SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 IM. HENRYKA SIENKIEWICZA W MUROWANEJ GOŚLINIE PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZEDMIOTU PRZYRODA. Przedmiotowy System Oceniania z przyrody określa zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów z przedmiotu - przyroda w Szkole Podstawowej nr 2 im. Henryka Sienkiewicza w Murowanej Goślinie. Przedmiotowy System Oceniania jest zgodny z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. ze zm. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. 1.Ocenianie wewnątrzszkolne ma na celu: - poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie, - pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu jego rozwoju, - motywowanie ucznia do dalszej pracy, - dostarczenie rodzicom, opiekunom i nauczycielowi informacji o postępach, trudnościach, i specjalnych uzdolnieniach ucznia, - umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod dydaktyczno- wychowawczej do indywidualnych potrzeb ucznia. 2.Ocenianie wiedzy i umiejętności ucznia dokonywane jest: - systematycznie i na bieżąco; - wieloaspektowo i w różnych formach; - w warunkach zapewniających obiektywność oceny; - jawnie, rzetelnie i sprawiedliwie. 3. Wymagania programowe na poszczególne oceny szkolne z przedmiotu przyroda. Ocena niedostateczna Wiadomości: - uczeń posiada braki w wiedzy na tyle duże, iż nie rokują nadziei na usunięcie, nawet w dłuższym okresie i przy pomocy nauczyciela; - widoczny wyraźny brak zainteresowania przedmiotem; - uczeń nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych; - nie opanował w minimalnym stopniu zagadnień poruszanych na lekcji. Umiejętności: - uczeń nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać poleceń wymagających zastosowania elementarnych pojęć i prostych umiejętności; - nie potrafi powtórzyć nawet fragmentów opracowywanego na lekcjach materiału; - nie rozumie prostych związków i zależności występujących w przyrodzie. Poziom wymagań konieczny na ocenę dopuszczającą. Wiadomości: - uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem; - przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić proste pojęcia; 1
- w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcjach; - sporadycznie wykazuje się wybranymi wiadomościami z zakresu przyrody; - posiada poważne braki w obszarze wiedzy o przyrodniej, które można usunąć w dłuższym okresie. Umiejętności: - uczeń przy pomocy nauczyciela lub kolegów wykonuje proste polecenia wymagające zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się przyrody ; -dostrzega związki pomiędzy przyrodą, gospodarką i kulturą; -opisuje środowiska geograficzne; rozróżnia podstawowe źródła informacji przyrodniczej; wymienia podstawowe metody poznawania przyrody. Poziom wymagań podstawowy na ocenę dostateczną Wiadomości - uczeń opanował podstawowe (przystępne) wiadomości programowe pozwalające na rozumienie podstawowych, najważniejszych zagadnień omawianych na lekcjach; - wyciąga podstawowe wnioski; - w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela; - postrzega całościowo rzeczywistość przyrodniczą; - dostrzega walory przyrodnicze najbliższej okolicy. Umiejętności: - uczeń posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań koniecznych, a ponadto: dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia; - uczeń potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji przyrodniczej; potrafi przeprowadzić proste obserwacje wg instrukcji; orientuje się w terenie; -uczeń wykonuje proste zadania pisemne oparte o podręcznik lub inne źródła wiedzy. Poziom wymagań rozszerzających na ocenę dobrą. Wiadomości: - uczeń zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji; - zna i rozumie większość pojęć; - prawidłowo posługuje się terminologią przyrodniczą; - gromadzi wiedzę konieczną do opisywania zjawisk przyrody; - wyjaśnia procesy chemiczne, fizyczne i astronomiczne; - czyta i interpretuje mapy, wykresy i tabele; - dostrzega zależności pomiędzy czynnikami środowiska przyrodniczego i kulturowego; - dobrze opanował wiedzę wymaganą programem (choć popełnia od czasu do czasu błędy); - powtarza i uogólnia to co usłyszał od nauczyciela lub przeczytał w podręczniku lub w innych źródłach informacji. Umiejętności: - uczeń posiada umiejętności określone dla poziomu wymagań podstawowych, a ponadto potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadniania swojego stanowiska i argumentowania oceny zjawiska i jego wyników; samodzielnie poszukuje zależności w przyrodzie; - formułuje pytania, problemy dotyczące zjawisk przyrodniczych w środowisku lokalnym i poszukuje ich rozwiązania z wykorzystaniem dostępnych źródeł informacji; - obserwuje procesy chemiczne i identyfikuje substancje chemiczne w otoczeniu; - rozpoznaje z wykorzystaniem kluczy i zielników pospolite rośliny i zwierzęta; - potrafi pod kierunkiem nauczyciela przeprowadzić analizę wyników doświadczenia; 2
