RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1838990 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 10.01.2006 06706185.3 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 30.03.2011 Europejski Biuletyn Patentowy 2011/13 EP 1838990 B1 (13) (51) T3 Int.Cl. F17C 5/02 (2006.01) F17C 9/00 (2006.01) F17C 7/02 (2006.01) (54) Tytuł wynalazku: Zasilanie dwutlenkiem węgla dla urządzeń wtryskowych (30) Pierwszeństwo: 21.01.2005 DE 102005002976 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 03.10.2007 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2007/40 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 30.09.2011 Wiadomości Urzędu Patentowego 2011/09 (73) Uprawniony z patentu: Linde AG, München, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 1838990 T3 ANDREAS PRALLER, Germering, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Dorota Rzążewska JAN WIERZCHOŃ & PARTNERZY BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH ul. Żurawia 47/49 00-680 Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
12305/11/P-RO/DR/MA EP 1 838 990 Zasilanie dwutlenkiem węgla dla urządzeń wtryskowych Opis [0001] Wynalazek dotyczy sposobu zasilania urządzenia odbiorczego ciekłym dwutlenkiem węgla o temperaturze zadanej większej niż 0 C oraz o ciśnieniu zadanym większym niż 30 barów, przy czym dwutlenek węgla jest pobierany ze zbiornika, w którym ciekły dwutlenek węgla jest zmagazynowany w temperaturze poniżej temperatury zadanej oraz pod ciśnieniem poniżej ciśnienia zadanego oraz przy czym ciśnienie dwutlenku węgla jest podwyższane. Do chłodzenia narzędzi wtryskowych lub form wtryskowych jest stosowany między innymi dwutlenek węgla. W tym celu zasila się rurki kapilarne lub dysze rozprężne ciekłym, wolnym od bąbelków dwutlenkiem węgla, który rozszerza się w rurkach kapilarnych i przy tym odbiera ciepło z narzędzia wtryskowego. [0002] Dla równomiernego i odtwarzalnego chłodzenia jest istotne, żeby dwutlenek węgla był doprowadzony do narzędzia pod określonym ciśnieniem zadanym pomiędzy 40 a 70 barów oraz w stałej temperaturze zadanej w zakresie temperatury otoczenia. Utrzymywanie "ciepłego" zakresu temperatur jest konieczne, aby uniknąć kondensacji wilgotności powietrza na przewodach prowadzących dwutlenek węgla oraz na narzędziach wtryskowych. Wilgoć lub woda kapiąca, która kapie w narzędzia wtryskowe, wpływa mianowicie na jakość produkowanych części formowanych oraz powoduje niebezpieczeństwo, że narzędzia ulegną korozji. [0003] Zazwyczaj dwutlenek węgla ze wspomnianymi właściwościami ciśnienia i temperatury jest pobierany z tak zwanego zbiornika o średnim ciśnieniu, w którym dwutlenek węgla jest już magazynowany w żądanym zakresie ciśnienia od około 50 do 70 barów oraz w odpowiadającej temperaturze wrzenia od 15 do 25 C. Ciekły dwutlenek węgla jest prowadzony ze zbiornika o średnim ciśnieniu poprzez przewody rurowe do jednego lub wielu narzędzi wtryskowych. [0004] Chłodzenie narzędzi jest zwykle sterowane i regulowane poprzez czasowe taktowanie zaworu elektromagnetycznego na przewodzie prowadzącym do narzędzia wtryskowego. Dla odtwarzalnego chłodzenia jest konieczne, aby ciśnienie i temperatura dwutlenku węgla przed zaworem elektromagnetycznym były zawsze równie wysokie. Jeżeli, przykładowo w lecie, temperatura w hali produkcyjnej jest wyższa niż