PRZETWÓRSTWO MLEKA INFORMACJA DLA PRZETWÓRCÓW Jadwiga Seremak Bulge 1. Ogólne omówienie branży Chów bydła mlecznego zarówno w Polsce jak i w UE jest jedną z podstawowych gałęzi produkcji rolniczej. Wartość rocznej produkcji mleka w Polsce w latach 2002 2003 wynosiła 1,9-2,1 mld EUR, co stanowiło około 15 % produkcji globalnej i 20% końcowej produkcji polskiego rolnictwa. Co czwarta złotówka produkcji towarowej rolnictwa pochodzi z chowu bydła mlecznego, który jest prowadzony przez około 800 tys. gospodarstw (z czego około 356 tysięcy sprzedaje mleko do przemysłu mleczarskiego). Szacuje się, że z produkcją mleka związanych jest w Polsce około 30-35% zasobów siły roboczej w rolnictwie, a dla około 800 tys. rodzin rolniczych mleko stanowi istotne źródło dochodu i wyżywienia rodziny. Wartość sprzedaży produktów mleczarskich przez przemysł mleczarski w latach 2003-2004 r. wynosiła około 3 mld EUR, co stanowiło około 15% sprzedaży całego przemysłu rolno-spożywczego. Z przemysłowym przetwórstwem mleka związanych jest ponad 40 tys. osób (wraz z wytwarzaniem lodów), tj. prawie 14% zatrudnionych w całym przemyśle rolno-spożywczym. Jednocześnie ceny produktów mleczarskich mają istotny wpływ na poziom życia polskich konsumentów, przeznaczających na żywność w pierwszej połowie lat dwutysięcznych od 28% (gospodarstwa domowe osób pracujących na własny rachunek) do prawie 41% (gospodarstwa domowe osób użytkujących gospodarstwa rolne) budżetów rodzin. Wydatki na nabiał i masło stanowią istotną część budżetów rodzin, wynoszącą około 12% wydatków na żywność tj. około 3,6% całkowitych wydatków gospodarstw domowych. 1
2. Ogólna informacja o polskim i unijnym rynku mleka Polska z produkcją około 11,8 mln t mleka w latach 2002 2003 jest jednym z największych producentów mleka w Europie, mającą prawie 8,5% udział w produkcji mleka największego eksportera produktów mleczarskich na świecie jakim jest Unia Europejska (40% światowego eksportu). Po poszerzeniu, które nastąpiło w 2004 r. o kolejnych 10 członków, jej udział w światowej produkcji mleka krowiego zwiększy się z obecnych 21% do około 25%, a produkcja mleka w UE-25 wzrośnie z około 122 mln t do 143 mln t. Przyznanie Polsce kwot w wysokości 9,38 mln. t, nieco tylko przekraczającej aktualną sprzedaż mleka (8,8 mln t), spowoduje że pozycja polskiego mleczarstwa w poszerzonej UE nieco osłabnie, a udział Polski w całkowitej produkcji mleka zmaleje z obecnych 8,5% do około 7,8%. Wpłynie na to ograniczenie towarowej produkcji mleka do wysokości przyznanej Polsce kwoty oraz postępujący, wraz z niezbędną restrukturyzacją i nieuniknioną koncentracją chowu bydła mlecznego, spadek produkcji mleka zużywanego w gospodarstwach. Mimo to Polska pozostanie czwartym producentem mleka w poszerzonej Unii, ustępującym pod względem wielkości produkcji jedynie Niemcom, Francji i Wielkiej Brytanii, a porównywalnym z Holandią. W pierwszych latach członkowstwa Polska ustępować będzie jednakże tym krajom co do poziomu technologii i organizacji produkcji, mleczności krów, funkcjonowania struktur organizacyjnych oraz organizacji przetwórstwa. W końcu 2004 r. ponad 90% skupowanego mleka stanowiło mleko klasy extra, a 208 mleczarni spełniało wymogi weterynaryjne Do końca 2006 r. wszystkie mleczarnie oraz gospodarstwa, które chcą produkować i przetwarzać po 1 stycznia 2007 r. zobowiązane są osiągnąć unijne standardy sanitarno-weterynaryjne oraz dotyczące dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska. Mimo że Unia Europejska, a także Polska są jednymi z największych konsumentów mleka na świecie, produkcja znacznie przekracza potrzeby rynku krajowego. Nadwyżkę podaży nad zużyciem krajowym zarówno w UE-15 jak i w Polsce w latach 2001 2004 szacowano na około 10-12%, a nadwyżki mleka wyeksportowano. Niskie ceny płacone polskim producentom za mleko surowe sprawiły, że w Polsce eksport ten w większości nie wymagał dotacji. Natomiast w UE ze względu na wysoki poziom cen eksport produktów mleczarskich bez subwencji w większości nie jest możliwy. 2