- opracowuje na piśmie zagadnienia przyrodnicze wskazane przez nauczyciela. - uczeń czynnie uczestniczy w lekcji; - wykonuje polecenia nauczyciela; jest aktywny na lekcji, chociaż nie jest pomysłodawcą. Poziom wymagań dopełniający na ocenę bardzo dobrą. Wiadomości: - uczeń opanował materiał przewidziany programem; - dysponuje bogatym słownictwem przyrodniczym; - dostrzega zmienność, różnorodność i jedność rzeczywistości przyrodniczej; - zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzone na zajęciach oraz potrafi się nimi posługiwać w różnych sytuacjach poznawczych; - rozwiązuje dodatkowe zadania zlecone przez nauczyciela; - interpretuje nietypowe zjawiska przyrodnicze. Umiejętności: - uczeń posiada kompetencje określone dla poziomu wymagań podstawowych i rozszerzających, a ponadto: sprawnie i samodzielnie wykorzystuje w procesie uczenia się dostępne źródła wiedzy przyrodniczej; - potrafi korzystając ze wskazówek nauczyciela dotrzeć do dodatkowych źródeł informacji; uczeń samodzielnie przeprowadza doświadczenia i obserwacje; - formułuje wnioski i poddaje je interpretacji; samodzielnie rozwiązuje problemy rzeczywiste i hipotetyczne; - integruje wiedzę zdobytą ze źródeł różnego typu oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej i pisemnej; - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych wykorzystując zdobytą wiedzę ogólną; - - potrafi argumentować swoje wypowiedzi; - posiada umiejętność oceniania zjawisk, procesów i faktów. - uczeń formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie; - bierze czynny udział w dyskusjach; - aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu zadań realizowanych przez grupę. Poziom wymagań dopełniający na ocenę celującą Wiadomości: - uczeń posiada bardzo bogate słownictwo oraz szeroka wiedzę przyrodniczą i potwierdza ją w pracy lekcyjnej; - rozwija i dokumentuje własne zainteresowania przyrodnicze; - interesuje się nowymi osiągnięciami nauki dotyczącymi świata przyrodniczego; d - potrafi samodzielne poszukiwania i przemyślenia; - posługuje się bogatym słownictwem fachowym; - systematycznie wzbogaca swoją wiedzę poprzez staranne korzystanie ze źródeł informacji. Umiejętności: - posiada umiejętności określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających i dopełniających, a ponadto : nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela ale również samodzielnie potrafi zdobyć potrzebne informacje; - potrafi nie tylko rozumować w kategoriach przyrodniczych, ale także powiązać problematykę przyrodniczą z zagadnieniami poznanymi na innych przedmiotach; - wyraża samodzielny stosunek do określonych zjawisk przyrodniczych; - udowadnia własną opinię używając odpowiedniej argumentacji; - interpretuje to co usłyszy lub przeczyta, syntezuje szczegółowe informacje. 3
- podejmuje z własnej woli realizacji różnych zadań wykazując się inicjatywami i pomysłowością; - służy swą wiedzą w czasie pracy grupy uczniowskiej; - współpracuje z nauczycielem w przygotowywaniu zajęć; - podejmuje się opracowywania materiałów. 4. Ocenie na lekcjach przyrody podlega: - wiedza i umiejętności ucznia; - praca podczas zajęć lekcyjnych (praca w grupie świadcząca o umiejętności planowania, realizowania i prezentowania wyników działań) - obowiązkowość i przygotowanie się do zajęć; - zdolność do samokształcenia; - postawa wobec środowiska; - prowadzenie zeszytów ćwiczeń; - aktywność na lekcjach; - udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych;; - umiejętność przeprowadzania doświadczeń i dokumentowania wyników; - umiejętność wykonywania projektów badawczych, przedstawiania wyników i wnioskowania na podstawie przeprowadzonych obserwacji i doświadczeń; - umiejętność posługiwania się przyrządami, mapą, korzystania z podręcznika i innych źródeł wiedzy. 