temperatura wrzenia odpowiednia do ciśnienia w zbiorniku, wówczas dwutlenek węgla może już częściowo odparowywać w przewodzie rurowym łączącym zbiornik o średnim ciśnieniu z narzędziem, co skutkuje gorszym oraz nierównomiernym chłodzeniem. [0005] Dlatego też zadaniem niniejszego wynalazku jest opracowanie sposobu oraz odpowiedniego urządzenia do zasilania urządzenia odbiorczego ciekłym dwutlenkiem węgla, przy czym uniknie się wymienionych wyżej problemów. [0006] To zadanie zostanie rozwiązane dzięki sposobowi według zastrzeżenia 1. Według wynalazku ciekły dwutlenek węgla jest pobierany ze zbiornika, w którym jest on
2 zmagazynowany pod ciśnieniem poniżej żądanego ciśnienia zadanego oraz w temperaturze poniżej temperatury zadanej. Ciekły dwutlenek węgla jest następnie doprowadzony, korzystnie w bezpośredniej bliskości zbiornika, do urządzenia podwyższającego ciśnienie, za pomocą którego zostaje podwyższone ciśnienie dwutlenku węgla a mianowicie korzystnie do żądanego ciśnienia zadanego. Dzięki podwyższeniu ciśnienia według wynalazku dwutlenek węgla zostaje przechłodzony, to znaczy temperatura dwutlenku węgla leży poniżej temperatury wrzenia odpowiadającej podwyższonemu ciśnieniu. Wskutek tego dwutlenek węgla nie paruje podczas dalszego transportu do odbiornika oraz pozostaje w stanie ciekłym. Możliwie blisko odbiornika dwutlenek węgla zostaje następnie ogrzany do temperatury zadanej oraz doprowadzony w stanie ciekłym do odbiornika. Sposób według wynalazku gwarantuje, że dwutlenek węgla nie paruje w drodze ze zbiornika do odbiornika oraz że odbiornik jest stale zasilany ciekłym dwutlenkiem węgla. [0007] Korzystnie jest pobierać dwutlenek węgla ze zbiornika niskiego ciśnienia z ciśnieniem pomiędzy 10 a 30 barów oraz odpowiednią temperaturą wrzenia o wartości - 40 C do -10 C. Szczególnie korzystnie jest stosować zbiornik niskiego ciśnienia o ciśnieniu pomiędzy 14 a 25 barów. Ciśnienie dwutlenku węgla jest następnie podwyższane korzystnie na 40 do 90 barów, szczególnie korzystnie 50 do 70 barów. [0008] Jako urządzenie podwyższające ciśnienie jest stosowana korzystnie sprężarka napędzana pneumatycznie lub hydraulicznie. Wskutek tego jest możliwe, aby dwutlenek węgla po podwyższeniu ciśnienia był doprowadzony bezpośrednio poprzez odejście promieniowe do odbiornika, bez konieczności prowadzenia części dwutlenku węgla ponownie do zbiornika lub innego zbiornika ciśnieniowego lub zbiornika pośredniego. Jednakże jest możliwe również użycie napędzanej elektrycznie sprężarki lub pompy odśrodkowej lub tłokowej, które powodują konieczność recyrkulacji przynajmniej części dwutlenku węgla do zbiornika. [0009] Po podwyższeniu ciśnienia dwutlenek węgla znajduje się w stanie silnego przechłodzenia, to znaczy, że jego temperatura leży wyraźnie poniżej temperatury wrzenia odpowiadającej ciśnieniu dwutlenku węgla. W tych warunkach nie dochodzi do parowania ciekłego dwutlenku węgla. [0010] Przed podwyższeniem ciśnienia dwutlenek węgla znajduje się w stanie równowagi, to znaczy, nie jest jeszcze przechłodzony. W tym stanie dwutlenek węgla może parować przy odpowiednim dopływie ciepła. Z tego powodu urządzenie podwyższające ciśnienie jest zaplanowane możliwie blisko zbiornika dwutlenku węgla. Długość przewodu pomiędzy zbiornikiem a urządzeniem podwyższającym ciśnienie korzystnie wynosi mniej niż 2 metry, szczególnie korzystnie mniej niż metr. [0011] Także korzystnie okazało się zaplanowanie zbiornika buforowego pomiędzy zbiornikiem dwutlenku węgla oraz odbiornikiem, w którym dwutlenek węgla może być pośrednio magazynowany. Korzystnie jest zaplanować zbiornik buforowy o pojemności pomiędzy 5 a 50 kg dwutlenku węgla, szczególnie korzystnie pomiędzy 10 a 30 kg