3. Regulacje rynku mleka Wrażliwość rynku mleka na wahania cen, a także jego duży wpływ na poziom dochodów rolników oraz na ocenę poziomu życia przez konsumentów powodują, że rynek mleka należy do rynków podlegających szczególnym regulacjom. System regulacji rynku mleka w UE tworzą: 1. Ceny interwencyjne, które określają dolne granice wahań cen rynkowych. 2. Zakupy interwencyjne masła i odtłuszczonego mleka w proszku oraz dopłaty do prywatnego przechowalnictwa tych produktów oraz serów, tworzące siatkę bezpieczeństwa zapobiegającą nadmiernemu spadkowi cen w okresach wzmożonej podaży. 3. Instrumenty stymulujące popyt wewnętrzny, a więc: - subsydiowanie tłuszczu mlecznego wykorzystywanego w przetwórstwie i do bezpośredniej konsumpcji, - dopłaty do odtłuszczonego mleka w proszku (OMP) wykorzystywanego na pasze, - dopłaty do przetwarzania chudego mleka na kazeinę i jej pochodne, - sprzedaż masła po obniżonych cenach organizacjom nie nastawionym na zysk i charytatywnym, - subsydiowanie mleka dla szkół. 4. Regulacje handlu zagranicznego. 5. Kwotowanie produkcji ograniczające administracyjnie prawo do produkcji mleka i korzystanie z gwarancji udzielanych producentom i przetwórcom mleka przez administrację Wspólnoty do wysokości posiadanych indywidualnych kwot mlecznych. 6. Dopłaty bezpośrednie, które od 2004 r. kompensują producentom mleka spadek dochodów z tytułu obniżki cen. Na poziomie Wspólnoty określone zostały także warunki sanitarno-higieniczne produkcji i wprowadzania na rynek mleka oraz jego przetworów, aby zagwarantować konsumentom bezpieczne pod względem zdrowotnym mleko i jego przetwory. Przepisy te prowadzą do racjonalizacji rozwoju sektora mleczarskiego. Rozbudowany system regulacji rynku wewnętrznego mleka oraz system ochrony zewnętrznej tworzą spójny wewnętrznie system w ramach przydzielonych poszczególnym krajom kwot narodowych. Przetwórcom mleka w UE zapewnia on stabilizację ekonomicznych warunków przetwórstwa mleka, przy zadowalających dochodach producentów mleka, bez tworzenia nadmiernych zapasów i nadmiernego obciążenia budżetu kosztami regulacji rynku. Jednocześnie 3
konsumenci mogą nabyć na zrównoważonym rynku produkty mleczarskie wysokiej jakości po rozsądnych cenach. Obecnie wydatki na regulacje rynku mleka z funduszu FEOGA wynoszą 1,9 2,8 mld EUR rocznie, co stanowi 5-7% wszystkich wydatków na realizację WPR. System ten czyni jednak mleczarstwo UE niekonkurencyjnym na rynku światowym i nie rozwiązuje problemu nadwyżek produkcji. Uniemożliwia także wypełnienie zobowiązań wobec WTO, zwłaszcza w kontekście rozpoczętej nowej rundy negocjacji WTO zmierzającej do dalszej liberalizacji handlu międzynarodowego. Agenda 2000 rozpoczęła długookresową reformę regulacji rynku mleka. Reforma ta prowadzi do stopniowej liberalizacji rynku mleka przez obniżanie cen wewnętrznych UE do poziomu cen światowych, przy rekompensacie spadku dochodów rolników dopłatami bezpośrednimi i stopniowo powiększanymi kwotami aż do ich całkowitej likwidacji. W czerwcu 2003 r. ministrowie rolnictwa UE w Luksemburgu zatwierdzili przyspieszenie obniżek cen interwencyjnych. Od 1 lipca 2004 r. rozpoczął się 25% spadek cen interwencyjnych masła (w ciągu 4 lat) i 15% obniżka cen chudego mleka w proszku (w ciągu 3 lat), która kompensowana jest producentom mleka rosnącymi dopłatami bezpośrednimi. Dopłaty te w