Warszawa 30.05.2012 Przygotowania PAŻP do Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012 - podsumowanie Do rozpoczęcia Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012 pozostało siedem dni. W niniejszym tekście przedstawiono podsumowanie przygotowań PAŻP do tego wydarzenia sportowego. Nadrzędnym celem realizowanych w PAŻP zadań w ramach przygotowań do EURO 2012 było dostosowanie przepustowości polskiej przestrzeni powietrznej do okresowo zwiększonego ruchu lotniczego w trakcie wydarzenia sportowego z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa, zapewnieniem właściwego przepływu ruchu lotniczego oraz zapewnieniem minimalizacji opóźnień dla ruchu nie powiązanego z imprezą sportową. Dla realizacji tego celu PAŻP podjęła szereg działań, głównie o charakterze operacyjnoorganizacyjnym oraz inwestycyjnym. Z punktu widzenia Agencji, najważniejszy element przygotowań do EURO 2012 stanowiły projekty operacyjno-organizacyjne, ponieważ one w bezpośredni sposób przyczyniają się do zwiększenia pojemności przestrzeni powietrznej. Zadania o charakterze inwestycyjnym pełniły rolę wspomagającą. Poniżej przedstawiono podsumowanie przygotowań Agencji w obszarze operacyjnoorganizacyjnym oraz inwestycyjnym, a także zawarto aktualne informacje (na dzień 30.05.2012) na temat trwających jeszcze działań. W ostatnim tygodniu maja oraz na początku czerwca w jednostkach terenowych PAŻP odbywać się będą spotkania robocze, podsumowujące przygotowanie Agencji do EURO. I. Zadania o charakterze operacyjno-organizacyjnym Zmiany w przestrzeni powietrznej Celem zmian w przestrzeni powietrznej było przygotowanie architektury dolnej przestrzeni powietrznej FIR EPWW, umożliwiające akomodację przejściowo zwiększonego ruchu lotniczego związanego z imprezą sportową. Nadrzędnym celem proponowanych rozwiązań było odciążenie sektorów ACC, poprzez bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni poszczególnych TMA na okres EURO 2012 i do czasu wdrożenia całkowicie nowej struktury sektorów ACC EPWW. Modyfikacje przestrzeni powietrznej polegały na powiększeniu przestrzeni poszczególnych TMA (rozszerzenie poziome i pionowe poszczególnych TMA). W ten sposób część statków powietrznych dolatujących i odlatujących do/z poszczególnych lotnisk krócej przebywa w sektorach ACC (zmniejszenie liczby a/c na łączności pozwoli na przyjęcie dodatkowego ruchu). Ponadto część ruchu dolotowego i odlotowego w ogóle nie przebiega przez niektóre sektory ACC, efektem czego nie jest wkalkulowana do pojemności tych sektorów. Zmiany te pozwoliły na zwiększenie przepustowości przestrzeni FIR Warszawa poprzez odciążenie niektórych sektorów ACC, które według analiz i symulacji, będą najbardziej obciążone ruchem lotniczym w trakcie imprezy sportowej. Modyfikacje przestrzeni powietrznej dotyczyły przede wszystkim zmian w granicach pionowych i poziomych TMA lotnisk głównych turnieju, tj. TMA Gdańsk, TMA Poznań oraz TMA Wrocław (dotychczasowe TMA Wrocław nosi teraz nazwę TMA Poznań South). Zmiany ww. TMA weszły w życie w dniu 8 marca 2012 r. Wprowadzenie zmian granic TMA Rzeszów wejdzie w życie 31 maja 2012 r. Strona 1 z 14
Dodatkowo, przygotowana i wdrożona została reorganizacja dróg lotniczych w rejonach TMA Gdańsk oraz TMA Poznań. Projekt reorganizacji sieci dróg lotniczych w TMA Gdańsk miał na celu odseparowanie ruchu dolotowego od odlotowego do/z lotniska w Gdańsku w kierunku zachodnim oraz północno-zachodnim. Dualizacja potoków dolotowych/odlotowych do/z lotniska w Gdańsku zmniejszyła stopień skomplikowania ruchu lotniczego oraz zwiększyła bezpieczeństwo operacji lotniczych. Wprowadzenie nowych dróg lotniczych w rejonie TMA Poznań związane było z planowanym uruchomieniem nowego lotniska w Berlinie (Berlin Brandenburg Airport BER). W związku z budową ww. lotniska eksperci PAŻP dokonali analizy wpływu zmian rozkładu ruchu lotniczego w rejonie Berlina na obciążenie pracą kontrolerów ruchu lotniczego. Analiza ta wykazała konieczność modyfikacji sieci dróg lotniczych w rejonie TMA Poznań w celu podniesienia efektywności wykonywanych operacji lotniczych IFR do/z lotnisk w Poznaniu oraz BBI oraz zmniejszenia koordynacji pomiędzy