KONSEKWENCJE PODATKOWE SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI



Podobne dokumenty
Opodatkowanie przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości

OPODATKOWANIE PRZYCHODU (DOCHODU) Z ODPŁATNEGO ZBYCIA NIERUCHOMOŚCI

Opodatkowanie dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Ministerstwo Finansów

Załatwianie spraw z zakresu zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych

Autorka wskazuje rozwiązania problemów podatkowych związanych z taką sprzedażą.

K A R T A I N F O R M A C Y J N A. Określenie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych

e-poradnik Jak uniknąć podatku przy sprzedaży mieszkań i domów egazety Prawnej Ważne wyjaśnienia, praktyczne przykłady

OPODATKOWANIE PRZYCHODU (DOCHODU) Z ODPŁATNEGO ZBYCIA NIERUCHOMOŚCI

PODATEK DOCHODOWY PRZY SPRZEDAśY NIERUCHOMOŚCI ANALIZA STANÓW PRAWNYCH

Urząd Skarbowy w Kolnie, ul. Wojska Polskiego 20 ROZLICZENIE PRZYCHODU ZE SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI

ROZLICZENIE PRZYCHODU ZE SPRZEDAśY NIERUCHOMOŚCI

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do skorzystania z tzw. ulgi meldunkowej?

KARTA INFORMACYJNA. Odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych nabytych po 1 stycznia 2009roku

nieruchomo nabytych/wybudowanych do dnia 31 grudnia 2006 r. 10 % uzyskanego przychodu, PIT-23.

Nabycie w drodze licytacji spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego a PCC

Czy podatnik może skorzystać z ulgi meldunkowej przy sprzedaży zabudowanej nieruchomości, zarówno od domu mieszkalnego jak i gruntu?

NIERUCHOMOŚCI (PRAWA MAJĄTKOWE) NABYTE LUB WYBUDOWANE W OKRESIE OD r r.

Temat Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Źródła przychodów --> Katalog źrodeł przychodów

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

Przepisy updof obowiązujące do końca 2006 r. przewidywały opodatkowanie tych przychodów 10% zryczałtowanym podatkiem (art. 28 ust. 2 updof).

Określenie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych

Konsekwencje te przedstawiane są na praktycznym przykładzie transakcji między dwoma spółkami.

Określenie zryczałtowanego podatku K-023/1 dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych Obowiązuje od r.

Podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od spadków i darowizn (podstawowe informacje)

Określenie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

NIERUCHOMOŚCI (PRAWA MAJĄTKOWE) NABYTE LUB WYBUDOWANE PO r.

IPTPB2/436-17/11-4/KR Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE

Opodatkowanie zbycia nieruchomości

W publikacji w sposób wyczerpujący przedstawiono regulacje wynikające z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczące:

Sposób opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze zasiedzenia.

Podatki i opłaty lokalne

podatek samorządowy podatek bezpośredni podatek typu przychodowego/typu majątkowego podatek obrotowy

Jak uniknąć płacenia podatku przy sprzedaży mieszkania

Czy koszty poniesione przez Wnioskodawczynię można zakwalifikować jako wydatki na cele mieszkaniowe w rozumieniu ustawy?

Jakie są warunki skorzystania z ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn?

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

PCC od sprzedaży i zamiany rzeczy i praw majątkowych

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

interpretacja indywidualna Sygnatura IPPP1/ /15-2/EK Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

- poz. 69 zeznania PIT-28, - poz. 148 zeznania PIT-36, - poz. 100 zeznania PIT- 37.

Dokumenty do AKTU NOTARIALNEGO

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Rodzaj dokumentu Interpretacja indywidualna

MINISTERSTWO FINANSÓW BROSZURA INFORMACYJNA DO ZAŁĄCZNIKA PIT/D SKŁADANEGO WRAZ Z ZEZNANIEM PIT-28, PIT-36 LUB PIT-37 ZA 2006 ROK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE. We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

interpretacja indywidualna Sygnatura IPPB6/ /16-3/AK Data Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Podatek od spadków i darowizn

BROSZURA INFORMACYJNA DO ZAŁĄCZNIKA PIT/D

Rozliczanie przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości w podatku dochodowym od osób fizycznych

