Rynek mleka w kontekście zniesienia kwot mlecznych. Dorota Śmigielska Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka

Transkrypt

1 Rynek mleka w kontekście zniesienia kwot mlecznych Dorota Śmigielska Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka

2 Najwięksi producenci mleka krowiego na świecie w 2013r (mln ton) Lp Kraj 2013 EU USA 91 2 Indie 57 ( bawole 69) 3 Chiny 34,1 4 Rosja 30,8 5 Brazylia 30,7 6 Niemcy 32,5 7 Francja 29,6 8 Nowa Zelandia 19,7 9 Wielka Brytania 15,6 10 Argentyna 13,4 11 Holandia 13,1 12 Polska 12,7 13 Włochy 12,7 14 Meksyk 9,6 15 Ukraina 9,5 16 Australia 9,7

3 Wzrost skupu mleka na Świecie w 2014 wg FAO Według najnowszych prognoz FAO w 2014 roku produkcja mleka na świecie osiągnie poziom 783 mln ton tj. zwiększy się o 2% w tym: Azja + 3% ( Indie + 5%,Chiny + 2%) Ameryka Południowa +1,7 % Stany Zjednoczone +2,4% Unia Europejska +5,8%

4

5 ilość krów mlecznych (tys.sztuk) 2800 Pogłowie krów mlecznych w tys. sztuk ( )

6 Wzrost średniej wydajności mlecznej w ocenianej populacji w latach

7 Liczba gospodarstw utrzymujących krowy w Polsce ( tys.) Wielkość stada krowy gospodarst wa krów/go sp. krowy gospodarst wa krów/gos p. krowy gospodarst wa krów/gos p. od 1 do 2 639,5 487,6 1,3 393,1 300,7 1,3 189,9 143,5 1,3 od 3 do 9 863, ,8 534,2 106, ,1 69,2 5,2 do ,2 668,6 2,2 927,2 407,2 2, ,7 2,6 od 10 do ,4 60,4 15,4 1087,1 67, ,1 16,6 od 30 do ,5 3,6 36,8 305,3 8, ,65 36,1 od 50 do 99 64,5 0, ,2 2,18 62, ,37 62,5 100 i więcej 154,2 0, ,2 0, ,1 0, od 100 do ,8 0, ,3 0, ,9 0, i więcej 109,4 0, ,9 0, ,3 0, OGÓŁEM , , ,7 8,09

8 Liczba dostawców mleka , ,5 255,9 206,6 191,6 177,7 167, ,7 144,7 137,5 130,8 36,5 29,7 24,4 18,8 16, ,5 11,7 10,8 8,5 hurtowi bezpośredni 0 Liczba dostawców hurtowych zmniejszyła się o ponad 60%, natomiast bezpośrednich o 88%

9 Zmiany w skupie mleka i w liczbie dostawców 2004/2005 rok 2014/2015 rok + 25,86% Wielkość dostaw mleka: 8,35[mld kg] Wielkość dostaw mleka 10,51[mld kg] Liczba dostawców hurtowych: 311 tys. Liczba dostawców bezpośrednich: 76 tys. Średnia kwota w przeliczeniu na dostawcę hurtowego: 27 tys. kg - 60% - 88% + 196,3% Liczba dostawców hurtowych: 130,8 tys. Liczba dostawców bezpośrednich: 8,5 tys. Średnia kwota w przeliczeniu na dostawcę hurtowego: 80 tys. kg

10 Cena mleka zł/hl

11 Cypr Malta Grecja Finlandia Wielka Brytania Włochy Austria Chorwacja Hiszpania Irlandia Portugalia Francja Holandia Bułgaria Dania Niemcy Luksemburg Szwecja Słowacja Czechy Belgia Słowenia Polska Węgry Rumunia Estonia Litwa Łotwa 70 Ceny mleka w UE EUR/100 kg (luty 2015)

12 Kwotowanie podstawowy instrument Wspólnej Polityki Unii Europejskiej, będący formą kontroli podaży produktów na jednolitym rynku europejskim (1984 r.) Określony w trybie administracyjnym górny pułap produkcji mleka przeznaczonego do zbycia w roku referencyjnym (okres od 1 kwietnia do 31 marca) W Polsce kwotowanie obowiązuje od 2004 roku Kwoty przydzielone poszczególnym państwom członkowskim są podzielone na kwoty hurtowe, kwoty sprzedaży bezpośredniej i kwoty rezerwy narodowej (wydzielone z ogólnej kwoty przyznanej danemu państwu i rozdzielane wśród producentów rozwijających produkcję lub przeżywających trudności ekonomiczne).

