Fundusze dla oświaty Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Warszawa 2008
2 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 (PO KL) jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowej Strategii Spójności (Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia) na lata 2007-2013. Jego głównym celem jest wzrost zatrudnienia i spójności społecznej. PO KL to jedyny program w Polsce, w perspektywie finansowej 2007-2013, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Jest jednocześnie największym tego typu przedsięwzięciem w historii Unii Europejskiej. W ramach Programu wsparcie uzyskają takie obszary, jak: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna. Realizacja Programu wpłynie również na rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, rozwój zasobów ludzkich na terenach wiejskich oraz pozwoli stworzyć sprawną i skuteczną administrację publiczną. Środki przeznaczone na jego realizację to 9,7 mld EUR z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz 1,7 mld EUR ze źródeł krajowych. PO KL składa się z 10 Priorytetów, wśród których znalazły się dwa priorytety oświatowe: Priorytet IIIWysoka jakość systemu oświaty, Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Wsparcie dla systemu oświaty jest jednym z najważniejszych zadań Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Dlaczego? Ostatnia dekada przyniosła szereg istotnych zmian w funkcjonowaniu sektora oświaty i postawach edukacyjnych Polaków. Zrealizowana została reforma systemu oświaty, w wyniku której wprowadzono gimnazja i ogólnokrajowe egzaminy zewnętrzne, wzrosły również aspiracje edukacyjne Polaków. Wdrażane zmiany wpływają pozytywnie na poprawę jakości kształcenia. Jednakże, konieczność ciągłego dostosowywania się do zmiennej rzeczywistości i wymagań gospodarki opartej na wiedzy powoduje, że przed polskim systemem oświaty nadal mnożą się wyzwania. Wśród nich zdiagnozowano m.in.: znaczne dysproporcje w dostępie do usług edukacyjnych, brak wystarczającego wsparcia dla uczniów niepełnosprawnych, uczniów szczególnie uzdolnionych, uczniów zagrożonych uzależnieniami i patologiami społecznymi, negatywny stosunek osób starszych i gorzej wykształconych do podnoszenia własnych kwalifikacji, słabo rozwinięty system doskonalenia nauczycieli prowadzących kształcenie zawodowe, niewystarczający stopień przygotowania szkół do wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie dydaktycznym, brak dobrej oferty edukacyjnej pozwalającej na szybkie zdobycie kwalifikacji zawodowych.
3 Kto skorzysta z pomocy? W ramach Priorytetów III i IX PO KL wsparcie uzyskają m.in.: dzieci w wieku przedszkolnym (3-5 lat), uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i policealnych prowadzących kształcenie ogólne, uczniowie oraz słuchacze szkół i placówek oświatowych prowadzących kształcenie zawodowe (z wyłączeniem osób dorosłych), dzieci i młodzież przebywające za granicą, istniejące ośrodki wychowania przedszkolnego, szkoły (instytucje, kadra) realizujące kształcenie ogólne, szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe (z wyłączeniem szkół dla osób dorosłych), poradnie psychologiczno-pedagogiczne, placówki oświatowe, uczelnie i jednostki naukowe, organy prowadzące szkoły i placówki, administracja oświatowa, kuratoria oświaty, placówki kształcenia i doskonalenia nauczycieli, Centralna Komisja Egzaminacyjna i Okręgowe Komisje Egzaminacyjne, Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Nauki i SzkolnictwaWyższego, partnerzy społeczno-gospodarczy i pracodawcy. Środki przeznaczone dla oświaty w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 15% 9% 76% Priorytet III Priorytet IX Pozostałe priorytety PO KL
4 Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty jest wdrażany na poziomie centralnym. Koncentruje się na podwyższaniu jakości funkcjonowania oświaty, głównie poprzez wprowadzanie niezbędnych rozwiązań systemowych oraz wspierających system oświaty, takich jak: wykorzystanie badań edukacyjnych w procesie kształcenia do potrzeb rynku pracy, doskonalenie podstaw programowych, rozwój innowacyjnych programów nauczania, pilotażowe wdrażanie innowacyjnych metod kształcenia, ponadregionalne programy rozwijania kompetencji kluczowych uczniów, wsparcie kadr systemu oświaty, modernizacja istniejących i rozwój nowych form kształcenia nauczycieli (w tym innowacyjnych form doskonalenia nauczycieli w przedsiębiorstwach), rozwój systemu doradztwa edukacyjno-zawodowego, rozwój kształcenia ustawicznego, opracowanie i wdrożenie Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Systemu Kwalifikacji, który m.in. ułatwi potwierdzanie zdobytych kwalifikacji. Wszelkie projekty realizowane w ramach Priorytetu III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki służyć mają podniesieniu jakości kształcenia oraz optymalnemu dostosowaniu oferty edukacyjnej dla potrzeb krajowego i międzynarodowego rynku pracy. W konsekwencji wpłynie to na zwiększenie zatrudnienia i wzrost gospodarczy. Działania realizowane w ramach Priorytetu III PO KL Wysoka jakość systemu oświaty 3.1 Modernizacja systemu zarządzania i nadzoru w oświacie 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty - projekty systemowe 3.1.2 Modernizacja systemu nadzoru pedagogicznego projekty systemowe 3.2 Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych projekty systemowe 3.3 Poprawa jakości kształcenia 3.3.1 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli projekty systemowe 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli projekty konkursowe 3.3.3 Modernizacja treści i metod kształcenia projekty systemowe 3.3.4 Modernizacja treści i metod kształcenia projekty konkursowe 3.4 Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie 3.4.1 Opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji projekty systemowe 3.4.2 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie projekty systemowe 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie projekty konkursowe
