Wstęp Wykorzystanie modułu Crystal Reports firmy SAP Ostanie zajęcia poświęcimy na przygotowanie raportu złożonego w module Crystal Reports firmy SAP. Moduł ten nie jest domyślnie wbudowany w środowisko VisualStudio.Net, ale dzięki porozumieniu obu firm możemy go doinstalować do środowiska programistycznego całkowicie bezpłatnie. Projekt, w którym mamy zamiar korzystać z raportów firmy SAP musi mieć ustawiony Net.Framework na wersję 4.0, a nie na wersję 4.0 Client. Zmiany możemy dokonać we właściwościach projektu w zakładce Compile i dalej Advanced Comile Options. Kolejna rzecz jaką musimy zrobić to dodanie odpowiednich referencji do bibliotek rozwiązania SAP, robimy to w standardowy sposób korzystając z właściwości projektu i zakładki References. Potrzebne referencje pokazane są niżej, szukamy ich w zakładce.net okna dialogowego Add Reference uruchamianego przyciskiem Add. Dodanie tych referencji wymaga wcześniejszego zainstalowania modułu Crystal Reports na naszym komputerze (można to zrobić bezpośrednio z VisualStudio.Net). Prześledzimy problematykę wykorzystania rozwiązania SAP na przykładzie przygotowania raportu drukującego fakturę sprzedaży. Raport ten będzie składał się z dwóch części: 1. Podraportu, który będzie prezentował detale sprzedaży (z tabeli DetaleSprzedazy); 2. Raportu głównego, który będzie zawierał informacje o sprzedawcy, nabywcy, podraport i jego podsumowanie (z tabeli Sprzedaz). Raporty, które zaprojektujemy nie będą korzystać bezpośrednio z danych obu tabel, lecz ze specjalnie utworzonych tabel wirtualnych, które zdefiniujemy w obiekcie typu DataSet. Utworzenie obiektu typu DataSet W obiekcie tym utworzymy dwie wirtualne tabele o nazwach odpowiednio dtdetale i dtnabywca, ich pola (kolumny) będą w znacznym stopniu odpowiadać polom tabel DetalaSprzedazy oraz Sprzedaz. Tak zdefiniowane tabele wykorzystamy do zbudowania wzorca obu raportów (w tym sensie, że wzorce te będą korzystać z pól obu tabel).
Proces utworzenia obu tabel zaczynamy od dodania do rozwiązania nowego obiektu typu DataSet, będzie on kontenerem dla obu wirtualnych tabel. W klasyczny sposób dodajemy nowy obiekt do rozwiązania, z okna szablonów wybieramy grupę Data i wskazujemy szablon DataSet. Zmieniamy nazwę domyślną na dsfaktura i dodajemy obiekt do rozwiązania. W otwartym, pustym na tym etapie oknie obiektu dsfaktura z menu kontekstowego wywołujemy polecenie Add i dalej DataTable, so skutkuje dodaniem nowego obiektu wirtualnej tabeli. Korzystając z właściwości tego obiektu (lub bezpośrednio w pasku tytułowym) zmieniamy jego nazwę na dtdetale. Korzystając z menu kontekstowego obiektu dtdetale dodajemy do niego kolumny określając ich nazwy i typ danych, zgodnie z podanym niżej wykazem (nazwa systemowa, typ danych): Lp System.Int32 Produkt System.String Ilosc System.Int32 Cena System.Decimal Netto System.Decimal StawkaVat System.Decimal KwotaVat System.Decimal Brutto System.Decimal W analogiczny sposób dodajemy tabelę dtnabywca, w której tworzymy wymienione niżej pola. Zawartość sześciu ostatnich dostarczy nam informacji do podsumowania faktury, a pierwsze trzy do opisania nabywcy. Nazwa System.String Adres System.String Nip System.String Netto System.Decimal KwotaVat System.Decimal Brutto System.Decimal nrfaktury System.String slownie System.String księgowy System.String W rezultacie w dsfaktura mamy takie dwie wirtualne tabele.
Wzorzec podraportu Zaczynamy od dodania do rozwiązania nowego obiektu, tym razem skorzystamy z grupy Reporting i szablonu Crystal Reports. Zmieniamy nazwę tworzonego obiektu na crdetale (rozszerzenie.rpt musi zostać) i przyciskiem Add dodajmy obiekt. Dodanie wzorca raportu uruchamia okno galerii raportów, standardowo powinny być w nim zaznaczone pokazane niżej pozycje, wystarczy więc kliknąć przycisk OK., co będzie skutkować otwarciem kreatora raportów. Kreator przeprowadzi nas przez kolejne kroki projektowania raportu, czyli przez wskazanie źródła danych (obiektu dtdetale w naszym przypadku), listy pól, które chcemy mieć w raporcie, pola wykorzystane do grupowania informacji, pola wykorzystane do ewentualnego filtrowania informacji oraz styl utworzonego raportu. W oknie danych w liście Dostępne źródła danych rozwijamy pozycję Dane projektu i dalej pozycję ADO.NET DataSets, w której zobaczymy dwie utworzone wcześniej tabele wirtualne. Zaznaczamy tabelę dtdetale i przyciskiem > przenosimy ją do listy Wybrane tabele.
