mgr Paweł Szczęśniak Katedra Prawa Finansowego Wydział Prawa i Administracji UMCS www.umcs.pl/pl/addres-book-employee,3416,pl.html AKTY KOŃCZĄCE POSTĘPOWANIE 1) DECYZJA 2) POSTANOWIENIE: o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, stwierdzające niedopuszczalność odwołania lub uchybienie terminu do jego wniesienia
DECYZJA Art. 207 OP 1. Organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze decyzji, chyba że przepisy niniejszej ustawy stanowią inaczej. 2. Decyzja rozstrzyga sprawę co do jej istoty albo w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji.
DECYZJA brak definicji legalnej decyzji, podobnie jak w KPA w piśmiennictwie decyzja administracyjna jest określana jako indywidualny akt administracyjny o charakterze zewnętrznym i władczym, czyli szczególną formę czynności prawnych organu administracji opartą na właściwej podstawie prawnej wyprowadzonej z powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego, która rozstrzyga sprawę administracyjną oraz w sposób jednostronny określa prawa i obowiązki konkretnego adresata. Zob. szerzej na temat pojęcia indywidualnego aktu administracyjnego: K. Ziemski, Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań 2005, s. 157 i n.; W. Dawidowicz, Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1980, s. 46; W. Jakimowicz, Problem definiowania pojęcia decyzji administracyjnej, PS 2000, nr 10, s. 42; J. Zimmermann, Polska jurysdykcja administracyjna, Warszawa 1996, s. 134-135.
DECYZJE DWIE KATEGORIE 1) decyzje rozstrzygające co do istoty (tzw. materialne) 2) decyzje w inny sposób kończące postępowanie podatkowe (tzw. formalne)
1) decyzje rozstrzygające co do istoty (tzw. materialne) ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego, określenie wysokości zobowiązania podatkowego, stwierdzenie nadpłaty, odmowa stwierdzenia nadpłaty, odroczenie terminu płatności podatku, odmowa odroczenia terminu płatności podatku etc.
2) decyzje w inny sposób kończące postępowanie podatkowe (tzw. formalne) orzeczenia formalnie jedynie kończące wszczęte i prowadzone postępowanie podatkowe, np. decyzja o umorzeniu postępowania podatkowego (art. 208 o.p.), decyzja o odmowie wznowienia postępowania podatkowego (art. 243 3 o.p.), decyzja o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 248 3 o.p., art. 249 o.p.), decyzja o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej (art. 256 o.p.)
UMORZENIE POSTĘPOWANIA Art. 208 OP 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, w szczególności w razie przedawnienia zobowiązania podatkowego, organ podatkowy wydaje decyzję o umorzeniu postępowania. 2. Organ podatkowy może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi publicznemu.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 2 lipca 2014 r., I SA/Gd 356/14 Bezprzedmiotowość postępowania, o której stanowi przepis art. 208 1 o.p., oznacza że brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie co do jej istoty. Orzeczenie o umorzeniu postępowania ze względu na bezprzedmiotowość jest bowiem orzeczeniem formalnym, kończącym postępowanie, bez jego merytorycznego rozstrzygnięcia.
Art. 212 OP Organ podatkowy, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia. Decyzje, o których mowa w art. 67d, wiążą organ podatkowy od chwili ich wydania. Czy jeżeli w dacie doręczenia decyzji zobowiązanie podatkowe było przedawnione, istnieje przesłanka do umorzenia postępowania?
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 września 2014 r., I SA/Po 226/14 Odnosząc się do przedstawionej powyżej kwestii i mając na uwadze przytoczone powyżej przepisy Ordynacji podatkowej należy stwierdzić, że zasadnie wywiódł organ podatkowy w odpowiedzi na skargę, że w dacie wydania zaskarżonej decyzji zobowiązanie podatkowe nie było przedawnione, nie wystąpiła zatem przesłanka uzasadniająca umorzenie postępowania podatkowego. Upływ terminu przedawnia nie stoi bowiem na przeszkodzie doręczeniu wydanej już decyzji, tym bardziej, że w okolicznościach faktycznych sprawy organ nadał decyzję na poczcie w dniu jej wydania.