13 Na podstawie Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) nr 266/2014 z dnia 14 marca 2014 r. w sprawie podziału między dostawy i sprzedaż bezpośrednią krajowych kwot mlecznych ustalonych na rok 2013/2014 w załączniku IX do rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, przysługującą Polsce w roku kwotowym 2014/2015 kwotę krajową ( kg) podzielono następująco: kg wyniosła krajowa kwota dostaw oraz kg - krajowa kwota sprzedaży bezpośredniej kg rezerwa krajowej kwoty przeznaczonej dla dostawców hurtowych kg rezerwa krajowej kwoty przeznaczonej dla dostawców bezpośrednich

14 Kary z tytułu nadwyżek Jeśli mleko i przetwory mleczne zostaną wprowadzone do obrotu w ilości przewyższającej kwotę krajową wnosi się opłatę z tytułu nadwyżek. Opłata wynosi 27,83 EUR za 100 kg mleka. Opłata z tytułu nadwyżek zostaje w całości rozdzielona, pomiędzy producentów,którzy przyczynili się do przekroczenia kwot krajowych.

15 W miesiącach kwiecień marzec 2015 do podmiotów skupujących dostarczono ok. 10,51 mld kg mleka po przeliczeniu na mleko o referencyjnej zawartości tłuszczu (wg danych zaczytanych do systemu informatycznego ARR na dzień r.). Stopień wykorzystania kwot indywidualnych przysługujących dostawcom hurtowym po 12 miesiącach roku kwotowego 2014/2015 wyniósł ok. 105,87%. Natomiast szacunkowy stopień wykorzystania kwoty krajowej dostaw ukształtował się na poziomie 105,83% W okresie IV - III 2015 ilość skupionego mleka ukształtowała się na poziomie wyższym o 4,25% niż w tym samym okresie roku 2013/2014. Wysokość przekroczenia przez Polskę krajowej kwoty dostaw w roku kwotowym 2014/2015 wyniesie ok. 6 %, co skutkować będzie koniecznością uiszczenia opłaty wyrównawczej w wysokości znacząco wyższej niż opłata za rok kwotowy 2013/2014.

16 Stopień wykorzystanie krajowej kwoty dostaw (%) 105,82 98,2 102,36 97,55 96,39 99,08 95,63 94,9 97,91 100,15 101,7

17 Skutki zniesienia kwot mlecznych w Polsce wg analiz i symulacji instytutów 1. Może nastąpić obniżenie cen mleka w skupie o około 10 15% w wyniku zmiany cen unijnych na światowe 2. Może dojść do naruszenia dotychczasowej stabilności na europejskim i polskim rynku mleka 3. Ewentualne obniżenie cen mleka w skupie wymusi poprawę efektywności produkcji mleka 4. Szacuje się, że do 2020 r. w Polsce: Liczba producentów mleka może spaść poniżej 100 tys. Pogłowie krów mlecznych zmniejszy się poniżej 2 mln Wydajność jednostkowa wzrośnie o około kg mleka Zmiany ilościowe krów mlecznych i gospodarstw, najbardziej dotkną te najmniejsze posiadające do 10 krów i do 10 ha UR. W tych gospodarstwach jest obecnie ponad 860 tys. krów Wg IERiGŻ PIB opłacalne będą gospodarstwa posiadające co najmniej 35 szt. krów 5. Dojdzie zapewne do dalszego zróżnicowania cen płaconych za mleko przez poszczególne mleczarnie. Zależeć to będzie od kondycji finansowych mleczarni i ich polityki cenowej

18 Skutki likwidacji kwot mlecznych 1. Miękkie lądowanie co roczne zwiększanie kwot krajowych, propozycje (zmniejszanie aż do całkowitej likwidacji kar za przekroczenie, rozliczanie kwot na poziomie całej Unii a nie poszczególnych krajów). Wszelkie prognozy i tworzone modele przyszłych zachowań rynku na świecie wskazują na coraz większe zapotrzebowanie na mleko i jego przetwory. Rośnie bowiem spożycie, a Unia Europejska na skutek kwot nie zwiększa swego eksportu, przeciwnie, jej udział w handlu światowym maleje.