MINISTERSTWO FINANSÓW BROSZURA INFORMACYJNA DO ZAŁĄCZNIKA PIT/D SKŁADANEGO WRAZ Z ZEZNANIEM PIT-28, PIT-36 LUB PIT-37 ZA 2014 ROK

Podatek od towarów i usług 5. Dostawa budynków i gruntów czyli VAT w obrocie nieruchomościami. dr Rafał Mroczkowski

Możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dochodu z odpłatnego zbycia części nieruchomości

MATERIALNE PRAWO PODATKOWE

Czy w przypadku mieszkania wraz z garażami i komórkami stanowiącymi pomieszczenia przynależne do lokali

(wyciąg) Rozdział 1. Przedmiot opodatkowania

Spis treściwykaz skrótów

Ulga termomodernizacyjna i inne zmiany w PIT Radosław Kowalski doradca podatkowy

Czy sprzedaż przedsiębiorstwa, zwolniona z VAT, podlega zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o PCC?

Moment otrzymania wkładu momentem zadeklarowania VAT

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA UZASADNIENIE

Źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych i konsekwencje zatajenia źródeł przychodów lub ich wielkości.

Określenie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Bibliografi a A. Tekst ustawy Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

PL-834/85/JB/06/PDJC-345/06/39/07

Budowla jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Radosław Żuk. Część III

Szanowni Państwo, Życzymy ciekawej lektury, Zespół Kancelarii Paczuski Taudul

Obrót nieruchomościami. Najem, sprzedaż, opodatkowanie Autor: Mirosław Górski

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie właściwości organów podatkowych. (Dz. U. Nr 240, poz.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW. z dnia 17 grudnia 2002 r.

Zasady opodatkowania wkładów niepieniężnych wnoszonych przez spółki kapitałowe na pokrycie udziałó. Wpisany przez Emilia Dolecka

Przepisy ogólne 76 78

ILPB4/ /11-3/MC Data Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości

PODATEK OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH (PCC)

I. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.)

Wybrane zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (na podstawie projektu uchwalonego przez Sejm w dniu )

Podatnikami podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne, które nabyły własność rzeczy i prawa majątkowe w sposób wyżej wskazany.

Spłata kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania ze środków uzyskanych z jego sprzedaży

Warunki korzystania z tej ulgi zmieniały się na przestrzeni lat, zatem konieczne jest podzielenie jej na okresy. LATA

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2010 nr 101 poz. 649 z późn. zm.) wyciąg Rozdział 1

Spis treœci Definicje Wstęp I. Katalog czynności opodatkowanych II. Definicje legalne zawarte w upcc III. Miejsce czynności cywilnoprawnej

Rozliczenie sprzedaŝy mieszkania lub domu

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2008 r.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska Warszawa. Opodatkowanie przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych.

STARE I NOWE ZASADY OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM OD OSÓB FIZYCZNYCH ODPŁATNEGO ZBYCIA NIERUCHOMOŚCI I PRAW MAJĄTKOWYCH

Spis treści. Podatki dochodowe w działalności gospodarczej i podatki kosztowe

Rozdział 2. Opodatkowanie działalności osób fizycznych w formie karty podatkowej

Spis treści. Wykaz skrótów str. 13

Czy w opisanej sytuacji uzyskując takie prawa, można je amortyzować w koszty spółki?

OPODATKOWANIE PRZYCHODÓW (DOCHODÓW) Z KAPITAŁÓW PIENIĘŻNYCH

Transkrypt:

KONSEKWENCJE PODATKOWE SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI PRZED UPŁYWEM PIĘCIU LAT Anna Hnatów Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Streszczenie Zawarcie umowy sprzedaży niesie ze sobą szereg konsekwencji prawnych, szczególnie gdy dotyczy nieruchomości zbywanej przed upływem pięciu lat od jej nabycia. W tym przypadku sprzedający może być zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W szczególnych sytuacjach, gdy istnieje możliwość skorzystania ze zwolnień lub ulg podatkowych, opodatkowanie dochodu sprzedawcy na tle wspomnianego podatku może nie nastąpić. Artykuł ukazuje przez pryzmat elementów konstrukcyjnych podatku wskazane powyżej zagadnienie, udzielając odpowiedzi na pytanie, na jakim podmiocie prawa będzie ciążył oraz w jakich okolicznościach powstanie obowiązek podatkowy. W ramach artykułu wskazany zostanie również sposób obliczania podatku poprzez wskazanie podstawy oraz stawki podatku. Tax consequences of real estate sales within five years Summary The conclusion of the sales contract causes a number of legal consequences, especially when it concerns the property being sold within five years of its acquisition. In this case, the seller may be required to pay income tax under Article 10 paragraph 1 Section 8 of the Act of 26 July 1991 on income tax from individuals. In special situations, where there is the opportunity to benefit from the exemptions or tax credits, taxation of income against the seller of that tax may not occur. The article shows, through the prism of structural tax elements, the issue mentioned above, answering the question on which law entity shall rest, and under what circumstances tax liability arises. As part of the article, the method of calculating the tax will be indicated, by identifying the base and the tax rate. www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 1 (17) 2014, s. 97-104

Wstęp Umowa sprzedaży należy do umów nazwanych stypizowanych w tytule XI księgi III ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 j. t. ze zm.) i jest jedną z najczęściej występujących form zbycia nieruchomości. Strony zawierające tego rodzaju transakcję muszą się liczyć z koniecznością sprostania nałożonym na nie obowiązkom prawnym związanym ze szczególną formą zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości w formie aktu notarialnego (dotyczy również umów przedwstępnych) oraz koniecznością dokonania wpisu do księgi wieczystej w przypadku, gdy została ona założona 1. Ponadto na kupującym i sprzedającym ciążą obowiązki podatkowe, które w określonych prawem okolicznościach przekształcają się w zobowiązania podatkowe. Celem artykułu jest przedstawienie konsekwencji podatkowych związanych ze szczególnym przypadkiem sprzedaży nieruchomości, mianowicie wówczas gdy następuje ono przed upływem pięciu lat od jej nabycia oraz ukazanie istniejących w chwili obecnej różnych stanów prawnych związanych z powyższą kwestią. 1. Elementy konstrukcyjne podatku W przypadku każdego podatku można dokonać wyróżnienia jego elementów konstrukcyjnych, do których należą: - przedmiot opodatkowania; - podmiot opodatkowania; - ulgi i zwolnienia podatkowe; - podstawa opodatkowania; - stawka opodatkowania 2. Podobny zabieg można zastosować w przypadku podatku, będącego przedmiotem zainteresowania niniejszego artykułu, czyli podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat. W związku z tym należy przede wszystkim określić: - czy wskazanym podatkiem opodatkowana jest umowa sprzedaży nieruchomości; - na której z dwóch stron umowy sprzedaży ciąży obowiązek zapłaty podatku; - czy podatnikowi przysługują ustawowe ulgi i zwolnienia związane z przedmiotowym podatkiem; - co jest podstawą obliczenia podatku i jaką należy zastosować stawkę podatkową. Wskazane powyżej kwestie należy koniecznie wyjaśnić, by móc ustalić, czy poprzez dokonanie określonej sprzedaży nieruchomości doszło do powstania obowiązku podatkowego, ciążącego na stronie (lub stronach) umowy. W tym celu zostanie przeprowadzona analiza prawna poszczególnych przepisów, zaś w przypadku niektórych ze wskazanych elementów konstrukcyjnych podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat zostaną przedstawione w rozbiciu na dwa stany prawne, z którymi można się obecnie spotkać w praktyce podatkowej. 1 Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania część szczegółowa, CH BECK, Warszawa 2009, s. 21. 2 Dzwonkowski H., Prawo podatkowe, CH Beck, Warszawa 2012, s. 11. 98