kontrolerami APP EPPO, ACC Warszawa, ACC Bremen, UAC Karlsruhe. Rys. 1. Przestrzeń powietrzna w FIR Warszawa do 8 marca 2012 r. (rysunek po lewej stronie) i w trakcie EURO 2012 (rysunek po prawej stronie) Źródło: opracowanie PAŻP; CTA06 planowane jedynie w okresie 31.05-28.06.2012 Wprowadzenia radarowej służby kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu Radarowa służba kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu uruchomiona została 8 marca br. (dotychczas na lotnisku we Wrocławiu sprawowana była proceduralna kontrolna zbliżania). Wprowadzenie radarowej służby kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu (służba zapewniana jest z ośrodka PAŻP w Poznaniu, stąd nazwa nowego to TMA Poznań South) zwiększyła ponad dwukrotnie pojemność przestrzeni TMA, co z kolei pozwoli na wzrost ilości obsługiwanych samolotów w trakcie imprezy sportowej na lotnisku we Wrocławiu oraz odciążenie sektora ACC EPWWT poprzez wyłączenie części ruchu dolotowego i odlotowego do/z lotniska EPWR z tego sektora. Obok, opisanego w poprzednim punkcie, wprowadzenia modyfikacji w przestrzeni powietrznej, implementacja radarowej służby kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu była najwyższym priorytetem Agencji w ramach przygotowań turniejowych. Należy zaznaczyć, że wdrożenie radarowej służby kontroli zbliżania w TMA Wrocław powiązane było z instalacją na lotnisku we Wrocławiu nowego systemu radiolokacyjnego. Z uwagi jednak na bardzo napięty haromonogram budowy i wdrożenia operacyjnego nowego radaru (przypadające na drugi kwartał 2012 roku) oraz ryzyko ewentualnych opóźnień, postanowiono o etapowaniu implementacji radarowej kontroli zbliżania. Zadecydowano, iż w pierwszym etapie nastąpi uruchomienie radarowej służby kontroli zbliżania w oparciu o obecnie funkcjonujący na lotnisku radar MSSR służący dotychczas kontroli obszaru 1, zaś w momencie oddania operacyjnego nowego radaru, radarowa służba kontroli zbliżania miałaby 1 Przeprowadzone testy obecnie funkcjonującego na lotnisku we Wrocławiu radaru (radar wtórny, wykorzystywany na potrzeby kontroli obszaru) potwierdziły możliwość przystosowania go do parametrów, jakie są wymagane dla potrzeb kontroli zbliżania. Strona 2 z 14
być sprawowana w oparciu o nowe urządzenie. W okresie maj/czerwiec nastąpią końcowe odbiory budowlane oraz wpisy do rejestru radarów, które od kilu tygodni pracują w teście a ich poprawna praca potwierdzona została oblotami. Wprowadzenie tymczasowych stanowisk GND W założeniu pomysłodawców i inicjatorów zadania, stanowiska GND w ośrodkach PAŻP w Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu miały zostać uruchomione tymczasowo, tj. na okres jedynie wydarzenia sportowego. Uruchamianie stanowisk GND uzależnione będzie od potrzeb operacyjnych, czyli natężenia ruchu lotniczego w poszczególnych dniach turnieju. Przeszkolenie kontrolerów ruchu lotniczego TWR z ww. ośrodków w zakresie uprawnienia kontroli lotniska instrumentalnej z uprawnieniem uzupełniającym kontroli ruchu naziemnego GMC ADI (GMC) zakończono w lutym br. Z uwagi na dodatkowy wymóg Urzędu Lotnictwa Cywilnego, w marcu br. przygotowano program przeszkolenia dla kontrolerów ruchu lotniczego TWR z ww. trzech ośrodków w zakresie uprawnienia kontroli lotniska instrumentalnej z uprawnieniem uzupełniającym kontroli startów i lądowań AIR ADI (AIR). Przeszkolenie to rozpoczęło się w kwietniu br. i obecnie jest w trakcie realizacji. Na ich podstawie sukcesywnie składane są do ULC wnioski o wpis uprawnień do licencji KRL. Podstawą formalną uruchomienia stanowisk GND w czasie EURO 2012 będzie polecenie służbowe Zastępcy Prezesa ds. Żeglugi Powietrznej. W zakresie przygotowania technicznego stanowisk GND, należy zaznaczyć, że wnioski do ULC o wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych (RLUN) urządzeń potrzebnych do uruchomienia stanowisk GND zostały złożone. W przypadku ośrodka we Wrocławiu, do PAŻP wpłynęły informacje o już dokonanym wpisie do RLUN, zaś w przypadku ośrodków w Gdańsku i Poznaniu wpisy do RLUN powinny nastąpić w najbliższych dniach. II. Zadania o charakterze inwestycyjnym W poniższej tabeli przedstawiono aktualny stan wdrożenia