5 System Zarządzania Priorytetem III Instytucja Zarządzająca Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucja Pośrednicząca Ministerstwo Edukacji Narodowej Instytucja Certyfikująca Departament Instytucji Certyfikującej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Finansowanie Priorytetu III 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 Alokacja finansowa - 1,006 mld EUR Wkład ze środków krajowych 151 mln EUR Wkład ze środków unijnych 855 mln EUR 0 Wybrane wskaźniki realizacji Priorytetu III przegląd wszystkich aktualnie obowiązujących podstaw programowych, a także wdrożenie 100 innowacyjnych programów nauczania (w tym w zakresie przedsiębiorczości, przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i technicznych), objęcie 15% nauczycieli kształcenia zawodowego i instruktorów praktycznej nauki zawodu doskonaleniem zawodowym we współpracy z przedsiębiorstwami, opracowanie i wdrożenie Krajowego Systemu Kwalifikacji, zastosowanie przez 13% kolegiów nauczycielskich oraz szkół wyższych nowych form i zasad kształcenia nauczycieli. Aktualne informacje dotyczące realizacji Priorytetu oraz niezbędne dokumenty można odnaleźć na stronie internetowej www.men.gov.pl
6 Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach jest wdrażany regionalnie przez samorządy poszczególnych województw. Wsparcie w ramach tego Priorytetu kierowane jest do osób i placówek realizujących proces kształcenia, a jego zasadniczy cel to stworzenie równych szans w dostępie do edukacji dla osób, które napotykają w tym zakresie trudności. Do realizacji powyższego założenia przyczynią się m.in. następujące działania: upowszechnienie edukacji przedszkolnej, szczególnie na obszarach wiejskich, poprzez tworzenie ośrodków wychowania przedszkolnego oraz wsparcie ośrodków już istniejących, wsparcie programów rozwojowych szkół, w tym m.in. obejmujących dodatkowe zajęcia dydaktycznowyrównawcze i specjalistyczne, programy skierowane do osób dorosłych, które umożliwią uzupełnienie lub podwyższenie kwalifikacji, a także usługi doradcze i informacyjne w zakresie kształcenia ustawicznego, wsparcie stypendialne dla najzdolniejszych uczniów z rodzin najuboższych, modernizacja kształcenia zawodowego wraz z dostosowaniem do potrzeb rynku pracy w skali regionu, studia podyplomowe i kursy doskonalące dla nauczycieli. Działania realizowane w ramach Priorytetu IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty 9.1.1 Zmniejszenie nierówności w stopniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej projekty konkursowe 9.1.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z grup o utrudnionym dostępie do edukacji oraz zmniejszanie różnic w jakości usług edukacyjnych - projekty konkursowe 9.1.3 Pomoc stypendialna dla uczniów szczególnie uzdolnionych projekty systemowe 9.2 Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego projekty konkursowe 9.3 Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego projekty konkursowe 9.4 Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty projekty konkursowe 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich projekty konkursowe
7 System Zarządzania Priorytetem IX Instytucja Zarządzająca Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucje Pośredniczące, województwo: dolnośląskie - Urząd Marszałkowski, kujawsko-pomorskie - Urząd Marszałkowski, lubelskie - Urząd Marszałkowski, lubuskie - Urząd Marszałkowski, łódzkie - Urząd Marszałkowski, małopolskie - Urząd Marszałkowski, mazowieckie - Urząd Marszałkowski, opolskie - Urząd Marszałkowski, podkarpackie -Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie, podlaskie - Urząd Marszałkowski, pomorskie - Urząd Marszałkowski, śląskie - Urząd Marszałkowski, świętokrzyskie - Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego, warmińsko-mazurskie - Urząd Marszałkowski, wielkopolskie - Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu, zachodniopomorskie -Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie Instytucja Certyfikująca Departament Instytucji Certyfikującej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Finansowanie Priorytetu IX 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 Alokacja finansowa 1,703 mld EUR Wkład ze środków krajowych 255 mln EUR Wkład ze środków unijnych 1,448 mld EUR 0 Wybrane wskaźniki realizacji Priorytetu IX objęcie w ramach Priorytetu 6% dzieci w wieku 3-5 lat uczestniczących w różnych formach edukacji przedszkolnej na obszarach wiejskich, zwiększenie o 100% odsetka osób dorosłych w wieku 25-64 lat uczestniczących w formalnym kształceniu ustawicznym, wdrożenie przez 60% szkół (podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych) projektów rozwojowych, obejmujących m.in. nowoczesny system zarządzania, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne, zwiększenie do 45% odsetka absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe kończących się maturą, zwiększenie do 43% odsetka absolwentów szkół ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe. Szczegółowe informacje dotyczące realizacji Priorytetu IX PO KL w poszczególnych województwach można uzyskać na stronach internetowych właściwych Instytucji Pośredniczących.
Wydawca: Instytucja Pośrednicząca dla Priorytetu III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Ministerstwo Edukacji Narodowej Departament Funduszy Strukturalnych Al. Szucha 25, 00-918 Warszawa tel. (022) 34 74 881 fax (022) 34 74 883 e-mail: priorytet3pokl@men.gov.pl www.men.gov.pl egzemplarz bezpłatny MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego