TFPL2006/

Transkrypt

1 Znaczenie komunikacji w procesie wdraŝania sieci Natura 2000 doświadczenia polsko hiszpańskie w ramach projektu TFPL2006/ Komunikacja, świadomość społeczna i wzmocnienie instytucjonalne dla wdraŝania Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000

2 Cel główny projektu Wzmocnienie zrozumienia potrzeb ochrony róŝnorodności biologicznej wśród lokalnych podmiotów, w tym wzmocnienie świadomości społecznej i moŝliwości instytucjonalnych dla zarządzania siecią Natura 2000 w Polsce

3 Podstawy prawne Dyrektywa 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca dyrektywę 90/313/EWG Dyrektywa 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska

4 Podstawy prawne Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 r. (Dz.U. Nr 199 poz Ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw z dnia 3 października 2008 r. (Dz.U. Nr 201 poz. 1237

5 Działania przewidziane w ramach projektu Komponent 1 Program szkoleniowy dla sprawujących nadzór nad obszarami Natura 2000 Ochrona gatunków i siedlisk Natura 2000 Umiejętności komunikacyjne i negocjacyjne Komunikacja jako instrument ochrony przyrody Przygotowanie projektów i wniosków do róŝnorodnych funduszy dostępnych dla realizacji celów ochrony przyrody Praktyczne doświadczenia partnerów z Hiszpanii oraz krajów, w których program Natura 2000 został z powodzeniem wdroŝony

6 Działania przewidziane w ramach projektu Komponent 2 Odpowiednie działania komunikacyjne skierowane do społeczności lokalnych dla wybranych obszarów Natura 2000 Przeprowadzenie działań komunikacyjnych na 17 wybranych obszarach Natura 2000 oraz przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii informacyjnej dotyczącej Sieci Natura 2000

7 Działania przewidziane w ramach projektu Komponent 3 Wzmocnienie współpracy trans-sektorowej we wdraŝaniu programu Natura 2000 w Polsce. Stworzenie 4 grup roboczych: - Leśnictwo - Rolnictwo - Gospodarka wodna - Infrastruktura, oceny oddziaływania i planowanie przestrzenne

8 Działania przewidziane w ramach projektu Komponent 3 Efektem końcowym pracy tych grup ma być stworzenie podręczników: - Korzyści płynące z programu Natura 2000 dla leśnictwa - Korzyści płynące z programu Natura 2000 dla rolnictwa - Natura 2000 a gospodarka wodna - Natura 2000 w planowaniu przestrzennym rola korytarzy ekologicznych - Natura 2000 w procesie oceny oddziaływania na środowisko

9 Działania przewidziane w ramach projektu Komponent 4 Wizyty szkoleniowe, których celem jest uzyskanie wiedzy na temat zarządzania siecią Natura 2000 Wizyty szkoleniowe dla przedstawicieli komitetu sterującego projektu oraz osób wyszkolonych w ramach komponentu 1 na obszarach chronionych w Hiszpanii oraz w instytucjach odpowiedzialnych za wdraŝanie programu Natura 2000

10 Konfrontacja czy współpraca. Ewolucja udziału społecznego w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska w Hiszpanii Udział społeczny na wczesnym etapie prac jest doskonałym narzędziem rozwiązywania konfliktów. Pozwala na wzbudzenie zaufania do decyzji podejmowanych na wyŝszych szczeblach

11 Ochrona przyrody w Hiszpanii powstanie pierwszych Parków Narodowych oraz Centralnej Rady Parków Narodowych 1972 pierwsze pomysły związane z planowaniem ochrony, powstanie rady kaŝdego PN (do 1972 PN zarządzane były przez słuŝby leśne 1977 rozporządzenie dotyczące konieczności informowania o planach ochrony lokalne społeczności włączenie ich do rad PN

12 Ochrona przyrody w Hiszpanii 1984 pierwsze zatwierdzone plany ochrony PN 1989 przekazanie kompetencji PN regionom. Hiszpańskie MŚ ma tylko uprawnienia kontrolne 2007 zatwierdzenie Ustawy o RóŜnorodności Biologicznej (wdroŝenie Dyrektywy Siedliskowej)

13 Do roku 1994 w Hiszpanii panował tradycyjny model konsultacji społecznych polegający na informowaniu społeczeństwa Praca Plan 1. Plan 2. / eksperci Konsultanci Interesariusze

14 Poziomy udziału społecznego - Manipulacja - Informowanie - Konsultacje społeczne - Współudział - Czynny udział

15 Dwa etapy oddziaływania społecznego w Hiszpanii Etap 1 Przedstawienie przez inwestora projektu realizacji z uwzględnieniem alternatyw. Otwarcie procesu konsultacyjnego, w którym udział biorą wybrane podmioty. Po miesiącu organ środowiskowy zwraca dokumentację inwestorowi wraz z koniecznymi do wprowadzenia modyfikacjami. Organ ten wskazuje równieŝ najlepsze warianty.

16 Dwa etapy oddziaływania społecznego w Hiszpanii Etap 2 Inwestor na podstawie uwag sporządza nowy raport, w którego opiniowaniu moŝe uczestniczyć kaŝdy zainteresowany. Stworzono takŝe Radę Doradczą ds. Środowiska Naturalnego w skład której wchodzą: NGO, organizacje rolnicze, myśliwskie, przedsiębiorcy, urzędnicy oraz naukowcy.

17 Udział społeczny w planowaniu dotyczącym obszarów chronionych w Hiszpanii W procesie planistycznym wszyscy zainteresowani muszą mieć moŝliwość wyraŝenia swojej opinii. NaleŜy dokładnie wyjaśnić uczestnikom jaki wpływ na rzeczywistość będą miały wypracowane wspólnie decyzje. Proces ten pozwala dokładniej zidentyfikować istniejące problemy i dokładnie określić moŝliwe do osiągnięcia cele.

18 Udział społeczny w planowaniu dotyczącym obszarów chronionych w Hiszpanii Korzyści płynące z planowania z udziałem społecznym -Właściwe decyzje, - Określenie rozwiązań realnie moŝliwych do zastosowania - Łatwiejsze i pełniejsze zaakceptowanie obszarów chronionych przez społeczności lokalne - Zintegrowanie ochrony przyrody z tłem ekonomiczno społecznym danego regionu.

19 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Deklarowanie przepisy nakładają obowiązek konsultacji społecznych i informowanie opinii publicznej Planowanie organ kolegialny musi brać udział w zatwierdzeniu planu, muszą odbyć się konsultacje społeczne

20 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Zarządzanie istnieje moŝliwość zaangaŝowania w proces zarządzania wolontariuszy Monitorowanie moŝe odbywać się z wykorzystaniem wolontariatu lub innej pracy członków lokalnych społeczności

21 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Organ kolegialny: Udział pośredni społeczeństwo jest reprezentowane przez wybranych przedstawicieli Stabilność Charakter opiniodawczy, konsultacyjny ZrównowaŜenie składu oraz właściwy dobór i ilość członków

22 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Informowanie opinii publicznej: Najbardziej rozpowszechniona procedura MoŜliwość bezpośredniego włączenia społeczeństwa w procesy planistyczne (dyskusje, wymiana poglądów) Konieczność wypracowania systemu informacji o wdroŝeniu procedur Informacja musi być w przystępnym języku (nie moŝe być przekazana jako nakaz Informacje zwrotne muszą być wykorzystane w ostatecznej wersji planu zarządzania

23 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Wolontariat: Wykorzystywany głównie w etapie zarządzania i monitoringu Powinien być dobrze zaplanowany aby dobrze wykorzystać potencjał wolontariuszy Bardzo dobry sposób na włączenie lokalnych społeczności w proces zarządzania Powszechną akceptację obszarów chronionych wzbudzają widoczne efekty

24 Procesy z udziałem społecznym cztery etapy efektywnej ochrony obszarowej Zarządzanie terenem: MoŜe przebiegać na podstawie dobrowolnego porozumienia organu kolegialnego z właścicielami, NGO Powinno być szczegółowo zaplanowane w czasie i przestrzeni Powinno opierać się na umowach cywilnoprawnych MoŜe byćźródłem dochodu i pomagać w sięganiu po środki pomocowe

25 Projektowanie systemu planowania z udziałem społecznym Analiza sytuacji wyjściowej Identyfikacja wszystkich zainteresowanych stron Zebranie i rozpowszechnienie dostępnych danych najlepszymi w danej sytuacji metodami Wsparcie dla uczestników procesu przy wyraŝaniu opinii Wybór odpowiedniej procedury Motywowanie poprzez dobranie odpowiednich metod Wzmacnianie pozytywnych zachowań Zawsze naleŝy pamiętać o ewaluacji i monitoringu Nie wolno dopuszczać fałszywych i niemoŝliwych do realizacji oczekiwań

26 MoŜliwe problemy i przeszkody Trudności w porozumiewaniu się stron pochodzących z róŝnych środowisk i grup interesu Plany często opracowywane są przez ludzi z zewnątrz Brak umiejętności i chęci do aktywnego uczestnictwa Spojrzenie na obszary Natura 2000 przez pryzmat innych form ochrony przyrody Brak zaufania do przedstawicieli władzy Obecność lokalnych grup interesu, manipulacja obywatelami

27 Dziękuję za uwagę Jan Balcerzak