Kompetencje Dla Przyszłości rozwój potencjału zawodowego studentów i absolwentów UMK projekt realizowany w ramach Poddziałania 4.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki AGNIESZKA SZYMAOSKA ŚCIEŻKI KARIER ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW WYDZIAŁU MATEMATYKI I INFORMATYKI UMK Biuro Zawodowej Promocji Studentów i Absolwentów UMK Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Toruo 2011 1
NAUCZYCIEL MATEMATYKI Nauczyciel matematyki to specjalista dydaktyczno-wychowawczy posiadający teoretyczną i praktyczną wiedzę matematyczną oraz wiedzę z zakresu pedagogiki i psychologii rozwojowej. Posiada także wiedzę i umiejętności metodyczne, by organizowad proces nauczania dla różnych grup wiekowych uczniów. Nauczyciel wykonuje zadania zawodowe, wynikające z ustawy o systemie oświaty. William Arthur Waid powiedział Średni nauczyciel mówi, dobry nauczyciel objaśnia, rewelacyjny nauczyciel demonstruje, wielki nauczyciel inspiruje i takich inspiracji dla wychowanków życzymy wszystkim nauczycielom matematyki. Dekalog dobrego nauczyciela matematyki wg pedagog Marzeny Czarnowskiej: 1) Dobry nauczyciel matematyki, to taki, który każdą lekcję ma przemyślaną, przygotowane do niej pytania, problemy i zadania. Taki nauczyciel analizuje wcześniej możliwości swoich uczniów i stara się przewidzied ewentualne problemy, które będzie musiał wyjaśniad różnymi sposobami, by przynajmniej większośd, jeśli nie wszyscy, zrozumieli. 2) Zadając uczniom pytania, oczekuje uzasadnienia odpowiedzi, nie zadowala się krótkim tak lub nie, nie dopuszcza do sytuacji, w której uczeo miałby okazję zgadnąd odpowiedź. 3) Zamiast odpowiadad za ucznia uzbrojony w cierpliwośd daje mu czas do namysłu lub zadaje pytania naprowadzające, ale w taki sposób, by uczeo sam odkrył prawidłową odpowiedź. 4) Zanim zostanie podane twierdzenie lub prawo matematyczne nakierowuje myślenie ucznia na to zagadnienie, podaje przykłady i zachęca do ich analizy, często sięga po pytanie dlaczego?, by ukazad tor myślenia ucznia i ewentualne go skorygowad. 5) Poddaje w wątpliwośd wiedzę już przez uczniów zdobytą uczy ich tym samym krytycyzmu wobec innych i zaufania do własnej wiedzy i umiejętności. 6) Zachęca do osadzania, korygowania treści zadao podaje uczniom zadanie, które ma dane sprzeczne, za mało lub za dużo danych i pyta, które z nich można rozwiązad, a które nie i dlaczego. 7) Organizuje tak pracę, by uczniowie mieli okazję do porównywania i różnicowania pod jakim względem pewne twierdzenia są podobne, a jakimi elementami się różnią. 8) Zamiast pytad o treśd definicji, tak buduje pytania, że odpowiedź na nie wskazuje czy uczeo rozumie czy nie treśd definicji. 9) Atmosfera w czasie lekcji przypomina poszukiwania skarbu, uczniowie chętnie zadają pytania, by odkryd prawdy matematyczne, poszukują odpowiedzi na nietypowe pytania są zaangażowani w lekcję. 10) Daje zadania z treścią pozbawione pytao uczniowie sami decydują ile pytao ułożą, a następnie sprawdzają ich poprawnośd poprzez próbę rozwiązania zadania. Zadania planowanie procesu dydaktycznego tak, by uwzględniał indywidualizację nauczania, przygotowywanie warsztatu pracy nauczyciela matematyki, 2
doskonalenie własnych umiejętności w zakresie dydaktyki matematyki, prowadzenie procesu podnoszenia kompetencji matematycznych ucznia poprzez wykorzystywanie jego wiedzy i umiejętności matematycznych podczas rozwiązywania problemów praktycznych, realizowanie programu nauczania matematyki, podejmowanie działao wychowawczych i kierowanie procesem uczenia się matematyki, wyzwalającym wszechstronny rozwój osobowości ucznia. Predyspozycje / kompetencje wymagane przez pracodawców duże zdolności interpersonalne (komunikatywnośd - łatwośd wypowiadania się i nawiązywania kontaktów), zdolnośd podejmowania szybkich i trafnych decyzji, podzielnośd uwagi, dokładnośd i spostrzegawczośd, zdolności myślenia analitycznego i logicznego, odpowiedzialnośd, odpornośd