Po kliknięciu przycisku Dalej otwierane jest kolejne okno, w nim wskazujemy te pola źródła danych, które chcemy mieć w raporcie. W przypadku raportu detali sprzedaży wszystkie pola pokazane w liście Dostępne pola są nam potrzebne, klik przycisku >> przenosi je do listy Pola do wyświetlenia. Tak naprawdę przy tworzeniu wzorca podraportu detali sprzedaży moglibyśmy już skorzystać z przycisku Zakończ, ponieważ podaliśmy już wszystkie potrzebne informacje. Możemy oczywiście przejść dalsze kroki, ale nie będziemy w nich zaznaczać żadnej z opcji.
Ostatecznie docieramy do okna odpowiedzialnego za wybór stylu raportu, domyślnie ustawiony jest styl standardowy i taki pozostawiamy. Klik przycisku Zakończ generuje wstępny projekt raportu tak, jak to pokazano niżej. Projekt ten wymaga wielu poprawek, ich celem jest doprowadzenie projektu do takiej postaci, która będzie mogła być wykorzystana jako podraport w raporcie głównym. Zmiany będą wymagać działań w sekcji Nagłówek strony w zakresie ustawienia poszczególnych etykiet, zmiany ich treści, zmianę czcionki, dodanie linii pionowych rozdzielających pola raportu jak i linii oddzielającej nagłówek od detali.
W sekcji Szczegóły zmiany będą obejmować zdefiniowanie sposobu formatowania pól, zmianę czcionki oraz dodanie linii pionowych. Dodatkowo skorzystamy z możliwości zdefiniowania dodatkowego pola zawierającego formułę pozwalającą na wydrukowanie stawki Vat z symbolem procenta. Efekt końcowy zmian powinien być podobny do pokazanego niżej. Przy formatowaniu projektu raportu korzystamy z działań znanych np. z edytora tekstu wykorzystując polecenia menu Format (zmiana fontu i sposobu wyrównania), Crystal Reports (np. Insert, Design) oraz z menu kontekstowego (polecenia zależą od wskazanego obiektu). W sekcji Szczegóły chcemy mieć pole wyświetlające stawkę podatku Vat jako liczbę procentową, możemy to zrealizować definiując specjalne pole z formułą. Proces tworzenia pola tego typu najlepiej rozpocząć mając otwarte okno Field Explorer (jeżeli nie jest otwarte, to z menu View wywołujemy polecenia Other Windows i dalej Document Outline, można także skorzystać z sekwencji klawiszy Ctrl+Alt+T). Z menu kontekstowego polecenia Formula Fields wywołujemy polecenie New, w którym podajemy nazwę tworzonego pola (zgodnie z notacją węgierską) i akceptujemy przyciskiem OK. W otwartym oknie tworzenia pól z formułami implementujemy działanie tworzonego pola, tak jak to pokazano niżej. Wykorzystano funkcję konwersji cstr konwertującą iloczyn stawki Vat pobranej ze źródła i przemnożonej przez 100, do której dodano test zawierający spację i symbol procentu. Po zamknięciu edytora formuł pole zostanie dodane do kolekcji Formula Fields i może być wykorzystywane jak zwykłe pole z bazy danych.
Wzorzec raportu głównego Po utworzeniu podraportu dodajemy do rozwiązania kolejny szablon raportu, któremu nadajmy nazwę crnabywca. Raport ten będzie wykorzystywał jako źródło danych tabelę dtnabywca i jej wszystkie pola (bez grupowania i filtrowania, styl standardowy). Po jego utworzeniu przez kreator raportów musimy dość mocno go zmodyfikować, tak aby otrzymać projekt podobny do pokazanego niżej. Przed przystąpieniem do modyfikacji utworzymy kilka pól z formułami. Będą to pola o nazwach i przeznaczeniu podanym niżej (symbol @ oznacza pole formuł): @Miejsce opisze miejsce i datę wystawienia faktury; @Sprzedawca opisze dane sprzedawcy (nazwę firmy, jej adres i nr rachunku bankowego); @Odbiorca opisze dane nabywcy (nazwa firmy, adres, numer Nip); @DoZaplaty opisze słownie kwotę do zapłaty; @Wystawil opisze dane osoby wystawiającej fakturę (do samodzielnego zrobienia). Definicje poszczególnych pól są pokazane niżej. Przy definiowaniu pola Miejsce wykorzystano funkcję PrintDate, którą znajdziemy w środkowej listy (Funkcje, grupa Właściwości dokumentu). Przy konstrukcji pola formuł o nazwie Sprzedawca zależy nam na wypisaniu informacji o sprzedawcy w trzech kolejnych wierszach. Do złamania wiersza tworzonego tekstu będziemy wykorzystywać funkcję chrw(13), która jest w Crystal Reports odpowiednikiem stałej vbcrlf (znanej z VB.NET i VBA).