starych krajach członkowskich najpóźniej do 2007 r. mają być włączone do jednolitych płatności obszarowych (JPO). Utracą więc związek z produkcją mleka. Kwoty mleczne zostały utrzymane do 2014/15 r. i powiększone zostaną w tym czasie dla starych krajów członkowskich o 2,4% w porównaniu z rokiem 2002/03, w tym do roku 2004/05 o 1,1%. Proporcjonalnie do postępujących obniżek cen zmniejszane są subwencje eksportowe oraz subwencje stymulujące zużycie wewnętrzne. Wydatki budżetowe na regulacje rynku mleka są stopniowo obniżane i zastępowane dopłatami bezpośrednimi, zmieni się więc struktura kosztów realizacji WPR na rynku mleka. Dążeniem Komisji jest poprawa konkurencyjności przetworów mlecznych produkowanych we Wspólnocie, przy ograniczaniu poziomu subwencjonowania eksportu i zużycia wewnętrznego. Powinno to umożliwić liberalizację rynku mleka oraz włączenie wspólnotowego mleczarstwa w procesy globalizacyjne. 4. Bezpośrednie skutki nowych regulacji Wprowadzenie administracyjnego ograniczenia sprzedaży mleka w postaci kwot mlecznych wprawdzie stabilizuje rynek, ale ogranicza swobodę działania przetwórców mleka oraz nakłada na 4
nich szereg obowiązków. Od 1 kwietnia 2004 r., a więc od wejścia w życie systemu kwotowania sprzedaży mleka mogą oni przetwarzać wyłącznie mleko skupione od posiadaczy kwot mlecznych. Wymaga to wcześniejszej autoryzacji podmiotu skupującego przez Agencję Rynku Rolnego, która administruje systemem kwot mlecznych. Warunkiem autoryzacji, a więc wpisania mleczarni do rejestru autoryzowanych podmiotów skupujących jest potwierdzenie, że: jest on objęty nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej i spełnia wymogi rozporządzenia ministra rolnictwa w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy pozyskiwaniu, przetwórstwie, składowaniu i transporcie mleka oraz przetworów mlecznych (Dz. U. 2002 nr 117 poz. 1011), które jest w pełni zgodne z dyrektywą 92/46 określającą zasady dotyczące warunków sanitarnych w produkcji i wprowadzaniu na rynek mleka surowego, pasteryzowanego, oraz produktów mlecznych, posiada system informatyczny umożliwiający informowanie na bieżąco dostawców mleka oraz właściwego Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego o wykorzystaniu kwot mlecznych, ma dostęp do systemu oceny zawartości tłuszczu w mleku. Wniosek o autoryzację należało złożyć do właściwego OT ARR do 30 czerwca 2003 r. Kwotowanie nakłada bowiem na podmioty skupujące obowiązek monitorowania wykorzystania kwot oraz informowania co miesiąc dostawców mleka i właściwych OT ARR o ich wykorzystaniu. Mleczarnie naliczają także i egzekwują opłaty specjalne za przekroczenie kwot mlecznych oraz pobierają zaliczki na poczet należnych kar. Zgodnie z przepisami wspólnotowymi mleczarnie pośrednio ponoszą odpowiedzialność finansową za nieprzestrzeganie ograniczeń wynikających z przydzielonych kwot, bo to one zobowiązane są zapłacić należne kary (do 1 lipca) za przekroczenie kwot w ramach których skupują mleko. Kary te następnie egzekwują od tych rolników, którzy przekroczyli posiadane indywidualne kwoty. Zaprzestanie lub niewłaściwe wykonywanie obowiązków w tym zakresie, które na mleczarnie nakładają zarówno przepisy wspólnotowe jak i ustawa o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych, grozi skreśleniem z rejestru autoryzowanych podmiotów skupujących, a tym samym utratą prawa do skupu i przerobu mleka. Składając wniosek o autoryzację podmiot skupujący zobowiązuje się tym samym do przestrzegania obowiązujących przepisów i poddania się kontroli na każde żądanie Agencji. ARR jest zobowiązana do skontrolowania co najmniej 40% skupowanego mleka oraz 5% dostawców mleka. Kontroli podlega przede wszystkim zgodność deklaracji dotyczących kwot z fizycznym skupem mleka, jak i dokumentacją ilościową i finansową przychodów mleka, a także rozchodów 5
produktów mlecznych. Kontrolowane są także współczynniki korygujące wielkość kwot, ich wykorzystanie, oraz poprawność naliczania i windykacja kar. W zamian podmioty skupujące oraz handlowcy od pierwszego dnia członkowstwa mogą uczestniczyć na równych prawach w programach zakupów interwencyjnych, dopłat do prywatnego przechowalnictwa, subwencji stymulujących wykorzystanie tłuszczu mlecznego (masło, masło skoncentrowane i śmietana) przez przemysł lub białka mlecznego (odtłuszczone mleko, odtłuszczone mleko w proszku) zużywanego na pasze lub do produkcji kazeiny) oraz w programach subwencjonowania eksportu. Warunkiem uczestnictwa w programach jest złożenie zgodnie z procedurą odpowiedniego wniosku lub oferty do Agencji Rynku Rolnego. Wiąże się to z rejestracją, co wymaga potwierdzenia w formie autoryzacji, że produkt zgłoszony do programu został wyprodukowany w mleczarni będącej pod nadzorem weterynaryjnym i spełniającej wymogi dyrektywy 92/46 z mleka klasy extra wyprodukowanego w gospodarstwach dopuszczonych do sprzedaży na obszarze całej Unii, co potwierdza zaświadczenie powiatowego lekarza weterynarii (PLWet). Tylko takie produkty od 1 maja 2005 r. będą mogły być oznaczone owalną pieczęcią potwierdzającą, że odpowiadają one unijnym standardom weterynaryjno-sanitarnym. Gwarantuje to przetwórcom wyższą rentowność przerobu mleka z tytułu uzyskiwania wyższych cen zbytu, zwiększenia sprzedaży oraz uzyskanych subwencji. Stabilny rynek i gwarancje ekonomicznych warunków przetwórstwa mleka w UE nie tylko pozwalają płacić rolnikom wyższe ceny za skupowane mleko, ale również zmniejszają ryzyko ekonomiczne związane z wahaniami cen rynkowych. Wydłuża to horyzont planowania i zwiększa trafność podejmowanych inwestycji. W efekcie sprzyja to rozwojowi przetwórstwa, jego unowocześnianiu i poprawie konkurencyjności. Mleczarnie chcące uczestniczyć w programach interwencyjnych i korzystać z różnorodnych subwencji nie tylko muszą przestrzegać wymogów jakościowych i sanitarnych. Muszą także posiadać własne środki pozwalające na złożenie odpowiednich zabezpieczeń finansowych, składanych wraz z wnioskiem lub ofertą do udziału w większości programów. Zabezpieczenia nie są wymagane jedynie w przypadku korzystania z dopłat do prywatnego przechowalnictwa (jeśli nie korzysta z zaliczkowej wypłaty dopłat), sprzedaży masła po obniżonych cenach organizacjom non profit oraz w przypadku udziału w programie szklanka mleka dla szkół - mających marginalny udział w systemie wsparcia rynkowego. Zabezpieczenia finansowe stanowią gwarancję przestrzegania przepisów i należytej realizacji programów i są zwalniane dopiero po dostarczeniu dowodów, że produkt do którego zostanie wypłacona subwencja został zużyty zgodnie z 6
przeznaczeniem programu. Zwykle trwa to kilka miesięcy. Należy więc liczyć się z koniecznością zgromadzenia wystarczających własnych środków finansowych lub potrzebą skorzystania z gwarancji bankowych. I w jednym i w drugim przypadku wiąże się to z dodatkowymi kosztami oraz koniecznością posiadania wysokiej wiarygodności finansowej. Znacznie łatwiej wymogi te będą w stanie spełnić duże, silne mleczarnie. Mleczarnie małe i słabe mogą mieć trudności ze spełnieniem wymogów finansowych związanych z uczestnictwem w programach. Można więc oczekiwać, że szybciej niż dotychczas zachodzić będą procesy łączenia się mleczarni, zwłaszcza spółdzielczych i koncentracji kapitału. 