3 dwutlenku węgla, z prądem ogrzewacza bezpośrednio przed odbiornikiem. Jako zbiornik buforowy szczególnie w rachubę wchodzi butla z rurą wznośną. [0012] Gdy z jednego zbiornika dwutlenku węgla jest zasilanych wiele odbiorników ciekłym dwutlenkiem węgla, jest możliwe również, użycie wiązki butli o pojemności przykładowo do 450 kg dwutlenku węgla jako zbiornika buforowego. [0013] Ogrzanie dwutlenku węgla następuje korzystnie do temperatury w zakresie od 5 C do 25 C, szczególnie korzystnie od 10 C do 20 C. Stosowanie tego zakresu temperatur mniej więcej w temperaturze otoczenia posiada tę zaletę, że unika się w znacznym stopniu kondensacji wilgotności powietrza na odbiorniku oraz na przewodach doprowadzających dwutlenek węgla. W zależności od zakresu stosowania wilgotność powietrza może być mianowicie niepożądana. Więc należy szczególnie unikać wilgoci przy stosowaniu dwutlenku węgla do chłodzenia narzędzi wtryskowych lub form wtryskowych, ponieważ może ona prowadzić do korozji narzędzi lub negatywnie oddziaływać na powierzchnię kształtek wtryskowych produkowanych tymi narzędziami lub formami. [0014] Ogrzanie ciekłego dwutlenku węgla należy przeprowadzić w taki sposób, aby w czasie ogrzewania oraz na drodze od ogrzewacza do odbiornika nie zachodziło parowanie. Jako ogrzewacze wchodzą w rachubę parowniki powietrzne, parowniki wodne lub parownik napędzany elektrycznie. Korzystnie z uwagi na miejsce, z powodu bezpieczeństwa pracy oraz dokładności regulacji jest stosowanie ogrzewacza napędzanego elektrycznie. Ogrzewacz korzystnie jest umieścić możliwie blisko odbiornika. [0015] Ogrzewacz napędzany elektrycznie jest tak wymiarowany, że ciekły dwutlenek węgla nie może parować również w trybie pracy nieciągłej. Pod tym względem jest korzystne zaopatrzenie ogrzewacza w blok metalowy, korzystnie w blok aluminiowy, w który wprowadzony zostanie dwutlenek węgla. Temperatura bloku metalowego jest dokładnie regulowana i tak dostosowana do ciśnienia dwutlenku węgla, że pozostaje ona zawsze poniżej temperatury wrzenia odpowiadającej ciśnieniu dwutlenku węgla. W ten sposób unika się parowania ciekłego dwutlenku węgla również w czasie, w którym nie przepływa dwutlenek węgla. [0016] Wynalazek nadaje się szczególnie do zasilania odbiorników "ciepłym", posiadającym temperaturę w zakresie temperatury otoczenia dwutlenkiem węgla pod podwyższonym ciśnieniem. Korzystnym zakresem stosowania jest wyrównywanie temperatury oraz chłodzenie narzędzi wtryskowych ciekłym dwutlenkiem węgla, szczególnie dwutlenkiem węgla o ciśnieniu około 60 barów oraz temperaturze około 15 C. Ponadto sposób według wynalazku daje się zastosować jednak przykładowo także do zasilania dysz rozprężnych CO 2 dla formowania przez rozdmuchiwanie brył wydrążonych lub do chłodzenia wewnętrznego w procesach wyciskania albo ogólnie przy procesach, przy których w celu chłodzenia dwutlenek węgla jest rozprężany z zakresu wysokiego ciśnienia o wartości wyższej niż 50 barów. [0017] Wynalazek oraz dalsze szczegóły wynalazku zostaną przybliżone poniżej na podstawie przykładów wykonania przedstawionych na rysunkach. Przy czym