2. Podmiot opodatkowania Podatek występujący w przypadku sprzedaży nieruchomości w obecnym stanie prawnym został uregulowany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j. t. ze zm.) oraz w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2010 nr 101, poz. 649 j. t., ze zm.). W świetle omawianych przepisów należy stwierdzić, iż podmiotem, na którym ciąży obowiązek zapłaty podatku w związku ze sprzedażą nieruchomości: - kupujący zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w chwili dokonania transakcji sprzedaży na mocy art. 1 ust. 1 pkt 1a w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2010 nr 101, poz. 649- j. t., ze zm.); - sprzedający tylko osoba fizyczna, która jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z powodu odpłatnego zbycia nieruchomości na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j. t. ze zm.), niemniej tylko i wyłącznie w przypadku, gdy dokonuje tego zbycia przed upływem pięciu lat od nabycia nieruchomości, o czym szerzej poniżej. Do zapłaty podatku w świetle przywołanej ustawy nie jest zobowiązana ani osoba prawna, ani jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, nawet jeśli dokonuje sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat od jej nabycia. Ze względu na fakt, iż przedmiot niniejszego artykułu nie jest związany z problematyką podatków majątkowych, w centrum zainteresowania znajdzie się drugi z omawianych przypadków, czyli sytuacja prawna sprzedającego, będącego podatnikiem interesującego nas podatku. Pamiętać jednak należy, iż podatek uregulowany w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy nie odnosi się tylko i wyłącznie do sytuacji prawnej sprzedawcy nieruchomości w zasadzie w szerszym znaczeniu dotyczy on zbywcy i to nie tylko nieruchomości, ale także wymienionych przez ustawodawcę rzeczy i praw, o czym informuje pogłębiona analiza wspomnianego przepisu pod względem przedmiotu opodatkowania. 3. Przedmiot opodatkowania Ustawodawca zdecydował się na objęcie opodatkowaniem każdej formy odpłatnego zbycia, które według niego należą do otwartego katalogu źródeł przychodu podlegających opodatkowaniu na mocy ustawy. Brak wprawdzie definicji legalnej odpłatnego zbycia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, niemniej można stwierdzić, iż odpłatnym zbyciem jest każda czynność cywilnoprawna, której skutkiem jest przeniesienie własności rzeczy lub udziału w niej w zamian za cenę wyrażoną w wartościach pieniężnych lub w zamian za inne rzeczy lub prawa 3. Na gruncie tak przyjętej definicji można stwierdzić, iż odpłatnym zbyciem nieruchomości może być zatem nie tylko jej sprzedaż (art. 535 KC), ale również zamiana (art. 603 KC) i odpłatne zniesienie współwłasności. A contrario należy stwierdzić, że we wskazanym przypadku opodatkowaniu nie podlegają wszelkie formy nieodpłatnego zbycia rzeczy lub praw, mogące mieć miejsce w przypadku zbycia na podstawie umowy darowizny, dziedziczenia ustawowego i testamentowego, zapisu zwykłego oraz windykacyjnego, a także na mocy art. 10 3 Marciniuk J., Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013. 99

ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 2 ustawy w przypadku umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności oraz wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki mającej osobowość prawną lub spółdzielni. Ponadto art. 10 ust. 1 pkt 8 wskazanej ustawy zawiera katalog, w którym zostały wymienione przez ustawodawcę rzeczy i prawa podlegające opodatkowaniu. Na mocy przywołanego przepisu należy do nich zatem odpłatne zbycie: - nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości; - spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej; - wieczystego prawa użytkowania gruntów; - innych rzeczy. Jak można zauważyć, umieszczony powyżej katalog ma charakter przykładowy, co oznacza, iż opodatkowaniu podlegają również inne rzeczy, nie wymienione wprost we wskazanym przepisie. Wnioskując, ustawodawca opodatkował odpłatne zbycie określonych praw rzeczowych (w tym ograniczonych praw rzeczowych, takich jak spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz wieczyste użytkowanie gruntów). Ze względu na przedmiot niniejszego artykułu, szerszymi rozważaniami zostanie objęte tylko i wyłącznie opodatkowanie sprzedaży nieruchomości, będącej przykładem odpłatnego zbycia rzeczy lub praw. Należy jednakże wyjaśnić, co ustawodawca rozumie przez pojęcie nieruchomości. Ze względu na fakt, iż brak definicji legalnej w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j. t. ze zm.), w pełni uzasadnione w świetle spójności i zupełności systemu prawnego będzie posłużenie się definicją legalną zawartą w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 j. t. ze zm.). Według art. 46 KC nieruchomością jest część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności. Ponadto do nieruchomości należy zaliczyć budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, niemniej tylko i wyłącznie w przypadku, gdy stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Oznacza to, że w świetle wskazanego przepisu, do nieruchomości, których sprzedaż przed upływem pięciu lat opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy zaliczyć: - grunty wydzielone części powierzchni ziemskiej poprzez oznaczenie ich zewnętrznych granic, stanowiące odrębne przedmioty własności (w ujęciu materialnoprawnym)4; - budynki gdy są trwale związane z gruntem (w przeciwnym razie w świetle prawa są traktowane jak ruchomości) oraz przepisy prawne stanowią, że są odrębnym od gruntu przedmiotem własności; - części budynków gdy przepis szczególny tak stanowi, w innym przypadku są częścią składową budynku lub gruntu, co powoduje, że dzielą los prawny tych rzeczy5. Jak wspomniano wcześniej, nie do wszystkich stanów faktycznych znajdzie zastosowanie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy. Omawiana regulacja prawna nie dotyczy sytuacji, w której odpłatne zbycie, w tym sprzedaż nieruchomości, zostały dokonane po upływie pięciu lat od jej nabycia. Należy przy tym zauważyć, że wspomniane pięć lat nie jest w zasadzie liczone od dnia nabycia nieruchomości, ale od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Przykładowo, gdy nabycie wskutek umowy sprzedaży miało miejsce 22 czerwca 2006 r., to okres pięcioletni należy liczyć od 31 grudnia 2006 r., co oznacza, że opodatkowaniu nie podlega odpłatne zbycie tejże nieruchomości dokonane od 1 stycznia 2012 r. Ponadto należy zachować ostrożność przy interpretacji terminu nabycie. W odróżnieniu od zbycia, 4 Osajda K., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013. 5 Pietrzykowski K., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013. 100

