicze, geologiczne, ekologiczne), a także naukowo-badawczymi (naturalne laboratoria) ekonomiczny parki przemysłowe, technologiczne, tereny biurowe; kompleksowy. 8

9 Miękinia-Zachód 9

10 Stan aktualny 10

11 Adaptacja starych obiektów 11

12 Schemat adaptacji 12

13 Zakrzówek 13

14 Stan aktualny Koryto Wisły Dz. DĘBNIKI Fort ziemny Tereny spacerowe 20 m Skałki Twardowskiego Baza nurków 10-15m 3-5 m Plaza morsów N CAMPUS UJ 14

15 Stan aktualny 15

16 Koncepcje adaptacji 16

17 Istniejące adaptacje 17

18 Problemy 18

19 Zbiornik Górka 19

20 Koncepcja adaptacji dla zbiornika Górka 20

21 Koncepcja adaptacji zalewu Balaton 21

22 Wnioski 1. Różnorodność terenów pogórniczych 2. Walory otoczenia 3. Dostępność 4. Zapotrzebowanie społeczne 5. Możliwości techniczne i ekonomiczne 6. Wpływ adaptacji na środowisko otoczenia 7. Wpływ adaptacji na rozwój regionu 22

23 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 23