4 figura 1 przedstawia urządzenie według wynalazku do zasilania wytłaczarek ciekłym dwutlenkiem węgla a figura 2 alternatywne wykonanie koncepcji zasilania przedstawionej na figurze 1. [0018] Na figurach 1 oraz 2 jest przedstawione każdorazowo urządzenie do zasilania narzędzi, szczególnie narzędzi wtryskowych ew. wtryskarek ciekłym dwutlenkiem węgla. Ciekły dwutlenek węgla jest potrzebny do chłodzenia narzędzi wtryskowych. [0019] Figura 1 przedstawia urządzenie, które pracuje zgodnie ze sposobem według wynalazku. W zbiorniku niskiego ciśnienia 1 jest zmagazynowany ciekły dwutlenek węgla pod ciśnieniem 20 barów oraz w odpowiedniej temperaturze wrzenia o wartości -20 C. Zbiornik 1 jest wykonany jako zbiornik izolowany próżniowo, może być jednak izolowany pianką. Na dolnym końcu zbiornika 1 jest umieszczony przewód do pobierania 2, poprzez który może zostać pobrany ciekły dwutlenek węgla ze zbiornika 1. [0020] Do przewodu do pobierania podłącza się stacja sprężarkowa 3. Przed i za stacją sprężarkową 3 są podłączone każdorazowo zawory 4, 5. Za pomocą stacji sprężarkowej 3 dwutlenek węgla pobrany ze zbiornika 1 zostaje sprężony do ciśnienia o wartości 40 do 90 barów, korzystnie 50 do 70 barów. [0021] Z prądem zaworów 5a, 5b oba przewody a, b zostają połączone ponownie do jednego wspólnego przewodu. Na tym wspólnym przewodzie są rozmieszczone w serii zawór odpowietrzający 7, zbiornik uspokajający 8, jak również regulator ciśnienia 9. [0022] Opisany do tej pory układ może zostać skupiony jako instalacja zbiornika 10. Zwłaszcza stacja sprężarkowa 3 znajduje się z bezpośredniej bliskości zbiornika 1, to znaczy że długość przewodu do pobierania 2 z prądem stacji sprężarkowej 3 jest utrzymywana jako bardzo krótka, korzystnie długość przewodu do pobierania 2 wynosi mniej niż 1 metr, aby zapobiec parowaniu ciekłego dwutlenku węgla w przewodzie do pobierania 2 pomiędzy zbiornikiem 1 a stacją sprężarkową 3. [0023] Do instalacji zbiornika 10 podłącza się przewód wysokociśnieniowy 11, który jest zaopatrzony w zawór bezpieczeństwa 12 oraz prowadzi do zasilanych dwutlenkiem węgla wtryskarek 13a, 13b. Przed każdą z wtryskarek 13a, 13b są włączone każdorazowo ogrzewacz elektryczny 14a, 14b oraz sterowany zawór elektromagnetyczny 15a, 15b. [0024] Ogrzewacze elektryczne 14a, 14b są tak wymiarowane, że ciecz nie może parować również w trybie pracy nieciągłej. Jest to osiągnięte tym sposobem, że ciekły dwutlenek węgla jest doprowadzony do bloku metalowego, korzystnie do bloku aluminiowego, którego temperatura jest dopasowana do ciśnienia dwutlenku węgla według stacji sprężarkowej 3. Temperatura bloku metalowego jest regulowana dokładnie, tak że w czasie, w którym przepływa dwutlenek węgla nie dochodzi do parowania dwutlenku węgla. Ponadto ogrzewacze 14a, 14b są umieszczone tak blisko wtryskarek 13a, 13b, że również jest wykluczone parowanie dwutlenku węgla po ogrzaniu przed wejściem do wtryskarek 13a, 13b. Układ ogrzewaczy 14a, 14b, zaworów elektromagnetycznych 15a,