Pole Nabywca konstruowane jest z kombinacji pól źródła danych, stałych tekstów i funkcji chrw(13). Pole DoZaplaty jest z kolei kombinacją (połączeniem) stałego tekstu i pola slownie z bazy danych. Po utworzeniu pól formuł można już modyfikować raport główny. W jego sekcji nagłówka raportu umieszczamy pola formuł @Miejsce, @Sprzedawca oraz @Odbiorca umieszczając je w takich miejscach jak to zostało pokazane wcześniej (strona 7). Wysokość dwóch ostatnich pól powiększamy tak, aby zmieścić trzy wiersze tekstu, a w ostatnim polu ustawiamy pogrubienie czcionki. Pole nrfaktury przeciągamy z listy pól bazy danych i rozciągamy tak, aby zajęło cały obszar od lewej do prawej krawędzi raportu, trochę powiększamy jego wysokość, ustawiamy czcionkę na 12 pkt plus pogrubienie. Nagłówek strony raportu nie jest nam potrzebny, po prostu ukryjemy tę sekcję raportu: wskazujemy go myszką i z menu kontekstowego wywołujemy polecenie Suppress (No Drill-Down). W sekcji Szczegóły umieścimy utworzony wcześniej podraport o nazwie crdetale, robimy to z menu kontekstowego raportu lub z menu głównego Crystal Reports wywołując polecenie Insert i dalej Subreport. Po osadzeniu ramki podraportu będziemy proszeni o wskazanie nazwy podraportu. Wskazane jest, aby podraport był osadzony w takich samym położeniu, jak to było zrobione z jego projektem ułatwi nam to dodanie potrzebnych linii w podsumowaniu raportu. Pozostaje jeszcze zdefiniowanie Stopki raportu, umieszczamy tu etykietę Razem i trzy pola ze źródła rekordów o nazwach netto, kwotavat i brutto, pola muszą mieć takie rozmiary i tak ustawione (właściwość Left) jak ich odpowiedniki w podraporcie. Pozostaje jeszcze dodanie linii nad i pod utworzonymi polami oraz linii pionowych (muszą być dokładnie tak samo odległe od lewej krawędzi raportu jak w podraporcie). Dodajemy jeszcze pole formuł @DoZaplaty i raport główny jest praktycznie gotowy.
Efekt naszej pracy można podejrzeć za pomocą przycisku Main Report Preview. Poniżej pokazany jest początkowy fragment pierwszej strony i ostatnia strona. Dane użyte do podglądu są absolutnie przypadkowe, podgląd służy tylko do oceny, czy raport wygląda już tak, jak to sobie zaplanowaliśmy. W naszym przypadku widać, że raport wymaga jeszcze trochę pracy (ustawienie pól podsumowania raportu plus linie pionowe, brakuje także pola kto wystawił raport). Przygotowanie formularza wyświetlającego raport Kolejny etap pracy nad raportem faktury z użyciem modułu Crystal Reports polega na dodaniu do rozwiązania formularza, w którym umieścimy dedykowany formant do wyświetlenia raportu. Dodajemy do rozwiązania szablon formularza windowsowego, którego nazwę zmienimy na frmfaktura. Na jego powierzchni osadzamy formant CrystalReportViewer, który znajdziemy w przyborniku Tools w grupie Raportowanie. Formant ten powinien tak się osadzić, aby zająć cały obszar formularza. Jeżeli w trakcie osadzania pojawi się pytanie o jego źródło danych, to wskazujemy raport główny crnabywca. Efektem powinien być formularz taki, jaki niżej.
Musimy jeszcze zmienić nazwę dodanego formantu, niech to będzie crvfaktura. Właściwość ToolPanelView powinniśmy ustawić na None, a właściwość Dock na Fill. W kodzie klasy tego formularza możemy jeszcze dodać pokazaną niżej procedurę, jej zadaniem jest przywrócenie wyjściowego rozmiaru formularza przed jego zamknięciem. Dodanie nowej metody do klasy CSprzedaz W klasie CSprzedaz musimy dodać metodę obsługującą przygotowanie i wydruk faktury z wykorzystaniem modułu Crystal Reports. W interfejsie ISprzedaz dodano nową metodę (zaznaczona niżej). W kodzie klasy CSprzedaz umieszczono jej implementację.
Pozostała jeszcze niewielka modyfikacja formularza frmsprzedaz, jej celem jest doprowadzenie do takiej sytuacji, aby faktura mogła być przygotowana za pomocą MS Word jak i Crystal Reports. Modyfikacja formularza frmsprzedaz W lewym dolnym narożniku formularza dodajemy formant typu GroupBox z dwoma przyciskami radiowymi o nazwach odpowiednio rdbword_1 i rdbcr_2. W procedurze zdarzenia Load formularza dodajemy linijkę kodu ustawiającą jeden z tych przycisków jako aktywny (np. Me.rdbWord_1.Checked = True) Ostatnia zmiana dotyczy procedury Click przycisku btnzapisz.
Jak to działa? Dwa zrzuty ekranowe pokazują, jak wygląda raport faktury przygotowany w module Crystal Reports.