emocjonalna, empatia i cierpliwośd. Droga na stanowisko nauczyciela i możliwości rozwoju Kandydat na nauczyciela (co jest zgodne z ustawą Karta Nauczyciela) musi legitymowad się wyższym wykształceniem z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub wykształceniem uzyskanym w zakładzie kształcenia nauczycieli (pomaturalne studium nauczycielskie). Awanse nauczycieli są opisane w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli oraz w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 listopada 2007 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Wynagrodzenie Proponowane minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego od 1 września 2011 roku dla nauczyciela z tytułem magistra z przygotowaniem pedagogicznym wynoszą 1 : nauczycieli stażystów - 2182 zł brutto, nauczycieli kontraktowych - 2246 zł brutto, nauczycieli mianowanych - 2550 zł brutto, nauczycieli dyplomowanych - 2995 zł brutto. Średnie wynagrodzenie dla poszczególnych stopni awansu zawodowego liczone na koniec roku 2011 (art.30 ust 6 KN) powinno osiągad: dla nauczyciela stażysty - 2618 zł brutto, dla nauczyciela kontraktowego - 2906 zł brutto, dla nauczyciela mianowanego - 3770 zł brutto, dla nauczyciela dyplomowanego - 4817 zł brutto. 3
Przykład ścieżki kariery ŁUCJA KAPTURCZAK Nauczycielka matematyki i informatyki Gdzie Pani pracuje i na jakim stanowisku? Od 4 lat pracuję w Szkole Podstawowej w Świętajnie jako nauczyciel matematyki i informatyki. http://www.sp.swietajno.edl.pl W jaki sposób dostała się Pani do tej pracy? Jak wyglądał proces rekrutacji? Zwolniło się miejsce, więc złożyłam potrzebne dokumenty i zostałam przyjęta. Jak Pani sądzi, co zadecydowało o przyjęciu Pani do tej pracy? Sądzę, że o przyjęciu mnie do pracy zdecydowało dobre wykształcenie oraz sprzyjające okoliczności poprzedni nauczyciel zrezygnował z pracy. Jak wygląda dzieo pracy? W godzinach zajęd prowadzę lekcje i zajęcia dodatkowe, między innymi redaguję gazetę szkolną www.credowtablice.edl.pl, zajmuję się też pracownią komputerową. Po godzinach zajęd przygotowuję kolejne zajęcia, załatwiam sprawy wychowawcze, tworzę potrzebne dokumenty, przygotowuję i sprawdzam klasówki, organizuję i planuję rok szkolny, organizuję wycieczki i imprezy dla uczniów, uczęszczam na rady pedagogiczne, szkolenia, wywiadówki. W jakim stopniu i w jaki sposób realizuje Pani swoje cele zawodowe? Cel rozwijad się. Zawód nauczyciela stymuluje rozwój, muszę się dokształcad, mogę korzystad z programów dla nauczycieli, np. przez rok jeździłam do Regent College do Elbląga - rok zerowy z języka angielskiego. Cel osiągad satysfakcję z wykonywanej pracy. Zachowania uczniów i ich osiągnięcia dają nam satysfakcję z wykonywanej pracy. Np. mój uczeo wyjechał do Legolandu po 4 klasie, gdyż zdobył 100 punktów w konkursie Kangur. 4
Cel byd aktywnym. Praca w szkole nie pozwala na bierne życie, szczególnie jak jest się wychowawcą, ma się zawsze mnóstwo spraw do załatwienia. Pierwszy rok pracy spędziłam, można powiedzied w szkole, nie miałam życia osobistego. Jak wyglądała Pani droga do obecnego stanowiska pracy? Byłam aktywna i miałam mnóstwo rzeczy do pochwalenia się na egzaminie na nauczyciela kontraktowego. W jaki sposób rozwija Pani swoje kompetencje? Rozwijam się przez samokształcenie i pracę w domu, oprócz tego korzystam z systemu szkoleo nauczycielskich i programów unijnych. W jakim stopniu studia przygotowały Panią do wykonywanego zawodu? Niestety moja wiedza ze studiów nie jest wykorzystywana, ale łatwośd posługiwania się językiem matematycznym daje dużo radości moim uczniom. Do zawodu przygotowało mnie środowisko nauczycielskie, w którym się wychowałam. Jakie dodatkowe umiejętności i wiedza są niezbędne do wykonywania tego zawodu? Niezbędne są umiejętności psychologiczno-pedagogiczne, poczucie sprawiedliwości i umiejętnośd ułożenia dobrych stosunków z dziedmi, na zasadzie lubimy się, ale ja tu rządzę. 1 Źródło: www.men.gov.pl (2011) 5