Program rozwoju Hufca ZHP Nysa na lata 2009 2012 I. Zamiast wstępu II. Ocena moŝliwości środowiska tworzącego Hufiec III. Wizja Hufca w 2012 roku IV. Obszary działania. 1. Wychowanie. 2. Praca z kadrą. 3. Rozwój liczebny 4. Organizacja 5. Gospodarka 6. Nasz wizerunek. V. Plany działania Słowo harcerz wywodzi się od słowa "harcownik", czyli nie tyle zwiadowca, co ten, który rozpoczyna bitwę wstępnym bojem, lub potyczkami z harcownikami nieprzyjaciela, czyli zawsze wyrusza NA CZELE wojsk. I to NA CZELE legło u podstaw zastąpienia słowa skaut - zwiadowca określeniem mocniejszym, które miało określić tych, CO ZAWSZE NA CZELE HARCERZY. Harcerze, zawsze NA CZELE To jest drogowskaz na drodze harcerskiej słuŝby nyskiego harcerstwa. I. Zamiast wstępu Art. 1 Konstytucji Związku DruŜyn Ziemi Nyskiej Związek DruŜyn Ziemi Nyskiej jest federacją gromad zuchowych, druŝyn harcerskich, starszoharcerskich, wędrowniczych i wielopoziomowych oraz innych jednostek organizacyjnych funkcjonujących na terenie gminy Nysa, które dobrowolnie zdecydowały się na wspólne działanie harcerskie w dąŝeniu ku ideałom harcerskim oraz w celu kontynuowania tradycji nyskiego harcerstwa i reaktywowania Hufca ZHP Nysa. Wierni temu zapisowi, mając na uwadze wzrost potencjału naszego środowiska, opracowaliśmy Program działania Hufca ZHP Nysa na lata 2009 2012. Zawarte w nim cele i sposoby ich realizacji zapewniają wywiązanie się naszego Hufca z zadań statutowych. Wyznaczyliśmy cele i opracowaliśmy sposoby ich osiągnięcia w obszarach: Wychowanie Praca z kadrą Rozwój liczebny Organizacja Gospodarka Nasz wizerunek Podstawowym warunkiem powodzenia naszych planów jest KADRA, KADRA, i jeszcze raz KADRA. Przed nami przemyślana, nieustająca praca z kadrą; praca u podstaw.
II. Ocena moŝliwości środowiska tworzącego Hufiec. W kaŝdym z obszarów dokonaliśmy szczegółowej analizy mocnych i słabych stron nyskiego środowiska harcerskiego. O nasze sile świadczy: 100 lat ruchu harcerskiego. Silne tradycje harcerskie na Ziemi Nyskiej. DruŜyny obejmują wszystkie grupy metodyczne. Corocznie organizowane obozy obejmujące większość zuchów i harcerzy naszego środowiska. Umiejętność pozyskiwania środków na HAZ i HAL. Posiadanie pomieszczeń na biuro i harcówki; część druŝyn posiada harcówki w szkołach nyskich i ma dostęp do sal i pracowni w szkołach. Dobrze układająca się współpraca z władzami samorządowymi, dyrektorami szkół, organizacjami kombatanckimi, Nyskim Domem Kultury Sympatia, jaką nas darzą rodzice zuchów i harcerzy. Dobra współpraca z lokalnymi mediami. Udział harcerzy w lokalnych uroczystościach. Powstanie Stowarzyszenia Ruch rozwoju harcerstwa Ziemi Nyskiej. Naszą słabością jest: Mała ilość kadry instruktorskiej do pracy z zuchami i wędrownikami. Mało instruktorów przygotowanych do prowadzenia szkoleń i warsztatów. Nie wszyscy druŝynowi stosują odpowiedni metodyki. Brak zespołu instruktorskiego jako elementu doszkalania, np. Kręgu Instruktorskiego. Luka pokoleniowa między instruktorami starszymi a młodymi. Brak Rady Przyjaciół Harcerstwa. Brak sprawnego obozowego sprzętu. DruŜyny działają tylko w mieście Nysa. Brak samodzielności programowej niektórych druŝyn.
W roku 2012 III. Wizja Hufca w roku 2012 Hufiec ZHP Nysa w pełni realizuje statutowe zadania hufca. Posiadamy warunki do tego, aby w kaŝdej podstawowej jednostce organizacyjnej wychowanie oparte było na harcerskich ideałach i nastawione na wszechstronny rozwój zucha i harcerza: duchowy, intelektualny i fizyczny; DruŜyny realizują nowoczesny i atrakcyjny dla dzieci i młodzieŝy program. Nasza kadra jest dobrze przygotowana; pracują zespoły zajmujące się wychowaniem i programem, szkoleniem kadry, gospodarką i pozyskiwaniem środków finansowych oraz wizerunkiem harcerstwa w środowisku działania. Działamy w gromadach, druŝynach i kręgach zrzeszających około 350 zuchów, harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników, instruktorów i seniorów. Przy Państwowej WyŜszej Szkole Zawodowej pręŝnie działa Akademicki Krąg Instruktorski. Zorganizowani jesteśmy w gminne związki druŝyn lub szczepy harcerskie działające w gminach Nysa, Paczków, Otmuchów i Łambinowice, zapewniające ciągłość wychowawczą. W gminach: Korfantów, Skoroszyce i Pakosławice działają gromady zuchowe i druŝyny harcerskie. Mamy opis funkcji i jasny podział kompetencji. Aktywnie pozyskujemy środki na realizację zadań programowych i bieŝącą działalność. Jesteśmy właścicielami sprzętu obozowego dla 120 osób, i który wykorzystujemy organizując obozy harcerskie. Działa Rada Przyjaciół Harcerstwa skupiająca byłych harcerzy i instruktorów, oraz osoby, które uwaŝają harcerstwo za waŝne ogniwo w procesie wychowawczym dzieci i młodzieŝy. Jesteśmy postrzegani przez władze samorządowe jako partner w realizacji ich zadań własnych związanych z wychowaniem i edukacją. Współpracujemy z lokalnymi mediami.
1. WYCHOWANIE IV. Obszary działania Siłą sprawczą wychowania harcerskiego jest naturalność i prostota metody skautowej. Ale, w naszym środowisku: 1. Nie zawsze świadomie stosujemy metodę harcerską. 3. Jesteśmy przyzwyczajeni do pracy akcyjnej, brakuje systematyczności w działaniu. 3. Nie korelujemy planów druŝyn z zamierzeniami programowymi jednostek nadrzędnych i propozycjami ogólnozwiązkowymi. 4. Jest zachwiana relacja: samodzielność druŝyny a pomoc i nadzór jednostki nadrzędnej. Mamy szansę, bo: 1. Jest mała konkurencja wśród organizacji pozarządowych zajmujących się wychowaniem. To my mamy tradycję w kształtowania charakteru i przygotowywaniu do obywatelskiego dorosłego Ŝycia. 2. Harcerskie metodyki: zuchowa, harcerska, starszoharcerską i wędrownicza, są zgodne z psychofizycznym rozwojem dzieci i młodzieŝy oraz z programem wychowawczym szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich. 3. Władze oświatowe są przychylne naszej działalności. 4. Nasze działania wychowawcze są pozytywnie odbierane w społeczeństwie. 5. Potrafimy, i mamy moŝliwości pozyskiwania środków finansowych na realizację celów wychowawczych poprzez atrakcyjny, nowoczesny program. Istnieją teŝ zagroŝenia: 1. Konkurencja ze strony innych, bardziej komercyjnych organizacji; nie mamy instruktorów róŝnorakich specjalności. 2. Oczekiwanie społeczności lokalnych na szybkie efekty, pokazowość i akcyjność działania i nie uwzględnianie specyfiki wychowania, jaką jest długofalowe oddziaływanie na młodego człowieka. 3. Zapracowani i zabiegani rodzice nie mają czasu na współpracę z nami w wychowaniu ich dziecka. 4. Nie we wszystkich środowiskach zachowany jest ciąg wychowawczy. 5. Zderzenie harcerskich propozycji programowych z przyzwyczajeniami dzieci wyniesionymi z domu; konsumpcyjny model spędzania wolnego czasu. 2. PRACA z KADRĄ. Świadoma, doświadczona, zaangaŝowana i silnie związana ideałami harcerskimi KADRA INSTRUKTORSKA jest gwarantem sukcesów wychowawczych w gromadach i druŝynach hufca. Jednak: 1. Brakuje nam instruktorów z Odznakami Kadry Kształcącej 2. Nasi druŝynowi nie są przygotowani do szkolenia przybocznych i zastępowych. 3. Nie upowszechniamy dorobku metodycznego przeprowadzonych prób przewodnikowskich.
4. Nie mamy czynnych instruktorów harcerskich mieszkających w środowiskach wiejskich. 5. Nie sformalizowaliśmy działania starszyzny harcerskiej. Co nam pomoŝe? Ano: 1. Mądre wykorzystywanie systemu stopni instruktorskich. 2. MoŜliwość współpracy z innymi organizacjami pozarządowymi i czerpania z ich dorobku. 3. Nowocześnie przeprowadzanie szkoleń instruktorów. 4. Czerpanie z dorobku instruktorskiego poprzednich pokoleń. A co moŝe przeszkodzić? 1. Spadek zaangaŝowania instruktorów do pracy; tzw. wypalenie się 2. Trwanie na z góry upatrzonych pozycjach, czyli zaprzestanie rozwijania swoich umiejętności instruktorskich. 3. Nieuznawanie przez otoczenie wiedzy i umiejętności nabytych przez instruktora w ZHP. 4. Częstsze, niŝ dotychczas wyjazdy za pracą /aktywne poszukiwanie pracy poza miejscem zamieszkania/ w efekcie rezygnacja z aktywnej działalności społecznej. 5. Migracja instruktorów-studentów do miast akademickich. 3. ROZWÓJ LICZEBNY. Praca w zespołach harcerskich zgodnie z metodą harcerską i według odpowiednich instrukcji organizacyjnych, jest źródłem rozwoju naszej organizacji. Poparcie władz oświatowych i samorządów dla powstawania nowych druŝyn daje nam szanse wzrostu liczebnego zuchów i harcerzy oraz, co za tym idzie, zwiększenie ilości gromad i druŝyn. ZauwaŜyliśmy, Ŝe: 1. Harcerze odchodzą z ZHP przed zakończeniem procesu wychowawczego. 2. Nie mamy metod pozyskiwania kadry spoza ZHP. 3. Nie wypracowaliśmy sposobów, które by spowodowały powroty byłych instruktorów harcerskich. 4. Na terenach wiejskich nie ma gromad zuchowych i druŝyn harcerskich. 5. W gminach: Otmuchów, Korfantów, Skoroszycie, Kaminnik i Pakosławice nie działają gromady i druŝyny. A przecieŝ: 1. Na wsi sporadycznie działają organizacje młodzieŝowe. 2. Istnieją grupy młodzieŝy, dla których Ŝadna inna organizacja nie ma oferty programowej. 3. Modnym staje się być wolontariuszem. 4. Istnieje zapotrzebowanie na harcerstwo w tych środowiskach. 5. Potencjał tkwi w samych harcerzach; jest to najskuteczniejszy sposób pozyskiwania nowych członków. Ale uwaŝajmy! 1. Młodzi ludzie są coraz mniej aktywni społecznie. 2. Rodzice postrzegają harcerstwo, jako świetlicę 3. MłodzieŜ ma niechętny stosunek do sformalizowanego członkostwa w organizacji. 4. Brakuje kadry; wykształcenie instruktora jest czasochłonne!
4. ORGANIZACJA Przygotowana kadra, czytelny podział kompetencji, planowana i systematyczna praca wszystkich struktur hufca, wykorzystywanie nowoczesnych narzędzi komunikowania i działanie zgodne z obowiązującymi przepisami dają pewność osiągnięcia zamierzonych celów. Jednak, w naszej organizacji: 1. Są instruktorzy, którzy czują się zwolnieni z odpowiedzialności za zadania wynikające z pełnionej funkcji ze względu na jej społeczny charakter. 2. Nie przestrzega się instrukcji organizacyjnej w niektórych podstawowych jednostkach organizacyjnych; funkcjonują róŝne modele działania druŝyn, 3. Zachwiana jest równowaga na linii GÓRA - DÓŁ. 4. Jest wiele niespójnych przepisów wewnętrznych. 5. Mamy wybiórczą znajomość przepisów mających wpływ na realizację naszych statutowych zadań. Zamierzamy budować struktury hufca od podstaw i zgodnie z Instrukcją organizacyjną hufca. 5. GOSPODARKA Nasze środowisko wchodzi w nowy etap rozwoju, jakim jest tworzenie hufca, bez długów, z własnym sprzętem obozowym i z umiejętnościami pozyskiwania środków finansowych tak od samorządów terytorialnych jak i w ramach 1% czy pozyskiwania małych grantów. Zakładamy, Ŝe wszystkie funkcje w hufcu będą pełnione społecznie. Mamy szansę dobrze gospodarować, poniewaŝ: 1. ZHP posiada status organizacji poŝytku publicznego; mamy szeroki dostęp do konkursów w zakresie wypoczynku dzieci i młodzieŝy, wychowania patriotycznego czy organizacji zajęć pozalekcyjnych. 2. Potrafimy oddzielić działalność wychowawczą od finansowej. 3. Mamy doświadczenie w organizowaniu obozów harcerskich i kolonii zuchowych ZagroŜeniem moŝe być: 1. Niestabilna polityka państwa w stosunku do organizacji takich, jak ZHP; szczególnie dotyczy to skomplikowanych i nie spójnych przepisów. 2. Nadmierne zbiurokratyzowanie wewnątrz ZHP. 6. WIZERUNEK Posiadanie dobrego wizerunku naszej organizacji w środowisku działania prowadzi do zrozumienia przez społeczności lokalne celów ZHP; powoduje, Ŝe nasi partnerzy maja do nas zaufanie, traktują nas powaŝnie i wierzą, Ŝe pomoc, jaka nam dają, nie idzie na marne. W naszej gminie Nysa mamy ugruntowaną opinię i to dobrą. W pozostałych gminach naleŝy, w miarę zakładania gromad i druŝyn, wprowadzać do świadomości samorządowców, dyrektorów szkół i rodziców potrzebę istnienia ZHP, jako organizacji wychowującej dla przyszłości.