OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W WARSZAWIE 00-844 WARSZAWA ul. Grzybowska 77 tel. (022) 457 03 35 tel./fax. (022) 457 03 45 http://www.oke.waw.pl e-mail info@oke.waw.pl OKE-WSEGiM-4441-1/05 Warszawa, 18.08.2005 r. Państwo Dyrektorzy Gimnazjów województwa mazowieckiego Szanowni Państwo, 26 i 27 kwietnia 2005 r. przeprowadziliśmy ogólnopolski egzamin gimnazjalny w części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej. Opis tego egzaminu, wyniki i zaświadczenia uczniów, wyniki szkół w kontekście wyników gmin, powiatów i województwa przekazaliśmy w czerwcu 2005 r. Arkusze egzaminacyjne wraz z kryteriami oceniania zamieściliśmy na naszej stronie internetowej www.oke.waw.pl. Obecnie przekazujemy Państwu Raport z egzaminu gimnazjalnego przeprowadzonego w 2005 roku w województwie mazowieckim zawierający podstawowe informacje o organizacji egzaminu, a także charakterystykę arkuszy egzaminacyjnych, opracowanie wyników egzaminu w naszym województwie oraz wskazówki dotyczące analizowania, interpretowania i wykorzystywania wyników do podnoszenia jakości pracy szkół. Zachęcamy Rady Pedagogiczne do wnikliwej analizy wyników egzaminu pod kątem oceny efektów systemu dydaktycznego szkoły w kontekście społecznym, a także np. realizowanych programów nauczania, doboru podręczników, stosowanych strategii nauczania oraz zasad wewnątrzszkolnego systemu ewaluacji osiągnięć uczniów. Mamy nadzieję, że powyższe działania przyczynią się do podniesienia jakości pracy Państwa Szkoły. Do przekazanych materiałów dołączyliśmy podstawowe informacje o organizacji egzaminu gimnazjalnego w 2006 roku. Uprzejmie informujemy, że podobnie jak w latach ubiegłych zgłaszają Państwo szkołę i uczniów do egzaminu w 2006 roku za pomocą programu Hermes pobranego z naszej strony internetowej do końca października 2006 roku. Z poważaniem Dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Warszawie Anna Frenkiel 1
SPIS TREŚCI 1 PODSTAWOWE INFORMACJE O ORGANIZACJI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO...4 1.1 Przygotowania do egzaminu...4 1.2 Przeprowadzenie egzaminu...5 1.3 Zgodność przeprowadzenia egzaminu z procedurami i instrukcjami...5 1.4 Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych z obu części egzaminu...6 1.5 Organizacja sprawdzania prac uczniowskich...6 1.6 Przekazanie wyników i zaświadczeń...7 2 OGÓLNE WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO...8 2.1 Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych...8 2.2 Wyniki części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego arkusz GH-A1-052...10 2.3 Wyniki części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego arkusz GM- A1-052...16 3 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI HUMANISTYCZNEJ...21 3.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych (materiały CKE)...21 3.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań Plemiona Europy (A1, A4, A5, A6)...21 3.1.2 Kartoteka zestawu zadań Plemiona Europy (A1)...23 3.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu zadań Nasze miejsce w Europie (A7)...26 3.1.4 Kartoteka zestawu zadań Nasze miejsce w Europie (A7)...27 3.1.5 Egzamin dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim - opis zestawu zadań Ojczyzna (A8)...29 3.1.6 Kartoteka zestawu zadań Ojczyzna (A8)...31 3.2 Analiza szczegółowych wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej...34 3.2.1 Łatwość zadań w arkuszu A1...34 3.2.2 Łatwość zadań w arkuszu A7...35 3.2.3 Łatwość zadań w arkuszu A8...36 3.2.4 Łatwość umiejętności w arkuszu A1...37 4 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZEJ...40 4.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych (materiały CKE)...40 4.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań (A1, A4, A5, A6)...40 4.1.2 Kartoteka zestawu zadań (A1, A4, A5, A6)...42 4.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu zadań (A7)...46 4.1.4 Kartoteka zestawu zadań (A7)...48 2
4.1.5 Egzamin dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim - opis zestawu zadań Zwierzęta wokół nas (A8)... 51 4.1.6 Kartoteka zestawu zadań Zwierzęta wokół nas (A8)... 52 4.2 Analiza szczegółowych wyników egzaminu gimnazjalnego w części matematycznoprzyrodniczej... 54 4.2.1 Łatwość zadań w arkuszu A1... 54 4.2.2 Łatwość zadań w arkuszu A7... 56 4.2.3 Łatwość zadań w arkuszu A8... 57 4.2.4 Łatwość umiejętności w arkuszu A1... 58 5 WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ANALIZOWANIA, INTERPRETOWANIA I WYKORZYSTYWANIA WYNIKÓW DO PODNOSZENIA JAKOŚCI PRACY SZKÓŁ.. 61 5.1 Wskazówki dla nauczycieli... 61 5.2 Wskazówki dla organów samorządowych... 64 6 ORGANIZACJA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO W 2006 ROKU... 65 6.1 Harmonogram działań dyrektora gimnazjum jako przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnegow związku z przeprowadzeniem egzaminu gimnazjalnego w 2006 roku... 66 6.2 Wykaz kopert (papierowych i bezpiecznych) dostarczanych do punktu egzaminacyjnego po zakończeniu egzaminu... 68 6.3 Sposób zgłaszania do OKE informacji o nieprawidłowościach w dystrybucji i wydruku arkuszy egzaminacyjnych... 69 3
1 PODSTAWOWE INFORMACJE O ORGANIZACJI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO 1.1 Przygotowania do egzaminu Przygotowania do przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego rozpoczęły się jesienią 2004 roku. Do końca października dyrektorzy szkół przekazali OKE w formie elektronicznej (przy użyciu aplikacji Hermes) wykazy uczniów zgłoszonych do egzaminu. Na listach oprócz danych osobowych umieścili informację o rodzaju arkusza dla każdego ucznia oraz o jego specyficznych trudnościach w uczeniu się. Podobnie jak w roku ubiegłym przygotowano zestawy egzaminacyjne dla uczniów z dysfunkcjami. Symbol zestawu GH-A1- GM-A1-... Zestaw egzaminacyjny czcionka Times New Roman 12 pkt treść standardowa Odbiorca uczeń bez dysfunkcji GH-A1-... GM-A1-... GH-A8-... GM-A8-... Times New Roman 12 pkt Times New Roman 12 pkt standardowa dostosowana uczeń z dysleksją uczeń z upośledzeniem w stopniu lekkim GH-A7-... GM-A7-... Times New Roman 12 pkt dostosowana uczeń niesłyszący / słabo słyszący GH-A6-... GM-A6-... Druk w piśmie Braille a dostosowana uczeń niewidomy GH-A5-... GM-A5-... GH-A4-... GM-A4-... Arial 24 pkt dostosowana uczeń słabo widzący Arial 16 pkt dostosowana uczeń słabo widzący Zgodnie z ustalonym harmonogramem od 1 do 15 marca 2005 roku przeprowadzono szkolenia przewodniczących szkolnych zespołów egzaminacyjnych. Miejsca szkoleń były dostosowane do rozkładu terytorialnego szkół. W szkoleniach oprócz dyrektorów szkół uczestniczyli pracownicy organów prowadzących szkoły i nadzoru pedagogicznego. Scenariusz szkolenia uwzględniał: - przekazanie informacji o zmianach w prawie oświatowym dotyczących egzaminu; - analizę procedur i instrukcji przygotowania i przeprowadzenia egzaminu; - omówienie harmonogramu pracy dyrektora szkoły jako przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego w związku z przeprowadzaniem egzaminu; - przedstawienie zadań przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego i zespołów nadzorujących; - przypomnienie zasad kodowania prac uczniowskich; - informację o sposobie pracy uczniów piszących standardowy arkusz egzaminacyjny i uczniów z dysfunkcjami; - informacje o dystrybucji arkuszy egzaminacyjnych. 4
Uczestnicy szkoleń otrzymali: - wydruki list uczniów z aplikacji Hermes; - informacje o pakowaniu arkuszy w bezpieczne koperty; - informacje o sposobie zgłaszania nieprawidłowości w dystrybucji i wydruku arkuszy; - informacje o terminach i miejscu odbierania wyników egzaminu i zaświadczeń; - adres punktu przyjmowania dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych po egzaminie. 1.2 Przeprowadzenie egzaminu Dystrybucja arkuszy egzaminacyjnych do obu części egzaminu gimnazjalnego odbyła się 25 kwietnia 2005 roku. Kilkanaście szkół zgłosiło do OKE informacje o pewnych nieprawidłowościach w dystrybucji arkuszy wykaz tych informacji przekazano CKE. Egzamin gimnazjalny na Mazowszu odbył się w 905 szkołach. Część humanistyczną egzaminu gimnazjalnego przeprowadzono 26 kwietnia, a część matematyczno-przyrodniczą 27 kwietnia 2005 roku. Rodzaj arkusza Liczba uczniów przystępujących do egzaminu w części humanistycznej przystąpili do egzaminu A1 65 573 A4 42 A5 26 A6 15 A7 108 A8 1004 Łącznie 66 768 Liczba uczniów, którzy: nie przystąpili do egzaminu (bez zwolnionych) zostali zwolnieni z egzaminu (bez laureatów) są laureatami konkursów Łączna liczba uczniów 318 194 33 67 313 Liczba uczniów przystępujących do egzaminu w części matematyczno-przyrodniczej Rodzaj arkusza przystąpili do egzaminu A1 65 528 A4 43 A5 26 A6 15 A7 108 A8 1023 Łącznie 66 743 Liczba uczniów, którzy: nie przystąpili do egzaminu (bez zwolnionych) zostali zwolnieni z egzaminu (bez laureatów) są laureatami konkursów Łączna liczba uczniów 314 194 62 67 313 1.3 Zgodność przeprowadzenia egzaminu z procedurami i instrukcjami Do obserwacji i nadzorowania prawidłowości przeprowadzenia obu części egzaminu gimnazjalnego Dyrektor OKE powołał obserwatorów (734 osóby) i ekspertów (110 osób). W gminach/dzielnicach, które zgłosiły swoich przedstawicieli w liczbie równej liczbie prowadzonych szkół, obserwator był w każdej szkole. W pozostałych przypadkach obserwatorzy 5
byli kierowani do szkół, w których ubiegłoroczne wyniki w zasadniczy sposób odbiegały od średnich wyników uzyskiwanych w poszczególnych gminach/dzielnicach oraz do szkół, wobec których w poprzednim roku szkolnym zgłaszano zastrzeżenia, jednak wobec braku jednoznacznych dowodów nieprawidłowości nie unieważniono w nich egzaminu. W większości szkół egzamin przebiegał bez zakłóceń. Tylko dwóch uczniów przerwało egzamin (jeden w części humanistycznej, drugi w części matematyczno przyrodniczej) ze względu na stan zdrowia. W jednej ze szkół specjalnych przerwano egzamin w części matematyczno-przyrodniczej dla 16 uczniów, którzy otrzymali arkusz A1 zamiast A8. W innej zamiast arkusza humanistycznego A4 uczniowie otrzymali arkusz humanistyczny A8, a zamiast A8 arkusz A4. Uczniom tym unieważniono egzamin i zdawali go w terminie dodatkowym. 1.4 Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych z obu części egzaminu Do przyjmowania dokumentacji i arkuszy egzaminacyjnych przygotowano 18 ośrodków rozlokowanych na terenie Mazowsza. Za funkcjonowanie ośrodka odpowiadał kierownik pracownik OKE. Wspomagały go osoby dodatkowo zatrudnione na czas przyjmowania dokumentacji, a także przewodniczący zespołów egzaminatorów z danego terenu. Każdy ośrodek był czynny od godziny 8 00 tak długo, jak wymagały tego okoliczności. Tam, gdzie przyjmowano dokumentację ze stosunkowo dużej liczby szkół, dyrektorom wyznaczono godziny oddawania materiałów. Przyjmowanie dokumentacji i arkuszy przebiegało bez zakłóceń. 1.5 Organizacja sprawdzania prac uczniowskich Dyrektor OKE w porozumieniu z koordynatorami egzaminu powołał: - 43 około dwudziestoosobowe zespoły egzaminatorów do sprawdzania arkuszy A1, A4, A5 części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego, - 46 około dwudziestoosobowych zespołów egzaminatorów do sprawdzania arkuszy A1, A4, A5 części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego, - zespół egzaminatorów do sprawdzania arkuszy A7, A8 części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego, - zespół egzaminatorów do sprawdzania arkuszy A7, A8 części matematyczno - przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego. Każdemu przewodniczącemu zespołu egzaminatorów przydzielono do pomocy: - asystenta, którego zadaniem była weryfikacja techniczna kart odpowiedzi wszystkich egzaminatorów danego zespołu, - dwóch weryfikatorów, który wraz z przewodniczącym odpowiadali za weryfikację merytoryczną pracy egzaminatorów. Koordynatorzy obu części egzaminu, po uzgodnieniu modeli odpowiedzi i zasad punktowania na spotkaniu koordynatorów ze wszystkich okręgowych komisji egzaminacyjnych zorganizowanym w CKE, przeprowadzili szkolenie dla weryfikatorów i przewodniczących zespołów egzaminatorów w zakresie organizacji sprawdzania i kryterialnego oceniania prac uczniowskich. Przewodniczący zespołów egzaminatorów zostali zobowiązani do: - przeszkolenia egzaminatorów w zakresie kryterialnego oceniania prac uczniowskich i zasad wypełniania kart odpowiedzi, - protokolarnego odebrania od uprawnionego przedstawiciela OKE prac do sprawdzania w wyznaczonym ośrodku, - przydzielenia prac uczniowskich poszczególnym egzaminatorom, - zorganizowania sprawdzania prac w wyznaczonej sali danego ośrodka sprawdzania, weryfikacji technicznej wszystkich kart odpowiedzi i weryfikacji merytorycznej prac każdego egzaminatora, 6
- dokumentowania pracy każdego egzaminatora, - protokolarnego przekazania prac uczniowskich wskazanemu pracownikowi OKE w danym ośrodku i dokumentacji pracy zespołu koordynatorowi, - niezwłocznego zgłaszania zaistniałych problemów koordynatorom egzaminu. Przewodniczący zespołów egzaminatorów zorganizowali szkolenia dla egzaminatorów w zakresie organizacji sprawdzania i kryterialnego oceniania prac uczniowskich. Sprawdzanie prac uczniowskich odbywało się od 1 do 2 maja (część humanistyczna) oraz 7 i 8 maja (część matematyczno-przyrodnicza) 2005 roku w 9 ośrodkach na terenie Mazowsza. Między ośrodkami sprawdzania zapewniono łączność telefoniczną i internetową. Za harmonogram sprawdzania odpowiadali koordynatorzy części humanistycznej i matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego powołani przez Dyrektora OKE. Prace z części humanistycznej sprawdzało 821 egzaminatorów, z matematyczno przyrodniczej 873. 1.6 Przekazanie wyników i zaświadczeń Karty odpowiedzi zebrane od zespołów egzaminatorów zostały przetworzone (zeskanowane, zweryfikowane i rozkodowane) w Wydziale Badań i Analiz. 15 czerwca 2005 roku przekazano dyrektorom szkół zaświadczenia i indywidualne wyniki uczniów z uwzględnieniem sumy punktów za wszystkie zadania oraz liczby punktów uzyskanych za zadania sprawdzające poszczególne umiejętności. Dla ułatwienia dydaktycznej analizy wyników egzaminu przekazano także wyniki szkół i oddziałów klasowych w kontekście wyników gmin, powiatów i województwa. 7
2 OGÓLNE WYNIKI EGZAMINU GIMNAZJALNEGO 2.1 Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych Za każdą z obu części egzaminu gimnazjalnego uczeń mógł uzyskać maksymalnie po 50 punktów, bez względu na to, który rodzaj arkusza rozwiązywał. Zgodnie ze strukturą egzaminu w części humanistycznej sprawdzano opanowanie dwóch umiejętności (czytanie i odbiór tekstów kultury; tworzenie własnego tekstu), a w części matematyczno-przyrodniczej czterech umiejętności (umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematycznoprzyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu; wyszukiwanie i stosowanie informacji; wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, w szczególności przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych; stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania problemów). Arkusz Podstawowe dane statystyczne dla wszystkich arkuszy egzaminacyjnych Średnia liczba punktów Wynik najwyższy Odchylenie Wynik najniższy Mediana Modalna standardo we Liczba uczniów GH-A1-052 34,47 50,00 0,00 36,00 40,00 8,84 65 573 GH-A4-052 33,88 46,00 15,00 35,00 41,00 8,46 42 GH-A5-052 33,27 49,00 12,00 35,00 38,00 10,27 26 GH-A6-052 36,40 47,00 24,00 37,00 37,00 5,91 15 GH-A7-052 36,01 50,00 5,00 38,00 40,00 10,45 108 GH-A8-052 30,00 48,00 5,00 31,00 34,00 8,71 1 004 GM-A1-052 25,86 50,00 0,00 25,00 21,00 10,53 65 528 GM-A4-052 21,72 44,00 7,00 18,00 25,00 10,23 43 GM-A5-052 20,92 46,00 7,00 19,00 13,00 10,62 26 GM-A6-052 22,27 38,00 6,00 18,00 12,00 10,22 15 GM-A7-052 22,67 50,00 5,00 20,00 17,00 10,29 108 GM-A8-052 29,99 49,00 2,00 30,00 29,00 8,70 1 023 8
Część humanistyczna egzaminu gimnazjalnego Średnie liczby punktów za sprawdzane umiejętności Arkusz GH-A1-052 GH-A4-052 GH-A5-052 GH-A6-052 GH-A7-052 GH-A8-052 Czytanie i odbiór tekstów kultury Tworzenie własnego tekstu średnia 19,55 14,92 max 25,00 25,00 średnia 18,29 15,60 max 25,00 25,00 średnia 17,85 15,42 max 25,00 25,00 średnia 19,20 17,20 max 25,00 25,00 średnia 17,92 18,09 max 24,00 26,00 średnia 21,43 8,57 max 30,00 20,00 Arkusz Część matematyczno-przyrodnicza egzaminu gimnazjalnego Średnie liczby punktów za sprawdzane umiejętności Umiejętne stosowanie terminów, pojęć i procedur z zakresu przedmiotów matematycznoprzyrodniczych niezbędnych w praktyce życiowej i dalszym kształceniu Wyszukiwanie i stosowanie informacji Wskazywanie i opisywanie faktów, związków i zależności, Stosowanie zintegrowanej w szczególności wiedzy przyczynowo-skutkowych, i umiejętności do funkcjonalnych, rozwiązywania problemów przestrzennych i czasowych średnia 8,48 8,02 6,29 3,07 GM-A1-052 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 6,86 7,05 5,70 2,12 GM-A4-052 max 15,00 12,00 15,00 8,00 śednia 7,15 6,77 4,85 2,15 GM-A5-052 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 6,53 7,80 6,00 1,93 GM-A6-052 max 15,00 12,00 15,00 8,00 średnia 12,25 4,92 3,56 1,94 GM-A7-052 max 26,00 7,00 9,00 8,00 średnia 8,71 12,25 4,82 4,20 GM-A8-052 max 20,00 15,00 9,00 6,00 9
Analizując powyższe dane statystyczne, nie należy porównywać wyników uczniów piszących różne arkusze w danej części egzaminu, ponieważ zadania w arkuszu A7 dla uczniów słabo słyszących i głuchych oraz w arkuszu A8 dla uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym były inne niż w arkuszach A1, A4, A5 i A6, inna też była maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania za poszczególne umiejętności. Należy także podkreślić, że dane statystyczne dla arkuszy A4, A5, A6, A7, A8 odnoszą się do stosunkowo wąskiej grupy uczniów i mogą jedynie służyć nauczycielom oraz dyrektorom szkół do interpretacji indywidualnych wyników uczniów z dysfunkcjami. 2.2 Wyniki części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego arkusz GH-A1-052 Największa grupa uczniów rozwiązywała zadania z arkusza standardowego (A1). Uzyskana średnia liczba punktów (34,47) jest znacznie wyższa niż w roku ubiegłym (28,78). Populacja uczniów rozwiązujących arkusz standardowy w części humanistycznej jest zróżnicowana pod względem osiągnięć jednostkowych, o czym świadczy przedstawiony niżej rozkład wyników. Rozkład wyników GH-A1-052 3 600 3 400 3 200 3 000 2 800 2 600 2 400 2 200 2 000 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 1314 15 1617 18 1920 21 2223 24 2526 27 2829 30 3132 33 3435 36 3738 39 4041 42 4344 45 4647 48 4950 W całej grupie piszących dwóch uczniów uzyskało 0 punktów (wynik minimalny), a stu czterdziestu jeden osiągnęło wynik maksymalny (50 punktów). Najwięcej uczniów (3388) otrzymało 40 punktów (modalna wynik najczęściej występujący). Wynik ucznia środkowego (mediana) to 36 punktów. Uzyskało go 2990 uczniów. 10
Na podstawie wyników całej populacji przygotowano skalę staninową, która umożliwia opis wyników poszczególnych uczniów. Tabela staninowa dla wyników uczniowskich Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba uczniów % uczniów 1 najniższy 0-16 2991 4,6 2 bardzo niski 17-22 4306 6,6 3 niski 23-28 7674 11,7 4 niżej średni 29-33 10554 16,1 5 średni 34-38 14675 22,4 6 Wyżej średni 39-41 10072 15,4 7 wysoki 42-44 8889 13,5 8 Bardzo wysoki 45-46 4005 6,1 9 najwyższy 47-50 2440 3,7 Jeżeli uczeń uzyskał 31 punktów, to jego wynik mieści się w przedziale od 29 do 33 punktów, czyli w staninie czwartym, co oznacza, że jest to wynik niżej średni uzyskany przez ok. 16% uczniów. Zgodnie ze skalą staninową 40081 uczniów mieści się w staninach od piątego do dziewiątego, co oznacza, że ta grupa uczniów uzyskała wynik co najmniej średni. Na uwagę zasługują uczniowie (2440), którzy uzyskali najwyższe wyniki. 11
Województwo mazowieckie składa się z 42 powiatów. Dla każdego z nich obliczono średnią liczbę punktów uzyskaną przez uczniów piszących odpowiednie rodzaje arkuszy egzaminacyjnych. Średnie liczby punktów z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego dla powiatów województwa mazowieckiego powiat Średnia białobrzeski 30,65 ciechanowski 33,91 garwoliński 33,93 gostyniński 35,71 grodziski 35,74 grójecki 33,61 kozienicki 32,93 legionowski 35,31 lipski 31,89 łosicki 30,94 m. Ostrołęka 36,57 m. Płock 33,69 m. Radom 34,75 m. Siedlce 34,83 makowski 31,49 miński 34,58 mławski 32,18 nowodworski 32,78 ostrołęcki 31,63 ostrowski 32,79 otwocki 34,68 piaseczyński 35,15 płocki 32,05 płoński 33,39 pruszkowski 35,61 przasnyski 31,81 przysuski 31,00 pułtuski 32,09 radomski 31,31 siedlecki 31,86 sierpecki 31,39 sochaczewski 32,21 sokołowski 34,30 szydłowiecki 31,64 Warszawa 37,72 warszawski zachodni 35,28 węgrowski 32,22 wołomiński 34,68 wyszkowski 33,69 zwoleński 32,32 żuromiński 30,87 żyrardowski 33,06 województwo 34,47 12
Średnie obliczono również dla poszczególnych dzielnic Warszawy. Średnie liczby punktów z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego dla dzielnic Warszawy Dzielnica Średnia Warszawa Bemowo 33,61 Warszawa Białołęka 31,70 Warszawa Bielany 32,54 Warszawa Mokotów 32,00 Warszawa Ochota 33,70 Warszawa - Praga Południe 34,15 Warszawa - Praga Północ 28,77 Warszawa Rembertów 31,10 Warszawa Śródmieście 34,05 Warszawa Targówek 28,68 Warszawa Ursus 33,16 Warszawa Ursynów 33,74 Warszawa Wawer 32,35 Warszawa Wesoła 32,04 Warszawa Wilanów 35,26 Warszawa Włochy 34,19 Warszawa Wola 31,32 Warszawa Żoliborz 34,57 Warszawa 32,57 Dla ułatwienia analizy rozkładu wyników w województwie mazowieckim przygotowano dla arkusza A1 tabelę staninową, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez gimnazja z każdego powiatu. Tabela staninowa dla wyników w powiatach Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba powiatów % powiatów 1 najniższy 30,65-30-87 2 4,8 2 bardzo niski 30,94-31,00 2 4,8 3 niski 31,31-31,81 6 14,3 4 niżej średni 31,86-32,18 5 11,9 5 średni 32,21-33,69 11 26,2 6 wyżej średni 33,91-34,75 7 16,7 7 wysoki 34,83-35,61 5 11,9 8 bardzo wysoki 35,71-36,57 3 7,1 9 najwyższy 37,72 1 2,4 Różnica między najwyższą (37,72) a najniższą (30,65) wartością średniej w powiatach wynosi 7,07 pkt, czyli jest wysoka. 13
Przyporządkowanie średnich obliczonych dla powiatów odpowiednim przedziałom punktowym według skali staninowej umożliwiło przygotowanie mapy z rozkładem wyników części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego w województwie mazowieckim. 30,65-30,87 30,94-31,00 31,31-31,81 31,86-32,18 białobrzeski, żuromiński łosicki, przysuski makowski, ostrołęcki, przasnyski, radomski, sierpecki, szydłowiecki lipski, mławski, płocki, pułtuski, siedlecki 32,21-33,69 33,91-34,75 34,83-35,61 35,71-36,57 37,72 grójecki, kozienicki, m.płock, nowodworski, ostrowski, płoński, sochaczewski, węgrowski, wyszkowski, zwoleński, żyrardowski ciechanowski, garwoliński, m.radom, miński, otwocki, sokołowski, wołomiński legionowski, m.siedlce, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni gostyniński, grodziski, m.ostrołęka Warszawa 14
Z analizy tej mapy wynika, że lepsze wyniki w części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego uzyskali uczniowie ze szkół warszawskich i powiatów sąsiadujących z Warszawą, a także z niektórych dużych miast Mazowsza i powiatu gostynińskiego. Aby umożliwić dyrektorom szkół, organom prowadzącym szkoły i nadzorowi pedagogicznemu odniesienie wyników danej szkoły z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego do wyników uzyskanych przez uczniów z innych szkół, przygotowano tabelę staninową dla wyników szkół, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez uczniów z każdej szkoły. Tabela staninowa dla wyników szkół Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba szkół % szkół 1 najniższy 11,58-26,26 34 4,0 2 bardzo niski 26,56-29,19 50 5,9 3 niski 29,24-31,00 99 11,8 4 niżej średni 31,02-32,71 146 17,3 5 średni 32,75-34,67 168 20,0 6 wyżej średni 34,68-36,86 145 17,2 7 wysoki 36,88-39,63 100 11,9 8 bardzo wysoki 39,64-42,25 59 7,0 9 najwyższy 42,29-46,84 41 4,9 Korzystanie z tabeli staninowej, podobnie jak z podanych wcześniej tabel, powinno polegać na przyporządkowaniu średniej obliczonej dla danej szkoły z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego odpowiedniemu przedziałowi skali i odczytaniu właściwego opisu dydaktycznego tego wyniku. 15
2.3 Wyniki części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego arkusz GM-A1-052 Największa grupa uczniów rozwiązywała zadania z arkusza standardowego (A1). Uzyskana średnia liczba punktów (25,86) jest niższa od wyniku z roku ubiegłego (28,22). Wyniki uzyskane w części matematyczno-przyrodniczej są inaczej zróżnicowane niż wyniki egzaminu w części humanistycznej, o czym świadczy przedstawiony niżej rozkład wyników. Rozkład wyników GM-A1-052 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 12 1314 15 1617 18 1920 21 2223 24 2526 27 2829 W całej populacji piszących tylko dwóch uczniów uzyskało 0 punkt (wynik minimalny), a stu czterdziestu siedmiu uczniów 50 punktów (wynik maksymalny). Najwięcej uczniów (2210) uzyskało 21 punktów (modalna wynik najczęściej występujący), a wynik środkowy (mediana) 25 punktów 2063 uczniów. Na podstawie wyników całej populacji przygotowano tabelę staninową, która umożliwia opis dydaktyczny wyników poszczególnych uczniów. Tabela staninowa dla wyników uczniowskich 30 3132 33 3435 36 3738 39 4041 42 4344 45 4647 48 4950 Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba uczniów % uczniów 1 najniższy 0-9 2909 4,4 2 bardzo niski 10-12 4094 6,2 3 niski 13-16 7502 11,4 4 niżej średni 17-21 10537 16,1 5 średni 22-28 14538 22,1 6 wyżej średni 29-34 10408 15,9 7 wysoki 35-40 8647 13,2 8 bardzo wysoki 41-44 4279 6,5 9 najwyższy 45-50 2676 4,1 Jeżeli uczeń uzyskał 33 punkty, to jego wynik mieści się w przedziale wyników 29-34, czyli w staninie szóstym, co oznacza, że jest to wynik wyżej średni uzyskany przez ok. 15,9% uczniów. Zgodnie ze skalą staninową nieco ponad 38 tysięcy uczniów ze względu na swoje wyniki mieści się w staninach od piątego do dziewiątego, co oznacza, że ta grupa uczniów uzyskała wynik średni i powyżej średniego. Na uwagę zasługują uczniowie (2676), którzy zdobyli od 45 do 50 punktów. 16
Dla każdego z 42 powiatów województwa mazowieckiego obliczono średnią liczbę punktów. Średnie liczby punktów z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego dla powiatów województwa mazowieckiego Powiat Średnia białobrzeski 22,38 ciechanowski 25,73 garwoliński 25,02 gostyniński 23,30 grodziski 25,47 grójecki 25,07 kozienicki 25,56 legionowski 26,10 lipski 25,15 łosicki 24,07 m. Ostrołęka 26,84 m. Płock 24,62 m. Radom 25,38 m. Siedlce 27,41 makowski 22,95 miński 25,78 mławski 25,05 nowodworski 24,17 ostrołęcki 24,52 ostrowski 25,86 otwocki 26,24 piaseczyński 26,43 płocki 23,49 płoński 24,78 pruszkowski 27,31 przasnyski 24,86 przysuski 23,03 pułtuski 26,39 radomski 23,64 siedlecki 24,50 sierpecki 23,48 sochaczewski 24,43 sokołowski 26,42 szydłowiecki 21,94 Warszawa 28,96 warszawski zachodni 25,84 węgrowski 23,39 wołomiński 23,98 wyszkowski 23,33 zwoleński 26,00 żuromiński 23,48 żyrardowski 22,32 województwo 25,86 17
Średnie obliczono również dla poszczególnych dzielnic Warszawy. Średnie liczby punktów z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego dla dzielnic Warszawy Dzielnica średnia Warszawa Bemowo 29,49 Warszawa - Białołęka 30,08 Warszawa Bielany 28,79 Warszawa Mokotów 28,90 Warszawa Ochota 31,80 Warszawa - Praga Południe 29,52 Warszawa - Praga Północ 26,09 Warszawa - Rembertów 26,68 Warszawa - Śródmieście 31,43 Warszawa - Targówek 24,95 Warszawa Ursus 25,33 Warszawa Ursynów 31,27 Warszawa Wawer 27,04 Warszawa Wesoła 29,22 Warszawa Wilanów 30,32 Warszawa Włochy 29,00 Warszawa Wola 27,75 Warszawa Żoliborz 29,66 Warszawa 28,96 Dla ułatwienia analizy rozkładu wyników w województwie mazowieckim dla arkusza A1 przygotowano tabelę staninową, biorąc pod uwagę średnie liczby punktów uzyskane przez gimnazja z każdego powiatu. Tabela staninowa dla wyników w powiatach Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba powiatów % powiatów 1 najniższy 21,94-22,32 2 4,8 2 bardzo niski 22,38-22,95 2 4,8 3 niski 23,03-23,39 4 9,5 4 niżej średni 23,48-24,17 7 16,7 5 średni 24,43-25,15 10 23,8 6 wyżej średni 25,38-26,00 8 19,0 7 wysoki 26,10-26,43 5 11,9 8 bardzo wysoki 26,84-27,41 3 7,1 9 najwyższy 28,96 1 2,4 Różnica między najwyższą (28,96) a najniższą (21,94) wartością średniej w powiatach wynosi 7,02. 18
Przyporządkowanie średnich obliczonych dla powiatów odpowiednim przedziałom punktowym według skali staninowej umożliwiło przygotowanie mapy z rozkładem wyników części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego w województwie mazowieckim. 21,94-22,32 22,38-22,95 23,03-23,39 23,48-24,17 24,43-25,15 25,38-26,00 26,10-26,43 26,84-27,41 28,96 szydłowiecki, żyradowski białobrzeski, makowski gostyniński, przysuski, wegrowski, wyszkowski łosicki, nowodworski, płocki, radomski, sierpecki, wołomiński, żuromiński garwoliński, grójecki, lipski, m.płock, mławski, ostrołęcki, płoński, przasnyski, siedlecki, sochaczewski ciechanowski, grodziski, kozienicki, m.radom, miński, ostrowski, warszawski zachodni, zwoleński legionowski, otwocki, piaseczyński, pułtuski, sokołowski m.ostrołęka, m.siedlce, pruszkowski Warszawa Analiza tej mapy wskazuje, że rozkład średnich wyników w powiatach województwa mazowieckiego jest inny niż wyników części humanistycznej. 19
Sporządzono również tabelę staninową dla szkół województwa mazowieckiego. Tabela staninowa dla wyników szkół ( arkusz GM-A1-052) Stanin Opis wyniku Przedziały punktowe Liczba szkół % szkół 1 najniższy 7,27-15,36 34 4,0 2 bardzo niski 15,39-20,28 50 5,9 3 niski 20,33-22,28 100 11,9 4 niżej średni 22,29-24,00 140 16,6 5 średni 24,04-25,87 172 20,4 6 wyżej średni 25,90-28,43 145 17,2 7 wysoki 28,45-32,59 101 12,0 8 bardzo wysoki 32,61-36,55 59 7,0 9 najwyższy 36,63-43,88 41 4,9 Korzystanie z tabeli staninowej, podobnie jak z podanych wcześniej tabel, powinno polegać na przyporządkowaniu średniej obliczonej dla danej szkoły z części matematyczno-przyrodniczej egzaminu gimnazjalnego odpowiedniemu przedziałowi skali i odczytaniu właściwego opisu dydaktycznego tego wyniku. 20
3 EGZAMIN GIMNAZJALNY W CZĘŚCI HUMANISTYCZNEJ W tej części zostaną przedstawione opisy i kartoteki wszystkch arkuszy egzaminacyjnych. Materiały te przygotowane zostały przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i są prezentowane w wersji oryginalnej. Arkusze i schematy punktowania oraz klucze odpowiedzi są dostępne na stronie internetowej (www.oke.waw.pl). 3.1 Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych (materiały CKE) 3.1.1 Egzamin dla uczniów bez dysfunkcji, uczniów z dysleksją, uczniów słabo widzących i niewidomych - opis zestawu zadań Plemiona Europy (A1, A4, A5, A6) Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych skonstruowany wokół tematu Plemiona Europy miał na celu sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej przez uczniów kończących trzecią klasę gimnazjum. Zadania obejmowały umiejętności i wiadomości zawarte w podstawie programowej następujących przedmiotów: język polski, historia, wiedza o społeczeństwie, plastyka oraz ścieżek edukacyjnych: edukacja europejska, edukacja regionalna, kultura polska na tle tradycji śródziemnomorskiej. Zestaw sprawdzał umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów wymagań egzaminacyjnych: - czytanie i odbiór tekstów kultury, - tworzenie własnego tekstu. Podstawę tworzenia zadań stanowiły spójne z motywem przewodnim arkusza teksty kultury: tekst popularnonaukowy, tekst publicystyczny, utwór poetycki, zestaw czterech rysunków, reprodukcja fotografii, dwie reprodukcje miniatur średniowiecznych. Zadania rozszerzonej odpowiedzi wymagały napisania planu wycieczki i listu do kolegi. Zestaw egzaminacyjny zawierał 33 zadania, wśród których było 20 zadań wyboru wielokrotnego oraz 13 zadań wymagających od ucznia samodzielnego formułowania odpowiedzi. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 120 minut, natomiast w wypadku uczniów ze specyficznymi trudnościami czas ten mógł być przedłużony do 180 minut. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł otrzymać 50 punktów. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów wymagań egzaminacyjnych przedstawia poniższa tabela. Obszar standardów Liczba punktów 21 Waga w % Numery zadań 25 50 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, Czytanie i odbiór tekstów kultury 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24, 27, 28 tworzenie własnego tekstu 25 50 21, 25, 26, 29, 30, 31, 32, 33 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury test sprawdzał następujące umiejętności i wiadomości: - czytanie różnych tekstów na poziomie dosłownym i przenośnym - wyszukiwanie informacji zawartych w różnych tekstach kultury - interpretowanie różnych tekstów kultury z uwzględnieniem wskazanego problemu - rozpoznawanie środków artystycznych pełniących określoną funkcję w odczytywanych tekstach
- dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury - dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych. W obszarze tworzenie własnego tekstu test sprawdzał następujące umiejętności i wiadomości: - nadanie trafnego tytułu fotografii - posługiwanie się pojęciami z poetyki - syntetyzowanie informacji - wnioskowanie na podstawie informacji z różnych źródeł - przekształcanie tekstu (użycie synonimu) - redagowanie planu - redagowanie listu - formułowanie argumentów - dostosowanie stylu do sytuacji komunikacyjnej i formy wypowiedzi - zachowanie spójności i logiczności tekstu - przestrzeganie zasad organizacji tekstu - zachowanie poprawności leksykalnej, frazeologicznej i składniowej oraz ortograficznej i interpunkcyjnej. 22
3.1.2 Kartoteka zestawu zadań Plemiona Europy (A1) Numer zadania Obszar standardów wymagań egzaminacyj nych i odbiór tekstów kultury Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń: 23 Nazwa sprawdzanej czynności Uczeń: 1. dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury (6) określa epokę na podstawie informacji z tekstu 2. wyszukuje informacje (3) wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego 3. wyszukuje informacje (3) wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego 4. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) 5. wyszukuje informacje (3) wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego rozpoznaje dosłowne znaczenie fragmentu tekstu 6. wyszukuje informacje (3) wyszukuje informację z fragmentu tekstu popularnonaukowego 7. odnajduje i interpretuje związki przyczynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyjnym Polski i świata (5) 8. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) 9. dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu i określa ich funkcje (4) 10. interpretuje teksty kultury, uwzględniając intencje nadawcy (2) 11. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) 12. czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) dostrzega skutki wydarzenia historycznego rozpoznaje znaczenie znaku graficznego występującego w tekście popularnonaukowym Forma zadania rozpoznaje styl tekstu dostrzega intencję autora tekstu rozpoznaje znaczenie wyrazu użytego w tekście rozpoznaje ocenę postawy zawartą i skomentowaną w tekście 13. czyta teksty kultury na poziomie rozpoznaje na rysunku stereotyp dosłownym (1) związany z narodowością postaci 14. dostrzega i analizuje konteksty niezbędne dostrzega kontekst historyczny do interpretacji tekstów kultury (6) 15. odnajduje związki przyczynowoskutkowe dostrzega w tekście przyczynę (5) zjawiska 16. czyta teksty kultury na poziomie odczytuje sens przysłowia przenośnym (1) 17. dostrzega i analizuje konteksty (6) rozpoznaje zapożyczenie 18. dostrzega i analizuje konteksty (6) rozpoznaje konstrukcję składniową we fragmencie tekstu 19. czyta teksty kultury na poziomie przenośnym (1) odczytuje sens obrazów poetyckich występujących w tekście 20. dostrzega w odczytywanych tekstach rozpoznaje środek wyrazu Liczba punktó w
środki wyrazu (4) we fragmencie wiersza II. Tworzenie własnego tekstu 21. formułuje argumenty (5) uzasadnia użycie znaku interpunkcyjnego w tekście poetyckim i odbiór tekstów kultury KO 1 22. interpretuje teksty kultury (2) określa rolę postaci z wiersza KO 1 23. dostrzega w odczytywanych tekstach charakteryzuje język KO 1 środki wyrazu (4) wypowiedzi 24. czyta teksty kultury na poziomie przenośnym (1) odczytuje przenośny sens cytatu KO 1 II. Tworzenie własnego tekstu 25. analizuje, porównuje, porządkuje i nadaje tytuł fotografii, KO 1 syntetyzuje informacje zawarte w tekstach posługując się odpowiednimi kultury (6) informacjami z wiersza 26. posługuje się kategoriami i pojęciami swoistymi dla przedmiotów humanistycznych (2) i odbiór tekstów kultury 27. dostrzega kontekst historyczny niezbędny do interpretacji tekstu (6) posługuje się pojęciami z poetyki rozpoznaje grupy społeczne, których przedstawiciele ukazani są na ilustracji 28. wyszukuje informacje (3) wyszukuje informacje na ilustracji II. Tworzenie własnego tekstu 29. analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje na syntetyzuje informacje zawarte w tekstach podstawie dwóch tekstów kultury (6) 30. dokonuje celowych operacji na tekście (7) zastępuje wyraz w nazwie motywu przewodniego arkusza jego odpowiednikiem KO 1 KO 1 KO 1 KO 1 KO 1 31. wyciąga wnioski (9) formułuje wnioski KO 1 II. Tworzenie własnego tekstu 32.1. pisze tekst na zadany temat (4) podaje informacje wskazane w temacie RO 1 32.2. buduje wypowiedź w formie planu (1) pisze w punktach plan wycieczki 1 32.3. buduje wypowiedź spójną pod względem zachowuje jednolitą formę 1 składniowym (4) 32.4. buduje wypowiedź poprawną pod względem językowym i stylistycznym (1) wypowiedzi poprawnie stosuje zasady ortografii i interpunkcji 1 24
33.1a. II. Tworzenie własnego tekstu tworzy tekst o charakterze informacyjnym i perswazyjnym dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) uwzględnia adresata spoza kraju RO 1 33.1b. tworzy tekst o charakterze informacyjnym i perswazyjnym dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) charakteryzuje wybraną miejscowość i prezentuje znajdujące się w niej obiekty 1 33.1c. tworzy tekst o charakterze informacyjnym i perswazyjnym dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) opisuje dokładnie jeden z obiektów 1 33.1d. 33.2a. tworzy tekst o charakterze informacyjnym i perswazyjnym dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) zna i stosuje zasady organizacji tekstu (listu) (4) uzasadnia własne stanowisko 1 zachowuje formalne wyróżniki listu prywatnego 1 33.2b. zna i stosuje zasady organizacji tekstu (4) zachowuje trójdzielną kompozycję 1 33.2c. zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst spójny pod względem składniowym (4) pisze tekst spójny; podtrzymuje kontakt z adresatem 1 33.2d. zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst logicznie uporządkowany (4) pisze tekst logicznie uporządkowany 1 33.3a. buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) 33.3b. tworzy teksty o charakterze informacyjnym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej (3) 33.4a. buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) 33.4bc. buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) *33.4a. (uczniowie z dysleksją) buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) 33.4b. buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) pisze poprawnie pod względem składniowym, leksykalnym, fleksyjnym, frazeologicznym posługuje się słownictwem właściwym dla opisu i słownictwem perswazyjnym stosuje zasady interpunkcji 1 stosuje zasady ortografii 2 stosuje zasady interpunkcji 1 stosuje zasady ortografii 1 3 1 33.4c. buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) pisze w sposób czytelny 1 25
3.1.3 Egzamin dla uczniów słabo słyszących i niesłyszących - opis zestawu zadań Nasze miejsce w Europie (A7) Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych skonstruowany wokół tematu Nasze miejsce w Europie był przeznaczony do sprawdzenia opanowania przez uczniów słabo słyszących i niesłyszących kończących trzecią klasę gimnazjum umiejętności i wiadomości opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych i podstawie programowej. Zestaw egzaminacyjny składający się z 29 zadań zawierał 19 zadań zamkniętych, wśród których jest 17 zadań wyboru wielokrotnego i 2 zadania typu prawda-fałsz oraz 10 zadań otwartych, do których uczeń samodzielnie formułował odpowiedź. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano do 180 minut. Uczeń mógł otrzymać maksymalnie 50 punktów. Podstawę tworzenia zadań z obszaru pierwszego stanowiły spójne z motywem przewodnim arkusza krótkie teksty literackie i popularnonaukowe oraz ilustracje. Zadania otwarte wymagały między innymi napisania sprawozdania z wycieczki do Warszawy (dłuższa wypowiedź) oraz notatki o charakterze informacyjnym (tekst użytkowy). Zestaw sprawdzał umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów: obszar I czytanie i odbiór tekstów kultury, obszar II tworzenie własnego tekstu. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów przedstawia poniższa tabela. Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów Obszar standardów Liczba punktów Waga w % Numery zadań czytanie i odbiór tekstów kultury 24 48 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 16, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28 tworzenie własnego tekstu 26 52 4, 12, 14, 15, 17, 19, 29 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: czytanie tekstów na poziomie dosłownym i przenośnym, rozpoznawanie tematu i charakteru tekstu, wyszukiwanie informacji zawartych w tekstach kultury, wskazywanie właściwego źródła informacji, odczytywanie intencji nadawcy- wskazywanie odbiorcy tekstu, rozpoznawanie środków wyrazu w tekstach kultury i określanie ich funkcji w tekście, dostrzeganie wartości zapisanych w tekście. W obszarze tworzenie własnego tekstu sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: porządkowanie, porównywanie i przetwarzanie informacji z tekstu, udzielanie odpowiedzi w formie zdań, tworzenie tekstu użytkowego o charakterze informacyjnym (notatki), redagowanie tekstu spójnego pod względem logicznym i składniowym, poprawnego w zakresie języka i zapisu (sprawozdania). 26
3.1.4 Kartoteka zestawu zadań Nasze miejsce w Europie (A7) Nr zad. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Obszar standardów wymagań i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury II. Tworzenie własnego tekstu i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń: wyszukuje informacje zawarte w tekstach kultury (3) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje (6) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) dostrzega wartości wpisane w teksty kultury (7) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) interpretuje teksty kultury (2) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) Nazwa sprawdzanej czynności Uczeń: wyszukuje w tekście wydarzenie historyczne Typ zadania Liczba pkt odczytuje treść obrazu rozpoznaje temat tekstu określa wiek na podstawie dat wyszukanych w tekście L 2 rozpoznaje charakter tekstu rozumie pojęcie wyjaśnione w tekście dostrzega wartości KO 2 wskazuje zdanie prawdziwe w świetle tekstu wskazuje właściwy tytuł tekstu wyszukuje liczbę państw we wspólnotach europejskich wyszukuje w tekście właściwe nazwy państw PF 1 L 1 27
12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 II. Tworzenie własnego tekstu i odbiór tekstów kultury II. Tworzenie własnego tekstu II. Tworzenie własnego tekstu i odbiór tekstów kultury II. Tworzenie własnego tekstu i odbiór tekstów kultury II. Tworzenie własnego tekstu i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje (6) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje (6) analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje (6) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) tworzy teksty o charakterze informacyjnym (3) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) tworzy tekst o charakterze informacyjnym (3) poprawny pod względem języka i zapisu (1) wyszukuje informacje zawarte w tekstach kultury (3) dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu (4) interpretuje teksty kultury uwzględniając intencje nadawcy (2) interpretuje teksty kultury uwzględniając intencje nadawcy (2) porządkuje chronologicznie wydarzenia opisane w tekście wskazuje zdanie prawdziwe w świetle tekstu porządkuje alfabetycznie nazwy państw uzupełnia tekst informacjami z innego tekstu wskazuje właściwe źródło informacji uzupełnia notatkę na podstawie tekstu wyszukuje w tekście właściwe nazwisko autora uwzględnia wskazane informacje (2 p.) pisze poprawnie pod względem języka (1 p.) pisze poprawnie pod względem ortografii i interpunkcji (1 p.) wyszukuje właściwe nazwisko autora określa liczbę wersów w strofie wiersza L 2 PF 2 KO 2 L 2 KO 2 RO 4 wskazuje odbiorcę tekstu interpretuje fragment wiersza 28