7. Kryteria oceniania: Ocena dopuszczająca : łatwe, najprostsze, uniwersalne, najbardziej niezawodne, najpewniejsze naukowo, bezpośrednio użyteczne na danym etapie kształcenia, konieczne do dalszego etapu uczenia się, użyteczne w życiu codziennym. Ocena dostateczna: przystępne, proste i uniwersalne, pewne naukowo i niezawodne, niezbędne na danym etapie kształcenia, niezbędne do uczenia się na wyższym etapie kształcenia, użyteczne w działaniach praktycznych ucznia. Ocena dobra: trudniejsze, mniej typowe, bardziej złożone, bardziej hipotetyczne, mniej niezbędne w danym i wyższych etapach kształcenia, mniej użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Ocena bardzo dobra: trudniejsze, nietypowe, najbardziej złożone, hipotetyczne, teoretyczne bez widocznych zastosowań przez ucznia. Ocena celująca:, najtrudniejsze, samodzielne i twórcze rozwijanie własnych uzdolnień, biegłe posługiwanie się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych, propozycje rozwiązań nietypowych. 5. Ocenianie bieżące: - oceny bieżące wystawiane są uczniom za wiedzę, umiejętności i postawy z uwzględnieniem zaangażowania ucznia w ramach różnych form aktywności i zgodnie z wymaganiami edukacyjnymi zawartymi w planach wynikowych nauczania, - w ocenianiu bieżącym nauczyciel uwzględnia wymienione niżej techniki i narzędzia, - uczeń może być nieprzygotowany do zajęć z powodu nieobecności w szkole dłuższej niż trzy dni, bądź w skutek wypadku losowego i ma obowiązek zgłoszenia tego faktu nauczycielowi przed rozpoczęciem zajęć, 6. Techniki i narzędzia oceniania uczniów na lekcjach przyrody: - wypowiedzi ustne na lekcjach bieżących, podsumowujących i powtórzeniowych; - kartkówki, testy, sprawdziany, prace pisemne; - referaty, prezentacje, plakaty, albumy; - prace domowe; - prowadzenie zeszytów ćwiczeń; - ćwiczenia praktyczne, 4
- konkursy przedmiotowe i o tematyce przyrodniczej; - zbiory przyrodnicze; - prace badawcze krótkoterminowe i długoterminowe; 7. Stosowanie i ocenianie z prac klasowych i sprawdzianów: a) praca klasowa obejmuje sprawdzenie umiejętności i wiedzy z kilku rozdziałów; b) sprawdzian obejmuje sprawdzenie umiejętności i wiedzy z jednego rozdziału; - w półroczu obowiązują 2-3 prace klasowe w formie testu; - sprawdziany i kartkówki przeprowadzane są według uznania nauczyciela; - prace klasowe zapowiada nauczyciel na 2 tygodnie przed planowanym terminem; - sprawdziany zapowiada nauczyciel na 1 tydzień przed planowanym terminem i wskazuje zakres materiału do sprawdzianu. - kartkówka może być przeprowadzona na każdej lekcji, bez wcześniejszym poinformowaniu o niej;. - przed pracą klasową nauczyciel podaje uczniom zakres materiału na 1-2 tygodnie od planowanego terminu. - uczeń może zabrać prace pisemna do domu, celem pokazania jej rodzicom, a następnie ma obowiązek zwrócenia jej nauczycielowi. - sprawdziany i prace klasowe nauczyciel przechowuje w szkole do końca roku szkolnego. - uczeń ma obowiązek przystąpienia do wszystkich kontrolnych prac pisemnych i odpowiedzi ustnej. - sprawdziany oceniane są według następujących norm. Ocenianie kartkówek, sprawdzianów, prac klasowych: 0% - 29 % prawidłowych odpowiedzi ocena niedostateczna; 30% - 49% prawidłowych odpowiedzi ocena dopuszczająca; 50% - 69% prawidłowych odpowiedzi ocena dostateczna; 70% - 89% prawidłowych odpowiedzi ocena dobra; 90% - 100% prawidłowych odpowiedzi ocena bardzo dobra. 96% - 100% prawidłowych odpowiedz i+ zadanie dodatkowe - celujący Kartkówki i odpowiedzi ustne. a) kartkówki obejmują materiał najwyżej z trzech ostatnich lekcji, - kartkówki to 15 minutowe prace pisemne o których nauczyciel nie ma obowiązku informowania uczniów, nie podlegają poprawie, chyba że nauczyciel uzgodni taka poprawę z klasą - jeżeli uczeń z przyczyn obiektywnych nie pisał kartkówki, nauczyciel powinien umożliwić mu jej zaliczenie (pisemne lub ustne), b) odpowiedzi ustne obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji, - uczeń otrzymuje trzy pytania z zakresu wiadomości podstawowych, brak odpowiedzi, uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. - odpowiedź na jedno z nich jest równoznaczne z wystawieniem oceny dopuszczającej, a na dwa pytania- dostatecznej lub z prawem do odpowiedzi na dwa trudniejsze pytania z poziomu ponadpodstawowego. - jeżeli uczeń zaliczy poziom podstawowy i odpowie na jedno pytanie z poziomu ponadpodstawowego- otrzymuje ocenę dobrą, a jeśli na dwa pytania- ocenę bardzo dobrą. - na ocenę mają także wpływ: samodzielność odpowiedzi, znajomość zagadnienia, kultura języka. -nie odpytuje się ucznia bezpośrednio po jego dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole, chyba, że uczeń sam zgłosi się do odpowiedzi. Zeszyty ćwiczeń. Zeszyty ćwiczeń są sprawdzane pod kątem zawartości merytorycznej, ale również pod kątem ortografii i estetyki. Podlegają bieżącej kontroli. 5