operacyjnego inwestycji PAŻP umieszczonych na liście przedsięwzięć EURO 2012. Tab. 1. Stan realizacji inwestycji PAŻP związanych z EURO 2012. Nazwa przedsięwzięcia DVOR/DME Gdańsk DVOR/DME Katowice DVOR/DME Modlin DVOR/DME Wrocław DVOR/DME Zielona Góra System radiolokacyjny Poznań System radiolokacyjny Wrocław ATIS VOLMET Stan realizacji/planowany termin wdrożenia operacyjnego Urządzenie oddane do użytku operacyjnego w dnu 3 maja br. (zgodnie z cyklem AIRAC) W dniu 25 kwietnia br. uzyskano wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Uruchomienie planowane na 31 maja br. W dniu 25 kwietnia br. uzyskano wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Uruchomienie planowane na 31 maja br. Złożono do ULC wniosek o wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Uruchomienie planowane na 31 maja br. Złożono do ULC wniosek o wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Uruchomienie planowane na 31 maja br. Dobiegają końca prace budowlane; trwa proces wpisu do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Urządzenia oblatane i pracujące obecnie w teście. Dobiegają końca prace budowlane; trwa proces wpisu do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych. Urządzenia oblatane i pracujące obecnie w teście. Uzyskano wpis do Rejestru Lotniczych Urządzeń Naziemnych Wdrożenie operacyjne wszystkich ATIS-ów nastąpi do 31 maja 2012. Źródło: opracowanie własne. Strona 3 z 14
Należy podkreślić, co zresztą zostało już zaznaczone na wstępie niniejszego tekstu, że inwestycje infrastrukturalne włączone na listę "przedsięwzięć EURO 2012" PAŻP miały charakter wspomagający w ramach przygotowań do imprezy sportowej. Skutki braku realizacji zadania nie determinują bowiem zapewnienia większej przepustowości i przygotowania służb operacyjnych do obsługi większej liczby operacji ze względu na istniejące rozwiązania alternatywne w oparciu o obecnie funkcjonującą infrastrukturę. Bardziej szczegółowego wyjaśnienia wymaga kwestia usunięcia z listy przedsięwzięć EURO 2012 PAŻP systemu PEGASUS_21, który z uwagi na swoje funkcjonalności, miał stanowić istotny element wspomagający obsługę zwiększonego ruchu lotniczego. Z uwagi na kwestie bezpieczeństwa oraz wpływ na pojemność przestrzeni powietrznej w okresie wdrożenia, oddanie operacyjne systemu PEGASUS_21 nastąpi już po zakończeniu UEFA EURO 2012 (oraz po zakończeniu sezonu letniego). PAŻP, po poprowadzeniu analiz, uznała bowiem, że wdrożenie systemu na kilkanaście tygodni przed rozpoczęciem rozgrywek (w terminach wynikających z kontraktu z INDRA) oraz w obliczu spodziewanego wzrostu ruchu lotniczego (sezon letni generuje największy ruch) stanowiłoby istotne zagrożenie dla zapewnienia najwyższych standardów bezpieczeństwa w ruchu lotniczym oraz właściwego przepływu tego ruchu. PAŻP dokonała oceny skutków wdrożenia operacyjnego systemu w marcu i listopadzie 2012 r. W ramach tej oceny przeprowadzono symulację wpływu rozważanych terminów przełączenia systemów na opóźnienia w ruchu lotniczym. Analiza wykazała, że przełączenie w marcu 2012 r. i okres przejściowy (transition) do września 2012 r. generowałby co najmniej 2.390.000 minut opóźnień. Dla porównania, przełączenie systemów w listopadzie 2012 r. i transition do maja 2013 r. generować będzie ok. 887.700 minut opóźnień. Termin marcowy wdrożenia operacyjnego systemu generowałby zatem ponad dwukrotnie większe opóźnienia w porównaniu do terminu listopadowego co nie pozostawałoby bez wpływu na ruch lotniczy w okresie UEFA EURO 2012. Ponadto, PAŻP uwzględniła także stanowisko strony społecznej (kontrolerzy ruchu lotniczego), którzy będąc głównymi użytkownikami systemu wskazali termin listopadowy 2012 r. jako najlepszy i akceptowalny termin operacyjnego uruchomienia systemu PEGASUS_21. W ocenie strony społecznej, termin marcowy, z uwagi na zbyt krótki okres adaptacji do pracy w nowym środowisku przed UEFA EURO 2012 i sezonem letnim, mógłby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo w ruchu lotniczym. Należy podkreślić, że system PEGASUS_21 nie był wdrażany z myślą o turnieju UEFA EURO 2012, lecz potrzeba jego implementacji wynikała z zastąpienia wysłużonego systemu