WŁODZIMIERZ REMBISZ ZBIGNIEW FLORIAŃCZYK MODELE WZROSTU GOSPODARCZEGO W ROLNICTWIE WARSZAWA 2014
MODELE WZROSTU GOSPODARCZEGO W ROLNICTWIE
WŁODZIMIERZ REMBISZ ZBIGNIEW FLORIAŃCZYK MODELE WZROSTU GOSPODARCZEGO W ROLNICTWIE WARSZAWA 2014
Autorzy publikacji są pracownikami naukowymi Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowego Instytutu Badawczego Recenzenci: prof. dr hab. Bogdan Klepacki, SGGW prof. dr hab. Ryszard Wilczyński, WSFiZ Korekta Krystyna Mirkowska Redakcja techniczna Leszek Ślipski ISBN 978-83-7658-470-6 Nakład 220 egz. Ark. wyd. 8 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 685, (22) 50 54 444 (centrala) faks: (22) 50 54 636 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl
Spis tre ci Wprowadzenie... 7 Rozdzia I. Modele wzrostu gospodarczego a specyfika rolnictwa zarys... 13 1. Uwagi wprowadzaj ce... 13 2. Klasyczne teorie i modele wzrostu gospodarczego a rolnictwo... 21 3. Czynniki kapita u ludzkiego, ziemi i post pu technicznego w modelach wzrostu... 30 4. Model Lewisa i Schultza w obja nianiu wzrostu w rolnictwie... 33 Rozdzia II. Kwestie modeli wzrostu gospodarczego w rolnictwie... 40 1. Podej cia w budowie modeli wzrostu dla rolnictwa... 40 2. Specyfika rolnictwa w modelach wzrostu... 43 3. Trójczynnikowy model wzrostu i intensyfikacja w rolnictwie... 46 4. ród a wzrostu w modelach dla rolnictwa... 49 5. Modele oparte na produktywno ci czynnika ziemi... 50 6. Uj cie czynnika ziemi i post pu w modelu wzrostu w rolnictwie... 56 7. Koncepcja TFP w modelu wzrostu w rolnictwie... 59 8. Relacje cen i op acalno w modelu wzrostu w rolnictwie... 60 9. Modele oparte na cenowej elastyczno ci poda y produktów rolnych... 63 10. Kwestia struktury produkcji w modelach wzrostu... 66 Rozdzia III. Wzrost wydajno ci czynnika pracy a poprawa produktywno ci czynnika ziemi w modelach wzrostu w rolnictwie... 69 1. Wst pne kwestie substytucyjno ci wzrostu produktywno ci czynnika ziemi i pracy... 70 2. Wydajno czynnika pracy i produktywno czynnika ziemi jako ród a wzrostu... 71 3. Poprawa produktywno ci czynnika ziemi i wydajno ci czynnika pracy ilustracyjnie... 74 4. Rozwiniecie relacji produktywno ci czynnika pracy i wydajno ci czynnika ziemi... 76 5. Orientacja wzrostu gospodarczego w rolnictwie... 78 6. Model wzrostu w rolnictwie w oparciu o produktywno czynnika ziemi... 81 7. Udzia wzrostu produktywno ci ziemi i pracy we wzro cie gospodarczym w rolnictwie... 86 8. Elastyczno produkcji rolniczej wzgl dem czynnika ziemi... 88 9. Zintegrowany model wzrostu wzgl dem produktywno ci czynnika pracy i ziemi... 89 10. Wp yw ubytku czynnika ziemia i czynnika praca na wzrost produkcji w rolnictwie... 92 11. Zmiany struktury obszarowej i wydajno ci pracy jako ród o wzrostu w rolnictwie... 94 12. Model Herlemanna i Stamera... 98
Rozdzia IV. Wybrane modele wzrostu wydajno ci pracy w rolnictwie... 104 1. Czynnik pracy i jego wydajno, jako bezpo rednie ród a wzrostu w rolnictwie... 105 2. Czynnik pracy i jego wydajno w modelu wzrostu Pagano w odniesieniu do rolnictwa... 108 3. Wzrost wydajno ci pracy w modelu endogennym Solowa-Swana w odniesieniu do rolnictwa... 111 4. Wzrost wydajno ci pracy w uj ciu neoklasycznym... 114 5. Post p technologiczny i przyrost ludno ci w modelach wzrostu Kremera oraz Galora i Weila... 116 Rozdzia V. Modele Boserup i Jorgensona oraz Solowa-Swana w odniesieniu do rolnictwa... 119 1. Za o enia modelu Boserup... 119 2. Model wzrostu Jorgensona... 122 3. Model Jorgensona odno nie mi dzysektorowych zale no ci przemys rolnictwo... 124 4. Wzrost produkcji w rolnictwie w modelu Jorgensona... 128 5. Równanie wzrostu wydajno ci czynnika pracy w nawi zaniu do modelu Jorgensona... 131 6. Za o enia modelu Solowa-Swana istotne dla analizy wzrostu w rolnictwie... 133 7. Stopa wzrostu czynnika kapita u w modelu... 137 8. Implikacje dla rolnictwa z modelu Solowa-Swana odno nie równowagi i stanu ustalonego... 138 Rozdzia VI. Oszcz dno ci i inwestycje a wzrost gospodarczy w rolnictwie... 141 1. Oszcz dno ci i inwestycje a wzrost wydajno ci pracy... 141 2. Relacje oszcz dno ci i inwestycji oraz wydajno ci pracy w rolnictwie... 145 3. Dochody producentów rolnych, jako podstawa oszcz dno ci... 147 4. Podzia dochodów producentów a oszcz dno ci i inwestycje... 148 5. Przyrost oszcz dno ci i inwestycji... 149 6. Dynamika inwestycji, uzbrojenia technicznego i wydajno ci pracy... 152 7. Sk onno do inwestowania a przyrost dochodów producentów rolnych... 156 8. Tempo wzrostu dochodów a stopa oszcz dno ci oraz kapita och onno... 157 Podsumowanie... 160 Literatura... 162