ustawodawca nie określa, że również nabycie musi być dokonane odpłatne. oznacza to, że nabycie nieruchomości może zostać dokonane zarówno odpłatnie (np. sprzedaż), jak i nieodpłatnie (np. darowizna, nabycie w drodze dziedziczenia). Dla powstania obowiązku podatkowego istotny jest brak upływu czasu (5 lat) wskazanego w ustawie oraz odpłatna forma zbycia nieruchomości. 4. Ulgi i zwolnienia Mimo iż w sytuacji podatnika występują przesłanki, których zaistnienie powinno wiązać się z powstaniem obowiązku podatkowego, podatnik może nie być zobowiązany do zapłaty podatku, gdy jest podmiotem uprawnionym do skorzystania z przewidzianego przez ustawodawcę katalogu ulg lub zwolnień podatkowych. W świetle omawianego podatku nie funkcjonują wprawdzie zwolnienia podmiotowe, niemniej ustawodawca w art. 21 ustawy utworzył katalog enumeratywnie wymienionych zwolnień przedmiotowych. W kontekście podatku od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat, szczególną uwagę należy zwrócić na wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 28-30a ustawy zwolnienia przedmiotowe, dotyczące m.in.: - przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, niemniej należy wyraźnie zaznaczyć, iż zwolnienie nie dotyczy przychodu uzyskanego ze sprzedaży gruntów, które w związku z tą sprzedażą utraciły charakter rolny; - przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży prawa wieczystego użytkowania oraz nieruchomości nabytych stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami w zamian za mienie pozostawione za granicą. Zastosowanie art. 21 ust. 1. wraz z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy powoduje, że sprzedawca nieruchomości nie jest zobowiązany do uiszczenia omawianego podatku, z powodu skorzystania ze zwolnienia ustawowego. Jeśli chodzi o ulgi w przypadku podatku od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat, w obecnie obowiązującej wersji ustawy prawodawca nie przewidział żadnej takiej możliwości. Należy jednak zauważyć, iż w praktyce możemy spotkać się z ulgami występującymi w poprzednich stanach prawnych, które znajdują zastosowania do niektórych obecnych stanów faktycznych. Dotyczy to mianowicie dwóch rodzajów ulg: - ulgi meldunkowej; - ulgi mieszkaniowej. Pierwsza z wymienionych ulg miała zastosowanie w przypadku, gdy nabycie nieruchomości będącej następnie przedmiotem sprzedaży, mające miejsce przed upływem pięciu lat, nastąpiło pomiędzy 1 stycznia 2007 r. a 31 grudnia 2008 r. Z ulgi mieszkaniowej mogli skorzystać podatnicy, którzy byli zameldowani co najmniej przez 12 miesięcy na pobyt stały w lokalu mieszkalnym lub budynku mieszkalnym przed zbyciem, a także złożyli oświadczenie o spełnieniu warunków do skorzystania z ulgi do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dokonane zostało zbycie, będące zbyciem przed 101