Aktywność na lekcji. Oceniana jest na bieżąco przez przyznawanie dodatkowych punktów (+), za aktywne uczestnictwo w lekcji, polegające na udzielaniu logicznych i spójnych z tematem odpowiedzi oraz twórcze rozwiązywanie problemów. Praca w grupie. Ocenę za pracę w grupie może otrzymać cała grupa lub indywidualni uczniowie. Ocenie podlegają umiejętności: - planowania i organizowania pracy grupowej - efektywnego współdziałania - wywiązywania się z powierzonych ról - rozwiązywania problemów w twórczy sposób. W celu poprawy oceny niedostatecznej uczeń może: - pisać poprawę kartkówki, sprawdzianu i pracy klasowej, z której otrzymał ocenę niedostateczną, - poprawa sprawdzianów jest dobrowolna i musi odbywać się poza lekcjami, również w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie; - punktacja za poprawianą pracę jest taka sama jak za pracę pierwotną; - zgłoszenie się na początku lekcji i poprosić nauczyciela o odpytanie go z bieżących lekcji; - uczeń ma prawo do korzystania z zajęć wyrównawczych; Najważniejsze umiejętności i wiadomości uczniów. Wymagania na poszczególne stopnie (kryteria oceny) Klasa IV Analiza wykresów, schematów, korzystanie z różnych źródeł informacji, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, określanie miejsca na mapie. Pojmowanie różnorodności zjawisk i ich wzajemne powiązanie. celujący bardzo dobry Uczeń samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości. Twórczo rozwiązuje problemy. Wiąże przyczyny i skutki zjawisk zachodzących w przyrodzie. Samodzielnie wykonuje doświadczenia zgodnie z instrukcją. Samodzielnie posługuje się dostępnymi źródłami inf. Wykorzystuje informacje do formułowania wniosków. Analizuje wykresy i diagramy, doświadczenia. Prezentuje informacje z czasopism i ocenia działalność człowieka w różnych obszarach przyrody. Posiada bogate słownictwo. Posługuje się poznanymi pojęciami i rozwiązuje dodatkowe zadania o stopniu trudnym. Podejmuje się działań dodatkowych wykonując plansze, makiety. Aktywnie uczestniczy w lekcji, konkursach. Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie. Samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości oraz rozwiązuje trudne problemy korzystając ze wskazówek nauczyciela. Samodzielnie projektuje doświadczenia, wyciąga wnioski. Opisuje sposoby działania poznanych przyrządów do pomiaru i obserwacji przyrody. Dostrzega i opisuje różnorodność zjawisk, procesów przyrodniczych. Przeprowadza doświadczenia zgodnie z instrukcją. Posługuje się poznanymi pojęciami i rozwiązuje dodatkowe zadania o stopniu trudnym. Samodzielnie posługuje się dostępnymi źródłami inf. Samodzielnie odczytuje informacje. Wykonuje zadania dodatkowe. Podaje ciekawostki związane z klimatem oraz fauną florą oraz środowiskiem przyrodniczym. Dba o estetykę 6
dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie. Omawia procesy zachodzące w przyrodzie. Określa wpływ różnych czynników. Uzasadnia działania proekologiczne Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji. Samodzielnie rozwiązuje typowe zadania. Opisuje proste doświadczenia, Przeprowadza doświadczenia przy niewielkiej pomocy nauczyciela. Poprawnie posługuje się poznanymi pojęciami. Zna przystosowania wybranych organizmów do środowiska życia. Charakteryzuje trudniejsze elementy środowiska. Określa wybrane cechy poznanych zwierząt. Wykonuje zadania dodatkowe. Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie Uczeń wykonuje proste zadania. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Określa znaczenie uczenia się i wie jak się do tego przygotować. Wyjaśnia proste zjawiska przyrodnicze. Zna podstawowe zagadnienia fizjologiczne roślin i zwierząt. Opisuje poznane ekosystemy podając kilka typowych cech. Podaje przykłady roślin i zwierząt w ekosystemach. Określa potrzeby organizmów, dzieli je podaje przykłady, Zna zjawiska fizyczne opisuje przemiany zachodzące w czasie tych przemian Zna zmiany pogodowe, potrafi wskazać sposoby pomiaru pogody. Rysuje plan, przelicza skalę. Wykonuje doświadczenia, pomiary, ćwiczenia według opisu. Zna zagrożenia środowiska naturalnego. Zna działania proekologiczne. Uczeń przy pomocy nauczyciela wykonuje proste zadania. Wie co pomaga w nauce. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji opisuje właściwie urządzone miejsce do nauki, wymienia sytuacje i czynniki dobrze wpływające na samopoczucie w szkole, wskazuje różne źródła informacji o roślinach i zwierzętach, wymienia organy roślinne i wskazuje roślinie, określa potrzeby życiowe roślin, uzasadnia, dlaczego po kontakcie z roślinami doniczkowymi zawsze należy myć ręce. Wie czym jest przyroda i wskazuje źródła wiedzy o przyrodzie. Podaje przyrządy do obserwacji przyrody. Wie co to jest pogoda, określa cechy pór roku Zna podstawowe pojęcia przyrodnicze. Opisuje proste zjawiska fizyczne. Zna proste ekosystemy, podaje ich składowe. Wie co to jest skala i za jej znaczenie. Zna sposoby ochrony przyrody, wie jak oszczędzać jej zasoby. Nawet przy pomocy nauczyciela uczeń nie potrafi wykonać prostych poleceń wymaganych przy podstawowych zadaniach. Nie potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych. Nie odrabia zadań domowych i nie pracuje w ćwiczeniach na lekcji. W przypadku, gdy uczeń otrzyma ocenę niedostateczną na I półrocze i nie zaliczy tego półrocza. 7
Najważniejsze umiejętności i wiadomości uczniów. Wymagania na poszczególne stopnie (kryteria oceny) Klasa V Analiza wykresów, schematów, korzystanie z różnych źródeł informacji, wyznaczanie współrzędnych geograficznych, określanie miejsca na mapie. Pojmowanie różnorodności zjawisk i ich wzajemne powiązanie. celujący bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający niedostateczny Uczeń samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości. Twórczo rozwiązuje problemy. Wiąże przyczyny i skutki zjawisk zachodzących w przyrodzie. Samodzielnie wykonuje doświadczenia zgodnie z instrukcją. Samodzielnie posługuje się dostępnymi źródłami inf. Wykorzystuje informacje do formułowania wniosków. Analizuje wykresy i diagramy. Prezentuje informacje z czasopism i ocenia działalność człowieka w różnych obszarach przyrody. Posiada bogate słownictwo. Posługuje się poznanymi pojęciami i rozwiązuje dodatkowe zadania o stopniu trudnym. Podejmuje się działań dodatkowych wykonując plansze, makiety, zielniki. Aktywnie uczestniczy w lekcji, konkursach. Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie Samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości oraz rozwiązuje trudne problemy korzystając ze wskazówek nauczyciela. Dostrzega i opisuje różnorodność zjawisk przyrodniczych. Przeprowadza doświadczenia zgodnie z instrukcją. Posługuje się poznanymi pojęciami i rozwiązuje dodatkowe zadania o stopniu trudnym. Samodzielnie posługuje się dostępnymi źródłami inf. Samodzielnie odczytuje informacje z map tematycznych. Wykonuje zadania dodatkowe. Podaje ciekawostki związane z klimatem oraz fauną florą poznanych krain geograficznych Polski. Dba o estetykę zeszytów ćwiczeń. Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji. Samodzielnie rozwiązuje typowe zadania. Przeprowadza doświadczenia przy niewielkiej pomocy nauczyciela. Poprawnie posługuje się poznanymi pojęciami. Rozpoznaje pospolite gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla typowych krain geograficznych Polski. Zna przystosowania wybranych organizmów do środowiska życia. Wykonuje zadania dodatkowe. Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie Uczeń wykonuje proste zadania. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Wyjaśnia proste zjawiska przyrodnicze. Odczytuje z wykresów wartości temperatur i sumy opadów. Opisuje poznane ekosystemy podając kilka typowych cech. Uczeń przy pomocy nauczyciela wykonuje proste zadania. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Rozpoznaje pospolite gatunki roślin i zwierząt. zna naturalne i cywilizacyjne zagrożenia człowieka. Odczytuje z mapy hipsometrycznej podstawowe informacje na podstawie legendy mapy (np. krainy geograficzne, obszary nizinne, wyżynne, góry, szczyty górskie, rzeki jeziora, miasta) Nawet przy pomocy nauczyciela uczeń nie potrafi wykonać prostych poleceń wymaganych przy podstawowych zadaniach. Nie potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych. Nie odrabia zadań domowych i nie pracuje w ćwiczeniach na lekcji. W przypadku, gdy uczeń otrzyma ocenę 8