24 25 26 27 28 29 i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury i odbiór tekstów kultury II. Tworzenie własnego tekstu II. Tworzenie własnego tekstu dostrzega w odczytywanych tekstach środki wyrazu (4) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) czyta teksty kultury na poziomie dosłownym (1) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) wyszukuje informacje zawarte w tekstach (3) tworzy tekst o charakterze informacyjnym, dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) buduje wypowiedzi poprawne pod względem językowym i stylistycznym (1) dostrzega w wierszu rymy określa nazwę państwa, o którym mowa w tekście dobiera synonim do wyrazu zastosowanego w tekście korzysta z rozkładu jazdy L 1 korzysta z rozkładu jazdy pisze sprawozdanie uwzględniając odpowiednie informacje (5 p.) oraz wyrażając opinie (2 p.) pisze poprawnie pod względem językowym (3 p.), oraz ortograficznym i interpunkcyjnym (2 p.) RO 12 3.1.5 Egzamin dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim - opis zestawu zadań Ojczyzna (A8) Zestaw zadań z zakresu przedmiotów humanistycznych skonstruowany wokół tematu Ojczyzna miał na celu sprawdzenie opanowania umiejętności i wiadomości opisanych w podstawie programowej i standardach wymagań egzaminacyjnych przez uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim kończących trzecią klasę gimnazjalną. Sprawdzał on umiejętności i wiadomości opisane w następujących obszarach standardów egzaminacyjnych: - czytanie i odbiór tekstów kultury, - tworzenie własnego tekstu. Zestaw egzaminacyjny składający się z 25 zadań zawierał 11 zadań zamkniętych (4 zadania wyboru wielokrotnego, 2 zadania na dobieranie, 5 zadań typu prawda-fałsz ) i 14 zadań otwartych wymagających od ucznia samodzielnego formułowania odpowiedzi (6 zadań z luką, 6 zadań krótkiej odpowiedzi i 2 zadania rozszerzonej odpowiedzi). Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidzianodo 180 minut. Uczeń mógł otrzymać maksymalnie 50 punktów. Podstawę tworzenia zadań stanowiły spójne z motywem przewodnim teksty literackie (epika i liryka), tekst popularnonaukowy, rysunek, reprodukcje fotografii i malarstwa portretowego. Zadania otwarte rozszerzonej odpowiedzi wymagały napisania opowiadania i ogłoszenia. 29
Przyporządkowanie zadań i punktów do obszarów standardów przedstawia poniższa tabela. Obszar standardów Czytanie i odbiór Tekstów kultury tworzenie własnego tekstu 20 40% 12, 18 Liczba Waga punktów w % Numery zadań 30 60% 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 W obszarze czytanie i odbiór tekstów kultury sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: - czytanie tekstów kultury na poziomie dosłownym i przenośnym - wyszukiwanie informacji zawartych w tekstach kultury - dostrzeganie kontekstów niezbędnych do interpretacji tekstów kultury - interpretacja tekstów kultury (rozpoznawanie osoby mówiącej) - dostrzeganie w odczytywanych tekstach środków wyrazu - dostrzeganie wartości wpisanych w teksty kultury. W obszarze tworzenie własnego tekstu sprawdzano następujące umiejętności i wiadomości: - redagowanie opowiadania na zadany temat - zachowanie następstwa czasowego i przyczynowo-skutkowego - redagowanie ogłoszenia na zadany temat - stosowanie zasad organizacji tekstu, zachowanie spójności treści - zachowanie poprawności językowej i stylistycznej - przestrzeganie poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej. 30
3.1.6 Kartoteka zestawu zadań Ojczyzna (A8) Obszar standardów Nazwa sprawdzanej umiejętności Nr Nazwa sprawdzanej czynności Forma Liczba wymagań (z numerem standardu) zad. zadania pkt egzaminacyjnych Uczeń: Uczeń: 1 czyta teksty kultury na poziomie I odbiór tekstów kultury dosłownym (1) odczytuje dosłowne znaczenie tekstu poetyckiego PF 2 2 czyta teksty kultury na poziomie odczytuje dosłowne znaczenie treści przedstawionych w tekście I odbiór tekstów kultury dosłownym (1) poetyckim 3 czyta teksty kultury na poziomie I odbiór tekstów kultury przenośnym (1) dostrzega znaczenie przenośni w tekście poetyckim 4 wyszukuje informacje zawarte w tekstach wyszukuje w tekście poetyckim potrzebne informacje I odbiór tekstów kultury kultury (3) D 1 5 I odbiór tekstów kultury interpretuje teksty kultury (2) rozpoznaje w tekście poetyckim osobę mówiącą KO 1 6 czyta teksty kultury na poziomie odczytuje na poziomie dosłownym treści przedstawione na I odbiór tekstów kultury dosłownym (1) fotografii D 2 7 I odbiór tekstów kultury dostrzega kontekst literacki (6) dostrzega związek między tekstem literackim i fotografią PF 1 8 czyta teksty kultury na poziomie I odbiór tekstów kultury dosłownym (1) odczytuje dosłowne znaczenie tekstu literackiego L 1 9 dostrzega w odczytywanych tekstach I odbiór tekstów kultury środki wyrazu (4) dostrzega wyrazy dźwiękonaśladowcze w tekście literackim L 1 10 wyszukuje informacje zawarte w tekstach rozpoznaje osobę, która oprowadzała przyjaciół po okolicy I odbiór tekstów kultury kultury (3) KO 1 11 wyszukuje informacje zawarte w tekstach wyszukuje w tekście literackim potrzebne wyrażenie I odbiór tekstów kultury kultury (3) L 1 12 II. Tworzenie własnego tekstu buduje wypowiedź na zadany temat (4) tworzy tekst dostosowany do sytuacji komunikacyjnej (3) buduje wypowiedzi poprawne Redaguje opowiadanie poprawne pod względem treści, kompozycji, języka, stylu i poprawności zapisu, tzn.: przedstawia przygodę prawdziwą lub wymyśloną, związaną z miejscem, w którym najchętniej przebywa zachowuje następstwo czasowe i uporządkowany przyczynowoskutkowy tok zdarzeń wzbogaca narrację poprzez wprowadzenie, np. opisu miejsca RO 5 31