upływem pięciu lat. Należy podkreślić, iż według stanowiska Ministra Finansów wyrażonego w interpretacji ogólnej 6 z dnia 7 października 2011 r. w przypadku skorzystania z ulgi meldunkowej przez małżonków, powyższe oświadczenie obowiązany jest złożyć przynajmniej jeden z małżonków, choć w starszych interpretacjach (np. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 listopada 2008 r.) 7. Jeżeli podatnik nabył nieruchomość we wskazanym powyżej okresie i spełniał warunki uprawniające go do skorzystania z ulgi meldunkowej, a następnie sprzedał nieruchomość przed upływem pięciu lat, należy zastosować do niniejszego stanu faktycznego wspomnianą ulgę. Przykładowo dotyczy to podatnika, który nabył nieruchomość dnia 30 lipca 2008 r. i następnie sprzedał ją 10 stycznia 2012 r., niemniej spełnił warunki uprawniające go do skorzystania z ulgi meldunkowej. Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy sprzedaż ta byłaby opodatkowana, gdyż pięć lat od nabycia liczone według ustawy upływałoby dopiero 31 grudnia 2013 r. Wprawdzie w momencie sprzedaży ulga meldunkowa nie była już elementem ówczesnego stanu prawnego, niemniej należało ją zastosować. Druga z wymienionych ulg, ulga mieszkaniowa, obowiązuje w przypadku nabycia nieruchomości po 1 stycznia 2009 r. i znajduje zastosowanie w obecnych stanach faktycznych 8. Według ulgi mieszkaniowej uznano za niepodlegające opodatkowaniu kwoty stanowiące iloczyn dochodu z tytułu sprzedaży nieruchomości dokonanej przed upływem pięciu lat oraz udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych (art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy). Ponadto kwoty, o których mowa, winny być udokumentowane oraz wydatkowane na własne cele mieszkaniowe w ciągu dwóch lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła sprzedaż. W świetle przywołanych przepisów o uldze mieszkaniowej (art. 21 ust. 25-30) uznano za własne cele mieszkaniowe m.in. : - nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu; - nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem (oprócz gruntu przeznaczonego na cele rekreacyjne); - nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie. Warto zaznaczyć również, iż nabycie określonych powyżej nieruchomości dotyczy nabycia ich na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej. W przypadku, gdy podatnik wydatkuje na własny cel mieszkaniowy uzyskany przychód, jest zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowych od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku, gdy podatnik wydatkuje dochód uzyskany ze zbycia nieruchomości na inne cele niż związane z własnymi wydatkami mieszkaniowymi, obowiązany jest do korekty deklaracji, wpłacenia podatku wraz z należnymi odsetkami za zwłokę liczonymi od 30 kwietnia roku następującego po roku zbycia nieruchomości 9. 6 PIT, Podatki w praktyce interpretacje, http://www.pit.pl/ulga-meldunkowa-interpretacje-ministra-finansow-201110642/, 18.11.2013. 7 Pęczyk-Tofel A., Tofel M., Skorzystanie z ulgi mieszkaniowej przez małżonków, LEX, Warszawa 2009. 8 Bobrus E., Opodatkowanie przeniesienia własności nieruchomości, LEX, Warszawa 2012. 9 Serwińska K., Narkiewicz-Tarłowska J. (red.), PIT. Komentarz praktyczny, Legalis, Warszawa 2013. 102