5. Spodziewane efekty rynkowe Wejście Polski do UE znacznie zwiększyło eksport mleka i jego przetworów przede wszystkim do krajów członkowskich poszerzonej UE, ale także do krajów trzecich. Eksport produktów mleczarskich w 2004 r. wzrósł o ponad 50%, a jego wartość o prawie 70% w porównaniu z rokiem poprzednim. Przy niewielkim ograniczeniu importu spowodowało to ponad 80% wzrost salda handlu zagranicznego wyrażonego w EUR. Efekt ten uzyskano na skutek: swobodnego handlu produktami mleczarskimi w obrębie całego obszaru Wspólnoty, przyjęcia wspólnotowych regulacji handlowych, które znacznie skuteczniej chronią rynek wewnętrzny przed wahaniami koniunktury na rynku światowym, umożliwiając jednocześnie skuteczne konkurowanie na rynkach światowych. Wpływ wywarła także dobra koniunktura na światowym rynku, w tym zwłaszcza mleka w proszku oraz wyjątkowo korzystny dla eksporterów kurs walutowy. Po wejściu do UE zdecydowanie wzrosło zainteresowanie firm handlowych z krajów członkowskich zakupem w Polsce produktów mleczarskich. Brak opłat celnych uczynił bowiem import z Polski konkurencyjnym ze względu na istniejące różnice cen na wszystkich poziomach kanałów rynkowych. Ceny zbytu masła, odtłuszczonego mleka w proszku, czy serów w pierwszych miesiącach po integracji (maj-lipiec 2004) były o 20-37% niższe w Polsce niż w UE-15. Szybki wzrost cen trwałych produktów mleczarskich w Polsce sprawił jednak, że różnice cen między Polską i innymi krajami członkowskimi stopniowo malały i w końcu 2004 r. przewaga cenowa 7
polskich produktów spadła do 5 15%, a w niektórych krajach członkowskich ceny były niższe niż w Polsce. Ograniczenie możliwości wzrostu podaży mleka na rynek do wysokości przyznanej kwoty spowoduje, że w stosunkowo krótkim czasie nadwyżka rynkowa jaka będzie mogła być skierowana na eksport będzie malała. Popyt eksportowy będzie konkurował z popytem krajowym, który po przejściowym spadku będzie się stopniowo zwiększał. Początkowo stymulatorem powinny być subwencje do tłuszczu mlecznego wykorzystywanego w przemyśle, lub białka mlecznego wykorzystywanego do produkcji pasz lub kazeiny. Następnie wyższe dochody konsumentów. Prowadzić to będzie do wzrostu cen mleka i produktów mleczarskich, oraz spadku konkurencyjności eksportu produktów mleczarskich z Polski, zwłaszcza że od lipca 2004 r. rozpoczęła się obniżka cen interwencyjnych. Przewiduje się, że do 2007 r. przeciętne ceny płacone rolnikom za mleko w UE-15 zmaleją o 18 22%. Powinno to przyspieszyć procesy koncentracji produkcji, poprawę efektywności przetwórstwa i obniżki kosztów produkcji i przerobu mleka. Spadek kosztów i poprawa konkurencyjności mleczarstwa wspólnotowego może być nawet większa. Umożliwi to spadek cen zbytu przetworów mlecznych, które powinny zbliżać się do poziomu cen światowych. Konsekwencją będzie znaczne ograniczenie subwencji eksportowych. W przyszłości należy więc liczyć się z rosnącym importem produktów mleczarskich do Polski przede wszystkim z innych krajów członkowskich. Ograniczenie produkcji mleka wywołane przyznaniem Polsce kwoty sprzedaży w wysokości zaledwie 9,38 mln t spowoduje, że w ciągu 5 do 7 lat po akcesji Polska stanie się importerem netto produktów mleczarskich. Na rynku polskim oraz pozostałych krajów nowo przyjętych lokowana będzie część nadwyżek mleka produkowanego w starych krajach członkowskich. Pozwoli to zmniejszyć wskaźnik samowystarczalności starych krajów członkowskich ze 110% w latach 2000 2004 do około 105% w latach 2008-2009. Przyznanie nowo przyjętym krajom członkowskim kwot mlecznych na poziomie sprzedaży z lat bezpośrednio poprzedzających rozszerzenie, przyczyni się do zrównoważenia rynku mleka poszerzonej UE. Wskaźnik samowystarczalności w produkcji mleka dla UE-25 w latach 2008 2009 zmniejszy się do około 103% ze 109% w latach 2000-2004. 8