5 15b oraz przyporządkowanej armatury pomiarowej i regulacyjnej może zatem zostać skupiony jako instalacja odbiornika 16. [0025] Ciśnienie dwutlenku węgla pobranego ze zbiornika 1 pod ciśnieniem 20 barów i o temperaturze około - 20 C zostaje podwyższone przez stację sprężarkową 3 do wartości ciśnienia od 40 do 90 barów, przykładowo 60 barów. Natomiast temperatura dwutlenku węgla podczas sprężania zostaje jedynie nieznacznie podwyższona, tak że dwutlenek węgla znajduje się w stanie silnego przechłodzenia, to znaczy, że temperatura leży wyraźnie poniżej temperatury wrzenia odpowiedniej dla podwyższonego ciśnienia. [0026] Dwutlenek węgla jest doprowadzany do przeznaczonych do schłodzenia wtryskarek 13a, 13b w tym przechłodzonym stanie. Z powodu silnego przechłodzenia jest wykluczone parowanie ciekłego dwutlenku węgla podczas transportu przez przewód wysokociśnieniowy 11. Przy tym stopień przechłodzenia może być regulowany poprzez stację sprężarkową 3, tak że również przy wyższych temperaturach otoczenia, jakie mogą przykładowo wystąpić latem w halach produkcyjnych, jest zagwarantowany brak parowania dwutlenku węgla. [0027] Przechłodzony dwutlenek węgla zostaje następnie podgrzany w ogrzewaczach 14a, 14b do żądanej temperatury zadanej. Do chłodzenia względnie do wyrównywania temperatury wtryskarek 13a, 13b korzystne okazało się ogrzanie dwutlenku węgla do 15 C. [0028] Chłodzenie wtryskarek 13a, 13b jest sterowane poprzez czasowe taktowanie zaworów elektromagnetycznych 15a, 15b. Dzięki sposobowi według wynalazku przy zaworach elektromagnetycznych 15a, 15b występuje zawsze ciekły dwutlenek węgla o zdefiniowanych warunkach, przykładowo 60 barów oraz 15 C. W ten sposób jest zagwarantowane odtwarzalnie równomierne chłodzenie wtryskarek 13a, 13b również przy wahających się temperaturach otoczenia. [0029] Bezpośrednio przed wtryskarkami 13a, 13b są zaplanowane każdorazowo butle z rurą wznośną 17a, 17b jako zbiorniki buforowe. Butle z rurą wznośną zawierają w sobie pomiędzy 10 a 30 kg dwutlenku węgla. Wtryskarki 13a, 13b mogą być zasilane ciekłym dwutlenkiem węgla natychmiast z zbiorników buforowych 17a, 17b. W czasie, w którym wtryskarki 13a, 13b nie potrzebują dwutlenku węgla, może on być magazynowany pośrednio w zbiornikach buforowych 17a, 17b, aby w razie potrzeby ciekły dwutlenek węgla był do dyspozycji możliwie jak najszybciej. [0030] Figura 2 przedstawia alternatywną formę wykonania wynalazku, w której w miejscu stacji sprężarkowej 3 są zastosowane pompy 21a, 21b. Poza tym na obu figurach 1 i 2 identyczne komponenty zostały opatrzone identycznymi cyframi odniesienia. [0031] Zgodnie z układem z figury 2 ciekły dwutlenek węgla jest magazynowany korzystnie w izolowanym pianką zbiorniku magazynującym 1 z agregatem ponownego schładzania pod ciśnieniem 20 barów oraz w odpowiedniej temperaturze wrzenia o wartości -20 C. Ciekły dwutlenek węgla jest pobierany ze zbiornika 1 poprzez przewód do pobierania 2 oraz doprowadzany do jednej z dwóch rozmieszczonych równolegle pomp
6 cieczy 21a, 21b. Jako pompy cieczy 21a, 21b są stosowane pompy odśrodkowe lub tłokowe. Za pomocą pomp cieczy 21a, 21b ciekły dwutlenek węgla zostaje sprężony do ciśnienia o wartości przykładowo 60 barów. [0032] Konwencjonalne pompy cieczy 21a, 21b muszą być stale zasilane cieczą, tutaj specyficznie ciekłym dwutlenkiem węgla. Z tego względu jest konieczne powrotne doprowadzenie sprężonego dwutlenku węgla w obiegu do zbiornika 1 przewodem okrężnym 22. Poprzez przewód okrężny 22 musi przepływać w obiegu na tyle duży strumień dwutlenku węgla, że również przy maksymalnym zapotrzebowaniu, to znaczy, gdy zawory elektromagnetyczne 15a, 15b dozują wtryskarkom 13a, 13b maksymalną ilość dwutlenku węgla, do zbiornika 1 powraca zawsze jeszcze ciekły dwutlenek węgla. Odprowadzony dwutlenek węgla zostaje ponownie schłodzony przed wprowadzeniem do zbiornika 1. [0033] Jeżeli otworzy się jeden z dwóch zaworów elektromagnetycznych 15a, 15b, które sterują dopływem ciekłego dwutlenku węgla do wtryskarek 13a, 13b, wówczas sprężony ciekły dwutlenek węgla zostanie doprowadzony do ogrzewacza 23 i ogrzany do temperatury zadanej o wartości przykładowo 15 C lub 20 C. Ciekły dwutlenek węgla dociera wówczas do wtryskarki 13a, 13b posiadając żądaną temperaturę zadaną oraz żądane ciśnienie zadane o wartości przykładowo 60 barów. [0034] Na figurze 2 jest zaplanowany w miejscu przedstawionego na figurze 1 zbiornika buforowego 17a, 17b jeden, zaopatrujący wszystkie wtryskarki, wspólny zbiornik buforowy 18. Zbiornik buforowy 18 jest wykonany jako wiązka butli z rurami wznośnymi. [0035] Wykonanie przedstawione na figurze 2 z tylko jednym ogrzewaczem 23, który zasila obydwie wtryskarki 13a, 13b, i / lub zaplanowanie jednego wspólnego zbiornika buforowego 18 jest możliwe również do zastosowania przy wykonaniu zgodnie z figurą 1. Odwrotnie mogą zostać zastosowane przy układzie zgodnie z figurą 2 oczywiście także oddzielne ogrzewacze i / lub oddzielne zbiorniki buforowe 17a, 17b dla każdej gałęzi przewodu ew. dla każdej wtryskarki 13a, 13b. Dorota Rzążewska Rzecznik patentowy
7 Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób zasilania odbiornika (13a, 13b) ciekłym dwutlenkiem węgla o temperaturze zadanej większej niż 0 C oraz o ciśnieniu zadanym większym niż 30 barów, przy czym dwutlenek węgla jest pobierany ze zbiornika (1), w którym ciekły dwutlenek węgla jest zmagazynowany w temperaturze poniżej temperatury zadanej i pod ciśnieniem poniżej ciśnienia zadanego oraz przy czym ciśnienie dwutlenku węgla jest podwyższane (3, 21), znamienny tym, że dwutlenek węgla zostaje przechłodzony i jest transportowany do odbiornika w stanie przechłodzonym oraz zostaje ogrzany (14a, 14b) w pobliżu odbiornika do temperatury zadanej. 2. Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że ciśnienie dwutlenku węgla jest podwyższane na 40 do 90 barów, korzystnie od 50 do 70 barów. 3. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 albo 2, znamienny tym, że dwutlenek węgla zostaje ogrzany do temperatury od 5 C do 25 C, korzystnie od 10 C do 20 C. 4. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 3, znamienny tym, że dwutlenek węgla jest ogrzewany za pomocą ogrzewacza napędzanego elektrycznie (14a, 14b). 5. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 4, znamienny tym, że dwutlenek węgla po podwyższeniu ciśnienia (3) jest prowadzony do odbiornika (13a, 13b) za pomocą odejścia promieniowego (11). 6. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 4, znamienny tym, że po podwyższeniu ciśnienia (21) część dwutlenku węgla zostaje skierowana z powrotem do zbiornika (1) a część dwutlenku węgla zostaje doprowadzona do odbiornika (13a, 13b). 7. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 6, znamienny tym, że wtryskarka (13a, 13b) jest zaopatrywana dwutlenkiem węgla. Dorota Rzążewska Rzecznik patentowy
8
9