Modelowanie Rynków Finansowych Zaj ecia 1 Katarzyna Lada, Pawe l Sakowski, Pawe l Strawiński 16 lutego, 2009
Plan zaj eć 1 Sprawy organizacyjne Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia 2 3 4 Finane behawioralne 5 Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych 6 Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności 7 Teoria perspektywy Efekt unikania strat Efekt utopionych kosztów
Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia Konwersatorium ćwiczenia seminaryjne w szko lach wyższych, polegajace na prowadzeniu przez wyk ladowc e rozmów ze s luchaczami na temat wyk ladanego przedmiotu (s lownik wyrazów obcych PWN). Uwaga: Nieusprawiedliwiona nieobecność w terminie prezentacji oznacza utrate możliwości zaprezentowania wyników badań, a co za tym idzie obniżenie oceny końcowej. + Laboratoria odbywać sie bed a średnio co drugie zajecia; stosowany bedzie pakiet ekonometryczny STATA
Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia Rejestracja w USOS
Zasady zaliczenia (1/4) Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia 1 Wykonanie ćwiczenia modelowego w CONAJWYŻEJ dwuosobowych grupach i prezentacja wyników w trakcie ćwiczeń 1 Tematyka: 1 b l adzenie przypadkowe (random walk) 2 efektywność rynków finansowych (s laba, pó lsilna, silna) 3 modele cen akcji oparte na CAPM i APT, 4 modele dla krzywej dochodowości na rynku obligacji (yield curve) 5 modele kursu walutowego
Zasady zaliczenia (2/4) Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia 1 Wymagania dotyczace pracy modelowej: 1 wyraźnie sformu lowana hipoteza badawcza 2 krótki wstep teoretyczny wraz z odniesieniami do istotnej literatury 3 opis i źród lo użytych danych 4 sformu lowany model 5 wyniki empirycznej weryfikacji postawionej hipotezy wraz z komentarzem i wynikajacymi z nich wnioskami 6 wielkość pracy: ok. 10 000 20 000 znaków
Zasady zaliczenia (3/4) Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia 1 Terminy: 1 od 16 marca od 6 kwietnia należy zg laszać sk lad osobowy i tematyk e pracy modelowej Osobom, które tego nie zrobia tematy prac zostana przydzielone automatycznie. 1 od 4 maja prezentacja wyników badań przez zespo ly Zespo ly, które zrezygnuja z prezentacji musza liczyć sie z obniżeniem oceny przecietnie o jeden stopień. 2 do 1 czerwca nades lanie prac droga mailowa 3 do 2 czerwca z lożenie papierowej wersji pracy w portierni WNE na nazwisko prowadzacego ćwiczenia
Zasady zaliczenia (4/4) Forma zaj eć Warunki uczestnictwa Zasady zaliczenia 1 Osoby, które bed a mia ly wiecej niż trzy nieobecności bed a dodatkowo potrzebowa ly zgody Dziekana na tzw. eksternistyczne zaliczenie przedmiotu. 2 Zaliczenia nie bed a mog ly otrzymać osoby posiadajace w systemie USOS status nieaktywny.
1 K. Cuthbertson, Quantitative Financial Economics, Wiley, Chichester 2004. 2 J.H. Cochrane, Asset Pricing, Princeton University Press, Princeton 2001. 3 J. Czekaj i in., Efektywność gie ldowego rynku akcji, PWN, Warszawa 2001. Artyku ly omawiane podczas zaj eć oraz literatura dodatkowa dost epna na: www.ekonometria.wne.uw.edu.pl
Tematyka zaj eć 1 Modele normalnych stóp zwrotu: CAPM, APT i rozszerzenia CAPM 2 Hipoteza rynku efektywnego (s laba, pó lsilna i silna). Empiryczne wyniki testowania efektywności rynku akcji. Hipoteza b l adzenia przypadkowego (random walk) i jej empiryczne testy. 3 Rynek obligacji. Ceny obligacji i struktura czasowa stóp procentowych (krzywa dochodowości, yield curve) 4 Rynek walutowy. Podstawowe teorie kursu walutowego (PPP, UIP) i ich testowanie
Finanse behawioralne Finane behawioralne por. P. Zielonka, Czym sa finanse behawioralne, czyli krótkie wprowadzenie do psychologii rynków finansowych, Materia ly i Studia, NBP, Warszawa 2003
Finanse behawioralne Finane behawioralne Analiza zachowań inwestorów na rynkach finansowych z wykorzystaniem aspektów psychologicznych. Opieraja sie na za lożeniu, że inwestorzy powielaja pewne powszechne b l edy i uprzedzenia, wynikajace z psychiki ludzkiej.
Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych Czyli odst eptwa od za lożeń efektywnych rynków finansowych Finanse behawioralne proponuja szczegó lowe za lożenia do wyjaśnienia anomalii.
Autokorelacja Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych 1 Krótkookresowo (poniżej roku, +): 1 istnieje dodatnia autokorelacja mi edzy zmianami cen akcji (A t A t+1 ) 2 Średniokresowo (trzy do pi eciu lat, -): 1 niska wycena akcji (w stosunku do wartości fundamentalnych spó lek) w przesz lości wyższa stopa zwrotu niż akcji przewartościowanych
Efekt kalendarza Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych 1 (Efekt stycznia) Przeci etnie wyższe stopy zwrotu w styczniu w stosunku do innych miesi ecy 2 (Efekt końca tygodnia) Spadek cen akcji w okolicach weekendu
Efekt wielkości firmy Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych Przeci etnie wyższe stopy zwrotu dla akcji ma lych spó lek
Fundusze powiernicze Autokorelacja mi edzy stopami zwrotu Efekt kalendarza Efekt wielkości firmy Paradoks zamkni etych funduszy powierniczych Inna wycena funduszy niż suma akcji wchodzacych w ich sk lad
Pu lapka reprezentatywności Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności Co mówi psychologia: Ludzie maja tendencje do wyciagania wniosków na temat ca lej populacji na podstawie ma lej, niereprezentatywnej próby (przyk lad: tzw. nierespektowanie prawa regresji do średniej)
Pu lapka gracza Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności Co mówi psychologia: Ludzie wierza, że po dotatecznie d lugim okresie wytepowania sytuacji A zwieksza sie prawdopodobieństwo wystapienia sytuacji B (ignorowanie niezależności zdarzeń) Efekt w finansach: Wp lyw ww. efektów na decyzje inwestorów Kupno akcji Sprzedaż akcji HOSSA BESSA - ignorowanie prawa regreji do średniej - pu lapka gracza
Efekt myślenia wstecznego Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności Co mówi psychologia: Wiedza o zaistnia lym zdarzeniu modyfikuje uprzednie sady o prawdopodobieństwie jego wystapienia Efekt w finansach: trudności w zauważeniu pope lnionych przez siebie b l edów w predykcjach dotyczacych ruchów gie ldowych
Efekt zakotwiczenia Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności Co mówi psychologia: Ludzie odnosza swe sady do wcześniej zas lyszanych lub bardzo charakterystycznych wartości Efekt w finansach: Ostateczna cena akcji może zależeć od pewnej wartości poczatkowej uznawanej jako punkt odniesienia
Pu lapka dost epności Pu lapka reprezentatywności vs. pu lapka gracza Efekt myślenia wstecznego Efekt zakotwiczenia Pu lapka dost epności Co mówi psychologia: dostepność oparta na doświadczeniu: ludzie posiadaja wieksze zaufanie do tego o czym wcześniej wiedzieli, o czym już s lyszeli; dostepność zwiazana z pamieci a/wyobraźni a: ludzie z latwościa przywo luj a rzeczy wcześniej zapamietane Efekt w finansach: inwetorzy chetniej kupuja akcje firm majacych siedziby w sasiedztwie, znane; lepiej zapamietuj a wyniki finansowe znanych im spó lek i one stanowia podstawe sadów na temat stanu rynku finansowego
Teoria perspektywy Teoria perspektywy Efekt unikania strat Efekt utopionych kosztów 1 Teoria opisujaca rzeczywiste zachowania ludzi w obliczu ryzyka 2 Sk lada sie z dwóch cześci: Funkcja wartości: strata boli bardziej niż zysk cieszy Wagi decyzyjne: zaniżanie ma lych prawdopodobieństw i zawyżanie średnich i dużych
Efekt unikania strat Teoria perspektywy Efekt unikania strat Efekt utopionych kosztów 1 Polega na tym, że inwestorzy staraja sie za wszelka cene nie realizować strat 2 Dotyczy zasadniczo graczy pasywnych Gracze aktywni: wycofuja pieniadze w okresie spadku cen akcji, natychmiast je reinwestujac Gracze pasywni: w bessie niechetnie zamykaja pozycje, czekaja na lepsze czasy
Efekt utopionych kosztów Teoria perspektywy Efekt unikania strat Efekt utopionych kosztów 1 Jest konsekwencja efektu unikania strat 2 Ludzie sk lonni sa trwać przy raz podjetej decyzji, jeśli zwiazana jest ona z dużymi kosztami, nak ladami pracy, czasu, wysi lku.