niedostateczną na I półrocze i nie zaliczy tego półrocza. Najważniejsze umiejętności i wiadomości uczniów. Wymagania na poszczególne stopnie (kryteria oceny) Klasa VI Analiza wykresów, schematów, korzystanie z różnych źródeł informacji, pracuje w grupie, zgodnie z instrukcją i bezpiecznie wykonuje proste doświadczenia, określanie miejsca na mapie, zna kontynenty i oceany, opisuje najważniejsze obiekty geograficzne, wymienia i opisuje strefy klimatyczne, zna ich walory turystyczne. Podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka, wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się Pojmowanie różnorodności zjawisk i ich wzajemne powiązanie. Uczeń samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości. Twórczo rozwiązuje celujący problemy. Wiąże przyczyny i skutki zjawisk zachodzących w przyrodzie, np. samodzielnie wykonuje rysunki przedstawiające położenie Słońca i Ziemi w dniach rozpoczęcia por roku, wyjaśnia zależność pór roku od wysokości Słońca nad widnokręgiem Samodzielnie wykonuje doświadczenia zgodnie z instrukcją. Wykorzystuje informacje do formułowania wniosków np. porównuje oddychanie i spalanie. Wykazuje związek między rozwojem zarodkowym gadów, ptaków i ssaków a uniezależnieniem tych zwierząt od środowiska wodnego. Porównuje sposoby rozmnażania się poznanych grup zwierząt. Analizuje wykresy i diagramy, np. przyporządkowuje klimatogramy danej strefie krajobrazowej świata, analizuje je i uzasadnia, posługuje się informacjami o strefach krajobrazowo-roślinnych, które nie są zamieszczone w podręczniku. Prezentuje informacje z czasopism i ocenia działalność człowieka w różnych obszarach przyrody. Podejmuje się działań dodatkowych wykonując plansze makiety. Wykonuje zadania dodatkowe. oblicza masę lub objętość ciał, korzystając z definicji gęstości, oblicza parametry ruchu na podstawie wyraźnie wyciąga wnioski z doświadczeń, rozwiązuje wie definicji prędkości. Aktywnie uczestniczy w lekcji i konkursach, Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze Samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości oraz rozwiązuje trudne bardzo dobry problemy korzystając ze wskazówek nauczyciela. Dostrzega i opisuje różnorodność zjawisk przyrodniczych np. wskazuje rysunek przedstawiający położenie Ziemi w stosunku do Słońca w dniach przesileń i równonocy, wyjaśnia, w jaki sposób położenie Słońca w stosunku do osi ziemskiej warunkuje oświetlenie Ziemi, rozpoznaje i wskazuje rysunki przedstawiające położenie Ziemi w stosunku do Słońca w dniach rozpoczynających pory roku. Przeprowadza doświadczenia zgodnie z instrukcją. Opisuje przebieg fotosyntezy, podaje, co jest potrzebne do spalania i co powstaje w jego wyniku, porównuje sposoby wykonywania czynności życiowych przez rośliny i zwierzęta. Posługuje się poznanymi pojęciami i rozwiązuje dodatkowe zadania o stopniu trudnym., np. opisuje rodzaje gleb, czynniki wpływające na powstawanie różnych gleb. Samodzielnie odczytuje informacje z map tematycznych. Podaje ciekawostki związane z klimatem oraz fauną florą poznanych ekosystemów. Wskazuje różnice klimatyczne i roślinne między strefami, podaje przykłady i uzasadnia występowanie krajobrazów astrefowych, wyjaśnia znaczenie nowopoznanych pojęć i posługuje się nimi. podaje przykłady negatywnego wpływu wybranych gatunków zwierząt, 9
roślin, grzybów, bakterii i wirusów na zdrowie człowieka. Wykonuje zadania dodatkowe, definiuje poznane pojęcia, opisuje poznane zjawiska, posługując się schematem lub modelem Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie. dobry dostateczny Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji. Samodzielnie rozwiązuje typowe zadania. Przeprowadza doświadczenia przy niewielkiej pomocy nauczyciela. Poprawnie posługuje się poznanymi pojęciami np. posługuje się terminami: zwrotnik Raka, zwrotnik Koziorożca, koła podbiegunowe; wskazuje je na globusie. Określa, czym jest gatunek, wyjaśnia różnicę między samożywnością a cudzożywnością, wyjaśnia różnicę między rozmnażaniem płciowym a bezpłciowym. Rozpoznaje pospolite gatunki ryb (z podziałem na słodkowodne i morskie) oraz płazów, gadów, ptaków, ssaków, porównuje budowy wybranych organizmów. Rozpoznaje pospolite gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla typowych ekosystemów. Wskazuje na globusie półkulę północną i południową oraz wschodnią i zachodnią, podaje cechy południków i równoleżników. omawia i charakteryzuje strefy klimatyczne i krajobrazowe (roślinne) na Ziemi. Wykonuje zadania dodatkowe, przelicza jednostki masy i objętości, przelicza jednostki drogi, czasu i prędkości, opisuje przepływ prądu elektrycznego w przewodniku, opisuje pole magnetyczne Ziemi. Dba o estetykę zeszytów i w miarę możliwości pisze wyraźnie. Uczeń wykonuje proste zadania. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji np. wymienia daty rozpoczęcia pór roku, wyjaśnia terminy równonoc i przesilenie, wyjaśnia, dlaczego co 4 lata luty ma 29 dni, wymienia i wskazuje na mapie strefy oświetlenia Porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie. rozróżnia rośliny okrytonasienne, nagonasienne, paprocie i mchy, rozpoznaje pospolite rośliny nagonasienne i okrytonasienne. Określa cel poszczególnych czynności życiowych organizmów, podaje skład powietrza Rozróżnia gady, ptaki i ssaki, dzieli na grupy, podaje przedstawicieli]. Omawia i podaje charakterystyczne cechy pierścienic, mięczaków, skorupiaków, pajęczaków i owadów, ryb, płazów gadów, ptaków i ssaków opisuje cechy przystosowujące do warunków życia. Wymienia cechy charakterystyczne ryb i płazów świadczące o przystosowaniu do Wyjaśnia proste zjawiska przyrodnicze. Czyta diagramy. Odczytuje z wykresów wartości temperatur i sumy opadów. Opisuje poznane ekosystemy w różnych strefach klimatycznych, opisuje położenie stref klimatycznych i krajobrazowych, wymienia przykładowe rośliny i zwierzęta danej strefy krajobrazowo-roślinnej, wymienia pojęcia poznane podczas omawiania krajobrazów na Ziemi. Zna podstawowe zjawiska fizyczne / opisuje poznane zjawiska fizyczne/ i chemiczne. Zna istotne zagadnienia dotyczące wybranych grup zwierząt. Zna zagadnienia proekologiczne, podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka, wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się uzasadnia ich sens. 10
niedostateczny VI dopuszczający Uczeń przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania. Wymienia czynności życiowe organizmów, podaje przykłady narządów wymiany gazowej. Rozróżnia rośliny okrytonasienne, nagonasienne, paprocie i mchy. Rozpoznaje pospolite rośliny nagonasienne i okrytonasienne, rozróżnia gady, ptaki i ssaki. Potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Orientuje się w zag. Dotyczących ekologii Odczytuje z mapy hipsometrycznej podstawowe informacje np. wyjaśnia założenia teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika, definiuje ruchy Ziemi (obrotowy i obiegowy),wymienia najważniejsze konsekwencje ruchów Ziemi,(np. kontynenty, oceany, morza, obszary nizinne, wyżynne, góry, szczyty.) Zna i potrafi wskazać na mapie najważniejsze obiekty geograficzne, wskazuje na globusie bieguny oraz oś ziemską, rozróżnia południki i równoleżniki. Zna kontynenty i oceany. wymienia i wskazuje na mapie strefy klimatyczne i krajobrazowo roślinne Ziemi, spośród stref krajobrazowo roślinnych wymienia te, które mogą być atrakcją turystyczną; podaje przykłady, wskazuje różnice między krajobrazem gór niskich i krajobrazem wysokogórskim. Potrafi wymienić kilka cech org. należących do płazów, gadów, ptaków i ssaków. Podaje przykłady organizmów żyjących w glebie, podaje przykłady roślin wodnych, rozróżnia ryby i płazy. Wymienia jednostki masy, objętości i gęstości, wymienia jednostki drogi, czasu i prędkości, podaje przykłady przewodników i izolatorów, rysuje symbole graficzne elementów obwodu elektrycznego. Podaje przykłady trzech stanów skupienia substancji i ich mieszanin, podaje przykłady poznanych zjawisk, podaje przykłady zastosowania materiałów zależnie od ich właściwości. Zna zagadnienia proekologiczne, opisuje zachowania zapobiegające chorobom. Nawet przy pomocy nauczyciela uczeń nie stara się i nie potrafi wykonać prostych poleceń wymaganych przy podstawowych zadaniach. Nie stara się i nie potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji. Nie zna podstawowych pojęć przyrodniczych. Nie przynosi ćwiczeń na zajęcia. Nie odrabia zadań domowych i nie pracuje w ćwiczeniach na lekcji. Nie wykazuje chęci do nauki i pomocy nauczyciela. W przypadku, gdy uczeń otrzyma ocenę niedostateczną na I półrocze i nie zaliczy tego półrocza. 8.Ocenianie klasyfikacyjne: - przy wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel uwzględnia zasady ujęte w wewnątrzszkolnym systemie oceniania, - uczeń który otrzymał ocenę niedostateczną na półrocze w drugim półroczu zdaje zagadnienia wyszczególnione przez nauczyciela przedmiotu. KRYTERIA OCENY KLASYFIKACYJNEJ (ROCZNEJ) Ocena Opanowanie umiejętności i aktywność Posiadana wiedza Celująca Uczeń: - wykazuje istnienie związków między różnymi naukami przyrodniczymi; - uzasadnia znaczenie dokonań polskich uczonych dla rozwoju nauki. Uczeń opanował materiał przewidziany programem. Posiada wiedzę i 11