19 Skutki likwidacji kwot mlecznych 2. Twarde lądowanie nastąpi uwolnienie parametrów popytu i podaży, co skutkować będzie wzrostem produkcji i spadkiem cen. Reakcja produkcji mleka na bodźce rynkowe jest wolna i jest zazwyczaj spóźniona o kilka lat, dlatego okresu najniższych cen mleka należy spodziewać się po 3-4 latach od uwolnienia kwot mlecznych i może on trwać kilka lat. Skokowo wzrośnie produkcja mleka u tych, którzy maja do tego warunki. Małe gospodarstwa zakończą działalność. W wielu krajach na niektórych obszarach zniknie mleczarstwo

20 Działania podejmowane przez Komisje Europejską i kraje członkowskie związane ze zniesieniem kwot mlecznych

21 Obszary działań podejmowanych w związku ze zniesieniem kwot mlecznych: Health check Pakiet Mleczny Działania rynkowe Współczynnik tłuszczowy Odstąpienie od kar Rozłożenie kar na raty Odstąpienie od zniesienia kwotowania

22 Health check (porozumienie ) Stopniowe coroczne zwiększanie kwoty mlecznej państw członkowskich o 1% od roku kwotowego 2009/2010 do 2013/2014 Eliminacja kwot w 2015 roku Koncepcja tzw. miękkiego lądowania Zmiana współczynnika korekcyjnego tłuszczu Narzędzia interwencji rynkowej zostaną przekształcone w prawdziwą siatkę bezpieczeństwa Od 2008 roku sektor mleczarski jest włączony w ramy Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych

23 Pakiet mleczny Pakiet mleczny jest owocem pracy specjalnej Grupy Wysokiego Szczebla, powołanej po kryzysie na rynku mleka w 2009r. Zaprojektowany w celu zapewnienia stabilnej przyszłości sektora mleczarskiego, stabilizacji dochodów producentów, zwiększenia przejrzystości po zakończeniu okresu działania systemu kwotowania po 2015r.

24 Obejmuje : 1. Objęcie wszystkich dostaw mleka obowiązkowymi umowami 2. Uznawanie organizacji producentów 3. Uznawanie organizacji międzybranżowych 4. Zarządzanie podażą serów oznaczonych znakami jakości 5. Monitorowanie wielkości skupu od 1 kwietnia 2015r.

25 Działania rynkowe Interwencje rynkowe: utrzymano cenę referencyjną masła na poziomie 246,39 EURO/100 kg obniżono cenę referencyjna odtłuszczonego mleka w proszku do poziomu 169,80 Euro/100 kg zwiększono ilość skupowanego masła, po stałych cenach, w ramach interwencji do 50 tys. ton okres interwencji publicznej na masło i OMP wydłużono o 1 miesiąc, od 1 marca do 30 września każdego roku, a nie jak do tej pory do 31 sierpnia.

26 Odstąpienie od karania Rozłożenie kar na raty

27 Podsumowanie Likwidacja kwot mlecznych spowoduje zmiany w systemie regulacji rynku Podobnie jak w latach poprzednich, koniunktura na rynku światowym będzie determinowała ceny na rynkach krajowych Kwoty mleczne były prawem własności hodowcy może nastąpić osłabienie pozycji hodowców w relacjach z przemysłem mleczarskim Działania podejmowane przez Komisję Europejską w celu zapewnienia miękkiego lądowania są niewystarczające.

28 Dziękuje za uwagę Dorota Śmigielska Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka ul. Żurawia 22, Warszawa tel tel d.smigielska@pfhb.pl