narzędziem opartym o nowoczesną technologię. Wdrożenie systemu PEGASUS_21 i docelowe umożliwienie przebudowy polskiej przestrzeni powietrznej, umożliwią zapewnienie niezbędnej przepustowości przestrzeni powietrznej na kolejne kilkanaście lat. III. Prognozy ruchu lotniczego podczas EURO 2012 Szacunki dotyczące dodatkowe ruchu lotniczego podczas EURO 2012 będą pochodzić przede wszystkim od Koordynatora rozkładów lotów, tj. firmy ACL International Ltd. Koordynator rozkładów lotów, współpracując ściśle z PAŻP, portami lotniczymi i liniami lotniczymi, ma za zadanie ułożyć siatkę połączeń w taki sposób, by planowane operacje lotnicze nie powodowały nadmiernych spiętrzeń w jednostce czasu, co mogłoby spowodować niepożądane opóźnienia w całym ruchu lotniczym. Owocem współpracy PAŻP i ACL jest, na podstawie zawartego w marcu br. porozumienia między ACL a EUROCONTROL, publikacja suplementu AIP dotyczącego procesu kontroli zgodności planów lotów z czasem na start lub lądowanie. W przypadku bowiem zamierzonego lądowania lub startu na/z portu lotniczego koordynowanego bez uprzednio przydzielonego czasu na start lub lądowanie przez koordynatora rozkładów lotów, plan lotu przewoźnika zostanie odrzucony. Takie rozwiązania pozytywnie wpłyną na uporządkowanie ruchu lotniczego oraz ograniczą konieczność stosowania przez Agencję instrumentów ATFM, tj. restrykcji ruchowych. Publikacja ta weszła w życie w dniu 3 maja br. Strona 4 z 14
ACL każdego miesiąca przekazuje do uczestników sektora lotniczego, w tym do PAŻP, dane dotyczące wniosków operatorów lotniczych o przydział czasu na start lub lądowanie (tzw. sloty lotniskowe). Na podstawie przekazywanych danych możliwa jest ocena prognozowanego ruchu w poszczególnych dniach EURO 2012, przy czym prezentowane dane zaplanowanego i skoordynowanego przez ACL ruchu dotyczą dni meczowych w Polsce (faza grupowa) i w niewielkim stopniu meczów fazy pucharowej (ćwierćfinały i półfinał). Aby zapewnić możliwość obsłużenia dodatkowego ruchu związanego z EURO 2012, PAŻP zadeklarowała do ACL podwyższone wartości pojemności ruchowej lotnisk tylko na potrzeby koordynacji rozkładów lotów i tylko na czas turnieju. Wartościom maksymalnym deklarowanych pojemności towarzyszy także dodatkowy podział na wartości deklarowane w sposób długotrwały i w szczytowych okresach ruchu (jednogodzinnym i trzygodzinnym). Mniejsze wartości zostały zadeklarowane na czas pracy w nocy. Dane o pojemnościach lotnisk zostały przekazane jednocześnie do ACL, ośrodków terenowych PAŻP i portów lotniczych w miastach-gospodarzach turnieju przed rozpoczęciem procedury przydziału slotów lotniskowych. Dodatkowo, na czas turnieju zwiększone zostały deklarowane pojemności na lotniskach wspomagających w Łodzi, Bydgoszczy i Katowicach, biorąc pod uwagę fakt, że mogą być one wykorzystane jako lotniska alternatywne i miejsca parkowania samolotów prywatnych i biznesowych. Ponadto, z uwagi na fakt, że trzy reprezentacje narodowe biorące udział w EURO 2012 (Anglia, Holandia, Włochy) na swoje centra pobytowe wybrały Kraków lub okolice, także na krakowskim lotnisku i w TMA Kraków można się spodziewać zwiększonego poziomu ruchu lotniczego, związanego z ruchem drużyn narodowych oraz najwierniejszych kibiców, którzy często podążają za swoimi zespołami (jest to częste zjawisko szczególnie wśród kibiców drużyny angielskiej, w myśl filozofii follow my team ). Lotnisko w Krakowie nie jest jednak objęte koordynacją rozkładów lotów, w związku z czym nie istnieją dane ACL dotyczące wniosków operatorów lotniczych o przydział czasu na start lub lądowanie. PAŻP, w oparciu o dane o eurocharterach podczas meczów na Ukrainie uzyskane z UkSATSE, nie spodziewa się jednak drastycznego wzrostu ruchu lotniczego na lotnisku w Krakowie. W przypadku znaczącego spiętrzenia się operacji lotniczych, w odwodzie pozostanie lotnisko w Katowicach, które co prawda pełni funkcję lotniska wspomagającego dla lotniska we Wrocławiu, lecz z uwagi na relatywnie niewielką liczbę dotychczas zaplanowanych samolotów do Wrocławia, będzie ono mogło odciążyć również lotnisko w Krakowie. Ponadto, z uwagi na fakt, że aż pięć z ośmiu reprezentacji narodowych, rozgrywających