TOWARY I ICH KLASYFIKACJA

Transkrypt

1 TOWAROZNAWSTWO (mercologia) TOWARY I ICH KLASYFIKACJA dr hab. inż. Krzysztof Tereszkiewicz

2 W towaroznawstwie pojęcie towar z samej nazwy jest terminem podstawowym, określającym zarówno główny przedmiot zainteresowania tej nauki jak również nauczania. Towary jako środki zaspokajania potrzeb są podstawowym celem produkcji oraz głównym przedmiotem handlu. Zamiar (chęć) nabycia towarów jest istotną siłą motoryczną aktywności człowieka odgrywającą decydującą rolę w motywacji do wydajności pracy. Przesłanki te decydują, o tym, że towary stają się głównym ośrodkiem zainteresowania w produkcji handlu i konsumpcji, czyli podstawowych dziedzinach życia gospodarczego.

3 DOBRO PRODUKT WYRÓB ARTYKUŁ TOWAR Wszystkie środki mające zdolność zaspokajania potrzeb ludzkich: Dobra wolne: woda, powietrze, promienie słoneczne Dobra wytwarzane : energia, usługi, woda Efekty wszelkiego rodzaju działalności: Produkty materialne-rzeczy fizyczne Produkty niematerialne-usługi, pomysły (projekty) Wyrób-końcowy efekt określonego procesu produkcyjnego (chemicznego, fizycznego itp.) Artykuł-rodzaj, typ Produkty materialne stanowiące przedmiot transakcji wymiennych TOWAR

4 DOBRA Wolne: -nie zagospodarowane (powietrze, woda w rzece, promieniowanie słoneczne, drogi publiczne), -zagospodarowane (woda wodociągowa, autostrady płatne). Wytwarzane: -nieruchome (zabudowane parcele), -ruchome: -pośrednio użyteczne (środki płatnicze, papiery wartościowe), -bezpośrednio użyteczne (towary). Energia jest towarem, Usługi: -odpłatne materialne (service) i niematerialne (doradztwo, dzierżawy), -nieodpłatne (działalność charytatywna, opieka społeczna)

5

6 TOWAR - DEFINICJA Produkt przeznaczony do sprzedaży, posiadający wartość użytkową (zdolność zaspokajania potrzeb) oraz wartość wymienną odzwierciedlaną poprzez cenę. Z uwagi na swoje atrybuty towar jest podstawową kategoria nauk towaroznawczych (wartość użytkowa) oraz ekonomicznych (cena) Każdy towar stanowi jedność ceny i wartości użytkowej (wartość użytkowa stanowi przesłankę wartości wyrażonej ceną) Obok wartości użytkowej na wartość wymienna mają również wpływ inne właściwości np.: estetyka wartość artystyczna, wartość materiału mogącego znaleźć zastosowanie jako surowiec wtórny.

7 TOWAR - DOBRO Wszystkie dobra ruchome, realnie istniejące, rzeczowe posiadające wartość wymienną mogą być przedmiotem handlu Towar zaspokaja potrzeby: -materialne, -kulturalne, -duchowe. Towar ma wartość użytkową i wymienną, Towar to produkt będący zamierzoną działalnością człowieka i podlegający wymianie handlowej Towar to produkt po skalkulowaniu kosztów i ustaleniu ceny, dobro > produkt > wyrób = artykuł > towar,

8 Towar w koncepcji marketingowej (Levitt 1966) Gwarancja Jakość Usługi RDZEŃ Kolor PRODUKTU Kształt Dostawa Opakowanie Kredyt Produkt rzeczywisty Produkt poszerzony Trzy sfery kształtujące wyobrażenie o towarze: 1. Rdzeń zasadniczo charakterystyka techniczna, zastosowane materiały, zastosowanie, właściwości, 2. Produkt rzeczywisty informacje elementy mające istotny wpływ na decyzje zakupowe, 3. Czynniki dodatkowe mogące wpływać na zakup (serwis, gwarancja, kredyt)

9 PODZIAŁ TOWARÓW Podział ze względu na: specyfikę zaspokajania potrzeb: -konsumpcyjne (zaspokajanie indywidualnych potrzeb jednostki), -przemysłowe (potrzeby przedsiębiorstw); pochodzenie; -krajowe, -zagraniczne; funkcje w procesie produkcyjnym: -surowce i materiały, -półfabrykaty czyli wyroby częściowo przetworzone, -wyroby gotowe; sposób użytkowania: -przemysłowe, powszechnego użytku (pralki) zaopatrzenia technicznego (maszyny), -spożywcze; właściwości towaru: -towary w różnych gałęziach przemysłu (przemysł spożywczy, hutniczy, papierniczy...);

10 Podział towarów sposób dokonywania zakupów: -nabywane bez większego zastanowienia, -wymagające większego zastanowienia, -warte dokonania wysiłku w celu ich pozyskania; udział człowieka: -kopaliny czyli produkty które powstały w skorupie ziemskiej bez udziału człowieka (rudy, węgiel, gaz ziemny, ropa naftowa), -towary do otrzymania których człowiek wykorzystuje rośliny i zwierzęta (płody rolne, produkty zwierzęce), -towary, w których udział człowieka jest decydujący (jedwab sztuczny, komputery); wielkość dostaw: -drobnica lub towary masowe, -hurt lub detal.

11 KLASYFIKACJA TOWARÓW Na rynku występuje olbrzymia liczba produktów przeznaczonych do sprzedaży o dużym stopniu zróżnicowania. Dla określenia stopnia zróżnicowania i jego kierunków wykorzystuje się dwa pojęcia: 1. Dyferencja - termin oznacza różnicowanie pierwotnie jednolitej całości. Dyferencja produktów oznacza ich różnicowanie pod względem fizycznym jak i pozornym mającym podłoże o charakterze psychicznym, uruchamiającym wyobraźnię kupującego poprzez opakowanie promocję, usługi. 2. Dywersyfikacja czynności procesy prowadzące do wzrostu różnorodności produktów dostępnych na rynku.

12 KLASYFIKACJA TOWARÓW ROLA I FUNKCJE KLASYFIKACJI Klasyfikacja towarów to podział znajdujących się w obiegu gospodarczym artykułów przeznaczonych do sprzedaży z wykorzystaniem prawnie przyjętego schematu i kryteriów w celu stworzenia systemu klasyfikacyjnego. Kryteria klasyfikacyjne zasady, kryteria wykorzystywane do podziału towarów - Funkcje - Pochodzenie - Właściwości fizyczne

13 KLASYFIKACJA TOWARÓW Zadaniem systemów klasyfikacyjnych jest wprowadzenie wspólnego języka który spaja, grupuje, przepływ informacji dotyczących działalności gospodarczych w skali globalnej niezbędnych do celów statystycznych. Podejmowane działania integracji systemów mają na celu stworzenie jednolitego i przejrzystego systemu klasyfikacji towarów i usług pozwalającego bez przeszkód zidentyfikować dane dobro, prowadzić działalność ewidencyjną i sprawozdawczą, prowadzić ewidencję podmiotów gospodarczych, śledzić obrót towarowy, stosować politykę podatkową.

14 KLASYFIKACJA TOWARÓW W skali globalnej występuje duża liczba systemów klasyfikacji towarów wynikająca z przyjęcia niejednolitych kryteriów klasyfikacyjnych. Światowe systemy klasyfikacyjne towarów: ONZ - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Rodzajów Działalności (ISIC), UE Klasyfikacja Rodzajów Działalności Gospodarczych we Wspólnocie Europejskiej (NACE), Północnoamerykański Północnoamerykańska Klasyfikacja Działalności (NAICS), Australijski i nowozelandzki Australijska i Nowozelandzka Standardowa Klasyfikacja działalności (ANZZIC), Japońska Japońska Klasyfikacja Działalności (JSIC).

15 KLASYFIKACJA TOWARÓW Klasyfikacje światowe Zharmonizowany System Oznaczeń i Kodowania Towarów (HS) Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Handlu (SITC) Centralna Klasyfikacja Produktów (CPC) Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Rodzajów Działalności (ISIC)

16 KLASYFIKACJA TOWARÓW Klasyfikacje europejskie Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (CN) Nomenklatura Działalności we Wspólnocie Europejskiej (NACE) Klasyfikacja Produktów wg Rodzajów Działalności (CPA) Lista Produktów (PROCOM)

17 KLASYFIKACJA TOWARÓW Klasyfikacje krajowe Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU) Polska Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (PCN) PKWiU jest najważniejszą polską klasyfikacją do najważniejszych funkcji należą: - ustalenie właściwej stawki VAT, - uzasadnienie zwolnienia z konieczności stosowania kasy fiskalnej, - Ustalenie zwolnień z obciążeń jakim jest rejestracja do celów VAT, - Wskazanie prawidłowej stawki akcyzy, - Potwierdzenie niektórych zwolnień w podatku dochodowym, - Ustalenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

18

19 Klasyfikacja wyrobów spożywczych według pochodzenia 2 grupy Surowce żywnościowe pochodzenia roślinnego: zboża, owoce, warzywa, nasiona strączkowych, ziemniaki i inne, Surowce żywnościowe pochodzenia zwierzęcego: mięso, mleko, jaja, ryby.

20 Klasyfikacja wyrobów spożywczych według zbliżonej wartości odżywczej 6 grup zbożowe mleczne mięsne warzywa i owoce tłuszcze cukier i słodycze

21 Klasyfikacja wyrobów spożywczych według pochodzenia produktu i składu chemicznego 12 grup I. Produkty zbożowe II. Mleko i przetwory III. Jaja IV. Mięso i ryby V. Masło VI. Tłuszcze roślinne VII. Ziemniaki VIII. Warzywa i owoce zawierające duże ilości witaminy C IX. Warzywa i owoce zawierające duże ilości karotenoidów X. Inne warzywa i owoce XI. Suche nasiona roślin strączkowych XII. Cukier i słodycze