Zasadniczych problemów interpretacyjnych dostarczała sytuacja, w której z ulgi mieszkaniowej chciał skorzystać podatnik w przypadku, gdy finansował nabycie nieruchomości na własne cele mieszkaniowe z kredytu bankowego. W wyroku z dnia 6 lutego 2013 r. o sygn. akt I SA/Sz 743/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie stwierdził, iż środki pochodzące z kredytu bankowego nie spełniają kryterium wymienionego w ustawie źródła finansowania. 5. Podstawa i stawka opodatkowania Na podstawie wcześniejszych rozważań wskazano, na jakich podmiotach ciąży obowiązek podatkowy związany z omawianym w niniejszym artykule podatkiem, a także przedstawiono, w jaki sposób ustala się przedmiot opodatkowania z zastosowaniem ustawowych zwolnień oraz ulg. W celu obliczenia podatku, który obowiązany jest uiścić podatnik, niezbędne jest przedstawienie kwestii podstawy opodatkowania oraz stawek podatkowych obowiązujących na tle omawianego podatku. Podstawa opodatkowania została uregulowana przez ustawodawcę w art. 30 e ust. 2 ustawy jako dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z tytułu sprzedaży nieruchomości a kosztami (ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6 c i 6 d ustawy), powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych. Przychodem ze sprzedaży jest wartość rynkowa nieruchomości, która jest ceną najbardziej prawdopodobną do osiągnięcia przy założeniu, że strony umowy są wobec siebie niezależne i dążą do porozumienia w sprawie ceny w drodze swobodnej negocjacji z uwzględnieniem aktualnej sytuacji rynkowej. W praktyce ustalenie ceny rynkowej nieruchomości przysparza znacznych problemów i w przypadku jej błędnego określenia przez strony transakcji może wiązać się to z podwyższeniem wartości nieruchomości przez organ podatkowy. Wśród kosztów uzyskania przychodu można wymienić między innymi koszty nabycia (np. cena nabycia nieruchomości) oraz koszty związane ze sprzedażą (np. koszty pośrednika obrotu nieruchomościami). Warto zauważyć, że dochodu otrzymanego w wyniku przeprowadzenia obliczeń według podanej formuły nie wykazuje się łącznie z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30 e ust. 5). Obliczony w podany sposób dochód stanowi podstawę opodatkowania, do której należy zastosować stawkę podatku w wysokości 19% na mocy art. 30 e ust. 1 ustawy. Należy wyraźnie zaznaczyć, iż wskazana powyżej podstawa opodatkowania oraz stawka podatku nie mają zastosowania w przypadku określonym w art. 30 e ust. 6 ustawy, tzn. gdy: - mamy do czynienia z budową i sprzedażą budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych oraz sprzedaż gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów są przedmiotem działalności gospodarczej podatnika; - przychód ze sprzedaży nieruchomości i praw stanowi przychód z działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy 10. 10 Bartosiewicz A., Kubacki R., PIT. Komentarz, LEX, Warszawa 2013. 103

Zakończenie W artykule przedstawiono podatkowe konsekwencje wiążące się ze sprzedażą nieruchomości przed upływem pięciu lat oraz dokonano pogłębionej analizy przepisów. Należy zwrócić uwagę, iż ustawodawca na gruncie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 j. t. ze zm.) ustanowił w odpowiednich przepisach prawnych uregulowania dotyczące tej kwestii. Reasumując, podatek dochodowy od sprzedaży nieruchomości przed upływem pięciu lat ciążył będącym osobą fizyczną sprzedawcy nieruchomości tylko w przypadku, gdy pomiędzy końcem roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży a jej zbyciem nie minęło pięć lat. Bez znaczenie pozostaje w tym przypadku sposób nabycia nieruchomości, istotna jest odpłatność zbycia. Sam upływ czasu w umowie sprzedaży nie przesądza kwestii powstania obowiązku podatkowego, gdyż podatnik w ściśle określonych prawem przypadkach ma możliwość skorzystania z ulgi mieszkaniowej lub meldunkowej, co zostało przedstawione w artykule. Bibliografia 1. Bartosiewicz A., Kubacki R., PIT. Komentarz, LEX, Warszawa 2013 2. Bobrus E., Opodatkowanie przeniesienia własności nieruchomości, LEX, Warszawa 2012 3. Dzwonkowski H., Prawo podatkowe, CH Beck, Warszawa 2012 4. Marciniuk J., Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013 5. Osajda K., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013 6. Pęczyk-Tofel A., Tofel M., Skorzystanie z ulgi mieszkaniowej przez małżonków, LEX, Warszawa 2009 7. Pietrzykowski K., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis, Warszawa 2013 8. PIT, Podatki w praktyce interpretacje, http://www.pit.pl/ulga-meldunkowa-interpretacje-ministra-finansow-201110642/ 9. Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania część szczegółowa, CH BECK, Warszawa 2009 10. Serwińska K., Narkiewicz-Tarłowska J. (red.), PIT. Komentarz praktyczny, Legalis, Warszawa 2013 11. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. nr 16 poz. 93 j. t. ze zm.) 12. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 - j.t. ze zm.) 13. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2010 nr 101, poz. 649- j. t., ze zm.). 104