Jak rozliczyć podatki w przypadku zakupienia tych abonamentów przez firmę? Nasza firma przekazuje pracownikom nieodpłatne pakiety medyczne. Czy w związku z najnowszymi zmianami ustawy o VAT przekazanie takie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? Czy koszt takiego pakietu jest naszym kosztem podatkowym? Zgodnie z zasadami ogólnymi, obowiązującymi w polskim prawie podatkowym, odnoszącymi się do opodatkowania osób prawnych, za koszt uzyskania przychodów uznać możesz każdy wydatek, o ile tylko został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub też zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT). Dodatkowo wydatek taki nie powinien także być wskazany w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe (art. 16 ust. 1 ustawy o CIT). Wydatek na abonamenty medyczne przeznaczone dla pracowników spełnia ten warunek. Z punktu widzenia pracodawcy wydatek taki przyczynia się bowiem do zapewnienia prawidłowego stanu zdrowia pracowników. Nie ulega także wątpliwości, że zapewnienie właściwego stanu zdrowia pracownikom Twojej firmy przyczynia się do jej poprawnego funkcjonowania i osiągania przez nią przychodów. W konsekwencji należy więc uznać, że wydatek na abonament medyczny dla pracowników stanowił będzie dla Twojej firmy koszt podatkowy. 1 / 7
Stanowisko takie podzielane jest także przez organy podatkowe. Dla przykładu przytoczyć można chociażby interpretację prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 13 grudnia 2010 r. (sygn. IBPBI/2/423-1160/10/PC). O ile kwestia zaliczania wydatku na abonament medyczny dla pracowników do kosztów podatkowych nie jest przedmiotem większych kontrowersji, o tyle bardziej problematyczne jest rozstrzygnięcie, czy wydatek taki, sfinansowany przez pracodawcę, stanowi składnik dochodu pracownika do opodatkowania. Zgodnie z przepisami prawa podatkowego (art. 10 ust. 1 ustawy o PIT) źródłem przychodów jest m.in. stosunek pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych świadczeń. Zgodnie z kolei z brzmieniem art. 12 ust. 3 ustawy o PIT, wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się na zasadach określonych w art. 11 ust. 2-2b. Zgodnie z przywołanymi przepisami (art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o PIT) w przypadku usług zakupionych wartość nieodpłatnego świadczenia ustala się według ceny zakupu. Chociaż nie precyzujesz tego w swoim pytaniu, uznajmy, że wykupiony przez Twoją firmę pakiet medyczny jest skonstruowany na zasadach standardowych obowiązujących na rynku usług medycznych - to znaczy jest to abonament obejmujący pracowników określonych w umowie z placówką medyczną, przy czym opłata za usługę jest niezależna od faktycznego skorzystania przez pracownika z danej usługi. Powyższe wskazywałoby na to, iż z tytułu sfinansowania przez pracodawcę pakietu medycznego dla pracowników nie otrzymują oni przysporzenia majątkowego podlegającego opodatkowaniu, ponieważ nie można zidentyfikować, czy pracownik objęty pakietem medycznym rzeczywiście z usługi wykupionej przez Twoją firmę skorzystał. 2 / 7
Organy są innego zdania... Niemniej jednak nie można nie zauważyć, że stanowiska tego nie podzielają organy podatkowe, które konsekwentnie stoją na stanowisku, że w przypadku opłacenia abonamentu medycznego na rzecz pracownika uzyskuje on przychód podatkowy polegający na samej tylko możliwości skorzystania z usługi medycznej sfinansowanej przez pracodawcę. Przy czym faktyczne skorzystanie przez pracownika z takiej usługi nie ma, zdaniem organów - z podatkowego punktu widzenia - znaczenia. Stanowisko takie zostało wyrażone chociażby w interpretacji prawa podatkowego wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (sygn. ITPB2/415-969/10/ENB) w dniu 19 stycznia 2011 r. Co na to sądy? 3 / 7
Stanowisko takie zostało także potwierdzone przez NSA w uchwale z 24 maja 2010 r. (sygn. II FPS 1/10), w której stwierdzono, że: Sama możliwość skorzystania z usług medycznych posiada istotny wymiar finansowy, czego dowodzi także szybko rosnąca popularność pakietów medycznych. Gdyby pracownik ową możliwość chciał zapewnić sobie samodzielnie, musiałby wykupić abonament, płacąc za niego częstokroć więcej, niż kwota wydatkowana przez pracodawcę w przeliczeniu na jednego uprawnionego zatrudnionego. Nie budzi zatem wątpliwości, że pracownik nabywający dzięki pracodawcy możliwość nieodpłatnego korzystania z prywatnej opieki medycznej, otrzymuje przysporzenie majątkowe. Nie zmienia tego fakt, że z perspektywy pracodawcy celem zapewnienia pracownikom opieki medycznej może być przede wszystkim minimalizacja absencji oraz oszczędność czasu pracowników, które zmniejszają ich efektywność. Korzyść jest bowiem obopólna, gdyż absencja pracownika może oznaczać dla niego niższe pobory, a w skrajnych wypadkach utratę pracy. Nawet zaś zdrowy pracownik, który nie korzysta z żadnej pomocy lekarskiej, pozbawiony jest gwarancji, że taki stan nie ulegnie zmianie na skutek choroby, czy nieszczęśliwego wypadku. W tym kontekście zapewniona przez pracodawcę opieka medyczna stanowi swoiste zabezpieczenie przed określonym ryzykiem (...). W rezultacie pakiety wykupione przez pracodawcę dla pracowników mieszczą się w zakresie pojęcia >>nieodpłatne świadczenie<<. Skoro analizowane świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu mu możliwości bezpłatnego skorzystania z określonych usług medycznych, to pracownik otrzymuje je w momencie, w którym po stronie centrum medycznego powstaje obowiązek pozostawania w gotowości do świadczenia mu tych usług. Taką chwilą może być umieszczenie zatrudnionego na liście uprawnionych lub wręczenie mu karty identyfikacyjnej pacjenta. Nie jest nią natomiast sam moment skorzystania z danej usługi. Nie jest też możliwe dwukrotne opodatkowanie - raz z momentem otrzymania możliwości korzystania z usług, drugi raz - z chwilą faktycznego z nich skorzystania. To ostatnie stanowi bowiem realizację uprawnienia wcześniej otrzymanego". Nie cały abonament stanowi przychód podatkowy... 4 / 7
Zwróć jednak uwagę, że w praktyce wykupywane przez pracodawców abonamenty medyczne obejmują nie tylko badania medyczne, do zagwarantowania których zmuszają pracodawców przepisy prawa (np. badania wstępne przed przystąpieniem pracownika do pracy, badania okresowe itp.) ale także wiele innych badań medycznych, do wyboru przez pracownika. Z tej perspektywy ważne jest przytoczenie brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od opodatkowania są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Na podstawie tej regulacji wartość pakietu medycznego w zakresie, w jakim obejmuje on badania obowiązkowe, nie stanowi przychodu podatkowego dla pracowników. Zauważył to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który w przytoczonej już interpretacji prawa podatkowego, stwierdził, że: Zgodnie natomiast z art. 229 6 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej pracowników, niezbędnej z uwagi na warunki pracy. Stąd, w przypadku zakupu przez pracodawcę usług polegających na wykonaniu wstępnych, okresowych oraz kontrolnych badań lekarskich, wartość tego rodzaju świadczeń nie stanowi dla pracowników przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych". W kontekście powyższego ważne jest, aby zwrócić uwagę, że w umowie z placówką zdrowotną, która będzie zawierała Twoja firma, wyodrębniono, jaka część opłaty za abonament medyczny dla pracowników obejmuje badania obowiązkowe (w tej części nie będzie to przychód dla pracowników) a w jakiej inne usługi medyczne. Brak takiego rozdzielenia nie będzie bowiem zwalniał Twojej firmy z pobrania zaliczki na podatek, a to - przy braku opisanego rozróżnienia - może wywoływać bardzo duże problemy praktyczne. 5 / 7
Uwagę zwracają na to także organy podatkowe, które stwierdzają, że: Należy jednocześnie podkreślić, iż jeżeli z zawartej umowy o świadczenie usług medycznych nie wynika wartość świadczeń, do pokrycia których pracodawca jest zobowiązany zgodnie z powyżej wskazanymi przepisami Kodeksu pracy, nie może to stanowić podstawy do wyłączenia z opodatkowania pozostałej wartości świadczenia, w postaci prawa pracownika do dobrowolnych specjalistycznych usług medycznych. Dlatego też Wnioskodawca powinien poczynić starania w celu wyodrębnienia kwoty, która przypada na świadczenia, do których ponoszenia jest zobowiązany jako pracodawca i wyłączenia ich z podstawy opodatkowania" (przytoczona już interpretacja prawa podatkowego wydana przez Dyrektora izby Skarbowej w Bydgoszczy). Z punktu widzenia rozliczenia podatku VAT zwróć uwagę na obowiązujące od 1 kwietnia 2011 r. nowe brzmienie przepisów podatkowych, zgodnie z którymi (art. 8 ust. 2 pkt 2 VATU) za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Zgodnie z kolei z art. 8 ust. 2a w przypadku, gdy podatnik (Twoja firma) działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Chociaż powyższe oznaczałoby, że przekazanie pracownikom pakietów medycznych powinno teoretycznie podlegać opodatkowaniu VAT, to nie zapominaj jednak, iż od 1 kwietnia 2011 r. wprowadzono także ważne zwolnienie podatkowe, zgodnie z którym (art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT) zwalnia się z opodatkowania podatkiem VAT usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej. 6 / 7
Zgodnie z kolei z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, zwolnieniu podlegają także usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów przez: 1. lekarza i lekarza dentysty, 2. pielęgniarki i położne, 3. osoby wykonujące inne zawody medyczne, o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, 4. psychologa. Zwróć uwagę, że także przekazanie takich usług na rzecz pracowników podlega zwolnieniu podatkowemu. 7 / 7