6. Podstawy prawne (podstawowe akty prawne) 1. Rozporządzenie Rady nr 1255/99 z dnia 17 maja 1999 r. o wspólnej organizacji rynku mleka i produktów mleczarskich (OJ nr C1256, z dnia 31 grudnia 1999 r.) 2. Rozporządzenie Rady nr 1788/03 z 29 września 2003 r. ustanawiające dodatkowy podatek w sektorze mleka i produktów mleczarskich (OJ Nr L 260/4, z dnia 11.10.2003) 3. Rozporządzenie Komisji Nr 1392/2001 z dnia 9 lipca 2001 r. ustalające szczegółowe zasady dotyczące zastosowania Rozporządzenia Rady nr 3950/92 ustalającego dodatkowy podatek w sektorze mleka (OJ nr L 187/19 z 10.07.2001) 4. Rozporządzenie Komisji Nr 2771/99 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania Rozporządzenie Rady 1255/99 w zakresie zakupów interwencyjnych i sprzedaży na rynku masła i śmietany 5. Rozporządzenie Komisji nr 214/2001 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania Rozporządzenie Rady 1255/99 w zakresie interwencji na rynku odtłuszczonego mleka w proszku. 6. Rozporządzenie Komisji nr 777/2002 z 7 maja 1999 r. określające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady Nr 1255/99 w odniesieniu do pomocy do prywatnego przechowywania niektórych serów w roku gospodarczym 2002/03. 7. Rozporządzenie Komisji nr 429/90 z 20 lutego 1990 r. w sprawie przyznawania w formie przetargu pomocy na masło skoncentrowane przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji w obrębie Wspólnoty 8. Rozporządzenie Komisji 2571/97 z 15.12.97 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenie Rady 1255/99 w sprawie sprzedaży masła po obniżonych cenach oraz udzielania dopłat do śmietany i masła skoncentrowanego do wykorzystania w produkcji ciast, lodów i innych środków spożywczych. 9. Rozporządzenie Komisji 2799/99 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenie Rady 1255/99 w sprawie przyznawania pomocy finansowej do mleka odtłuszczonego oraz do mleka odtłuszczonego w proszku przeznaczonego na paszę dla zwierząt. 10. Rozporządzenie Komisji 2921/90 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenie Rady 1255/99 odnoszące się do warunków przyznawania pomocy na mleko odtłuszczone w celu produkcji kazeiny i kazeinianów. 9
11. Rozporządzenie Komisji UE nr 2707 z 2000r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenie Rady 1255/99 odnoszące się do zasad udzielania dopłat do mleka i przetworów mlecznych dostarczanych dzieciom uczęszczającym do szkół i przedszkoli. 12. Rozporządzenie Komisji 2191/81 oraz Rozporządzenie Komisji ustanawiające szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenie Rady 1723/81 w sprawie udzielania dopłat do zakupu masła przez instytucje i organizacje o charakterze niedochodowym. 13. Rozporządzenie Komisji 3149/92 ustanawiające szczegółowe zasady dostarczania żywności pochodzącej z zapasów interwencyjnych organizacjom zaopatrującym najuboższe osoby na terenie Wspólnoty na podstawie Rozporządzenie Komisji 3730/87. 14. Rozporządzenie Komisji Nr 1498/1999 z dnia 8 lipca 1999 roku ustanawiające zasady wdrażania Rozporządzenia Rady (EWG) nr 804/68 w odniesieniu do sprawozdań pomiędzy Państwami Członkowskimi i Komisją w sektorze mleka i produktów mleczarskich. 15. Dyrektywa Rady nr 92/46 z dnia 16 czerwca 1992 r. formułująca zasady dotyczące warunków sanitarnych w produkcji i wprowadzaniu na rynek mleka surowego, pasteryzowanego, oraz produktów mlecznych 16. Ustawa o regulacji rynku mleka i przetworów mlecznych z dnia 6 września 2001r. (Dz. U. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 lipca 2002r. (Dz. U. 2002 nr 129 poz. 1446) 17. Rozporządzenie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy pozyskiwaniu, przetwórstwie, składowaniu i transporcie mleka oraz przetworów mlecznych (Dz. U. 2002 nr 117 poz. 1011) 18. Decyzja Komisji nr 2004/280/WE oraz 2004/700/WE 7. Bibliografia 1. J. Seremak-Bulge: Polski rynek mleka w pierwszych latach po akcesji do Unii Euroejskiej, referat na konferencji naukowej pt. Scenariusze rozwoju wydarzeń w polskim przetwórstwie mleka po wejściu Polski do Unii Europejskiej na tle zapisów TRAKTAKTU AKCESYJNEGO podpisanego 16.04.2003 w Atenach, Krajowa Rada Mleczarska Szklarska Poręba 7-10 maj 2003 r. 10