Można było zatem racjonalnie oczekiwać, że skutek w postaci doręczenia nastąpi także przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, tj. przed końcem 2013 r. Wbrew twierdzeniom skargi upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w momencie, gdy przesyłka została już awizowana nie uprawnia organu podatkowego do umorzenia zakończonego wydaniem decyzji postępowania. Postępowanie, z uwagi na przedawnienie zobowiązania podatkowego należy umorzyć jedynie w sytuacji, gdy upływ terminu przedawnienia zobowiązania nastąpi przed wydaniem decyzji, a nie po jej wydaniu, lecz przed wywołaniem skutku prawnego w postaci jej doręczenia. Wobec powyższego trafnie wskazuje organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę, że chwila doręczenia decyzji nie ma żadnego znaczenia dla biegu terminu przedawnienia, gdyż zobowiązanie wygasa na skutek samego upływu czasu. Istotne jest jednak to, czy zobowiązanie wygasło przed czy po wydaniu decyzji przez organ drugiej instancji
ELEMENTY DECYZJI - art. 210 1 OP Decyzja zawiera: 1) oznaczenie organu podatkowego; 2) datę jej wydania; 3) oznaczenie strony; 4) powołanie podstawy prawnej; 5) rozstrzygnięcie; OSNOWA DECYZJI 6) uzasadnienie faktyczne i prawne; 7) pouczenie o trybie odwoławczym - jeżeli od decyzji służy odwołanie; 8) podpis osoby upoważnionej, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego, a jeżeli decyzja została wydana w formie dokumentu elektronicznego - bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
2. Decyzja, w stosunku do której może zostać wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, zawiera ponadto pouczenie o możliwości wniesienia powództwa lub skargi. 2a. Decyzja nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zawiera również pouczenie o odpowiedzialności karnej za usunięcie, ukrycie, zbycie, darowanie, zniszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie albo uszkodzenie składników majątku strony, mające na celu udaremnienie egzekucji obowiązku wynikającego z tej decyzji. 3. Przepisy prawa podatkowego mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.
UZASADNIENIE DECYZJI 4. Uzasadnienie faktyczne decyzji zawiera w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, którym dał wiarę, oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności, uzasadnienie prawne zaś zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. 5. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony. Nie dotyczy to decyzji wydanej na skutek odwołania bądź na podstawie której przyznano ulgę w zapłacie podatku.
KAZUS Do podatnika Grzegorza B. została skierowana decyzja, w sentencji której nie oznaczono strony. Z jej uzasadnienia wynikało jednak, że stroną w postępowaniu zakończonym tą decyzją był podatnik Grzegorz B. Czy decyzja była wadą, która powoduje, że należałoby ją uchylić?
Art. 239a O.p. Decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Art. 239b 1 O.p. Decyzji nieostatecznej może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy: 1) organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych lub 2) strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia, lub 3) strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub 4) okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące.
2. Przepis 1 stosuje się, jeżeli organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. 3. Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji nadawany jest przez organ podatkowy pierwszej instancji w drodze postanowienia. 4. Na postanowienie w sprawie nadania rygoru natychmiastowej wykonalności służy zażalenie. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji. 5. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nie skraca terminu płatności, wynikającego z decyzji lub przepisu prawa.
Art. 239d O.p. Nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy, w zakresie objętym wnioskiem, o którym mowa w art. 14m 3.
KAZUS Naczelnik urzędu skarbowego decyzją wymierzył podatnikowi podatek w wysokości 20 tys. zł. Podatnik odwołał się od tej decyzji. Naczelnik postanowieniem nadał tej decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, mimo że ogólna wartość majątku podatnika znacznie przekraczała wysokość zaległości podatkowej wra z odsetkami za zwłokę (por. art. 239b 1 pkt 2 O.p.).
Podatnik był bowiem właścicielem nieruchomości o wartości 300 tys. zł oraz trzech samochodów o wartości każdego z nich 9 tys. zł Na nieruchomości ustanowiona była jednak hipoteka zabezpieczająca kredyt w wysokości 250 tys. zł. Na samochodach nie można było zaś ustanowić zastawu skarbowego.
Czy naczelnik urzędu skarbowego, w przedstawionych okolicznościach, mógł nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności? Czy istniało prawdopodobieństwo, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane?