Ładunkoznawstwo Wykład I
Towaroznawstwo a ładunkoznawstwo
Towaroznawstwo istota i zakres Towaroznawstwo jest rozległą dziedziną wiedz której przedmiotem poznania jest towar. Przedmiotem Towaroznawstwa jest poznanie w wyniku kompletnych badań prawidłowości rządzących jakością towarów. Towaroznawstwo to nauka zajmująca się badaniem i oceną właściwości użytkowych towarów oraz czynników wpływających na jakość. Towaroznawstwo to nauka o właściwościach towarów, metody ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na jakość i wartość użytkową, o właściwym ukształtowaniu jakości wyrobów w sferach: przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej.
Towar dobro produkt wyrób artykuł Towary realnie istniejące dobra ruchome posiadające wartość wymienną, a więc cenę, które z tego powodu są lub mogły być przedmiotem handlu Towar to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży, dzięki swym właściwościom jest użyteczny gdyż zaspokaja potrzeby materialne i niematerialne człowieka. Towar musi mieć odpowiednią postać handlową i cenę; posiada wartość rynkową i użytkową.
Zakres towaroznawstwa obejmuje przede wszystkim : wiedzę o grupach towarowych i o poszczególnych towarach wiedzę na temat kształtowania i oceny jakości wiedzę z zakresu logistyki i ochrony jakości stosowanie i doskonalenie metod badań znajomość zagadnień ogólnych
Towaroznastwo obejmuje następujące dziedziny: Nauki przyrodniczo techniczne (chemia, fizyka, mikrobiologia, technologia, materiałoznawstwo, nauki rolne i leśne ekologia) Nauki prawne Psychologia Nauki ekonomiczne (ekonomia, ekonomika jakości, marketing, nauka organizacji i zarządzania, SKJ (statystyczna kontrola jakości), kwalitologia, logistyka)
Cechy określające jakość towaru: Cechy techniczne Cechy użytkowe Cechy estetyczne Cechy ekonomiczne
JAKOŚĆ - rodzaje Jakość projektu Jakość wykonania Jakość eksploatacji
Cechy towarów Cechy ergonomiczne Cechy ekologiczne Cechy logistyczne
Towaroznawstwo żywności KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI 1) produkty zbożowe, 2) mleko i przetwory mleczne, 3) jaja, 4) mięso i ryby, 5) masło i śmietana, 6) tłuszcze różne, 7) ziemniaki, 8) warzywa i owoce zawierające duże ilości witaminy C,
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI - przygotowane do obróbki, - przygotowane do obróbki kulinarnej, - przygotowane do obróbki cieplnej, - przygotowane do podgrzewania, -gotowe do spożycia, -gotowe do podania na stół.
KLASYFIKACJA ŻYWNOŚCI - konserwy pasteryzowane i sterylizowane, - produkty suszone met. tradycyjnymi, produkty typu instant i liofilizowane, - produkty mrożone, - produkty wychłodzone (surowe i po obróbce ciepl.) - produkty chłodzone, pakowane próżniowo, - produkty chłodzone, pakowane w atm. modyfikow)
Ładunek jako przedmiot przewozu Proces transportowy
Proces transportowy Ciąg kolejno następujących czynności, stanowiących pewną całość, w wyniku których towar zostanie dostarczony odbiorcy w jak najsprawniejszy sposób
Proces transportowy czynności spedycyjne czynności przemieszczania (przewóz, przeładunek, składowanie przejściowe) czynności dodatkowe (np. magazynowanie długookresowe)
Uczestnicy rynku Przewoźnicy Firmy składowe Firmy przeładunkowe Firmy kontrolne Spedytorzy Brokerzy, maklerzy Agencje celne
Transport jako element łańcucha logistycznego
Istota Procesu Transportowego w Logistyce - pojęcie, klasyfikacja i znaczenie procesów transportu w systemie logistycznym
Logistyka Zajmuje się działaniami, uwzględnianymi z racjonalnym zaspokojeniem popytu poprzez doprowadzanie ze źródła strumieni materii, informacji, paliw i energii, ludzi, wody, usług do ujść tzn. do miejsc przeznaczenia, we właściwym czasie, w odpowiedniej ilości i właściwym stanie.
System logistyczny Wejście Zadania Zasoby OTOCZENIE SYSTEMU SYSTEM Proces1 Proces 2 Wyjście Produkt Usługa
Koszty pochodne obniżania jakości ładunków lub występowania ubytków spowodowanych w trakcie przewozu, prac ładunkowych (za-, prze- lub wyładunkowych) bądź też składowania, zamrożenia środków obrotowych w czasie transportu; dodatkowych kosztów obrotu, wynikających z wyboru określonej gałęzi transportu lub sposobu przewozu; obniżenia ilości i jakości produkowanych wyrobów wskutek niedostarczenia w wyznaczonym czasie przewożonych materiałów do produkcji.
Transport może się przyczynić do powstania określonych korzyści poprzez: Poprawę terminowości, czego efektem jest zmniejszenie rezerw towarowych Zwiększenie częstotliwości dostaw przy jednoczesnym zmniejszeniu jednorazowych wielkości dostaw, co pozwala na obniżenie wielkości zapasów, zmniejszenie zamrożenia środków obrotowych i zapotrzebowania na powierzchnię magazynową Zwiększenie wielkości jednorazowej dostawy i zmniejszenie częstotliwości dostaw, w rezultacie czego ulegają obniżeniu koszty dostawy Zmniejszenie uszkodzeń transportowych i reklamacji jakościowych Zwiększenie szybkości dostaw, co pozwala na utrzymanie wartości użytkowej towaru łatwo psującego się oraz zmniejszenie środków obrotowych w fazie ruchu
Charakterystyka podstawowych gałęzi transportu: 1. Transport samochodowy. 2. Transport kolejowy. 3. Transport morski. 4. Transport rurociągowy. 5. Żegluga śródlądowa. 6. Transport lotniczy.
Wybór opakowania transportowego - czynniki trasy, region, klimat; gałęzi transportu; ilości przeładunków; tego czy będzie składowany i w jakim magazynie - otwartym czy zamkniętym; niebezpieczeństwa kradzieży
Organizacja procesu transportowego Koszty procesu transportowego Jakość usługi transportowej Czas, terminowość Bezpieczeństwo ładunku
Właściwości ładunków Oddziaływanie otoczenia Uszkodzenia Technologia transportowa Opakowania i zabezpieczenie
Informacje organizacja procesu transportowego Właściwości ładunków Wymagania użytkowników Uwarunkowania zewnętrzne ORGANIZACJA PROCESU TRANSPORTOWEGO
Organizacja procesu transportowego Dobór opakowań Sposób ułożenia w środkach transportowych Zastosowanie odpowiedniego taboru Właściwe warunki przewozu
Szkody w ładunkach Uszkodzenia Straty wartości Zmiana parametrów jakościowych Kradzieże
Cechy i właściwości ładunków Fizyczno chemiczne - budowę fizyczną, konsystencję, gęstość, temperaturę topnienia, krzepnięcia, wrzenia, wytrzymałość na zginanie, ściskanie, zawartość poszczególnych składników Mechaniczne - wytrzymałość, plastyczność, sprężystość, twardość
Temperatury charakterystyczne topnienia, krzepnięcia, mięknięcia, samozapłonu, zapłonu palenia
Podział ciał palnych temperatura zapłonu I grupa o temperaturze zapłonu nie wyższej niż + 25 C ciała łatwo palne, II grupa o temperaturze zapłonu zawartej w granicach pomiędzy + 25 C do 60 C ciała średnio palne, III grupa o temperaturze powyżej 60 C ciała trudno palne.
Wrażliwość ładunków czas trwania przewozu, oddziaływanie energii mechanicznej, oddziaływanie wilgoci, oddziaływanie temperatury i światła, wchłanianie obcych zapachów
Ładunki wrażliwe na czas przewozu - przeciwdziałania Dopływ świeżego powietrza Utrzymywanie optymalnej temperatury Utrzymywanie optymalnej wilgotności Zwiększenie koncentracji dwutlenku węgla Przygotowanie środków transportu Przygotowanie ładunku np. wstępne schłodzenie
Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej skład chemiczny ładunku, budowa fizyczna, obróbka technologiczna sposób wykończenia i opakowania
Narażenia - rodzaje przyspieszenie ciągłe jednokierunkowe, wibracje, wstrząsy, uderzenia, swobodny spadek, napór
Narażenia - przyczyny Ruszanie, hamowanie, zmiana prędkości Praca silnika i układu napędowego Wykonywanie robót ładunkowych Przewóz ładunków odkrytymi środkami transportu
Narażenia gałęzie transportu Samochodowy Kolejowy Lotniczy Morski i śródlądowy
Transport kolejowy Największe obciążenia dynamiczne w transporcie kolejowym oddziałują na ładunki podczas rozrządu, tj. formowania składu pociągu
Transport lotniczy kołowanie, rozbieg przy starcie, lądowanie, dobieg po wylądowaniu wstrząsy spowodowane zaburzeniami aerodynamicznymi drgania spowodowane niewyważeniem mas wirujących
Transport śródlądowy i morski spiętrzenia ładunków drgania podłoża ładowni (działanie układu napędowego) kołysanie statku przechyły poprzeczne i wzdłużne oraz impulsy spowodowane uderzeniami fal
Ładunki wrażliwe na działanie energii mechanicznej - przeciwdziałanie odpowiednie ułożenie ładunków, zabezpieczenie materiałami amortyzującymi właściwe opakowanie oznakowanie
Zabezpieczenie przed skutkami wstrząsów rozłożenie działania wstrząsów na większą powierzchnię, zaabsorbowanie energii wstrząsu, zlokalizowanie wstrząsu tak, aby oddziaływał na te części ładunku, które mogą wytrzymać.
Ładunki wrażliwe na działanie wilgoci Ładunki higroskopijne wymiana wody z otoczeniem Metale - korozja
Ładunki wrażliwe na zmiany temperatury utrzymanie w czasie przewozu optymalnej temperatury temperatura wewnętrzna ładunku, temperatura otoczenia, szybkość i sposób przeprowadzonych robót ładunkowych, szybkość przebiegających procesów chemicznych, czy też biochemicznych w ładunkach.
Optymalna temperatura Zbyt wysoka psucie Zbyt niska zamarzanie, wybuch
Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła produkty spożywcze lekarstwa, wyroby gumowe, tkaniny
Ładunki wrażliwe na oddziaływanie światła - przeciwdziałanie całkowitego odizolowania ładunków od światła częściowego odizolowani malowanie opakowań farbami o dobrej wydajności odbicia energii