UGDYMO PLĖTOTĖS CENTRAS Metodinė medžiaga atnaujintai Vidurinio ugdymo Tautinių mažumų gimtųjų kalbų programai įgyvendinti Parengė: Jadvyga Osipovič-Bezuško, Juodšilių šv. Uršulės Leduchovskos vidurinės mokyklos vyresnioji mokytoja Danuta Szejnicka Ugdymo plėtotės centro metodininkė 2012 m.
Ugdymo proceso planavimas Lenkų kalbos pamokų ciklas Adomas Mickevičius Ponas Tadas (Adam Mickiewicz Pan Tadeusz) Šiam ciklui skirtos 4 pamokos. Šis trumpalaikis pamokų planas atitinka Lenkų gimtosios kalbos vidurinio ugdymo bendrosios programos reikalavimus. Keliami tikslai atitinka programoje numatytus tikslus: supažindinti mokinius su A. Mickevičiaus poemos Ponas Tadas problematika ir meniniais kūrinio ypatumais; apibūdinti biografinį, kultūrinį, istorinį kūrinio kontekstą; atpažinti jame savosios ir visuotinės kultūros ženklus; įžvelgti ir aptarti poemos Ponas Tadas intertekstualumą turinio ir raiškos lygmeniu; vertinti poemos Ponas Tadas tematikos ir problematikos aktualumą ir visuotinumą; aptarti, kaip kūrinys paveikia estetinius, emocinius ir intelektualinius skaitytojo išgyvenimus; suvokti estetinių kategorijų (tragizmo, komizmo, ironijos, patoso) vaidmenį tekste; stiprinti savojo teksto kūrimo įgūdžius: rašinio, interpretacijos rašymo; tobulinti komunikacinius įgūdžius: gebėjimą dalyvauti dialoge, recenzuoti oponento pasisakymus; gerinti sakytinės ir rašytinės kalbos įgūdžius: formuluoti tezę, ją argumentuoti. Visos ciklo pamokos skirtos dalykinėms (komunikavimo ir kultūrinei) kompetencijoms bei bendrosioms (mokėjimo mokytis, socialinei, pažinimo, kūrybinei, asmeninei) kompetencijoms ugdyti. Su A. Mickevičiaus poema Ponas Tadas mokiniai susipažino 10 klasėje, todėl 11 klasėje siūloma šį kūrinį nagrinėti atskleidžiant probleminio aspekto tapatybės paieškos problematiką (tautinės tapatybės elementai: kalba, kultūra, religija, tradicijos, tautiniai simboliai, jų vaidmuo globalizacijos laikais, kosmopolitizmas). 2
II. Człowiek w poszukiwaniu tożsamości Składniki tożsamości narodowej: język, kultura, religia, tradycje, symbole narodowe. Ich rola w dobie globalizacji. Kosmopolityzm. Turinys / Tema Uždaviniai Sąvokos Metodai Priemonės Vertinimas 1. Motyw miłości do ojczyzny w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. Wyodrębnienie w poemacie 4 fragmentów, opiewających ojczyznę. Polska epopeja narodowa Burza mózgów Praca w grupach Fragment filmu A. Wajdy,,Pan Tadeusz. Podręcznik S. Naruniec, R. Naruniec Barok romantyzm, Dobór cytatów z Napisanie 15- zdaniowej wypowiedzi na temat: Ja i ojczyzna, refleksja nad tym, jakie wartości narodowe przekazuje literatura, z wykorzystaniem wiedzy z historii, muzyki, sztuki. 2. Rola rodziny i domu w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. 3. Przyroda jako bohater w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. Odszukanie w Księdze I fragmentów, w których mówi się o wystroju domu, jego,,duszy oraz wpływie rodziny na wychowanie Tadeusza oraz wykorzystanie tych wniosków w dyskusji. Interpretacja fragmentów utworu opisujących sad, las, ogród itp., w których występują opisy krajobrazu. Genealogia rodowa Dwór Patriotyzm Zakorzenienie Opis statyczny i dynamiczny Środki artystyczne (np. oksymoron, hiperbola, animizacja, personifikacija, itd.) Metoda problemowa Praca z tekstem Elementy dyskusji,,technika różnych punktów widzenia Podręcznik S. Naruniec, R. Naruniec Barok romantyzm Wybór cytatów z Rota Nr.1-2, 2006 r. Obraz J. Moniuszko,,Witaj, gościu miły Ilustracje Andriollego do Zdjęcia z filmu A. Wajdy Pan Tadeusz Charakterystyka bohaterów poematu. Interpretacja porównawcza fragmentów Pana Tadeusza zestawionych z innymi utworami (np. opis chmur w poemacie i w wierszu W. Szymborskiej Chmury albo rozmowa Tadeusza i Hrabiego o malowniczości przyrody ojczystej oraz rozmowa Zygmunta i Witolda z Nad Niemnem). 