mecze w fazie grupowej na Ukrainie na miejsca pobytu wybrało ośrodki w Polsce, należy spodziewać się dodatkowych operacji lotniczych między lotniskami w Polsce i na Ukrainie. Wstępne dane zostały przedstawione poniżej. Dane o dodatkowym ruchu lotniczym w okresie od 1 czerwca do 8 lipca 2012 Prognozując ruch związany z turniejem w kontekście procesu przydzielania czasów na start lub lądowanie, ACL w swoich pracach uwzględnia okres od 1 czerwca do 8 lipca br. (czyli okres obejmujący tydzień przed rozpoczęciem i tydzień po zakończeniu imprezy sportowej; samo EURO 2012 trwać będzie od 8 czerwca do 1 lipca br.). PAŻP otrzymuje cyklicznie z firmy ACL dane o alokacji slotów dla ruchu eurocharterów i ściśle monitoruje rozkład tego ruchu, przekazując zainteresowanym służbom kontroli ruchu lotniczego informacje aktualizacyjne. Pozyskiwane dane mają nadal charakter orientacyjny, ponieważ część slotów jest wstępnie rezerwowana przez przewoźników. Na mecze ćwierćfinałowe w Gdańsku i Warszawie oraz na mecz półfinałowy w Warszawie dane otrzymamy dopiero po zakończeniu rundy eliminacyjnej. Poniżej zaprezentowano kolejne szacunki dodatkowego ruchu lotniczego w okresie od 1 czerwca do 8 lipca 2012, wg stanu na 23 maja br. (dane z ACL i od Koordynatora rozkładów lotów z Ukrainy). Generalnie, dodatkowy ruch eurocharterów jest rozłożony na dni przed meczem, dzień meczu i dzień po meczu, co jest korzystne z punktu widzenia ATC i portów turniejowych podczas obsługi zwiększonego ruchu bez występowania nadmiernych szczytów. Strona 5 z 14
Lotnisko w Gdańsku: 636 dodatkowych operacji w okresie od 1 czerwca do 8 lipca br., co stanowi 12,2% całkowitego ruchu lotniczego w tym okresie, Dodatkowy ruch lotniczy w dniach meczów: Mecz Hiszpania Włochy (10 czerwca): 80 operacji Mecz Hiszpania Irlandia (14 czerwca): 62 operacje Mecz Chorwacja Hiszpania (18 czerwca): 52 operacje Mecz ćwierćfinałowy (22 czerwca): 63 operacje, głównie prywatnych jetów Mecze na Ukrainie (Lwów, Charków): 54 operacje w całym okresie turnieju Rys. 2. Dodatkowy ruch lotniczy podczas EURO 2012 na lotnisku w Gdańsku Źródło: ACL Strona 6 z 14
Lotnisko w Poznaniu: 808 dodatkowych operacji w okresie od 1 czerwca do 8 lipca br., co stanowi 18,9% całkowitego ruchu lotniczego w tym okresie, Dodatkowy ruch lotniczy w dniach meczów: Mecz Irlandia Chorwacja (10 czerwca): 51 operacji Mecz Włochy Chorwacja (14 czerwca): 48 operacji Mecz Włochy Irlandia (18 czerwca): 66 operacji Rys. 3. Dodatkowy ruch lotniczy podczas EURO 2012 na lotnisku w Poznaniu Źródło: ACL Strona 7 z 14
Lotnisko w Warszawie: 748 dodatkowych operacji w okresie od 1 czerwca do 8 lipca br., co stanowi 4,5% całkowitego ruchu lotniczego w tym okresie, Dodatkowy ruch lotniczy w dniach meczów: Mecz Polska Grecja (8 czerwca, mecz otwarcia): 35 operacji Mecz Polska Rosja (12 czerwca): 35 operacji Mecz Grecja Rosja (16 czerwca): 23 operacji Mecz ćwierćfinałowy (21 czerwca): 29 operacji Mecz półfinałowy (28 czerwca): 91 operacji, większość prywatnych jetów Mecze na Ukrainie (Charków, Donieck, Kijów, Lwów): 51 operacji w całym okresie turnieju Rys. 4. Dodatkowy ruch lotniczy podczas EURO 2012 na lotnisku w Warszawie Źródło: ACL Strona 8 z 14
Lotnisko we Wrocławiu: 222 dodatkowych operacji w okresie od 1 czerwca do 8 lipca br., co stanowi 5,9% całkowitego ruchu lotniczego w tym okresie, Dodatkowy ruch lotniczy w dniach meczów: Mecz Rosja Czechy (8 czerwca): 31 operacji, głównie prywatnych jetów Mecz Grecja Czechy (12 czerwca): 22 operacji Mecz Czechy Polska (16 czerwca): 14 operacji Rys. 5. Dodatkowy ruch lotniczy podczas EURO 2012 na lotnisku we Wrocławiu Źródło: ACL Lotnisko w Krakowie: 29 dodatkowych operacji w okresie od 1 czerwca do 8 lipca br. loty na Ukrainę i z Ukrainy. Mecze piłkarskie na Ukrainie generować będą także dodatkowy ruch lotniczy nad Polską. Uzyskane dane z UkSATSE wskazują dotychczas na nieco ponad 600 operacji w całym okresie turnieju. Na potrzeby harmonijnego funkcjonowania sieci połączeń w Europie (Network Managing), PAŻP na okres turnieju zadeklarowała do DNM EUROCONTROL podwyższone wartości pojemności sektorów Kontroli Obszaru, wykorzystując dostępny potencjał dynamicznego zarządzania przepustowością. Ponadto, wykorzystane zostaną specjalne scenariusze ruchowe, których celem jest optymalizacja przepływu dodatkowego ruchu z Niemiec, Holandii, Danii i Anglii. Dobra współpraca z UkSATSE daje uzasadnioną nadzieję na prawidłową obsługę wspólnego przedsięwzięcia w zakresie obsługi ruchu lotniczego podczas całego turnieju. Strona 9 z 14