2. J. Seremak-Bulge: Wpływ proponowanej przez Komisję wielkości kwoty mlecznej na możliwości rozwojowe polskiego sektora mleczarskiego w poszerzonej Unii Europejskiej - maszynopis, ekspertyza na zamówienie UKIE, 2002, maszynopis 3. J. Seremak-Bulge wraz z zespołem - Materiały szkoleniowe z zakresu WPR na rynku mleka, w ramach projektu Phare Pl 0006.08 pt. Organizacje wspólnego rynku WPR, MRiRW, ARiMR, MRiR Warszawa 2002 4. J. Seremak-Bulge: Instytucjonalny i prawny stan dostosowania produkcji i organizacji produkcji mleka w Polsce w aspekcie integracji z Unią Europejską, w Prawodawstwo Europejskie w zakresie produkcji i przetwórstwa mlecznego, UWM 2001 5. J.Seremak-Bulge - Kondycja polskiego mleczarstwa pół roku po akcesji, referat na konferencji pt Szanse rozwoju eksportu produktów mleczarskich, Warszawa 9.12.2004 8. Ważne instytucje i organizacje związane z branżą mleczarską 1. Agencja Rynku Rolnego - Biuro Mleka 00-400 Warszawa, Nowy Świat 6/12 tel. (022) 661-70-79, e-mail: arr@arr.gov.pl, strona internetowa: http://www.arr.gov.pl 2. Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Dep. Produkcji Zwierzęcej i Weterynarii 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30 tel: (022) 623-20-73, 623-20-60 e-mail:minrol@minrol.gov.pl, strona internetowa: http://www.minrol.gov.pl 3. Krajowa Komisja Porozumiewawcza ds. Mleka i Przetworów Mlecznych Agencja Rynku Rolnego 00-400 Warszawa, Nowy Świat 6/12 tel: 661-70-14, 661-70-66 e-mail: e.bobinska.arr.gov.pl 4. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Departament ds. IACS Warszawa, ul. Jana Pawła II 80 tel: (022) 435-12-80 e-mail: arimr@arimr.gov.pl, strona internetowa: http://www.arimr.gov.pl 11
5. Krajowe Stowarzyszenie Mleczarzy 00-950 Warszawa, ul. Hoża 66/68 tel: (022) 621-53-77 e-mail: ksm@pro.onet.pl, strona internetowa: http://www.mlekoland.com.pl 6. Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich 00-950 Warszawa, ul. Hoża 66/68 tel: (022) 628-70-81 e-mail: kzsm@kzsm.org.pl, strona internetowa: http://www.kzsm.org.pl 7. Związek Prywatnych Przetwórców Mleka 00-950 Warszawa, Wspólna 30, pok. 425 tel: (022) 623-10-57 e-mail: @zppm.com.pl, http://www.zppm.com.pl 8. Główny Inspektorat Weterynarii 00-950 Warszawa, ul. Wspólna 30 tel: (022) 623-20-88, 623-10-23 e-mail:, strona internetowa: http://www.wetgiw.gov.pl 9. Centrum Informacji i Dokumentacji Integracji Europejskiej - Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa 00-950 Warszawa, Wspólna 30 pok. 308 tel: (022) 623-15-70, 629-15-08, 623-26-07 e-mail: cid@fapa.com.pl, strona internetowa: http://www.fapa.com.pl/cgi-cid/index.cgi 10. Sekcja Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej - Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa 00-950 Warszawa, Wspólna 30 pok. 338 tel: (022) 623-10-01, 623-26-07, 623-17-07 e-mail: saepr@fapa.com.pl, strona internetowa: http://www.fapa.com.pl/saepr/index.html 9. Przydatne strony internetowe 1. Agencja Rynku Rolnego - Biuro Mleka: www.arr.gov.pl -> Struktura organizacyjna -> Biuro Mleka 12
2. Agencja Rynku Rolnego Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą: www.arr.gov.pl -> Struktura organizacyjna > Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą 13