Bardzo dobra Dobra Dostateczna - samodzielnie potrafi zdobyć wiadomości; - wiąże przyczyny i skutki zjawisk zachodzących w przyrodzie, analizuje podobieństwa i różnice; - wykorzystuje poznane wiadomości do formułowania wniosków; - analizuje wykresy i diagramy. - prezentuje informacje z czasopism i ocenia działalność człowieka w różnych obszarach przyrody. - podejmuje się działań dodatkowych wykonując plansze makiety. - spełnia jeden warunków: a) bierze aktywny udział konkursach przyrodniczych i odnosi w nich sukcesy, b) samodzielnie wykonuje prace o dużych wartościach poznawczych, - aktywnie uczestniczy w lekcjach; - wyraża samodzielnie własne opinie, tłumaczy procesy i zjawiska, posługuje się poznanymi pojęciami. Uczeń: - aktywnie uczestniczy w lekcjach; - - potrafi samodzielnie dotrzeć do źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela i z nich skorzystać; potrafi rozwiązywać trudne problemy i zadania przy niewielkiej pomocy nauczyciela i samodzielnie posługuje się zdobytą wiedzą i umiejętnościami; - dostrzega i opisuje różnorodność zjawisk przyrodniczych; - przeprowadza doświadczenia zgodnie z instrukcją; - samodzielnie odczytuje informacje z różnych źródeł informacji i potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo skutkowe i posługiwać się poznanymi pojęciami; - rozwiązuje zadania trudniejsze. Uczeń: - aktywnie uczestniczy w lekcji; -potrafi korzystać z wcześniej poznanych czasie lekcji źródeł informacji; - umie samodzielnie rozwiązywać typowe zadania, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje pod kierunkiem nauczyciela; - rozwiązuje zadania dodatkowe o stosunkowo niewielkiej skali trudności; - uzasadnia konieczność zachowania określonych postaw w zależności od sytuacji; - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych posługuje się poznanymi pojęciami. Uczeń: - potrafi proste zadania, na poziomie podstawowym; -potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji; - podaje przykłady zachowań i sytuacji, które mogą zagrażać zdrowiu i życiu człowieka, wymienia podstawowe zasady bezpiecznego zachowania się - sporadycznie bierze aktywny udział w lekcji. umiejętności umożliwiające swobodne posługiwanie się słownictwem /pojęciami/, które pozwalają na rozwiązywanie trudnych testów i zadań problemowych przewidzianych programem. Uczeń opanował materiał przewidziany programem Uczeń opanował materiał programowy w stopniu zadawalającym. Uczeń opanował podstawowe elementy przewidziane programem i pozwalają mu na zrozumienie najważniejszych 12
Dopuszczająca Niedostateczna Uczeń: - stara się, mimo trudności wykonywać wskazane zadania; - podejmuje próby pracy samodzielnej i w grupie nad zadaniami trudniejszymi; - przy pomocy nauczyciela wykonuje proste polecenia; - przy pomocy nauczyciela korzysta z podstawowych źródeł informacji np. odczytuje podstawowe informacje z mapy na podstawie legendy mapy; - rozróżnia organizmy na podstawie zdjęć rysunków; - potrafi odwzorować zadania wykonywane w zespołach. Uczeń: - nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wykonać prostych poleceń, zadań; - nie potrafi korzystać ze źródeł informacji nawet przy pomocy nauczyciela; - nie poprawia zaległości. zagadnień. Uczeń ma poważne braki wiedzy, które może usunąć w późniejszym okresie. Uczeń ma bardzo duże braki wiedzy przewidziane programem i nie rokuje nadziei na usunięcie ich nawet w późniejszym okresie. 9. Informowanie o ocenach 1.Nauczyciel, na początku roku szkolnego, informuje uczniów i rodziców (opiekunów) o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. 2.Każda ocena jest jawna dla ucznia i wystawiana według ustalonych kryteriów. 3. Inne ustalenia: - uczeń ma prawo być nieprzygotowany do lekcji bez podania przyczyny 3 razy w półroczu, o ile zgłosi ten fakt przed lekcją, i otrzymuje znak -, za każde następne nieprzygotowanie uczeń może. otrzymać ocenę niedostateczną. Nie dotyczy to jednak lekcji, na których nauczyciel zaplanował sprawdzian lub powtórzenie; - w przypadku wystąpienia poważnych przyczyn losowych, które przeszkodziły w przygotowaniu się ucznia do lekcji, również nie ponosi żadnych konsekwencji, jeżeli są one potwierdzone pisemnie lub ustnie przez rodzica (opiekuna) przed lekcją. - prace pisemne w ćwiczeniach mogą być oceniane znakiem -, + lub oceną w zależności od rangi zadania; - w przypadku ćwiczeń praktycznych, doświadczeń nauczyciel może odsunąć ucznia od zadania w przypadku, gdy uczeń zachowuje się niewłaściwie i może ucznia po wcześniejszym poinformowaniu ocenić negatywnie znakiem ( ) lub oceną. - w przypadku uczniów posiadający orzeczenia lub opinię, nauczyciel dostosowuje wymagania w stosunku do ucznia zgodnie z zaleceniami wyszczególnionymi w orzeczeniu lub opinii. - uczniowie posiadający opinie mają możliwość pisania prac pisemnych : prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek na poziomie podstawowym - wybiera zadania proste, jednak aby nie ograniczać możliwości ucznia, uczeń ma możliwość pisania zadań trudniejszych. 13