IV. Pozostałe kwestie operacyjne Publikacje lotnicze Aktywność przedstawicieli PAŻP, zaangażowanych w przygotowania Agencji do EURO 2012, w ostatnich miesiącach skupiała się także na rozpowszechnianiu wiedzy i informacji wśród użytkowników przestrzeni powietrznej o EURO 2012 i wynikających z nich konsekwencji. W tym celu, na głównej stronie internetowej PAŻP, utworzona została zakładka poświęcona przygotowaniom PAŻP do turnieju (http://www.pansa.pl/euro2012/index.php), w tym zawierająca informacje o przygotowanych przez Agencję publikacjach do AIP Polska, dedykowanych na potrzeby turnieju, tj.: Tab. 2. Wykaz publikacji lotniczych dedykowanych na potrzeby turnieju. Tytuł publikacji Suplement do AIP dot. tymczasowych procedur dla koordynowanych portów lotniczych (poziom 3) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 w Gdańsku im. Lecha Wałęsy (EPGD/GDN), Poznaniu / Ławicy (EPPO/POZ), Chopina w Warszawie (EPWA/WAW) oraz Wrocławiu/Strachowicach (EPWR/WRO). Suplement do AIP dot. ograniczeń w przestrzeni powietrznej podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 201.2 Suplement do AIP dot. procesu kontroli zgodności planów lotu w koordynowanych portach lotniczych podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. ograniczeń w dostępności lotniska Kraków / Balice (EPKK/KRK) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. ograniczeń w dostępności lotniska Katowice / Pyrzowice (EPKT/KTW) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. uruchomienia stanowisk GND na lotniskach Gdańsk im. Lecha Wałęsy (EPGD/GDN), Poznań / Ławica (EPPO/POZ) oraz Wrocław/Strachowice (EPWR/WRO) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. tymczasowo ustanowionych operacyjnych strefy oczekiwania w TMA KRAKÓW. Suplement do AIP dot. procedur dolotów VFR do ATZ Modlin (EPMO) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Czego dotyczy Kwestie organizacyjne i proceduralne związane z wnioskowaniem o przydział czasu na start lub lądowanie. Kwestie związane z dopuszczalnymi czasami postoju na danym lotnisku. Kwestie lotnisk zapasowych (dane lotnisko nie może być brane jako lotnisko zapasowe w dni meczowe). Kwestie płatności z tytułu nawigacji terminalowej (płatności z tytułu usług nawigacji terminalowej w okresie EURO 2012 mogą być dokonywane po starcie na podstawie faktury wystawionej przez PAŻP). Kwestie konieczności zapewnienia obsługi naziemnej przed wykonaniem operacji przez przewożnika. Kwestie opłat lotniskowych, kosztów paliwa, obsługi naziemnej. Ustanowienie rejonów ograniczonego ruchu lotniczego wokół osłanianych obiektów podczas EURO 2012 oraz terminów ich aktywacji. Kwestie dotyczące sprawdzania zgodności planów lotów z przedziałami na czas na start lub lądowanie (przyznany slot); w przypadku zidentyfikowanych rozbieżności pomiędzy planami lotu a slotami lotniskowymi, plan lotu będzie mógł zostać odrzucony. Kwestie wprowadzenia dopuszczalnych limitów postoju statków powietrznych. Kwestie konieczności uzyskania zgody na lądowanie i parkowanie od Dyżurnego Operacyjnego Portu dla wszystkich lotów nierozkładowych. Wprowadzenie dopuszczalnych limitów postoju statków powietrznych. Określenie przepisów i procedur związanych z uruchomieniem stanowisk GND Wprowadzenie operacyjnych stref oczekiwania nad punktami REP (punkty obowiązkowego meldowania). Określenie punktów dolotowych do lotniska w Modlinie Strona 10 z 14
Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. organizacja ruchu General Aviation na lotnisku ŁÓDŹ/Lublinek (EPLL) podczas Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Suplement do AIP dot. zmian parametrów ruchu naziemnego lotniska Wrocław/Strachowice dla ruchu VFR. Wprowadzenie nowej organizacji miejsc postojowych dla samolotów lotnictwa ogólnego. Kwestie oddania do użytkowania dróg kołowania i płyty postojowej dla określonych kodów statków powietrznych. Źródło: opracowanie własne. Rozpowszechnianie wiedzy wśród użytkowników przestrzeni powietrznej oraz szeroko rozumianego środowiska lotniczego nt. publikacji lotniczych przygotowanych przez PAŻP na potrzeby EURO 2012 oraz innych aktywności Agencji ukierunkowanych na zapewnienie kanalizacji ruchu podczas wydarzenia sportowego miało również miejsce podczas spotkań National Airport Forum 2 (styczeń, luty br.), Warsaw Airport Forum 3 (marzec, kwiecień, maj br.) oraz spotkania z udziałem przedstawicieli lotnictwa General Aviation (luty br.). Harmonizacja współpracy między organami ATC i pozostałe kwestie operacyjne W dniu 17 maja br. w CZRL odbyło się spotkanie z udziałem przedstawicieli wszystkich organów ATC Agencji, w tym przedstawicieli ośrodków regionalnych PAŻP. Celem spotkania było przedstawienie informacji nt. spodziewanego poziomu ruchu lotniczego podczas EURO 2012 (według danych otrzymanych z ACL) oraz omówienie kwestii koordynacji i harmonizacji współpracy między ACC, APP oraz TWR, a także przepływu informacji o ruchu lotniczym podczas turnieju piłkarskiego. Należy podkreślić, że podczas całego turnieju w EUROCONTROL (DNM) przebywać będą pracownicy operacyjni PAŻP (a także pracownicy operacyjni z UkSATSE), których zadaniem będzie koordynacja procesu harmonijnego przepływu ruchu podczas całego turnieju w Polsce i na Ukrainie oraz bieżące informowanie regionalnych ośrodków kontroli ruchu lotniczego. Poniżej przedstawiono zasady zarządzania przepływem ruchu lotniczego i koordynacji pomiędzy organami ATC PAŻP podczas EURO: Główny ośrodek decyzyjny będzie stanowić grupa Senior Kontrolerów ACC wraz z operatorem FMP, przebywający od 7 czerwca do 2 lipca w EUROCONTROL w Brukseli. Będą oni odpowiedzialni za monitorowanie ruchu lotniczego, koordynowanie wprowadzania lub kasowania regulacji, wprowadzanie scenariuszy ruchowych w D-1 oraz w sytuacjach "awaryjnych" koordynację z personelem operacyjnym EUROCONTROL. Koordynacja pomiędzy TWR i APP a "grupą zadaniową" w EUROCONTROL odbywać się będzie poprzez stanowisko FMP w CZRL w Warszawie. Koordynacja i współpraca pomiędzy Senior Kontrolerami APP a Senior Kontrolerami ACC, dotycząca zarządzania przepływem ruchu lotniczego, zostanie uzgodniona osobnymi porozumieniami. Poniższy rysunek przedstawia ramowy schemat przepływu informacji o ruchu lotniczym podczas EURO 2012. 2 National Airport Forum (NAF) to forum, koordynowane przez PL.2012, skupiające przedstawicieli głównych portów lotniczych w miastach-gospodarzach, portów lotniczych wspomagających oraz PAŻP. 3 Warsaw Airport Forum (WAF) to forum koordynowane przez PPL, skupiające przedstawicieli m. in.: PPL, PAŻP, agentów obsługi naziemnej, Policji, Straży Granicznej, linii lotniczych. Strona 11 z 14
Rys. 6. Przepływ informacji o ruchu lotniczym podczas turnieju Źródło: Capacity Manager PAŻP Kwestie operacyjne na styku PAŻP- strona wojskowa W ramach współpracy na linii PAŻP strona wojskowa, przedstawiciele PAŻP uczestniczyli w ćwiczeniach pk. RENEGADE. W lutym br. odbył się z udziałem przedstawicieli PAŻP rekonesans rejonów ćwiczeń, a zasadnicza część ćwiczeń RENEGADE, w ramach których ćwiczone były epizody lotnicze i naziemne, odbył się pod koniec kwietnia br. Głównym celem kwietniowego ćwiczenia było sprawdzenie zgrania elementów procedury współdziałania i przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym z powietrza w relacjach siły zbrojne RP wydzielone siły układu pozamilitarnego, mając na uwadze przygotowanie do wzmocnienia systemu obrony powietrznej podczas EURO 2012. W dniu 21 maja br. odbyło się spotkanie przedstawicieli PAŻP ze stroną wojskową (Centrum Operacji Powietrznych, Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych). Celem spotkania było przedyskutowanie i uszczegółowienie zasad współdziałania ww. instytucji w czasie przygotowania i zabezpieczenia EURO 2012. Szczególna uwaga została zwrócona na procedury wykonywania lotów przez śmigłowce lotnictwa wojsk lądowych (LWL) w czasie obowiązywania ograniczeń w przestrzeni powietrznej związanych z EURO 2012 i pełnienia dyżurów bojowych. Podczas spotkania wypracowane zostały propozycje rozwiązań umożliwiających realizację współpracy w opisywanym obszarze. Kwestie zarządzania kryzysowego W maju br. przygotowane zostało stanowisko dyżurnego operatora sytuacji kryzysowych (SDOSK), którego celem jest zapewnienie ciągłości przekazywania informacji i decyzji odnośnie funkcjonowania PAŻP w sytuacjach zagrożeń pomiędzy komórkami Agencji i podmiotami zewnętrznymi. Uruchomienie ww. stanowiska nastąpiło na podstawie Zarządzenia Prezesa PAŻP nr 137 z 14 maja 2012 r. ws. powołania Zespołu monitorowania zagrożeń kryzysowych w PAŻP podczas turnieju EURO 2012. Dodatkowo, przygotowana została Instrukcja Dyżurnego Stanowiska Operatora Sytuacji Kryzysowej podczas EURO 2012 oraz przygotowany został Plan operacyjny reagowania kryzysowego PAŻP podczas EURO 2012. Dla zapewnienia maksymalnej ochrony infrastruktury technicznej i obiektowej, w dniu 14 maja 2012 br. Prezes PAŻP podpisał także Zarządzenie nr 136 ws. wzmocnienia ochrony na terenie obiektu PAŻP w Warszawie przy ulicy Wieżowej 8 w czasie trwania EURO 2012. Na Strona 12 z 14
podstawie tego zarządzenia wprowadzone zostaną dodatkowe całodobowe patrole wzdłuż ogrodzenia od strony ulicy Paluch, a także, na terenie obiektów PAŻP przy ul. Wieżowej, do niezbędnego minimum ograniczony zostanie ruch osób z przepustkami typu Visitor. W dniach 8-9 maja br. przedstawiciele PAŻP uczestniczyli w ćwiczeniach zgrywających podmioty systemu zarządzania kryzysowego przed rozgrywkami EURO 2012 pod nazwą LIBERO II. Przedsięwzięcie to było ogólnokrajowym ćwiczeniem służącym sprawdzeniu elementów procesu decyzyjnego wybranych podmiotów systemu zarządzania kryzysowego oraz realizujących zadania przygotowawcze do EURO 2012, a także mającym na celu przećwiczenie zarządzania informacjami przez centra zarządzania kryzysowego, sztaby i struktury tworzone na czas turnieju w miejscach ich pracy przewidywanych na czas EURO 2012. Przedstawiciele PAŻP są również zaangażowani w prace Zespołu ds. EURO 2012, działającym przy Ministrze Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. Zespół ten, którego celem jest koordynacja działań pozostających we właściwości Ministra związanych z EURO 2012, w tym ocena stanu przygotowań sektora lotniczego do turnieju, wpisuje się w strukturę zarządzania turniejowego i przepływu informacji, zgodnie z poniżej przedstawionym rysunkiem. Rys. 7. Zarządzanie turniejowe i zarządzanie przepływem informacji Źródło: PL.2012 Zamiast zakończenia Z punktu widzenia PAŻP rozkład slotów portowych na polskich lotniskach generowany jest prawidłowo i zauważa się korzystne rozmycie rozkładu ruchu w okolicy dnia każdego meczu. Co więcej, najnowsze dane ACL pokazują, że ruch rozkłada się na cały analizowany okres (1 czerwca 8 lipca), dzięki czemu nie obserwuje się w chwili obecnej występowania nadmiernych szczytów. Porozumienie pomiędzy ACL i EUROCONTROL dotyczące procesu kontroli zgodności planów lotów z czasem na start lub lądowanie stanowi przy tym istotną ochronę przed możliwością zaistnienia nieoczekiwanego ruchu podczas EURO 2012. W Strona 13 z 14
chwili obecnej, na mecze ćwierćfinałowe i półfinał napływają pierwsze dane o dodatkowym ruchu lotniczym, choć pełna informacja będzie dostępna dopiero w czasie trwania turnieju. Z naszej perspektywy, dzięki podjętym odpowiednio wcześnie szeroko zakrojonym przygotowaniom do obsługi zwiększonego ruchu lotniczego związanego z EURO 2012, Agencja jest dobrze przygotowana do tego wydarzenia. Należy wyraźnie zaznaczyć, że EURO 2012 i generowany, dodatkowy ruch lotniczy będzie ogromnym wyzwaniem operacyjnym dla PAŻP, nieznanym w jej dotychczasowej historii. Wyzwaniu temu sprostać będą musiały służby kontroli ruchu lotniczego Agencji, bo to one zmierzą się z koniecznością zapewnienia bezpiecznej i płynnej obsługi ruchu lotniczego. Rola, którą do odegrania mają podczas EURO 2012 kontrolerzy ruchu lotniczego, oraz ich umiejętności i kunszt są zatem nie do przecenienia. Zgodnie z przyjętym na szczeblu krajowym harmonogramem przygotowań poszczególnych instytucji do EURO 2012, w dniu 15 maja br. PAŻP ogłosiła gotowość operacyjną do turnieju. opr. Zespół ds. EURO 2012 Strona 14 z 14