Załącznik 7 PROTOKÓŁ ZE SPOTKANIA KONSULTACYJNEGO EŁK, 11 MARCA 2014 R. PROJEKT: OPRACOWANIE PROGRAMU OCHRONY PÓŁNOCNEGO KORYTARZA EKOLOGICZNEGO Dnia 11 marca 2014 r. w sali konferencyjnej Hotelu Rydzewski w Ełku odbyło się spotkanie konsultacyjne projektu Programu Ochrony Północnego Korytarza Ekologicznego. Celem spotkania było uzyskanie opinii na temat projektu Programu oraz proponowanego szczegółowego programu kluczowych działań dla funkcjonowania Północnego Korytarza Ekologicznego na odcinkach: Dolina Biebrzy - Puszcza Knyszyńska, Puszcza Piska - Bagna Biebrzańskie, Puszcza Augustowska - Puszcza Romincka - Puszcza Borecka - Puszcza Piska. W spotkaniu wzięło udział 22 przedstawicieli instytucji pełniących rolę kluczowych interesariuszy oraz 5 przedstawicieli Wykonawcy (lista uczestników w Załączniku 5). Uczestników spotkania przywitał przedstawiciel Wykonawcy Programu Ochrony Północnego Korytarza Ekologicznego - Kierownik projektu p. Wojciech Lewandowski. Zebrani wyrazili swoje rozczarowanie brakiem przedstawiciela Zamawiającego na spotkaniu. Następnie p. Wojciech Lewandowski przedstawił podstawowe informacje na temat projektu Programu, którego dotyczyło spotkanie. Zaprezentowano założenia, metodykę, zakres opracowania Programu Ochrony Północnego Korytarza Ekologicznego, tryb i harmonogram prac z podziałem na poszczególne etapy oraz zakładane efekty jakie ma przynieść opracowanie Programu. Zwrócono uwagę, iż Program dotyczy wybranych odcinków Północnego Korytarza Ekologicznego, dla których poprawienie i/lub utrzymanie ciągłości Strona 1 z 7
ekologicznej jest szczególnie istotne dla ochrony dużych drapieżników. Przedstawiono także budowę i zawartość dokumentu. Głos zabrał p. Krzysztof Oniszczuk, przedstawiciel Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku, który zadał pytanie czy były przeprowadzone wcześniejsze konsultacje z pracownikami gminnymi, przedstawicielami nadleśnictw i innych instytucji. Wykonawca wyjaśnij, że zgodnie z harmonogramem realizacji projektu ten etap spotkań jest właściwym czasem konsultacji dokumentu. P. Oniszczuk zarzucił Wykonawcy brak poinformowania nadleśnictw o wkroczeniu na ich teren i prowadzonych badaniach. P. Wojciech Lewandowski poinformował zebranych, że wizje terenowe dotyczyły przede wszystkim obszarów bezleśnych, położonych bezpośrednio poza terem Lasów Państwowych, ponieważ założono iż sam kompleks leśny stanowi odpowiednie środowisko dla migracji zwierząt. Konserwator Przyrody w Białymstoku zwrócił uwagę Wykonawcy, że powinien w swoich planach uwzględnić Plany Zadań Ochronnych dla Obszarów Natura 2000, znajdujących się na analizowanym terenie. P. Wojciech Lewandowski zapewnił, że przeanalizowano wszystkie dostępne PZO, uzasadnił także, że w ramach Programu nie projektuje się działań na terenie obszarów Natura 2000. Następnie głos zabrał P. Ryszard Serwatka - Podlaskie Biuro Planowania Przestrzennego w Białymstoku, który poinformował zabranych o swej współpracy z IBS PAN w Białowieży nad aktualizacją w 2010 r. przebiegu Korytarza Północnego na terenie Województwa Podlaskiego i zwrócił się z pytaniem o uwzględnienie tej aktualizacji w pracach nad Programem, co p. Lewandowski potwierdził. Kolejne pytania dotyczyły umocowania prawnego samego dokumentu. Zapytano o mechanizmy jego wdrażania. P. Wojciech Lewandowski wyjaśnił, że jedynym realnym sposobem wdrożenia założeń Programu jest powołanie w ramach WWF-u zespołu biorącego udział w procedurach oceny oddziaływania na środowisko. Drugą możliwością jest zdobycie przez WWF pieniędzy na sfinansowanie niektórych działań. Strona 2 z 7
Zwrócono się z pytaniem, czy Program nie wymaga prognozy oddziaływania na środowisko. P. Aleksandra Bienias - przedstawiciel wykonawcy - odpowiedziała, że nie 1. P. Wojciech Lewandowski poinformował uczestników spotkania, że część zadawanych przez nich pytań dotycząca szerszych koncepcji i filozofii działań Fundacji WWF Polska, zostanie bez odpowiedzi ze strony Wykonawcy, ponieważ nie jest on osobą upoważnioną do tego, ani nie posiada takowej wiedzy. Kolejne pytanie p. Wiesława Wasilewskiego - PZD w Piszu dotyczyło charakteru dokumentu w kontekście planowania inwestycji liniowych i czy będzie on dokumentem blokującym działania, czy dokumentem poglądowym. P. Wojciech Lewandowski wyjaśnił, że według niego dokument ma charakter poglądowy, który finalnie zostanie rozpowszechniony pomiędzy odpowiednie organy administracji, odpowiedzialne m.in. za oceny oddziaływania na środowisko. Uczestnicy spotkania wyrazili w tym miejscu ponownie obawę o plany WWF-u związane z dokumentem. W związku z czym zadano kolejne pytania (stale przewijające się mimo jasnych odpowiedzi Wykonawcy), które w opinii Wykonawcy powinny zostać skierowane do Zamawiającego: po co powstał dokument, jaka jest jego idea i jakie plany w związku z nim ma Fundacja. Zarzucono Wykonawcy, że sposób konsultacji Programu jest nieodpowiedzialny, podobnie jak i brak przedstawiciela Zamawiającego, ponieważ problem korytarzy ekologicznych jawi się zbyt poważnie. Wykonawca wyjaśnił, że początkowa idea zbudowania strony internetowej poświęconej projektowi, gdzie miały być umieszczane bieżące informacje o projekcie nie została zrealizowana nie z winy Wykonawcy, a sposób konsultacji wynika z założeń Zamawiającego dotyczących realizacji całego projektu. Następnie kolejny raz zwrócono uwagę na poważny charakter dokumentu, wyrażając obawy co do konsekwencji jego powstania, szczególnie dla gospodarki leśnej. P. Wojciech Lewandowski zaprosił uczestników spotkania na przerwę, podczas której została podjęta próba nawiązania kontaktu z przedstawicielem Zamawiającego, w celu zgłoszenia potrzeby jego natychmiastowego przyjazdu. 1 Zgodnie z art. 46 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, nr 1227 z późn. zm.) Strona 3 z 7
Po przerwie kawowej, zebranym została przedstawiona przez p. Wojciecha Lewandowskiego kolejna prezentacja dotycząca szczegółowego planu działań proponowanych w Programie dla łączników: Dolina Biebrzy - Puszcza Knyszyńska, Puszcza Piska - Bagna Biebrzańskie, Puszcza Augustowska - Puszcza Romincka - Puszcza Borecka - Puszcza Piska. Wykonawca starał się przedstawić zabranym wszystkie miejsca problemowe zidentyfikowane na danym obszarze, co w związku z gwałtownymi reakcjami uczestników było utrudnione. Wzburzenie przedstawicieli GDDKiA oddział Olsztyn (p. Małgorzata Samsel i p. Anna Kreńska) spowodowała propozycja Wykonawcy co do budowy górnego przejścia dla zwierząt na DK16 i DK8 w istniejącej lokalizacji. Jedna z Pań przyznała, że jeśli przebudowa drogi zostanie przeprowadzona po istniejącym śladzie, to faktycznie istnieje możliwość wybudowania w tym miejscu przejścia górnego. Wykonawcy zarzucono nieznajomość kilkunastu (czy jak w dalszym toku spotkania zostało powiedziane - 42) wariantów realizacji przebudowy drogi (lokalizacyjnych i technologicznych). Obecnie nie ma decyzji co do wyboru wariantu, ani decyzji o dalszym finansowaniu przebudowy ww. drogi, rozpoczyna się proces decyzji środowiskowej. Wykonawca zgodził się, że należy zapoznać się z tym dokumentem koncepcyjnym i rozważyć warianty, które pokrywają się obszarowo z wyznaczonym łącznikiem. Nie zgodził się jednak z wnioskiem o niewpisywanie do Programu zapisu o budowie przejścia górnego na tym terenie. P. W. Lewandowski wyjaśnił, że w momencie wyboru wariantu innego niż przebudowa drogi w tej samej lokalizacji, co skutkować będzie zmniejszeniem ruchu poniżej 5000 samochodów/dobę, zgodnie z metodyką budowa przejścia górnego nie jest wymagana. Wyjaśnienia te nie stanowiły satysfakcjonującej odpowiedzi dla uczestników spotkania, którzy uparcie widzieli w propozycji Wykonawcy narzędzie, którym Fundacja WWF Polska posłuży się do wymuszenia na Gminie, która może się stać wówczas właścicielem drogi, budowy przejścia górnego, pomimo niewielkiego natężenia ruchu. Wykonawca zgodził się, że jeśli istnieją faktycznie wyznaczone wszystkie przejścia dla zwierząt, dla wszystkich wariantów przebudowy drogi DK16, może się do nich odnieść w toku dalszych prac nad Programem. Strona 4 z 7
Zwrócono uwagę Wykonawcy, że budowa górnego przejścia dla zwierząt wymaga wycięcia kilkudziesięciu hektarów lasu. Następnie znów zostało ponowione pytanie, czy nie jest wymagana prognoza oddziaływania na środowisko Programu. Kolejny raz przez uczestnika spotkania zostało podkreślone, że Program stanie się narzędziem w rękach Fundacji WWF Polska, w związku z czym uczestnicy spotkania nie zgodzili się z argumentacją przedstawicieli Wykonawcy, że ma on charakter poglądowy i powinien charakteryzować się wystarczająco dużym stopniem ogólności. Przedstawiciel nadleśnictwa wyraził następnie obawy, że konsekwencją powstania dokumentu Programu będzie zablokowanie wszelkiego rodzaju inwestycji na omawianym obszarze i powstanie tu, cytuję: jednej wielkiej Rospudy. Dalszą prezentację szczegółowego programu działań przerwały zarzuty i pytania związane z: uwzględnieniem gatunku łosia w analizach i ogólną metodyką analiz LCP. P. K. Oniszczuk wyszedł z wnioskiem, że należy właśnie gatunek łosia potraktować zupełnie osobno. P. W. Lewandowski i p. Sławomir Bienias (przedstawiciel Wykonawcy) wyjaśnili, że na etapie prac nad analizą przebiegu łączników były wyraźne różnice pomiędzy ścieżkami rysia, wilka i łosia, ale w związku z przyjętą metodyką prac korytarze wilka i łosia stanowiły jedynie uzupełnienie korytarzy dla gatunku priorytetowego dla Programu, tj. rysia. Jeden z uczestników spotkania zabierając głos dopytywał się czy w ramach prac nad propozycjami zalesień brano pod uwagę klasy gruntów rolnych. Przedstawiciel Wykonawcy przyznał, że nie było brane to pod uwagę. P. W. Lewandowski podkreślił, że prezentowane działania mają charakter optimum, a ich realizacji byłaby stworzeniem warunków idealnych dla migracji zwierząt. Dodał także, że wariantem minimalnym jest niezmienianie istniejącej struktury zagospodarowania terenu na obszarach problemowych, w kontekście proponowanych dolesień. P. K. Oniszczuk zwrócił uwagę na nieuwzględnienie gatunku bobra przy opracowywaniu tego tematu. Na pytanie p. W. Lewandowskiego w jaki sposób miałoby to nastąpić, uzyskano informację, że osoba zadająca pytanie nie wie, ale że gatunek ten sprawia trudności w utrzymaniu drzewostanu w prawidłowej formie. Strona 5 z 7
Kolejny raz zwrócono się z prośbą do Wykonawcy o wyjaśnienie prawnych uwarunkowań ochrony korytarzy ekologicznych. Głos zabrał kolejny przedstawiciel Wykonawcy, p. Anita Bernatek, która przybliżyła kolejny raz to zagadnienie. Podkreśliła, że wyznaczenie korytarzy przez Wykonawcę było przeprowadzone metodami obiektywnymi. Następnie zabrała głos przedstawiciel samorządu, która wyraziła obawy co do całości Programu, konsekwencji jego wdrożenia dla gmin i zwróciła uwagę po raz kolejny na brak przedstawiciela Zamawiającego na spotkaniu. Podkreślono potrzebę wyartykułowania w protokole ze spotkania przez Wykonawcę szeregu uwag, które zostały wnoszone w trakcie spotkania. Przedstawiciel jednego z nadleśnictw, po nakreśleniu historii swoich prac nad opracowaniem przeprowadzonym dla gatunku chronionego porostu i problemów z Pracownią na Rzecz Wszystkich Istot w związku z jego wdrożeniem, wyraził swoją opinię i zastanowienie nad wystąpieniem do prokuratury o możliwości, czy też chęci popełnienia szkody w środowisku przez założenia proponowane w Programie. P. Michał Jakiel, przedstawiciel wykonawcy, zwrócił po raz kolejny uwagę, że jest to dokument poglądowy, opiniotwórczy, jakich powstaje bardzo dużo, na bardzo różnym poziomie (w tym wszystkie prace naukowe). Kolejny raz przedstawiciel GDDKiA w Olsztynie zwrócił uwagę na brak przedstawiciela Zamawiającego na spotkaniu, a także wyraził swój niepokój o brak przyjęcia przez Wykonawcę odpowiedzialności za realną możliwość wykonania proponowanych działań. Uczestnicy spotkania wyrazili swoje oczekiwania co do organizacji kolejnego spotkania na zakończenie prac nad Programem. Następnie p. Wojciech Lewandowski, poprosił uczestników o przekazanie swoich opinii na temat przedstawionych w trakcie spotkania materiałów, proponując termin do 10 kwietnia na ich przekazanie. Strona 6 z 7
Następnie przedstawiono uczestnikom dalszą część prezentacji 2 proponowanych szczegółowych działań. dotyczącej Głos zabrał przedstawiciel nadleśnictwa, który swoje zarzuty skierował do Fundacji WWF Polska, a które dotyczy braku odpowiedzialnego podejścia do tematu, braku przedstawienia idei Programu przedstawicielom gmin i innych instytucji przed przystąpieniem do działań. P. A. Bernatek zadała uczestnikom spotkania pytanie, czy powodem burzliwej dyskusji i licznych zarzutów jest fakt realizacji tego Programu przez Fundację WWF Polska. Podkreśliła raz jeszcze, że prezentowany przebieg korytarzy został wyznaczony za pomocą metod obiektywnych, wypracowanych na podstawie prac i badań naukowych, w tym IBS PAN z Białowieży. Podziękowała także za wszystkie wniesione uwagi podczas spotkania i zapewniła o ich uwzględnieniu w toku dalszych prac nad Programem. Na zakończenie p. Wojciech Lewandowski podziękował uczestnikom spotkania za przybycie. Materiały ze spotkania w formie elektronicznej zostały przekazane uczestnikom drogą mailową, w dniu w którym odbyło się spotkanie. Całość spotkania została zarejestrowana w pliku audio, stanowiącym załącznik 6.... Wojciech Lewandowski Kierownik zespołu... Aleksandra Bienias Specjalista ds. obsługi projektu 2 Materiały prezentowane podczas spotkania stanowią Załącznik nr 9. Strona 7 z 7