4. Tradycje, religia i symbole narodowe w Panu Tadeuszu A. Mickiewicza. Wyszukanie i zinterpretowanie fragmentów epopei, które opisują ważne dla tożsamości polskiej obrazy. Tradycja Świadomość narodowa Mapa myśli Praca w grupie Dyskusja A. Popławska, E. Białek, D. Lech, Słownik symboli, wyd.,,greg, Kraków, 2005r. A. Mickiewicz Pan Tadeusz Napisanie krótkiej rozprawki na temat: Jakie czynniki kształtują tożsamości narodowej? 3
Załącznik Nr 1 samooceny wypowiedzi ustnych uczniów. Kryteria Opis kryteriów Ocena Punkty (10) 1.Treść Sprawne wyrażanie własnego stosunku do Odpowiada kryteriom 3 obiektu wypowiedzi; stosowne wykorzystanie pomocy poglądowych 2.Struktura i spójność wypowiedzi 3.Uwzględnienie sytuacji mówienia, kontakt ze słuchaczami. 4.Poprawność językowa i styl. Wypowiedź odznacza się logiką, konsekwencją; są wykorzystane wszystkie środki nadające wypowiedzi spójność. Nawiązanie kontaktu wzrokowego z odbiorcą i dążenie do zainteresowania odbiorcy tematem. Gestykulacja i mimika stosowne do sytuacji. Wypowiedź w zasadzie poprawna, bez błędów leksykalnych, gramatycznych, stylistycznych i fonetycznych. Wypowiedź przejrzysta; bogactwo i różnorodność środków językowych; język obrazowy, wykorzystywanie synonimów, antonimów itp. Załącznik Nr 2 samooceny ucznia wypowiedzi pisemnych uczniów. Odpowiada kryteriom 1 N/p Uczeń Temat odtworzony wyczerpująco, dogłębnie, trafnie przytoczone przykłady, Myśl logiczna, odpowiednia i wyczerpująca argumentacja, wypowiedź konsekwentna (sensowna, celowa). Struktura wypowiedzi pisemnej. Zachowana trójdzielna kompozycja. Logicznie wyodrębnione i wewnątrz spójne akapity. Poprawność językowa. Ogółem punktów : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 0-6 0-4 0-4 0-6 0-20 4
Niedostateczna 1 8 p. 2 3 Dostateczna 9 11p. 4 Zadowalająca-----12 14 p. 5 6 Dobra --------------15 17 p. 7 8 Bardzo dobra-----18 19 p. 9 Wzorowa -------- -20 p. 10 Załącznik Nr 3 Skoncentruj się, pomyśl i zapisz albo powiedz: Czego się dzisiaj nauczyłem? Co mnie się udało? Czego nie potrafię zrobić? Czego nie rozumiem? Proszę o pomoc. Jak / co z nabytej wiedzy zastosuję na innych lekcjach? Załącznik Nr 4 Określ cechy bohaterów i wartości, jakie wyznawali. Bohater. Cechy dodatnie i ich uzasadnienie. Cechy ujemne i ich uzasadnienie. Wartości, jakie wyznawał. Przykłady wartości: Prawda Skuteczność Inicjatywa Odwaga Wolność Opanowanie Dbałość o środowisko Szacunek do pracy Zapał Kreatywność Szczęście Radość Innowacyjność Posłuszeństwo Rozwój osobowy Tolerancja Rzetelność Pokój Lojalność Poprawne relacje Bezpieczeństwo Miłość Wytrwałość Szczerość Zabawa Odpowiedzialność Mądrość Stałość Perspektywy Oddanie Wsparcie Uczenie się Uczciwość Oryginalność Otwartość Sukces Patriotyzm Fair play Porządek Duchowość Odpowiedzialność Współdziałanie Humor Pracowitość Pomysłowość Słowność Zaufanie Doskonałość Praca zespołowa Samokontrola Przedsiębiorczość Wolność Przyjaźń Zdecydowanie Sprawiedliwość Jakość Poczucie obowiązku 5